===
Κατωτέρω η Δημόσια μαρτυρία του Χρήστου Γ. Βλάχου(Περδίκης-Γεννηθέντος το 1927), από Λίμνες Αργολίδος στην τελετή μνήμης 25-05-2014, στο Μνημείο 87 φονευθέντων από την φονική "παγανιά" των «Γερμανοτσολιάδων» την 24η ,την 25η και τις επόμενες ημέρες του Μαϊου 1944, στο χωριό του!.............................. (Η επιμέλεια δικιά μου!)--------------------------------------
Είχαμε εδώ (Στις Λίμνες) αντάρτες!
Την ημέρα που άρχισαν και ερχόντουσαν απού κάτω ήμουνα υπηρεσία . Έρχεται μια διαταγή από την οργάνωση, να παω στο Αραχναίο ένα σημείωμα. Λοιπόν έφυγα πήγα το σημείωμα στο Αραχναίο.
Αφού κίνησε η εκστρατεία από κάτου ...έφευγε ο κόσμος. Είχαμε πρόβατα και τα αδέρφια μου είχανε φύγει όλοι! Λοιπόν (γυρνώντας από το Αραχναίο) φτάνω σ' ένα μέρος άρχισαν και ερχόντουσαν. Βγαίνε (από το χωριό) δυό γυναίκες Λιμνιάτησσες και εφωνάζουνε «παιδιά δώσαν διαταγή να (έρθουν) όλοι στο χωριό». Σωστά (έτσι έπρεπε), γιατί ήταν η κατάσταση τέτοια που άλλοι μπλεχτήκανε άλλοι δεν μπλεχτήκανε ,τους ξύπνιους τους μαζέψανε είτε ο ένας(μία παράταξη) ήτε ο άλλος (άλλη παράταξη) και την μεσαία τάξη την είχανε κει (στο χωριό ανυπεράσπιστη) και έτσι όσοι ξεμείνανε (μείνανε στο χωριό)δεν χρειαζότανε "να πούνε, να κάνουνε....!"(ώστε) να μην ακούγετο ότι μπλεχτήκανε!
Εν τέλη ερχόσανε! Είδαμε που ερχόνταν οι Γερμανοί! Τό σωστό (είναι) Γερμανοτσολιάδες δηλ. το επαναλαβαίνω: «Όχι Γερμανοί (αλλά) Γερμονοτσολιάδες», σε άλλους τους αρέσει σε άλλους δεν τους αρέσει, εγώ όμως έχω να δώσω λόγους!
(Μας συλλάβανε) Ερχόμαστε προς στο χωριό εκεί που είπε ο πατριώτης μου *(*Αφορά προηγουμένη κατατεθείσα μαρτυρία από τον Λιμνιάτη Ιωάννη Ζωνίτσα, ο οποίος επέζησε του μακελειού των βαρβάρων παρότι βλήθηκε και τραυματίστηκε σοβαρά από χαριστική βολή) δηλ. πιό κάτω(αυτοί), περί τα 50 μέτρα ,δεν τους είχανε σκοτώσει (ακόμα), ήσανε απέναντι μας. Εμείς, εγώ δηλ. ήμουνα με ένα θείο μου και ένα πρώτο ξαδερφό μου -οι οποίοι εκτελεστήκανε!
Από πάνου ήτανε 300 -400 (Γερμανοτσολιάδες). Πετάγεται ένας, Έλληνας δηλ. και καλοντυμένος με πόστο και λέει : «μη φοβόσαστε δεν ήρθε ο Κ…….! δεν υπάρχει θέμα!»
Εκεί είχανε φέρει και από το Στεφάνι 2 Στεφανιώτες, δύο παιδιά !
