Περιληπτικά για τον συγγραφέα:
Ο ΘΟΔΩΡΗΣ Κ.
ΚΟΪΝΗΣ γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1925. «Από τα Γυμνασιακά θρανία πήρε μέρος στην
Εθνική Αντίσταση» ως στέλεχος του πολιτικού σκέλους της ΕΠΟΝ Αργο-Ναυπλίας.
Αμέσως μετά την συμφωνία της Βάρκιζας διώχτηκε από το καθεστώς. Έν αρχή καταδικάστηκε το 1945 σε φυλάκιση 3ων
μηνών γιατί είπε δημόσια τον βασιλιά Γεώργιο τον Β΄ «Εστεμμένο φελλό». Μετά
εξορίζεται στην νήσο Ικαρία δύο φορές:
«Το απόγευμα
σήμερα μου δώσανε ένα μεγάλο πολυγραφημένο χαρτί με λίγες μόνο λέξεις γραμμένες
με το χέρι! Ήταν η υπ΄αριθ. της 5ης Φεβρουαρίου 1948 απόφαση της
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΟΥ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΝΟΜΟΥ ΑΡΓΟΛΙΔΟΚΟΡΙΝΘΙΑΣ συγκειμένης εκ
του Νομάρχου κ. Ζαούση του Προέδρου Πρωτοδικών κ. Γαλανού και του Νομάρχου κ.
Ζαούση του Προέδρου Πρωτοδικών κ. Γαλανού και του Εισαγγελέως Πλημμελειοδικών κ.
Παπαγεωργίου, παρισταμένου και του Διοικητού Χωροφυλακής κ. Κοσμοχόλη
Ηλία…Συνελθούσα…Μελετήσασα…Σκεφθείσα κατά Νόμον….Επειδή εκ της δικογραφίας
προκύπτουν ικανά στοιχεία ότι ο ανωτέρω αναφερόμενος, εκτοπισθείς εις την νήσον
Ικαρίαν δυνάμει της υπ΄ αρ. 12/1946 αποφάσεως της Επιτροπής ταύτης, επί εν έτος
και ληξάσης της ποινής του κατά τον μήνα Δεκέμβριον π.έ. δεν επανήλθεν εις την
εν Προνοία οικίαν του, αλλά μεταβάς εις Αθήνας έλαβεν εκείθεν εντολάς παρά του
ΚΚΕ και ανεχώρησε την 2αν Ιανουαρίου ε.έ.
δια Τρίπολιν προφανώς ίνα συνεχίσει την αντεθνικήν δράσιν του
εντασσόμενος εις τας συμμοριακάς ομάδας της Πελοποννήσου…
Διά ταύτα….
Ιδούσα…αποφαίνεται
ομοφώνως υπέρ της εκτοπίσεώς του επί εν (1) έτος εις την νήσον Ικαρίαν,
κρίνουσα τούτον άπορον, ικανόν προς εργασίαν, λίαν επικίνδυνον και ύποπτον
αποδράσεως...
Εφ΄ ώ
συνετάγη…κλπ…κλπ…»
(παρατιθέμενο στο βιβλίο )
«ληξάσης της
ποινής» της Ικαρίας, μεταφέρθηκε το Μάρτιο του 1949 στην Μακρόνησο στο Α΄ΕΤΟ
(Πρώτο Ειδικό Τάγμα Οπλιτών)
Κατωτέρω
αποσπάσματα από το ανωτέρω βιβλίο, του με δομή "ΣΑΝ ΠΑΡΑΜΥΘΙ" που αφορούν μεν κυρίως την ατομική του θέση και δράση τότε του συγγραφέα (Τα μέχρι της Συμφωνίας της Βάρκιζας !), αλλά αναδεικνύονται και γενικότερα γνωστά και άγνωστα κατοχικά και εμφυλιακά
στην Αργο-Ναυπλία τα οποία είναι βοηθητικά και συμπληρωματικά για την καταγραφή της ιστορίας τότε, της περιοχής...Η ψηφιακή επιμέλεια και οι κάποιες σημειώσεις απ΄ εμού:
.
σ.εμού: Ένας από τους αδερφούς
του Θόδωρα ήταν μάρτυρας υπερασπίσεως στην «Δίκη των Σπετσών» και αναφέρεται
στα πρακτικά αυτής ((βλ.“ανάρτηση”(106)),
«Κοϊνης Βασίλειος Κ., ετών 23 τυπογράφος, γεννηθείς και
κάτοικος Πρόνοιας Ναυπλίου
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
σ.
