Ας είναι επιτρεπτή στο όνομα της ΑΛΗΘΕΙΑΣ η παρουσία (και επιτρεπτές οι σημειώσεις μου ως συμπλήρωση του προλόγου) του Βιβλίου-Ντουκουμέντου "ΤΑ ΑΓΝΩΣΤΑ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ" του Αν/χου Βαζαίου Εμμ. πολεμιστής στο Έπος του 40' και στη Εθνική Αντίσταση 1941-1945.
1) Ένας αγαπητός ,μου έστειλε ένα μήνυμα από το οποίο παραθέτω το εξής «πάντως αρχές της δεκαετίας του 1960 πέρασε από το γραφείο του πατέρα μου, μάλλον η σύζυγος και πουλούσε το υπ όψιν βιβλίο πόρτα – πόρτα. Η τελευταία αναπάντεχη επίσκεψη ήταν και η αφορμή να μας διηγηθεί το ιστορικό της γνωριμίας του με την οικογένεια του Ε.Β. που με αγάπη αναπολούσε.»
========================================================================
1) Ένας αγαπητός ,μου έστειλε ένα μήνυμα από το οποίο παραθέτω το εξής «πάντως αρχές της δεκαετίας του 1960 πέρασε από το γραφείο του πατέρα μου, μάλλον η σύζυγος και πουλούσε το υπ όψιν βιβλίο πόρτα – πόρτα. Η τελευταία αναπάντεχη επίσκεψη ήταν και η αφορμή να μας διηγηθεί το ιστορικό της γνωριμίας του με την οικογένεια του Ε.Β. που με αγάπη αναπολούσε.»
Ένιωσα ταπεινά μεγαλύτερη ανάγκη να δημοσιεύσω τα του βιβλίου, ώστε να δοθεί σε όλα τα «σπίτια ». Τιμής Ένεκεν και σ’αυτή την σπουδαία Ελληνίδα «..ρακένδυτος και πεινασμένη υποστάσα όλας τας ταλαιπωρίας καρτερικώτατα ως πραγματική Ελληνίς και ως σύζυγος Ανωτέρου Αξ/κού (Ε.Β.)».
2) Διαφαίνεται ότι ο Βαζαίος Εμμ. στοχοποιήθηκε εξ αρχής από το Αλβανικό Μέτωπο τόσο για την Ηρωϊκή του στάση όσο για την στρατιωτική σπουδή- αξία του και επίσης για την αντικειμενική αντίληψη και αποτύπωση των γεγονότων(αναφέρεται στο βιβλίο του λεπτομερέστερα για το δράμα της Σκουτάρας και όμως περιρρέουν μέχρι και σήμερα τα κατά συνθήκη ψεύδη από αυτούς που "εκ θέσεως" καταγράφουν ιστορία)
3) Αναφέρεται στο βιβλίο του ο Βαζαίος ότι εάν δεν έβγαιναν στο βουνό οι Έλληνες θα επιστρατεύονταν από τους κατακτητές για άλλα μέτωπα. Πράγματι o στρατηγός Γεώργιος Μπάκος (Διοικητής ΙΙΙ Μεραρχίας στο 40' που ανήκε και το 6ο Σ.Π. - Υπουργός Στρατιωτικών των δοσιλόγων στη κατοχή) προσπάθησε, χωρίς επιτυχία, να δημιουργήσει την “Κυανόλευκη Μεραρχία” στην οποία θα συμμετείχαν Έλληνες εθελοντές(!) που θα πολεμούσαν στο ρώσικο μέτωτο μαζί με του Γερμανούς.
4) Σε ιδιόχειρο υπογεγραμμένο σημείωμα του ο Βαζαίος αναφέρει. « Στρατηγέ όλη η 25ετής ζωή του Αξ/κού υπήρξεν άσπιλος και πατριωτική. Είναι εντροπήν δ΄ολόκληρον το Σώμα των Αξ/κών να κρατήται εις τας Φυλακάς ως δήθεν εγκληματίας ο Ταγ/χης Βαζαίος Εμμ. διότι το απαιτεί η κλίκα του Πανούση , εις την οικίαν του οποίου κατά την κατοχήν , το γνωρίζει όλη η πόλις της Κορίνθου, εγένοντο τα Συμβούλια από των Γερμανών διά τας συλλήψεις και εκτελέσεις των Ελλήνων Πατριωτών».
5) Απορούσα πως ο παρήρ μου κρίθηκε αμέσως ανάπηρος πολέμου την 17-10-1941 και πως χρήστηκε υπεύθυνος του ΕΛΑΣ στο χωριό μας; Αναφέρει ο Βαζαίος "Κατά την αρχήν της κατοχής το τότε Υπουργείον Εθνικής Αμύνης με ώρισεν ως Επόπτην των Αναπήρων Κορινθίας¨, άρα δεδομένη η επαφή τους.
6) Ενθυμήθηκα μαρτυρία "συγγενή μου¨ κατοίκου της περιοχής μου, που ο Βαζαίος του έσωσε το «κεφάλι» από το κτήνος ΄Στάθης¨ την τελευταία στιγμή εκεί προς την Ορεινή Κορινθία όπως και τού πατρός του αναφερόμενου στο βιβλίο του πολιτικού Παπακωνσταντίνου ( Δεν υπήρξε μετέπειτα καμία ανταποδοτικότητα προς το Βαζαίο ,απ΄ότι αντιλαμβάνομαι σήμερα ενώ είχαν την δυνατότητα !Θέλαν να τους προσκυνήσει ο Μεγάλος Έλλην Ανήρ; Φύση Αδύνατον)
6) Ενθυμήθηκα μαρτυρία "συγγενή μου¨ κατοίκου της περιοχής μου, που ο Βαζαίος του έσωσε το «κεφάλι» από το κτήνος ΄Στάθης¨ την τελευταία στιγμή εκεί προς την Ορεινή Κορινθία όπως και τού πατρός του αναφερόμενου στο βιβλίο του πολιτικού Παπακωνσταντίνου ( Δεν υπήρξε μετέπειτα καμία ανταποδοτικότητα προς το Βαζαίο ,απ΄ότι αντιλαμβάνομαι σήμερα ενώ είχαν την δυνατότητα !Θέλαν να τους προσκυνήσει ο Μεγάλος Έλλην Ανήρ; Φύση Αδύνατον)
11-11-11
Σωτήρης Ριζόγιαννης
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ
Αποτίων ελάχιστον φόρον τιμής εις την μνήμην των ηρωϊκών νεκρών του Συν/τος μου, θεωρώ υποχρέωσίν μου να φέρω εις φώς ωρισμένα γεγονότα του ελληνικού δράματος της κατοχής, όπως ταύτα συνέβησαν, με γνώμονα τη πραγματικήν αλήθειαν, εν γνώσει μου ότι θα δυσαρεστήσω άτομα ανήκοντα και εις την δεξιάν και εις την αριστεράν. Τα άτομα ταύτα προκαλούμενα, τρόπον τινά, είναι υποχρεωμένα να με αντικρούσουν ίνα διαλάμψη η αλήθεια διά τον ιστορικόν του μέλλοντος.
Εις το στράτευμα υπηρέτησα από του Μαρτίου 1919 μέχρι της 1ης Φεβρουαρίου 1948 καθ΄ ήν απεστρατεύθην. Εις την Μικράν Ασίαν υπηρέτησα επί τριετίαν ως υπαξιωματικός, φοιτήσας τελικώς εις την Στρατιωτικήν Σχολήν Εφέδρων Αξιωματικών του Κορδελιού της Σμύρνης.
Καίτοι δεν έχω την τιμήν να προέρχωμαι εκ της Στρα/κής Σχολής Ευελπίδων, όταν το 1924 απεφάσισα να ακολουθήσω το στρατιωτικόν, επάγγελμα, μονιμοποηθείς εκ της σειράς των εφέδρων Ανθ/γών ανεμέτρησα καλώς τας δυνάμεις μου. Αι στοιχειώδεις στρατιωτικαί γνώσεις τας οποίας έλαβον εις την ανωτέρω Σχολήν κατά το 1922, και η μετεκπαίδευσίς μου αμέσως μετά την μονιμοποίησιν εις διαφόρους στρατιωτικάς σχολάς (Σχολή εφαρμογής πεζικού, Σχολής Γυμναστικής, Σχολήν τοπογραφίας) μοι εδραίωσαν τη πεποίθησιν ότι ο ιδεώδης Αξιωματικός πρέπει πρωτίστως να έχη χαρακτήρα και γενναιότητα. Άνευ των δύο τούτων προσόντων δεν δύναται ο Αξ/κός να θυσιάζη τα πάντα διά την Πατρίδα.