-Θέλετε να τα πω όλα;
-Ναι! Ναι όλα!! *(*Απάντηση από το ακροατήριο)
Είχανε φέρει και δύο Στεφανιώτες. Μας βάλανε μπροστά και μας φέρανε στο χωριό δύο Γερμανοί ένας μπροστά και ο άλλος πίσω για να μην φεύγαμε.. Γιά να φεύγαμε δεν υπήρχε καμία πιθανότητα !Τους Στεφανιώτες τους είχανε χώρια, οι οποίοι είχανε (φορούσαν) δυό ιταλικά μπουφάν μελανά που ήσαν όπως είναι τα μπουφάν σήμερα ενώ τότενες τα δικά μας ήσανε όπως ήσανε τότε τα σακάκια του στρατού μας .Εκεί που ερχόμαστε παραπάνου απ' το χωριό ο Γερμανός αυτός που μας έφερνε τους κτύπησε αλλά χώργια από εμάς, μπροστά! Εν πάση περιπτώσει «ήμαστε καλά παιδιά» είπανε τα παιδιά !Μόλις ερχόμαστε στο χωριό μέχρι σε ένα σημείο, βγάλανε κανα δυό γυναίκες, εκεί μας βάλανε μαζί μ' αυτούς δηλαδή δύο- δύο όπως ήσανε μπροστά αυτοί από πίσω σε σειρά εμείς. Εγώ ήμουνα τρίτη δυάδα, πρώτα οι δύο ήσανε οι Στεφανιώτες μετά η άλλη δυάδα ήτανε ο Κίτσο Καραντάση με τον Τσούμπα και μετά ήμουνα εγώ με τον Καρβούνη τον Νίκο.
Μας βγάλανε απ' το χωριό. Εμείς νομίζοντας ότι θα σκοτώσουνε τους Στεφανιώτες για να δούμε να φοβηθούμε !Λοιπόν τραβάνε έναν(Στεφανιώτη)..... Το κτυπάνε *(*Ο εξιστορών δείχνει το μετωπό του)!Τακ..! αγκουμπάει στο τοίχο και μένει όρθιος! Κύλησε το αίμα ! Ο άλλος έκανε το σακάκι έτσι... (σκέπασε το πρόσωπο του) και τον σκότωσαν !
Εκεί είπαμε ότι θα μας σκοτώσουν (όλους)! Σταμάτησαν για να μας βγαίνουνε (Από την γραμμή)! Χάσαμε τη γραμμή! Άλλοι είπανε «μαζευτείτε σωρό να μας σκοτώσουνε να μη βλέπουμε»,άλλος είπε «πέστε κάτω»!!Αρχίσανε και χτυπάγανε με τα όπλα! Πετάγεται ένας, ο Σπύρος Νότης ο Κλίνας «φύγετε να φύγουμε» παιδιά λέει θα μας σκοτώσουν όλους!
Εγώ είχα κάτι παλιοπαπούτσια τα πέταξα και πήγαμε και κρυφτήκαμε μέσα σε ένα σπίτι με έναν άλλονε που έφυγε και αυτός *(*Περί τα 150 μέτρα απείχε το χωριό από τον τόπο της εκτελέσεως)! Δεν υπήρχε περίπτωση να (γλυτώσεις) μόνο μες το χωριό, έξω ήτανε γεμάτος ο τόπος!
Σκοτώσανε εκεί δέκα εννιά (19) και γλυτώσαμε έντεκα (11)!
=====================================
=====================================
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα δύο παιδιά από το Χωριό Στεφάνι ήσαν ο Αγγελής Σελιώτης και ο Γεώργιος Μαντζιαγρής(Ρόκας). Το ότι φορούσαν Ιταλικά Μπουφάν δικαιολογείται από τις κατωτέρω μαρτυρίες των Στεφανιωτών.