εμού:
Από το βιβλίο Δ. Ρήγα (ο.π.), «ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ
ΚΩΣΤΑΣ του Μηνά, φοιτητής-λογοτέχνης. Γεννήθηκε στην Κεφαλλονιά το 1922. Ήρθε
στην Κόρινθο το 1938 και έμενε στο Καλαμάκι. Από μαθητής οργανώθηκε στην ΟΚΝΕ.
Είχε πνευματική δύναμη. Ήταν μυαλό θετικό. Σπάνιο λογοτεχνικό ταλέντο. Για να
ζήσει έκανε φροντιστήρια σε άλλους μαθητές ή γύριζε στα χωριά και πουλούσε
ψιλικά. Ήταν Γραμματέας του Επαρχιακού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ Κορινθίας. Το 1943
και 1944 ήταν Γραμματέας του Επαρχιακού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ Αργοναυπλίας.
Πιάστηκε δύο
φορές από τους Γερμανούς. Την πρώτη φορά στην Κόρινθο. Τον έπιασε ένας Γερμανός
αξιωματικός, καθώς πετούσε προκηρύξεις. Τον παρέδωσε σε ένα παλιό ιταλικό
φυλάκιο ώστε να ειδοποιήσει την Γκεστάπο. Ιταλοί αντιφασίστες φαντάροι, με
κίνδυνο της ζωής τους το φυγάδευσαν. Την δεύτερη φορά πιάστηκε σε τυχαίο μπλόκο
στη Ναυπλία. Οι γερμανοί δεν τον γνώριζαν, αλλά τον γνώρισαν οι συνεργάτες
τους. Τον εκτέλεσαν στην περιοχή Κοράκου στην Κόρινθο στις 19-4-1944.»
Κατά πάσα πιθανότητα
και ο Αντώνης Παλαβιτσίνης και ο Μάνος Τσαγκαράκης εκτελέστηκαν 19-4-1944 μαζί
με τον Πατρίκιο στην ίδια τοποθεσία.
21
.
.
σ.εμού: Από το βιβλίο Γεωρ. Παπαλιλή (ο.π.-βλ. “ανάρτηση” 050) για τον φόνο του Μάκη Ξύδη, «Στις 9 του Γενάρη, τα χαράματα Γερμανοί και τάγματα ασφαλείας του Ράλλη *(Τα τάγματα ασφαλείας δεν είχαν συγκροτηθεί ακόμη στην ΑργοΝαυπλία !!!) ήλθαν και μπλοκάρισαν το χωριό Μιδέα για να συλλάβουν δήθεν τους αντάρτες, αν και ήξεραν πως στο χωριό Μιδέα δεν υπήρχαν αντάρτες παρά μόνο η τοπική οργάνωση του ΕΑΜ και λίγα στελέχη του κομμουνιστικού κόμματος. Μπλοκάρισαν το χωριό και συγκέντρωσαν όλους τους άντρες σε μια μικρή πλατεία σ΄ένα ρέμα. Πήρανε και τον πρόεδρο του χωριού να τον ρωτήσουν και να μάθουν που ήταν οι αντάρτες. Την ίδια μέρα ερχόντουσαν και δύο παιδιά από το διπλανό χωριό το Μάνεσι, όταν ζύγωσαν στην άκρη του χωριού είδαν τους Γερμανούς, που είχαν κυκλώσει το χωριό, γύρισαν πίσω και έτρεξαν να φύγουν. Οι Γερμανοί τους αντιλήφθηκαν αμέσως, τους πυροβόλησαν και σκότωσαν τον έναν ενώ ο άλλος ήταν τυχερός και διέφυγε τον κίνδυνο. Τα παιδιά αυτά ήσαν ο Θεοδόσιος Δήμας και ο Μάκης Ξύδης, γιός του δάσκαλου Παναγιώτη Ξύδη. Ο Μάκης Ξύδης ήταν φοιτητής και καθηγητής της νεολαίας/ΕΠΟΝ/ ενός τομέας της Αργοναυπλίας, μοναχογιός του δασκάλου Ξύδη, αντιπροσώπου της κυβέρνησης του βουνού/ΠΕΕΑ/ Αργολίδας.»
.
.