Το φύλλον ποιότητός μου, το αντίγραφον διαδοχικών σημειώσεων του Στρατηγού Τσακαλώτου Θρ. η υπ΄εμού υποβληθείσα εις τον Γ.Ε.Σ. (Δ/σιν Ιστορίας) έκθεσις πεπραγμένων περί της πολεμικής δράσεως του ΙΙΙ Τάγματος του 3/40 Συν/τος Ευζώνων αλλά και η μετέπειτα δράσις μου μαρτυρούν κατά πόσον ήμην προικισμένος με τα δύο ταύτα προσόντα. Περί της επαγγελματικής μου ικανότητος μαρτυρεί και η αποστολή μου
σελ -116-
VII Επίλογος
Η αφήγησις μου αυτή των γεγονότων του ελληνικού δράματος της κατοχής, των λαβόντων χώραν εις το Β.Α. τέταρτον της Πελοποννήσου στηρίζεται εις το λεπτομερές μου ημερολόγιον και αποτελεί, τρόπον τινά , την εξομολόγησιν μου προς τας ψυχάς των εκατοντάδων νεκρών του Συν/τος των οποίων τα οστά τρίζουν εξ αιτίας της μη εισέτι αποκαταστάσεως των εκ μέρους του Κράτους. Αποτελεί όμως αύτη και την ταπεινήν μου απολογίαν προς τους συγγενείς των ηρωϊκών αυτών νεκρών , εφ΄όσον εγώ τους ωδήγησα εις τον θάνατον χάριν της Πατρίδος.
Εν τη αφηγήσει μου ταύτη έδωσα πλήρη εικόνα τόσον της πολεμικής δράσεως μιάς μόνον μονάδος του ΕΛΑΣ εις την Πελοπόννησον, όσον και των αναποφεύκτων εκτρόπων και υπερβασιών εις το Β.Α. τέταρτον ταύτης.Παρεμφερής είναι η δράσις και των άλλων Μονάδων της ΙΙΙ Μεραρχίας Πελοποννήσου. Ίσως όμως αι υπερβασίαι να είναι πολυπληθέστεραι εις την περιοχήν της Αργολικορινθίας και Ναυπλίας. Τούτο αποδοτέον εις δύο λόγους. 1) Εις το γεγονός ότι εκ της περιοχής ταύτης κατάγονται αι περισσότεραι οικογένειαι των κορυφαίων Πολιτικών της Ελλάδος, και η αντίδρασις προς τον κομμουνιστικόν τρόπον διοικήσεως , ως εκ τούτου, ήτο πολύ μεγαλυτέρα. 2) Οι το ό, τι οι κορυφαίοι κομμουνισταί της περιοχής, όντες κατά το πλείστον αρριβισταί, δεν είχον το θάρρος να συγκρατήσουν τον δικτατορίσκον Στάθην από τον εκτραχηλισμόν των σαδιστικών του εξτρεμιστικών ενεργειών.
Τα αναφερόμενα γεγονότα αποδεικνύουν περιτράνως ότι εάν τα αστικά κόμματα της Ελλάδος δεν εδείκνυον την οίαν έδειξαν εγκληματικήν αδράνειαν , και εάν οι Αξ/κοί της Πελοποννήσου (900 περίπου) εκινούντο εγκαίρως ως εν σώμα συμπαγές υπό την καθοδήγησιν των αρχαιοτέρων Στρατηγών ή Συνταγματαρχών, δεν θα ηδύναντο οι Άγγλοι να πατρωνάρουν ευθύς εξ αρχής τον ΕΛΑΣ και ούτος θα διελύετο εν τη γεννέσει του. Εφ. όσον όμως ούτος επεκράτησε και επεβλήθη, και το Στρατηγείον Μ.Α. τον ανεγνώριζε και διετήρει παρ΄αυτώ Άγλους Αξ/κούς συνδέσμους , μέχρι τέλους του αγώνος, είτε το θέλομεν , είτε δεν το θέλομεν εις αυτόν ανήκει η μονοπώλησις της Εθνικής Αντίστάσεως εν Πελοποννήσω.
Ο ΕΛΑΣ είχε βεβαίως την κομουνιστικήν του καθοδήγησιν οι άνδρες του, όμως κατά τα ¾ δεν ήσαν κομμουνισταί,ήσαν
σελ-117-
αγροτόπαιδα εθελονταί οι οποίοι κατετάσσοντο αθρόως διά να απελευθερώσουν την σκλαβωμένην Πατρίδα.
Δεν είναι λοιπόν λογικόν και τίμιον να υπερηφανευώμεθα ως έλληνες διά την Εθνικήν Αντίστασιν, και τους μεν νεκρούς ταύτης να υβρίζωμεν , τους δε επιζήσαντας να αποκαλώμεν αναρχικούς και αναξίους της Εθνικής ευγνωμοσύνης.
Είναι πλέον καιρός το Επίσημον Κράτος και τους νεκρούς της Εθνικής Αντίστασεως να κατατάξη εις το Πάνθεον των ηρώων της Ελληνικής Πατρίδος, και τους αναπήρους και θύματα να αποκαταστήση, χορηγούν εις αυτούς τας κεκανονισμένας συντάξεις.
Επειδή μερικοί Αξ/κοί υπηρετήσαντες επί τίνα χρόνου εις τον ΕΛΑΣ ,τον εγκατέλειψαν διά διαφόρους λόγους , προ της απελευθερώσεως εδημιουργήθη εκ τούτου η εσφαλμένη , εντύπωσις , ότι ημείς οι παραμείναντες μέχρι τέλους εις αυτόν, συνετελέσαμεν εις την στρατιωτικήν του οργάνωσιν, και ότι άνευ ημών των Αξ/κών ο ΕΛΑΣ δεν θα υφίσταντο και δεν θα είχεν ουδεμίαν δράσιν. Ο ΕΛΑΣ και άνευ ημών θα συνεκροτείτο και θα έδρα θα απετέλει ίσως στίφη οπλοφόρων χωρίς στρατιωτικήν οργάνωσιν , συν τω χρόνω όμως θα εδημιούργει στελέχη εκ των ενόντων – έχομεν παραδείγματα εις την Ρωσσικήν Επανάστασιν όπου δεκανείς και στρατιώται ωνομάσθησαν στρατηγοί – αλλ΄όμως αι υπερβασίαι και αι εκτελέσεις θα ήσαν πολυπληθέστεραι. Η παρουσία ημών των Αξ/κών έθεσε, αν μη τι άλλο φραγμόν εις τας εξτρεμιστικάς πράξεις ωρισμένων σαδιστών του Κ.Κ.Ε.
Παραθέτω κατωτέρω την επιστολήν του Άγγλου Συν/χου κ. Γουντχάουζ (Κρίς) δημοσιευθείσαν εις την εφημερίδα «Ελευθερία» των Αθηνών κατά τον Μάρτιον 1955.
Γράφει η «Ελευθερία» . Ο κ. Γουντχόουζ αρχηγός της Συμαχικής Αποστολής εις την Ελλάδα κατά την διάρκειαν της Κατοχής μας έστειλε την παρακάτω επιστολήν από το Λονδίνον όπου διαμένει ήδη:
Κύριε Διευθυντά,
Εδιάβασα με μεγάλο ενδιαφέρον τις αναμνήσεις του στρατηγού Βασιλά «τέσσαρες μήνες με το ΕΛΑΣ» Βρήκα σ΄αυτά πολλά στοιχεία που μου ήσαν άγνωστα , αλλά λίγα που με εξέπληξαν. Εκεί που οι δικές μου γνώσεις συμπίπτουν με τις δικές του μπορώ να επιβεβαιώσω όλα όσα έγραψε. Μόνο σε ένα ή δύο σημεία ριψοκινδυνεύω να τον διορθώσω. Γράφει λόγου χάριν ότι μετά τον αφοπλισμόν των Ιταλών από τον ΕΛΑΣ το 1943 ,
σελ-118-
εμείς (η Βρεταννική Αποστολή ,που τότε ήταν Συμμαχική Αποστολή) εγκαταλείψαμε την προσπάθεια να φροντίσωμε τους Ιταλούς από τους οποίους περίπου 12.000 άφησαν στην τύχη τους οι κομμουνιστές. Στην πραγματικότητα ,όμως η Αποστολή μας δεν έπαψε ποτέ να εργάζεται για την περίθλαλψη των ιταλών (όπως και διά να ελαφρώση τα δεινά των χωρικών των ελληνικών βουνών) εναντίον της άκαρδης και κυνικής κωλυσιεργείας του Κ.Κ.Ε. Πολλοί από τους Αξ/κούς που ήσαν υπό τις διαταγές μου ασχολήθηκαν καθ΄όλη την υπόλοιπη διάρκεια της κατοχής μ΄αυτό το έργο της περιθάλψεως και απέσπασαν την αιώνια ευγνωμοσύνη τόσο των κατατρεγμένων Ιταλών όσο και των Ελλήνων χωρικών.