ΜΑΡΤΥΡΙΑ (Αύγουστος 2012) του ΒΑΣΙΛ. Γρ. ΜΙΧΑΛΟΥΡΟΥ (Γεννηθέντος το 1927)
Γεώργιος Μαντζαγρής-Αγγελής Σελιώτης
ΜΑΡΤΥΡΙΑ (Αύγουστος 2012) του ΒΑΣΙΛ. Γρ. ΜΙΧΑΛΟΥΡΟΥ (Γεννηθέντος το 1927)
Άκου για τον Αγγελή(Αγγελής Σελιώτης) !Είχανε γράψει συνθήματα εδώ στο παλιό σχολείο “Ψωμί Λευτεριά Λαϊκή Δημοκρατία” και ο Αγγελής πάει και το κάνει “Ψωλί”! Και τότε τον αναφέρουν και τον ζητάει ο “Καραπάνος” με ψευδώνυμο στο Σοφικό! Και πάει τσει πέρα ο Αγγελής, και από τσει -ήτανε και ένας παλίκαρος καλός -τον λυπήθηκε αυτό και του λέει: «Τράβα και να γίνεις άνθρωπος»
Έρχεται εδώ που είχε γίνει γραμμή στο Αϊνορίτικο πηγάδι και βρίσκει τον Γιώρη τον Μαντζαγρή τον “Ρόκα”! Του λέει ο “Ρόκας”: “πάμε κάτου στο Λάκκο“, εκεί ήσανε αυτός ο Ρίνος (που) είχε πάρει κάποια γυναίκα απ' κάτου (Κόρινθο) και άλλα κορίτσια κάτι ....κουνιάδα του και.... (και)γαμπρίζανε. Φοβάμαι ότι τα πρόδωσε τα παιδιά ο Ρίνος. Άκουσε να δεις και εγώ εάν ήμουν.........!Θα τους είπε έτσι ...έτσι...!
Τάφαγε τα παιδιά!
Αυτός ο Ρίνος μπορεί νάτανε στρατιώτης αλλά διαλύθηκαν τότε! ;Hτανε στην Κόρινθο, πεινάγανε και στη Κόρινθο! Ήρθανε απάνου (Στο χωριό) γιά να ζήσουνε! Εδώ είχε κτηνοτροφία είχε αυτά ....γνωριστήκανε ,αυτός έκανε τον ψευτογιατρό , κάτι πρώτες βοήθειες...! Έκατσε δώ βάπτισε τον Ιταλό, τον Παναγιώτη τον Γκρούτση γι'αυτό τονε λένε Ιταλιάνο.
Φοβάμαι περάσανε οι Γερμανοί και μπορεί να τους είπε τούτοι είναι κομμουνιστές πάρτε τους!
----------------------------------------------------------------------------------------------------
ΜΑΡΤΥΡΙΑ(Αύγουστος 2012) ΔΗΜ.Αθ. ΜΠΑΛΑΦΑ (Γεννηθέντος το 1935-Ανιψιός του Αγγελή)
Τον πήρανε(Οι αντάρτες) τον Γκαμελέν(Αναστ.Ριζόγιαννης του Δημητρίου) και τον Μπαρμπ' Αγγελή (που σκοτώσανε οι Γερμανοί) και νομίζω κάποιον άλλονε μπορεί να είχανε!(Τους πήγανε στο Σοφικό για ανάκριση) Και πήγε ο Σπανός (Ιωάννης Γκρούτσης) μετά ,με τον γαμπρό του Μελέτη (Ευάγγελο Χριστόπουλο από Νεμέα) γιά να μην χαλάσουν τον Μπαρμπ΄Αγγελή !
Ο Μπάρμπ' Αγγελής!
Ήρθανε κάτι Λιμνιάτικά(στο χωριό) και είχανε γράψει “Ψωμί Λευτεριά” με κόκκινα γράμματα !Ο Μπάρμπ' Αγγελής ήτανε ζόρικος και βγαίνει έξω (από το σπίτι) και σταράτα τους λέει: «Ρε παιδιά τι κάνουτε δώ, όταν θα ρθούνε τώρα οι Γερμανοί και τα δούνε θα μας κάψουν το χωργιό θα μας σκοτώσουν όλους! Αν θέλουτε να γράψουτε, γράφτε σιαπέρα(έξω από το χωριό) σε μιά μάντρα απάνου». Τα απείλησε τους είπε Παναγίες ,Χριστούς κ.τ.λπ.! Και απ' εκεί τον απειλήσανε τον Μπάρμπ' Αγγελή!