σ.εμού: Για την
δολοφονία του ανωτέρου αναφερόμενου ΟΠΛΑτζή Ευάγγελου Τριρίκου ή Τσέτη ή Καπετάν
Ρήγα, λίγω
μετά του μακελειού στο χωριό Αραχναίο (Χέλι), αρχές Αυγούστου 1944 ,που φαίνεται είχε πάρει μέρος, ο Στ. Περράκης στο βιβλίο του (ο.π.) παραθέτει
τις παρακάτω μαρτυρίες:
«Τον Καπετάν Ρήγα
Τσέπη τον έπιασαν στο Βιβάρι [Μικρός ψαράδικος οικισμός
δίπλα στο χωριό Δρέπανο] Τον έπιασαν κάτι ψαράδες…Είχε πάει μόνος του να
επιτάξει ένα καϊκι για να μεταφέρει λάδι από την Κοιλάδα στο κρανίδι. Έτσι
λοιπόν ο Ράπανος κι ο γαμπρός του Γιωργάκης μπήκαν στο καΐκι, κι΄ αυτός πήγε
και κάθισε μπροστά με το αυτόματο. Τότε ο Ράπανος του είπε, «Καπετάνιε, εκεί
που κάθεσαι θα ζαλιστείς, γιατί δεν έρχεσαι πίσω να κάτσεις;» Σηκώθηκε να πάει
πίσω, αλλά καθώς πέρναγε κοντά τους τον άρπαξαν και του πήραν το όπλο».
Ο Ράπανος τον
έδεσε και τον πήγε με τη μοτοσικλέτα του στο Ναύπλιο, όπου τον παρέδωσε στη
Γκεσταπό…
«Ο Ράπανος του είχε
δέσει και τα δύο του χέρια και πήγαινε σιγά σιγά με την μοτοσυκλέτα, μια από
αυτές με καρότσα. Πήγαινε σιγά, με
χαμηλή ταχύτητα, κι, αυτός ήταν υποχρεωμένος να τρέχει πίσω του, όλη την
απόσταση από το Βιβάρι στο Ναύπλιο.»
«Εκεί ήταν και ο
διοικητής των Ταγμάτων Ασφαλείας , ο Μουστακόπουλος
ο Γιάννης[Δημήτριος], και είχαν
στήσει μια κρεμάλα μπροστά στην πόρτα στα Δικαστήρια, αλλά μόλις τον έβγαλαν
έξω από το κτίριο έπεσαν πάνω του οι
Χελιώτες και τον κτυπούσαν, ούτε να τον δεις δεν μπορούσες. «Αφήστε τον
ήσυχο για να τον κρεμάσουμε», φώναξε ο Μουστακόπουλος, αλλά δεν τον άκουγαν και
χρειάστηκε να πυροβολήσει στον αέρα για να τους κάνει να σταματήσουν. Τότε τον
άφησαν, και στεκόταν σε τρία μέτρα απόσταση. «Στάσου προσοχή», του φώναξε ο
Μουστακόπουλος, αλλά μόλις ο Ρήγας είδε το όπλο του γύρισε την πλάτη κι αυτός τον πυροβόλησε και τον σκότωσε.»
**
*Ο Βασίλης Λαδάς, στο βιβλίο του «Οι Αντάρτες της Θάλασσας», σελ.126 αναφέρει ότι κατά ανάλογο
τρόπο ο Λοχαγός Ταγματασφαλίτης Δημ. Μουστακόπουλος δολοφόνησε εν ψυχρώ τον
νεαρό αντάρτη του ΕΛΑΣ Δημήτριο Τσιρτσίκο
στήν Κοιλάδα Κρανιδίου κατά το τέλος της "παγιανιάς" των Γερμανοτσολιάδων, με το κωδικό όνομα "Κοράκι" (9 Ιουνίου 1944):
«..Μόλις τους έβαλαν στό καΐκι, ο Μουστακόπουλος έκανε νόημα στον
Τσιρτσίκο να βγει έξω και να τον ακολουθήσει. Το καΐκι ήταν αραγμένο στο μώλο
που ήταν μπροστά στο καφενείο του Τούσσα. Εκεί έβαλαν (sic) τόν Τσιρτσίκο νά
περπατά εμπρός και ανεβαίνοντας 50-60 μέτρα την ανηφόρα μέσα στο χωριό, έβγαλε
το πιστόλι του τον χτύπησε στο πίσω μέρος του κεφαλιού και τον σκότωσε ...».