Ο Στρατηγός Βασιλάς λέγει επίσης ότι το φθινόπωρο του 1943 οι αρχηγοί της ΠΑΟ «ξεγελάθηκαν» από τη Βραταννική Αποστολή.Δεν μπορώ φυσικά να συμφωνήσω σ΄αυτό , αν η λέξις σημαίνει κακή πίστις εκ μέρους μας. Η υπόθεσις είναι μπερδεμένη και αδύνατο να την πη κανείς σε λίγα λόγια. Ίσως όμως να μην είναι αυτή η πρόθεσις του στρατηγού Βασιλά.
Θα ήθελα να προσθέσω ότι βρήκα τις αναμνήσεις του στρατηγού Βασιλά πολύτιμη συμβολή στο δύσκολο έργο της αποκαταστάσεως της αληθείας για τα μπερδεμένα προβλήματα της περιόδου της κατοχής.
Αμφιβάλλω όμως αν έχη δίκιο πιστεύοντας ότι δεν ήταν δυνατόν σε Αξιωματικούς σαν κι΄αυτόν να περιορίσουν τουλάχιστον το κακό που έκαμε στην Ελλάδα το Κ.Κ.Ε. αν είχε προσχωρήσει στον ΕΛΑΣ , πολύ ενωρίς και σε σημαντικούς αριθμούς κι΄αν είχαν μείνει ως το τέλος. Μερικοί το έκαμαν αυτό – και πιστεύω ότι η Ελλάς θα είχεν υποφέρει πολύ περισσότερα αν δεν το είχον κάμη.
Υμέτερος
Κ.Μ. Γουντχάουζ
Διά της ανωτέρω επιστολής ο Αρχηγός της Συμμαχικής Αποστολής κατά την κατοχήν εκφέρει την γνώμην του επί των αναμνήσεων του Στρατηγού Βασιλά αι οποίαι εδημοσιεύθησαν εις την αυτήν εφημερίδα κατά τον Φεβρουάριον 1955. Η γνώμη αυτή του πλέον αρμοδίου Αρχηγού της Συμμαχικής Αποστολής δικαιώνει πλήρως τας απόψεις μας.
Έστω και μετά μίαν δεκαπενταετίαν, η αφήγησίς μου αυτή άς αποτελέση την διαμαρτυρίαν μου προς τους:
1)Τον δημοσιογράφον κ. Μαμάκην ο οποίος κατά το 1940 εις
σελ -119-
μίαν ανταπόκρισιν του έκ Πελοποννήσου προς την εφημερίδα «Έθνος» έγραφεν ότι ο Αντ/χης Τσικλιτήρας και Ταγ/χης Βαζαίος είναι αι μεγαλύτεραι εγκληματικαί φυσιογνωμίαι και θα έχουν την κατάραν των μεταγενεστέρων γεννεών.
2) Προς τον γράψαντα την διήγησιν «Ο Μωρηάς βουτηγμένος στο αίμα» την οποίαν η εφημερίς «Ελληνικόν Μέλλον» εδημοσίευσεν επί σειράν ημερών, μετά την συμφωνίαν της Βάρκιζας και εις την οποίαν αναγράφεται, συν τοις άλλοις και το εξής εξωφρενικόν: «Ο Καπετάν Βαζαίος επήγε μιάν ημέραν εις τι χωρίον της Κορινθίας και επί παρουσία πολλών, αφού εφόνευσεν ένα χωρικόν, διέταξε να του αφαιρέσουν τα εντόσθια τα οποία ετηγάνισε και έφαγε με τα παλληκάρια του. Εις τοιούτον σημείον είχε φθάσει η συγκοφαντία εναντίον μας την εποχήν εκείνην.
Κατά τον Μάρτιον 1945 συνελήφθην και ενεκλείσθην εις τας ποινικάς φυλακάς Κορίνθου, κατόπιν εντάλματος του Ανακριτού Κορίνθου επί φόνοις κ.λ.π. Εναντίον μου τότε είχον υποβληθεί από ωρισμένους καλοθελητάς διακόσιαι μηνύσεις στερεότυποι. Κατά τας διαταχθείσας εξονυχιστικάς ανακρίσεις παρήλασαν πολλαί εκατοντάδες μαρτύρων κατηγορίας εξ όλης της περιοχής. Οι πλείστοι τούτων κατά την εξέτασιν, όχι μόνον δεν είχον τι το επιβαρυντικόν να καταθέσουν εις βάρος μου, αλλά και εις μάρτυρας υπερασπίσεως μετεβλήθησαν. Έχω υπ΄όψιν μου μαρτυρικήν κατάθεσιν κρατουμένου ελασίτου, ο οποίος εκακοποιείτο επί ώρας ολοκλήρους διά να καταθέση ψευδώς ότι ο Βαζαίος εσκότωσε κάποιον με τα ιδικά του τα χέρια. Εάν λοιπόν υπήρχε και το παραμικρόν ίχνος αληθείας εις την εξωφρενικήν συκοφαντίαν περί εντοσθίων και το χωρίον ήτο εύκολον να ευρεθή και η οικία, και οι χωρικοί οι οποίοι παρίσταντο κατά το δήθεν επαίσχυντον πράξιν μας, και θα είχομεν καταδικασθεί εκατοντάκις εις θάνατον.
3) προς το Διευθυντήν της «Ατλαντίδος» της Αμερικής της εποχής εκείνης, ο οποίος όλως ανεξελέγκτως εδημοσίευσεν την είδησιν εκ Κορινθίας ότι ο Συν/χης Βαζαίος εφόνευσε 5000 κατοίκους της περιοχή ταύτης.
4)Πρός τον Συρατηγόν Τσακαλώτον Θρασύβουλον ο οποίος, λαβόν αφορμήν εξ επιστολής μου δημοσιευθείσης εις την εφημερίδα «Ελευθερία» σχέσειν εχούσης με τας αναμνήσεις του Στατηγού Βασιλά, έγραψεν δύα άρθρα εις την εφημερίδα «Εθνος» υπό ημερομηνίαν 1ης και 2ας Απριλίου 1955, εις τα οποία αποφαίνεται ότι όλοι οι Αξ/κοί της Ελλάδος είναι άξιοι της Εθνικής ευγνωμοσύνης, και μόνον οι υου Ε.Λ.Α.Σ. είναι ανάξιοι ταύτης.
σελ -120-
Γράφει ο Στατηγός: «άπαντα τα Συντάγματα των δολοφόνων με τους επαιρομένους Βαζαίους, (θα έπρεπε κάτι να του είχε αφήσει ως κατάλοιπον εθνικής αξιοπρεπείας η πολεμική υπηρεσία του εις το 3/ 40 Σύν/μα Ευζώνων) κ.λ.π.»
Επειδή ο αξιότιμος Στρατηγός έγραψε τα δύο του άθρα από θέσεως, το μόνον το οποίον δύναται να πράξη ο άσημος Βαζαίος εις απάντησιν , είναι να γνωστοποιήση το κάτωθι ιδιόχειρον σημείωμα του, φέρον την υπογραφήν του και την σφραγίδα του Συν/χου Διοικητού του 3/ 40 Συν/τος Ευζώνων και το οποίον κρατώ εις το αρχείον μου. Ο αναγνώστης άς εξαγάγη τα συμπεράσματά του.
Κούτσι τη 15 Μαρτίου 1941
Αγαπητέ μου φίλε,
Όπως θα ιδής στην διαταγή μετατίθεμαι εις το Β.Σώμα Στρατού ως Επιτελάρχης.
Λίγω σε είχα υπό τας διαταγάς μου και πάλιν θα συνυπηρετήσωμεν άν θέλη ο Θεός.
Εύχομαι να συναντηθούμε χαρούμενοι και τυχεροί, να σε συνοδεύη δε πάντοτε η ευτυχία και η καλή υγεία.
Με αγάπην μεγάλην
Θ. Τσακαλώτος
Σας εσωκλείω αντίγραφον των περί σου διαδοχικών σημειώσεων.