Τον πήρανε τον Μπαρμ' Αγγελή, ενώ ήτανε δημοκρατικός και τον πήγανε απάνου στο αντάρτικο να τον σκοτώσουνε -σφάψουνε γιατί φοβέρισε κείνα κει τα Λιμνιάτικα τα οποία ήσαν αριστερά! Δύο ήσαν, ο ένας ήταν ο Τσέκας(Μελέτης Γεώργ. το επώνημο) και ο άλλος Κατεμής νομίζω ,πηγαίνανε στο σπίτι του Τσιμπουράκη!
Αφού πήγε ο Σπανός απάνου(Στο Σοφικό) και τους πήρε ,τον Γκαμελέν και τον Μπαρμ'Αγγελή ,και ήρθανε εδώ στ' Αϊνόρι σε μιά εκκλησία στον Αγιο Νικόλα; δεν ξέρω πως την λένε, και εκεί λέει ο Μπαρμπ'Αγγελής:
Τον πήρανε τον Μπαρμ' Αγγελή, ενώ ήτανε δημοκρατικός και τον πήγανε απάνου στο αντάρτικο να τον σκοτώσουνε -σφάψουνε γιατί φοβέρισε κείνα κει τα Λιμνιάτικα τα οποία ήσαν αριστερά! Δύο ήσαν, ο ένας ήταν ο Τσέκας(Μελέτης Γεώργ. το επώνημο) και ο άλλος Κατεμής νομίζω ,πηγαίνανε στο σπίτι του Τσιμπουράκη!
Αφού πήγε ο Σπανός απάνου(Στο Σοφικό) και τους πήρε ,τον Γκαμελέν και τον Μπαρμ'Αγγελή ,και ήρθανε εδώ στ' Αϊνόρι σε μιά εκκλησία στον Αγιο Νικόλα; δεν ξέρω πως την λένε, και εκεί λέει ο Μπαρμπ'Αγγελής:
-«Να φύγουμε τώρα να φύγουμε»!
-«Πάμε σιαπάνου» του λέει ο Σπανός στα “Γούπατα” πούχανε τα γίδια ,στην Στρούγκα!
-«Που θα πάς τώρα» του λέει ο Σπανός !
-«Θα πάω κάτου στον φίλο μου τον “Ρόκα”»!-«Πάμε σιαπάνου» του λέει ο Σπανός στα “Γούπατα” πούχανε τα γίδια ,στην Στρούγκα!
Ο Γερο-Γκαμελέν ήταν μεγάλος τους είπε εγώ δεν φεύγω απο' δω την εκκλησία και έπεσε μες στα στάργια (και έτσι) όταν περάσανε πέρα(προς τις Λίμνες οι Γερμανοτσολιάδες) δεν τον είδαν !
Τον πέρνει ο Σπανός τον Μπάρμπ'Αγγελή και πάνε σιαπάνου (Προς τα Γούπατα) !Τώρα θες τόκανε επίτηδες θες ...; Είχε ένα γελεκάκι πλεχτό που πλέχανε οι γυναίκες και τ' άφησε εκεί που έφυγε απ' την εκκλησία, εκεί που κάθισε ο Γκαμελέν ! Και μόλις πάνε κάμποσο απάνου ,λέει:
-«Ρε Σπανέ το γιλεκάκι τ' άφησα κει κάτου»!
Γυρίζει το παίρνει και πηγαίνει στο Λάκκο στου Μαντζαγρή το Γαλάρι !
Εκεί κάτου ήσανε πολλοί, ήτανε και ο Χάλαρης ήτανε και ο Μπαρμ' Άργύρης ,-και ο Μπάρμπ' Αγγελής, δηλ. τα τρία Σελιωτόπουλα- και ο Πουλής ήτανε και ο Κλαδάς ήτανε ! Εκεί ήτανε και ο Ρίνος και κάτι κοπέλες απ' την Κόρινθο! Γαμπρίζανε εκεί!
Λοιπόν είπανε(οι άλλοι), παιδιά μόλις “μουσγώσει”(Σουρουπώσει) θα περάσουμε πέρα (Από το ρέμα του Ταξιάρχη, για να μην τους βρούνε οι Γερμανοτσολιάδες την άλλη μέρα κατά την "παγάνα")!Φεύγει ο Κλαδάς με τον Μπαρμπ' Αργύρη !Φεύγει ο Πουλής με τον Χάλαρη και πήγανε στα τριώδια και ο Μπαρμ'Αγγελής έμεινε εκεί (Στο Γαλάρι στο Λάκκο)!