σελ -121-
ΔΙΑΔΟΧΙΚΑΙ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Ταγ/χου Βαζαίου Εμμανουήλ.
Τον γνωρίζω από λοχαγόν , οπότε συγκαταλέγετο μεταξύ των καλλίστων λοχαγών.
Μορφωμένος, μελετηρός, φιλότιμος, πειθαρχικός, εργατικός και δραστήριος αποδίδει πάντοτε ωφέλιμον έργον.
Τακτική αντίλληψις καλλίστη. Κρίσις ορθή, χαρακτήρ κάλλιστος και αγαπητός.
Εκτιμάται και υπό των συναδέλφων του και απολαμβάνει πάντοτε της αγάπης και εμπιστοσύνης των υπ΄αυτού διοικουμένων.
Μετέσχε των επιχειρήσεων απ΄αρχής του πολέμου ως λοχαγός, ως βοηθός του Διοικητού του 6ου Συν/τος εις το συνταγμά μου δε ως διοικητής Τάγματος αφ΄ ής προήχθη ήτοι από τριμήνου.
Ο Διοικητής του 6ου Συν/τος Συν/χης Ζαλοχώρης μοι μεταβίβασε περί αυτού ότι ως βοηθός του υπήρξε πολύτιμος εν πάση περιστάσει και καθ΄όλας τας από Πέπελι- Βοντίνιε μέχρι της καταλήψεως της Χειμάρας Επιχειρήσεις.
Κατά ταύτας διατεθείς πάντοτε εις τας επικινδύνους αποστολάς τμημάτων του έδειξε ηρωϊκήν αυτοθυσίαν και χαρακτηριστικήν τακτικήν αντίληψιν, συντελέσας εις την επιτυχίαν των υπό του Συν/τος αναληφθεισών εντολών.
Ως διοικητής Τάγματος υπ΄εμέ έδειξε τα αυτά κάλλιστα προσόντα επαγγελματικής αξίας και γενναιότητος συντρίψας πάντοτε πάσαν του εχθρού προσπάθειαν προς διάσπασιν των γραμμών μας άς ακουράστος και ψυχραίμος περιέρχεται ενισχύων πάσαν οργανωτικήν βελτίωσιν.
Γενικώς παρουσιάζεται ως ικανός κατά πάντα Ταγματάρχης εις όν δύναται τις να έχη εμπιστοσύνην επί την επιτυχή έκβασιν του ανατιθεμένου έργου.
Κούτσι τη 8 Μαρτίου 1941
Ο Διοικητής του 40 Συν/τος Ευζώνων
Θ. Τσακαλώτος Συν/χης
Εις το ιστορημά του «Πως εκερδίσαμε τους αγώνας 1940-1949 γράφει ο Στρατηγός Τσακαλώτος Θρ. Εις την εφημερίδα «Ακρόπολις» την 5 Νοεμβρίου 1959.
Την 8ην Δεκεμβρίου στας 06.30 το πρωϊ το 2ον Τάγμα της Ταξιαρχίας εδέχθη επίθεσιν από τα πλευρά και τα νώτα από την περιοχήν της Εφορείας Υλικού Πολέμου, από το 2ον Τάγμα
σελ -122-
του 6ου Συν/τος των κομμουνιστών, το οποίον κατά περίεργον της μοίρας απόφασιν διοικούσε ο Ταγματάρχης Πεζικού Βαζαίος, καλός Αξιωματικός στην Αλβανίαν, τον οποίον όμως έσωσα από αφανισμό και τον δέχθηκα στο Σύν/μα της ΙΙΙ Μεραρχίας, ως υπεύθυνον και αυτόν γιά την αποτυχίαν της Σκουτάρας.
Τώρα απέδιδε την ευγνωμοσύνην και πρός εμένα και δεν είχε κανένα δισταγμό να διοική Σύν/μα πούφερε εγκληματικά το τιμημένο όνομα ενός από τα ηρωϊκά Συντάγματα του Στρατού μας του 6ου Πεζικού».
Κατόπιν τούτου την 7ην Νοεμβρίου 1959, απέστειλα εις την Διεύθυνσιν της Εφημερίδος «Ακρόπολις» την κάτωθι επιστολήν μου η οποία δεν εδημοσιεύθη όπως και τόσαι άλλαι επιστολαί θιγομένων Αξ/κών, μη δημοσιευθείσαι.
Εν Αθήναις τη 7 Νοεμωρίου 1959
Κύριε Διευθυντά,
Παρακαλώ υμάς, χάριν της ιστορικής αληθείας, όπως δημοσιεύσητε την παρούσα μου.
Εκτιμώ και σέβομαι πολύ τον Στρατηγόν κ. Τσακαλώτον Θρασύβουλον, ως γενναίον των γενναίων των Ανωτάτων Αξ/κών του στρατού μας, και θεωρώ μεγάλην μου τιμήν το ό, τι υπηρέτησα ως Ταγματάρχης διοικητής του ΙΙΙ Τάγματος του υπό τας διαταγάς του ηρωϊκού 40 Συν/τος Ευζώνων, εις την Αλβανίαν. Αι δε διαδοχικαί σημειώσεις τας οποίας μοι απέστειλεν, εις την πρώτην γραμμήν την 15-3-41 με ιδιόχειρον σημείωμα του, όταν ανεχώρησεν εκ του Συν/τος από το χωρίον Κούτσι της Αλβανίας, διά το Β΄Σώμα Στρατού εις ό είχε μετατεθεί ως Επιτελάρχης, αποτελούν δι΄εμέ τον μεγαλύτερον τίτλον τιμής εις την στατιωτικήν μου ζωήν, μετά τους αγώμας μου της κατοχής.
Κατά περίεργον της μοίρας απόφασιν, όπως ο ίδιος γράφει, ευρέθημεν αντιμέτωποι τον Δεκέμβριον 1944.
Λαβών αφορμήν εκ μιάς επιστολής μου. Δημοσιευθείσης την 26-3-55 εις την «Ελευθερίαν» με τας τότε δημοσιευθείσας αναμνήσεις του Στρατηγού κ. Βασιλά εις την οποίαν έγραφον εν κατακλείδι:
«Συμφώνως λοιπόν και με την γνώμην του Άγγλου Συν/χου Αρχηγού Συμμαχικής Αποστολής του οποίου σχετικήν επιστολήν εδημοσιεύσατε προ ημερών, και τον συμαχικόν αγώνα εβοηθήσαμεν και τα ελληνικά όπλα ετιμήσαμεν καθ΄όν χρόνον η πατρίς μας ήτο σκαβωμένη, και πολλούς Έλληνας εσώσαμεν
σελ -123-
από την σαδιστικήν μανίαν ενίων εξτρεμιστών του Κ.Κ.Ε. Ταύτα διά την ιστορίαν, ο Στρατηγός Τσακαλώτος Θρ. εδημοσίευσεν άρθρον εις το «Έθνος» την 2-4-55 εις το οποίον γράφει... «Όταν άπαντα τα Συν/τα των δολοφόνων με τους επαιρομένους διαφόρους Βαζαίους (θα έπρεπε κάτι να του είχε αφήσει ως κατάλοιπον εθνικής αξιοπρεπείας η πολεμική υπηρεσία του εις το 3/ 40 Σύν/μα Ευζώνων κλπ…»
Δεν είναι εύκολον εις τον ασήμον Βαζαίον να απαντήση εις τον από θέσεως γράφοντα τέως Αρχηγόν Γ.Ε.Σ. και νυν Πρεσβευτήν εις το Βελιγράδι, και μάλιστα διά τα νωπά ακόμη γεγονότα του εμφυλίου σπαραγμού.
Επειδή όμως ο Στρατηγός με κατατάσσει μεταξύ των υπευθύνων της Σκουτάρας είμαι υποχρεωμένος να αποκρούσω την κατηγορίαν.
Ως Λοχαγός επιτελής του 6ου Συν/τος κατά τας επιχειρήσεις της Σκουτάρας. Θεωρώ εαυτόν υποχρεωμένον, χάριν της ιστορικής αληθείας, να απαντήσω εις τον Σεβαστόν μου Στρατηγόν κ. Τσακαλώτον Θρ. διά να αποκαταστήσω και την τιμήν του αειμνήστου διοικητού του 6ου Συν/τος Ζαλαχώρη Παναγ.και Ταγ/χου και νύν αποστράτου Συν/χου κ. Ταρσούλη Γ. Εις τους οποίους τα ανώτερα κλιμάκια (ΙΙΙ Μεραρχία και Α΄.Σ.Σ,) εφόρτωσαν όλας τας ευθύνας διά την αποτυχίαν.
Σχετική λεπτομερής έκθεσις εκ πολλών δακτυλογραφημένων σελίδων υπεβλήθη περί τούτου υπό του Διοικητού του 6ου Συν/τος, εις το τότε Υπουργείον Εθνικής Ανύνης περί τα τέλη Μαϊου 1941 όταν είχε πλέον καταληφθεί η Ελλάς υπό των Ιταλο- Γερμανών. Η εν λόγω έκθεσις τόσον πολύ εθορύβησε τον τότε Υποργόν Εθνικής Αμύνης στρατηγόν Μπάκον ο οποίος ήτο ο Διοικητής της ΙΙΙ Μεραρχίας κατά τας επιχειρήσεις , ώστε ηναγκάθη ούτος να αποστείλη εις Κόριθον κατά τας αρχάς Ιουνίου 1941, τον Στρατηγόν Μεταξάν διά να ενεργήση ένορκον προανάκρισιν. Ασφαλώς και η λεπτομερής έκθεσις και το πόρισμα της ανακρίσεως θα φυλάσσωνται εις τα Αρχεία του Γ.Ε.Σ. Και σήμερον ακόμη έπειτα από 19 έτη , μιά εμπεριστατωμένη ανάκρισις βάσει των υπαρχόντων στοιχείων, και έκ των μαρτυρικών καταθέσεων των επιζώντων, θα αποδείξη ποίοι είναι οι υπεύθυνοι διά την αποτυχίαν των επιχειρήσεων κατά Σκουτάρας.
Αρκούμαι μόνον εις τα κατωτέρω χαρακτηριστικά της αποτυχίας των επιχειρήσεων: Η υποβληθείσα τότε σχετική έκθεσις περιγράφει λεπτομερώς τα αίτια της δημιουργίας του μετώπου Χειμάρας.
σελ -124-
Αμέσως μετά την αποτυχίαν της πρώτης επιθέσεως την 26-12-40 καθ΄ήν το ΙΙΙ/6 Τάγμα προσέκρουσεν εις την ισχυρώς ωργανωμένην τοποθεσίαν , υποστάν σοβαράς απωλείας, το 6ον Σύν/μα ανέφερεν υπευθύνως ότι η εχρική τοποθεσία ήτο ισχυρώς ωργανωμένη και μόνον διά ελιγμού έκ δεξιού και έκ της κατευθύνσεως αυχένος Τσίπι διά Μεσημέρι Δριμάδες , θα ήτο δυνατή η κατάληψις της. Παρά την αναφοράν ταύτην του Συν/τος η ΙΙΙ Μεραρχία διατάσσει και πάλιν την κατά μέτωπον επίθεσιν με τας αυτάς δυμάμεις του 6ου Συν/τος . και η Δευτέρα επίθεσις απέτυχεν του ΙΙΙ/6 Τάγματος αποδεκατισθέντος . Η ΙΙΙ Μεραρχία διατάσσει την αντικατάστασιν του Τάγ/χου Ταρσούλη Γ. Το 6ον Σύν/μα επιμένει δι’ αναφορών του εις τον ελιγμόν διά του δεξιού, φορτικώτατα. Και παρά ταύτα η ΙΙΙ Μεραρχία επιμένει εις την κατά μέτωπον επίθεσιν.
Καταργεί σιωπηρώς τον Διοικητήν του 6ου Συν/τος, καλεί τον υποδιοικητήν του Συν/τος Αντ/χην κ. Λουμάκην Ανδρέαν εις τον Σταθμόν διοικήσεως της, και του αναθέτει την διοίκησιν των τμημάτων επιθέσεως, αφού του αναθέτει την διοίκησιν των τμημάτων επιθέσεως, αφού του διέθεσε και το Ι Τάγμα του 12ου Συν/τος υπό τον ήρωα Ταγ/χη Παπαδόπουλον Γ. Ο οποίος και θα ενήργει την νέαν κατά μέτωπον επίθεσιν , την 4-1-41, με τα υπολείματα του ΙΙΙ/6 Τάγματος εις την βάσιν πυρός.Έν τω μεταξύ μετεφέρθη εις τον τομέα αυτόν ολόκληρον σχεδόν το πυροβολικόν του Α΄Σώματος Στρατού.
Την παραμονήν της επιθέσεως , 3-1-41 φθάνει εις το Παρατηρητήριον του Συν/τος ο Αρχηγός Πυρ/κού της ΙΙΙ Μεραρχίας Συν/χης Πυρ/κού Ασημακόπουλος. Εις την επιμονήν του Συν/χου Ζαλαχώρη Παναγιώτου ο οποίος του είπεν, παρόντων και των Αντ/χου Πυρ/λού κ. Τσάμη και του Ταγ/χου Πυρ/κού κ. Σπίνουλα: «μη πρός Θεού κατά μέτωπον σας εξορκίζω δι΄ελιγμού εκ του δεξιού κ.λ.π.» ο Αρχηγός Πυρ/κού γνωρίζων τας σκέψεις της Μεραρχίας , απάντησε:
«Θα τους κάψω με το πυροβολικόν». Αναγκάζομαι να επέμβω εις την συζήτησιν , ως υπεύθυνος επιτελής του Συν/τος και να είπω ότι η τακτική του Πεζικού επιβάλλει τον εκ του δεξιού ελιγμόν και ότι η επίθεσις αύτη κατά μέτωπον θα αποτύχη και πάλιν , πλήν παρετηρήθην δριμύτατα από τον Αρχηγόν Πυρ/κού διά την «αυθάδειαν μου».
Την πρωϊαν της 4-1-41 φθάνουν εις το Παρατηρητήριον του Συν/τος ο Διοικητής της Μεραρχίας Στρατηγός Μπάκος και ο Αρχηγός Πυρ/κού , γίνεται προπαρασκευή πυρ/κού, πίπτουν περί
σελ -125-
τα 3.000 βλήματα παντός διαμετρήματος. Άμα ως έπαυσαν η προπαρασκευή του πυροβολικού το Ι/12 Τάγμα εξορμά. Άμα τη εξορμήσει τα τμήματα του δέχονται την χάλαζαν των εχθρικών πολυβόλων και καθηλούνται εις τα πρώτα των 50 βήματα, και παρά τας διά φωνών προσταγάς των ηγητόρων των, ταύτα αρνούνται να εγερθούν και να προχωρήσουν.
Ο γενναίος και υπερήφανος αείμνηστος Ταγ/χης Παπαδόπουλος Γ. προ της τραγικής καταστάσεως όρθιος με το πιστόλι στο χέρι φωνάζει: «παιδιά ακολουθήστε με» προχωρεί έξαλλος ,τον ακολουθούν ελάχιστοι, περί τους 50-60, και φθάνει εις τα εχθρικά συρματοπλέγματα. Εκεί δέχεται ριπήν πολυβόλου, εις το στήθος και εις την κοιλίαν και πίπτει νεκρός. Γίνεται ηρωϊκή πάλη σώμα με σώμα μεταξύ Ελλήνων και Ιταλών οι οποίοι ήθελον να αποκομίσουν το πτώμα του ήρωος Ταγ/χου ως τρόπαιον.
Άμα ως ο Στρατηγός επληροφορήθη από τηλεφώνου εκ του προκεχωρημένου παρατηρητηρίου του υποδιοικητού του Συν/τος , το φόνον του ήρωος Ταγ/χου Παπαδοπούλου Γ. και την καθήλωσιν των τμημάτων της επιθέσεως εις τας θέσεις εξ ών εξώρμησαν, εταράχθη σφόδρα, διότι αντελήφθη την αποτυχίαν της ταύτης κατά μέτωπον επιθέσεως.
Εν τω μεταξύ τα τμήματα του δεξιού Ι και ΙΙ Τάγματα του 6ου Συν/τος , προχωρήσαντα αρκετά, ηναγκάσθησαν και ταύτα να καθηλωθούν, διότι εσχημάτισαν βαθείαν εισέχουσαν εντός της εχθρικής τοποθεσίας και επλαγιοβάλοντο υπό των εχθρικών τμημάτων της Σκουτάρας.
Την 16,30 ώραν της 4-1-41 ο Στρατηγός Διοικητής της Μεραρχίας, αναγνωρίσας ασφαλώς την αδικίαν την γενομένην υπ΄αυτού εις τον Διοικητήν του ΙΙΙ/6 Τάγματος Ταρσούλην Γ. διέταξε την έκ νέου ανάθεσιν της διοικήσεως του Τάγ/τος εις τούτον, και απήλθεν εκνευρισμένος μετά του Αρχηγού του Πυρ/κού, χωρίς να διατάξη την σύμπτυξιν των τμημάτων του δεξιού της παρατάξεως, αναγκασθέντος του Συν/τος να διατάξη την σύμπυξιν κατά την νύκτα.