Λένε !Δεν ξέρω! ότι τα παιδιά τα πρόδωσε ο Ρίνος! Αυτός είχε λιποταχτήσει απ'τους Ιταλούς και για να κουκουλώσει τα δικά του και να γλυτώσει αυτός θα είπε: «αυτοί είναι αντάρτες»-έτσι λένε έτσι έχω ακούσει!
Δεν είχαν κάνει τίποτα τα παιδιά , ο Μπαρπ'Αγγελής απλώς φοβέρισε του Λιμνιάτες τους αριστερούς (που έγραψαν τα συνθήματα στο χωριό) - με την καλή έννοια όμως-, γιατί ήσανε αριστεροί αυτοί σίγουρα!
Όταν περάσανε εδώ (Στη περιοχή του Στεφανίου οι Γερμανοτσολιάδες), εγώ ήμουνα πιτσιρικάς, ήμουνα στη Μπούρα την Ράχη με τον πατέρα μου είχαμε το γάλα είχαμε βγάλει το βούτηρο είχαμε και την γκάδι και περιμέναμε να πίξουμε να πήξει το τυρί!Ήμαστε αγνάντια στη Κοκκινιά-Λουπουνιά- Παγώνα και τα ζα τα ήχαμε από δω προς το βρηστό και δεν φαινώσανε και πλακώνε απο κει πέρα και περνάγανε οι σφαίρες ΒΖζζζζζζζζζζ....!
Τα παρατήσαμε και πήγαμε στο Χωργιό!
----------------------------------------------------------------------------------------------------
ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Σταύρου ΜΑΝΤΖΑΓΡΗ(Ανιψιά και του Αγγελή και του "Ρόκα"-Γεώργιος Μαντζαγρής 20 ετών,αδερφός του πατρός της και Αγγελής Σελιώτης 22 ετών αδερφός της μητρός της)
Δεν θα ξεχάσω ποτέ τα πονεμένα πρόσωπα και τους λυγμούς της γιαγιάς Κατέρως και της γιαγιάς Γιωργίτσας , το μοιρολόι τους δεν είχε τελειωμό, μέχρι τα βαθειά τους γεράματα, ούτε η γεροντική άνοια κατάφερε να σβήσει αυτές τις μνήμες:
Δεν θα ξεχάσω ποτέ τα πονεμένα πρόσωπα και τους λυγμούς της γιαγιάς Κατέρως και της γιαγιάς Γιωργίτσας , το μοιρολόι τους δεν είχε τελειωμό, μέχρι τα βαθειά τους γεράματα, ούτε η γεροντική άνοια κατάφερε να σβήσει αυτές τις μνήμες:
«Φορτώσαμε παιδάτσι μου στα ζα τα κοφίνια και περπατάγαμε ούλη τη νύχτα, γιατί μας διοποιήσανε, τις μαύρες, ότι σκοτώσανε οι Γερμανοί το Γιώρη τσαι τον Αγγελή στις Λίμνες (περίπου 15 χλμ. από το χωριό μας το Στεφάνι).
Σώντας πήγαμε τσαι τι να ειδούμε : ήσανε ακουμπισμένα στον τοίχο σκοτωμένα, μαζεύαμε τα μυαλά τους, παιδάτσι μου, απ’ τις πέτρες τσαι τραβάγαμε τα μαλλιά μας, χώναμε τα νύχια τσαι ξεριζώναμε τα πουρνάρια τσαι τις σφάκες…. Τα φορτώσαμε, παιδάτσι μου, στα κοφίνια και με τα ζα τα φέραμε στο χωριό τσαι τα θάψαμε….ωωωιχααα παλιοζωή……»
----------------------------------------------------------------------------------------------------
ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΡΙΖΟΓΙΑΝΝΗΣ
----------------------------------------------------------------------------------------------------