Η αποτυχία επομένως των επιχειρήσεων κατά της Σκουτάρας οφείλεται εις την επιμονήν της ΙΙΙ Μεραρχίας, άπαξ και εδημιουργήθη το μέτωπον της Χειμάρας, και απεδείχθη διά της επιθέσεως της 26-12-40 κατά Σκουτάρας ότι τούτο έχει οργανωθή και ισχυρώς κατέχεται, να διατάξη τας αλλεπαλλήλους κατά μέτωπον επιθέσις, κυρίως κατά Σκουτάρας απορρίψασα χωρίς κάν να την συζητήση την πρότασιν του Συν/τος περί ενεργείας, εις
σελ -126-
την κατεύθυνσιν Τσίπι-Μεσημέρι Δριμάδες, κατεύθυνσις ήτις άγουσα εις τα νώτα της όλης του εχθρού αμυντικής διατάξεως, ασφαλώς θα παρέλυε ταύτην.
Ολίγας ημέρας μετά τας επιχειρήσεις , έφθασεν εις το Σύν/μα η εγκύκλιος δι΄ης προήχθην εις τον βαθμόν του Ταγ/χου. Επειδή το 6ον Σύν/μα ήτο πλήρες εις Ταγ/χας, η ΙΙΙ Μεραρχία με μετάθεσεν εις το έτερον εκ των Συν/των της 40 Ευζώνων και την 14-1-41 ανέλαβον την διοίκησιν του ΙΙΙ/40 Τάγματος του οποίου ο προκάτοχος Ταγ/χης Πολίτης Αθ. Ασθενήσας εισήλθεν προς νοσηλείαν εις το Στρ/κόν Νοσοκομείον Ιωαννίνων.
Δεν αντιλαμβάνομαι επομένως, πως και διατί ο Σεβαστός μου Στρατηγός Τσακαλώτος Θρ. Με έσωσεν από τον αφανισμόν.
Μετά τιμής
Ε. ΒΑΖΑΙΟΣ
Αντ/χης έ.α.
Λεωφ. Βασιλ. Φρειδερίκης 41
Ηλιούπολις Αθήναι
Μετά την συμφωνίαν της Βάρκιζας παρέδωσα εις το επίσημον Κράτος τα εξής υλικά : Τέσσαρα πυροβόλα , τρία πολυβόλα των 20 χιλ. οκτώ πολυβόλα κοινά, εξ όλμους των 81 χιλ. οκτώ ατομικούς ολμίσκους , εξήκοντα οπλοπολυβόλα, είκοσι μυδράλλια, 2500 τυφέκια με ανάλογα πυρομαχικά, μιάν διόπτραν πυροβολικού, τέσσαρας ασυρμάτους, πεντίκοντα τηλέφωνα εκστρατείας και 145 κτήνη ίππους και ημιόνους.
Θεωρώ τον εαυτόν μου υπερήφανον ως Αξ/κός διότι, αν μη τι άλλο, απεκατέστησα την τρωθείσαν τιμήν του 6ου Συν/τος της Αλβανίας, παραδώσας εις το κράτος ισάριθμα περίπου υλικά εις οπλισμόν με εκείνα τα οποία το 6ον Συν/μα παρ’εδωκεν εις τους Γερμανούς μετά την ανακωχήν του 1941.
Ένα μήνα μετά την συμφωνίαν της Βάρκιζας, και ίσως διότι δεν συνεμορφώθην εις υπόδειξιν του τότε αρμοδίου της Δ/σεως Πεζικού του Υ.Σ. να υποβάλω αναφοράν και να δηλώ εν αυτή ότι παρεσύρθην και κακώς έπραξα παραμείνας εις τον Ε.Λ.Α.Σ. μέχρι τέλους , συνελήφθην δυνάμει εντάλματος του Ανακριτού Κορίνθου επί φόνοις κ.λ.π. και ενεκλείσθην εις τας προσωρινάς στρατιωτικάς φυλακάς της οδού Αλωπεκής και εις τον θάλαμον κρατουμένων οπλιτών, όπου παρέμεινα επί δέκα ημέρας.
Περί τας αρχάς Απριλίου 1945 μετήχθην εις Κόρινθον συνοδευθείς υπό χωροφύλακος ενόπλου και υπό του τότε νεαρού Μοιράρχου Αγγελοπούλου ο οποίος εχρησιμοποίησε χειροπέδας με
σελ -127-
μίσος πρωτοφανές, ενώ εγνώριζε καλώς ότι ήμην Ταγ/χης εν ενεργεία και όχι κοινός εγκληματίας. Το μίσος δεν επέτρεψεν εις τον τότε νεαρόν μοίραρχον να αντιληφθή ότι εξευτελίζων τον δήθεν εγκηματίαν Βαζαίον,εξηυτέλιζε την στρατιωτικήν στολήν, τον εαυτόν του τον ίδιον. Όταν με παρέλαβεν από τας στρατιωτικάς φυλακάς, ο κ. Μοίραρχος με ηρεύνησεν και εύρε εις τα θυλάκια μου ένα σουγιαδάκι από φίλδισι. Το εθεώρησεν ως φονικόν όργανον και το κατέσχε διά να έχη έν ενθύμιον του μεγάλου «ληστάρχου»
Παρέμεινα ως υπόδικος εις τας φυλακάς Κορίνθου επί δέκα μήνας, απαλαγείς απασών των κατηγοριών διά βουλευμάτων. Εξωρίσθην επί 3 ½ έτη εις Σέριφον, Ικαρίαν, Θήραν και Μακρόνησον, υπέστην έκπτωσιν του βαθμού μου και στέρησιν της συντάξεως διά του Ν.Α. ψηφίσματος του 1948. Απώλεσα όλα τα οικιακά μου σκεύη, έπιπλα, ρουχισμόν κ.λ.π. αξίας 150.000 δραχ. προπολεμικών. Ο χρόνος υπηρεσίας μου εις τα βουνά ήτοι από 22 Ιουνίου 1943 μέχρι Μάρτίου 1945 εθεωρήθη ως χρόνος αγνοίας και δεν υπολογίζεται εις τον συντάξιμον χρόνον υπηρεσίας.
Και ενώ απεκατεστάθην διά του Νόμου περί μέτρων ειρηνεύσεως του 1952 , ούτε το υπουργείον Στρ/κών με απεκατέστησεν εις τα στελέχη των εφέδρων εκ μονίμων αμέσως μετά την ψήφισιν του Νόμου, ούτε το υπουργείον των Οικονομικών μου εχορήγησε την πλήρη σύνταξιν του Αντ/χου 28 ½ ετών πραγματικής υπηρεσίας. Το ελεγκτικόν Συνέδριον έκρινεν τον Νόμον περί μέτρων ειρηνεύσεως αντισυνταγματικόν και δεν ενήργησεν την αναπροσαρμογήν. Και ούτω από του Απριλίου 1952 μέχρι του Νοεμβρίου 1957 ελάμβανον μόνον το έν τρίτον της συντάξεως των συναδέλφων μου. Μόλις την 20-9-57 εψηφίσθη νομοσχέδιον υπό της Νομοθετικής επιτροπής εξουσιοδοτήσεως διά του οποίου απεκατεστάθην εις τα πλήρους συντάξεως.
Επί πλέον εξακολουθεί να υπάρχη εις την Γενικήν Ασφάλειαν ογκωδέστατος φάκελλος μου περιλαμβάνων πληθύν συκοφαντικών εγγράφων εις βάρος μου, περισυλλεγέντων και τηρουμένων ως πράγματι αληθών.
Και υπέστην όλα τα ανωτέρω χωρίς ποτέ να με καλέση η αρμοδία υπηρεσία και να με υποχρεώση να αναφέρω υπευθύνως τα διετράξαντα και να τα εξακριβώση δι΄εμπεριστατωμένης ανακρίσεως, τουλάχιστον χάριν της δικαιοσύνης.
Ούτω παρατηρείται το τραγελαφικόν φαινόμενον να έχω λευκό ποινικόν Μητρώον μου ως μηδέποτε καταδικασθείς, και
σελ -128-
να υπάρχουν εν τούτοις έγγραφα διοικητικά μνημονεύοντα εις βάρος μου αξιοποίνους εγκληματικάς πράξεις τας οποίας ουδέποτε διέπραξα.
Ούτω αμοίβει η Πατρίς τους αγωνιστάς οι οποίοι έδωσαν τα πάντα εις αυτήν.
Η οργάνωσις του 6ου Συν/τος και η εξαιρετική του δράσις οφείλονται κατά μέγα μέρος εις τους συνεργάτας Αξ/κούς αυτού μονίμους και έφεδρους οι οποίοι εξετέλεσαν όλως ανιδιοτελώς το καθήκον των.
Αξίζει να μνημονευθούν τα ονόματα τούτων.
1) Τότε μόνιμος Ταγμ/χην Πεζ. Παπαϊωάννου Δημήτριος διοικητής του ΙΙ Τάγματος. Γενναίος, σεμνός άριστος χαρακτήρ
2) Τότε μόνιμος Ταγμ/χης Πεζ. Χαλκιάς Βασίλειος Διοικητής Ι τάγματος επί τι χρονικόν διάστημα , Διοικητής ΙΙΙ Τάγματος και διοικητής του εφεδρικού ΕΛΑΣ της περιοχής του Συν/τος. Γενναίος, ενθουσιώδης και ταχύς εις την εκτέλεσιν των διαταγών. Τον επωνομάσαμεν «αετόν» διότι εν μια νυκτή εσαμποτάρισε με ογκολίθους την αμαξιτήν οδόν Κιάτου Φενεο΄επί εκτάσεως 4 χιλιομέτρων, και καθήλωσε τα Γερμανικά άρματα μάχης κατά τας εκκαθαριστικάς επιχειρήσεις του Ιουλίου 1944.
3) Τότε μόνιμος Ταγ/χης Πεζ. Πυρ/κού Μιχόπουλος Ελευθέριος ή Ελατιάς , λαμπρός διοικητής του ΙΙΙ Τάγματος.
4) Τότε Ίλαρχος Κονδύλης Νικόλαος, υπασπιστής του Συν/τος Γεναίος και άριστος χαρακτήρ.
5) Τότε Λοχαγός Πεζ. Τσεκούρας Βασίλειος διοικητής Λόχου και κατόπιν διοικητής του Ι Τάγματος . Γενναίος σεμνός άριστος χαρακτήρ.
6) Τότε υπολοχ. Τούτουνας Τάσος Διοικητής Λόχου Γενναίος άριστος χαρακτήρ. Ο Λόχος του διέλυσε την Σχολήν έφ. Αξ/κών πυρ/κού της Γερμαν. Μεραρχίας.
7)Τότε Μόν. Ανθ/γός Άρχος Στέφανος Διοικητής Λόχου υπόδειγμα γενναιότητος και διοικητού Λόχου.
8) Τότε Μον. Ανθ/γός Τζαβέλας Νικόλαος . Γενναίος χαρακτήρ άριστος, ιδεώδης διοικητής Λόχου Πολυβόλων.
9) Τότε μον. Υποσμηναγός Γκέρκης Παναγ. Γενναίος και χαρακτήρ άριστος.
10) Τότε μον. Ανθ/γός Πυρ/κού Στεργιόπουλος Κων/τίνος άριστος πολεμιστής.
11) Τότε μον. Ανθ/γος Πεζ. Στεργιόπουλος Μιλτ. και 12) Τότε μον Ανθ/γός Μαυραγάνης Γεωρ. Γενναίοι πολ/σταί αμφότεροι. Δεν παρέμειναν επί πολύ εις το Σύν/μα μετατεθέντες εις το επιτελείον της ΙΙΙ Μεραρχίας.
σελ -129-
13) Τότε μόν. Μοίραρχος Τσαούσης Γεώργιος. Η γενναιότης του και η δραστηριότης του τιμούν την Ελληνικήν Χωροφυλακήν.
14) Εφ. Υπολοχ. Σπηλιόπουλος Λεωνίδας άριστος διοικητής Λόχου και Τάγ/τος.
15) Έφ. Ανθ/γός Ηλιόπουλος Σταύρος .Άριστος διοικητής Λόχου.
16) Έφ. Υπολοχ. Δασόπουλος Γεώργιος άριστος διοικητής …..
17) Έφ. Ανθ/γός Τρακαδάς Ανδρ. Άριστος διοικητής Λόχου.
18) Έφ. Ανθ/γός Δαρλάσης Μίμης -//- -//- -//-
19) Έφ. -//- Τόγιας Περίανδρος Άριστος Αξ/κός πληροφοριών.
20) Τότε μον. Ανθ/γός Τάσος Ζερβός Τάσος .Γενναιότατος Διοικητής Λόχου υπολείπεται εικοσάς περίπου έφ. Αξ/κών των οποίων τα ονοματεπώνυμα δεν ενθυμούμαι. Άπαντες ούτοι ήσαν γενναιότατοι διμοιρίται.
Το αρχείον του Συν/τος , όσον αφορά τους Αξ/κούς, εύρηται εις τον κατασχεθέντα χαρτοφύλακα.
Θεωρώ εν πάση περιπτώσει, τον εαυτόν μου υπερήφανον και είμαι βέβαιος ότι αι ψυχαί των νεκρών του 6ου Συν/τος θα αγάλλωνται από τας εκθέσεις της γερμανικής υπηρεσίας πληροφοριών και αντικατασκοπείας ΙC εξ Ελλάδος, την κατοχήν και την Εθνικήν Αντίστασιν τας οποίας δημοσιεύει η εφημερίς «Ελευθερία» των Αθηνών από μηνός μέχρι σήμερον. Ομολογούν οι Γερμανοί ότι οι Έλληνες αντάρται ήσαν φοβεροί αντίπαλοι. Η Γερμανική αυτή μαρτυρία αποτελεί τίτλον τιμής διά τον Έλληνα αντάρτην.
Ιδού τι γράφει η «Ελευθερία» εις το φύλλον της της 17-12-60: «Προκύπτει ούτω από τας εκθέσεις το συμπέρασμα που έχει την αξίαν τίτλου τιμής δι΄όλους όσοι επολέμησαν τους Γερμανούς με το όπλον εις το χέρι και διά τον λαόν εν τω συνόλω του, που εκράτησε υψηλόν το φρόνημα του παρ΄όλα τα φοβερά δεινά του ότι:
Η ένοπλος δράσις εις την Ελλάδα υπήρξε πράγματι αποτελεσματική. Ότι απήσχόλησε σημαντικάς δυνάμεις. Ότι επέφερε σοβαράς ζημίας. Ότι εξειλίχθη εις παράγοντα πρώτης σειράς, ισότιμον προς
σελ -130-
τον παράγοντα, τον οποίων τηρουμένων των αναλογιών εξεπροσώπουν εις άλλα μέτωπα ωργανωμένοι στρατοί.
Με τας διαπιστώσεις αυτάς ο Έλλην αντάρτης υπό οιονδήποτε σήμα οργανώσεων και αν επολέμησε προβάλλεται άξιος των γενναιοτέρων πολεμιστών της Ιστορίας μας. Υπήρξεν αυτός ο φορεύς του πνεύματος αντιστάσεως , του πνεύματος της ελευθερίας , που κατείχε ολόκληρον το Έθνος.
Εις κριτικήν υπόκεινται αι οργανώσεις. Αυταί ήσαν οι φορείς των πολιτικών επιδιώξεων, τας οποίας προσεπάθησαν να …… ….. μέσα στο κλίμα της πανελληνίου λαϊκής εξεργέσεως υπέρ της ελευθερίας εκμεταλλευόμεναι και αποπειρώμεναι να χρησιμοποιήσουν ως όργανον των τον Αντάρτην . Από τας οργανώσεις και όχι από τον αντάρτην , θα καταλογίση η ιστορία ευθύνην , κατά το μέτρον που προσήκει εις εκάστην ,δι΄όσας αθλιότητας συνέβησαν, διά τον εμφύλιον πόλεμον. Και την ευθύνην δεν την έχουν μόνον απέναντι του Έθνους, αλλά και απέναντι του ιδίου του Έλληνος αντάρτη, ο οποίος προσήλθεν εις τας γραμμάς των πρό παντός διά να πολεμήση τους Γερμανούς, διά να ελευθερώση την Πατρίδα του.
(σελ. 131, 132, 133, 134 - κατάσταση νεκρών, στήν ποιό προηγούμενη ανάρτηση)
=========================
ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ
ΣΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΦΥΛΑΚΕΣ -ΟΔΗΓΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΣΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΛΥΚΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΜΑΣ - ΣΑΝ ΤΟΝ ΒΑΖΑΙΟ ΕΜΜ.
11-11-11
Σωρήρης Ριζόγιαννης
=================================================================
ΠΗΓΗ: kallistorwntas.blogspot.com/.../blog-post_417.html
==========================
==========================
Παρατίθεται παρακάτω η αναγγελία ύπαρξης αρχείου με έγγραφα από το προσωπικό αρχείο του Εμμ. Βαζαίου στο «Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο – Ε.Λ.Ι.Α.» της Εθνικής Τράπεζας στη Πλάκα κοντά στη μητρόπολη – Αγ. Ανδρέου 5 (Όποια άλλη πληροφορία περί του Ανδρός Τιμής Ένεκεν,νοιώθω χρέος να την ζητήσω από τους επισκέπτες της ιστοστοσελίδας, όπως φωτογραφίες του)
Τίτλος: ΒΑΖΑΙΟΣ, ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ
|
Κωδ.αναγν: Α.Ε. 22/99
|
Ημερ. παραγ: 1910-1959 (κυρίως 1932-1947)
|
Μέγεθος:1 φάκελος
|
Πλαίσιο παραγωγής
Παραγωγός (-οί): Εμμανουήλ Ευστ. Βαζαίος
Βιογραφικό σημείωμα:
Ο Εμμανουήλ Βαζαίος (Σαντορίνη 1899- ) ήταν στρατιωτικός. Φοίτησε στην Ελληνογαλλική Εμπορική Σχολή Σαντορίνης και κατόπιν δούλεψε ως διερμηνέας στη γαλλική ναυτική αποστολή και έπειτα στο εμπορικό γραφείο της γαλλικής πρεσβείας. Το 1919 κατετάγη στο στρατό όπου και παρέμεινε έως και τον ελληνοϊταλικό πόλεμο. Το 1932 παρακολούθησε τη Σχολή Τοπογραφίας της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού. Το 1937 βρέθηκε στη Γαλλία για μετεκπαίδευση. Έλαβε μέρος στη Μικρασιατική Εκστρατεία και στον πόλεμο του 1940 ως λοχίας του 40ου συντάγματος Ευζώνων και διακρίθηκε για τις διοικητικές ικανότητες και την αυτοθυσία του. Τιμήθηκε με το μετάλλιο στρατιωτικής αξίας το 1936 και με αριστείο ανδρείας το 1941. Υπήρξε μέλος της Εθνικής Αντίστασης από τον Ιούνιο του 1943. Συγκρότησε ανεξάρτητη ομάδα στα σύνορα Κορινθίας και Αργολίδας η οποία αργότερα, μετά από παραίνεση του Άγγλου στρατηγού Μάκ Μάλεν, συγχωνεύτηκε με την αντίστοιχη ομάδα του Ε.Λ.Α.Σ. Φυλακίστηκε 10 μήνες στην Κόρινθο λίγο μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας, ενώ από το 1946 εξορίστηκε στη Σέριφο, την Ικαρία, τη Θήρα και τη Μακρόνησο. Το 1947 παραπέμφθηκε σε δίκη με το αίτημα της απόταξης και την κατηγορία ότι υπηρέτησε στην οργάνωση Ε.Α.Μ.-Ε.Λ.Α.Σ. Η απόφαση ήταν καταδικαστική και ξαναεξορίστηκε στην Μακρόνησο ως το 1951.
Για την οικογενειακή του κατάσταση γνωρίζουμε μόνο ότι παντρεύτηκε στη Θήρα το 1936 την κόρη του Ευάγγελου Σιγάλα, Μαρουσώ, και αργότερα εγκαταστάθηκαν στην Κόρινθο.
Ιστορικό διατήρησης / διαδικασία πρόσκτησης: Αγορά.
Περιεχόμενο
Παρουσίαση περιεχομένου:
Το αρχείο περιλαμβάνει έγγραφα και έντυπα για την υπηρεσία του στο στρατό, τον πόλεμο του 1940-1941, τις διώξεις του κ.ά. (Βλέπε επισυναπτόμενη αναλυτική περιγραφή).
Σύστημα ταξινόμησης: Η ταξινόμηση είναι θεματική και χρονολογική.
Συμπληρωματικές πηγές
Ε.Λ.Ι.Α.:
Άλλoι φορείς:
Παρατηρήσεις
Παρατηρήσεις: Η ταξινόμηση και η περιγραφή του αρχείου έγινε από τη Θεανώ Ασπρογέρακα.
Θέματα: ΕΛΛΗΝΟΪΤΑΛΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ, ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ
ΑΡΧΕΙΟ ΕΜ. ΒΑΖΑΙΟΥ
ΦΑΚΕΛΟΣ 1 ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΑ-ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΓΕΣ-ΕΛΛΗΝΟΪΤΑΛΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ-ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ.
Υποφάκελος 1.1 Υπηρεσιακά
α) Βεβαιώσεις και πιστοποιητικά Εμμανουήλ Βαζαίου από το στρατό (1934-1936).
-Προσφορά και διακρίσεις Βαζαίου στο στράτευμα: κρίσεις ανωτέρων του για τη δράση και το χαρακτήρα του, εγκύκλιοι του υπουργείου Στρατιωτικών για παρασημοφορήσεις και συντάξεις, φύλλο εφημερίδας της κυβερνήσεως, σημειώσεις Θρασύβουλου Τσακαλάτου με προσωπικές αξιολογήσεις για διάφορους αξιωματικούς (μεταξύ των οποίων και ο Βαζαίος).
-Έγγραφα που αφορούν την αποστολή του στη Γαλλία από το υπουργείο Στρατιωτικών: φύλλα πορείας, αποδείξεις εξόδων, κοινοποιήσεις της ελληνικής πρεσβείας του Παρισιού και άλλα έγγραφα του υπουργείου (1937-1938).
-Σημειώσεις του Βαζαίου για στρατιωτικά ζητήματα όπως κανονισμός σωματικής αγωγής, πολυβόλα-σχέδιο πυρός κ.ά.
β) Δίωξη, απόταξη και εκτόπιση του Βαζαίου από το στράτευμα (1945-1948).
-Αλληλογραφία Βαζαίου με τη στρατιωτική διοίκηση Κορίνθου (αναφορές και υπομνήματα) σχετικά με τη δίωξη, κράτηση και αποφυλάκιση του για τις επιχειρήσεις του σώματός του στη διάρκεια της Αντίστασης: υπομνήματα παραπόνων Βαζαίου προς την Εισαγγελία Κορίνθου και άλλα έγγραφα της στρατιωτικής διοίκησης Κορίνθου (1945-1946).
-Ανάκριση, απόταξη και εκτόπιση Βαζαίου: κοινοποίηση παραπομπής σε δίκη, υπομνήματα παραπόνων και μήνυση Βαζαίου κατά Μπαϊρακτάρη και Χριστοδουλίδη, κοινοποίηση απόφασης και πρακτικό γνωμοδότησης ανακριτικού συμβουλίου, αίτηση για ακύρωση απόφασης (1947-1948).
Υποφάκελος 1.2 Στρατιωτικές διαταγές, αναφορές (1923-1939)
Υποφάκελος 1.3 Ελληνοϊταλικός πόλεμος (1940-1943)
-Έκθεση Βαζαίου (δακτυλόγραφη 43ων σελίδων) με τίτλο «Πώς διεξήγαγε τας επιχειρήσεις εις Αλβανίαν η 3η μεραρχία υφ’ ην υπήγετο το 6ον Σύνταγμα Κορίνθου» (1943).
-Στρατιωτικές διαταγές κ.ά. (1940-1942).
Υποφάκελος 1.4 Προσωπικά, διάφορα
α)Προσωπικά
-Βιογραφικό σημείωμα, απολυτήριο, διαβατήριο, βεβαιώσεις σπουδών και εργασίας (1910-1936)
β)Διάφορα
-Σημειώσεις για πολιτικά ζητήματα: διεθνές δίκαιο, συνθήκη Λωζάννης, ανατολικό ζήτημα, μακεδονικό ζήτημα κ.ά.
-Άρθρα του Βαζαίου στην εφημερίδα «Θηραϊκή Φωνή», επιμνημόσυνοι λόγοι για το θάνατο μελών της οικογένειάς του και για ξένους μαχητές που πέθαναν για την Έλλάδα.
-Αποδείξεις ενοικίου κατοικίας Κερατσινίου 34, Αθήνα.
-Φύλλα εφημερίδων κ.ά. (1947-1958).
===================