* Ο Δ.
Μουστακόπουλος υπηρετεί, το 1957, με το βαθμό του συνταγματάρχη ως διοικητής
του Κέντρου Νεοσυλλέκτων Μεσολογγίου
.
.
σ. εμού: Ο
καπετάν Φεραίος ήταν ο Χρήστος Δημ. Λιλής, Αξιωματικός , από Μιδέα , 28
ετών, εκτελέστηκε 2/4/1948 στο Γουδή, ως ένοχος ενός φόνου.
.
σ. εμού: Οι
ονομαζόμενοι «Ζαρογιανναίοι» τρία αδέρφια από το Ναύπλιο ήταν εργολάβοι,
Πριν ακόμη
από τον πόλεμο είχαν πάρει την εργολαβία κατασκευής του δρόμου Λυγουριού-Παλαιάς
Επιδαύρου. Ο Κώστας ο μεγαλύτερος, ήταν απολυμένος τμηματάρχης του Υπουργείου
Δημοσίων Έργων επί Μεταξά και έδινε παρουσία κάθε μήνα στην Αστυνομία. Ο Νίκος, ο
δεύτερος, ήταν πολιτικός μηχανικός. Ο Πέτρος, ο μικρότερος, είχε πλείστες
καλλιτεχνικές ανησυχίες (ηθοποιός, ερασιτέχνης μουσικός,…). Ήταν πρωτοστάτες
του σχηματισμού και της δράσης της Οργάνωσης ΕΑΜ του Λυγουριού.
Στο βιβλίο του
Κοσμά Αντωνόπουλου (ο.π.) αναφέρονται δολοφονημένοι το 1944, ο Νίκος και ο Πέτρος.
Στην σελ.109 εδώ, ο "Θόδωρος" αναφέρει ότι δολοφονημένοι είναι ο "Νίκος & Κώστας".
O Κώστας Ζαρογιάννης ήταν από τους πρωτοπόρους της Αντίστασης, ο Δημήτρης Κ. Μαυραγάνης στο βιβλίο του "ΤΑ ΔΥΟ ΟΧΙ,1940-1945"/1984(βλ."ανάρτηση" 088, σελ.40 ) αναφέρει:
«Κατά το πρώτο δεκαήμερο του Οκτώβρη του 1941 πραγματοποείται
σε μια καλύβα του πευκοδάσους της Μονής Φανερωμένης Κορινθίας μια σύσκεψη που
πήραν μέρος οι: Ρεκλείτης Γιάννης(Τόμπρος) από τις Κλένιες
Κορινθίας, στέλεχος του ΚΚΕ, Σπύρος Τσετσέκος από τα Φύχτια
Άργους, στέλεχος του ΚΚΕ. Μάρας Κώστας από το Χέλι Άργους,
στέλεχος του ΚΚΕ, Ζαρογιάννης Κώστας, τραπεζοϋπάλληλος,[απολυμένος τμηματάρχης του Υπουργείου Δημοσίων Έργων] και δύο
άλλοι από τη Νεμέα και Λουτράκι Κορινθίας.»
.[...]
.
.
σ.
εμού:Ο "Λιάκος" (β΄ γραμματέας Ν.Σ.της ΕΠΟΝ) ήταν ο Ντίνος Τασσόπουλος απεβίωσε το 1966 (βλ.σελ.101)
.
.
.
σ.εμού: Για τον
ανωτέρω αναφερόμενο:
Ο Ιάσων Μπούκουρας (Ο πατέρας του Κωνσταντίνος Μπούκουρας,γιατρός το επάγγελμα) γεννήθηκε το 1914 στη Λυρκεία Ο πόλεμος τον πρόλαβε να σπουδάζει νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πολύ νωρίς οργανώθηκε στην Αντίσταση. Για τη δράση του αυτή κρατήθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Τρικάλων από τον Οκτώβριο του 1942 ως τον Απρίλιο του 1943. Εξελέγη αντιπρόσωπος από την Αργολίδα για τη Συνέλευση των Κορισχάδων[14-27 Μαϊου 1944] μαζί με τον δάσκαλο Παναγιώτη Ξύδη. Εκτελέστηκε στις 19 Ιουνίου 1944.
Από
το βιβλίο του Ηλία Παπαδημητρίου/ «ΑΠΑΝΤΗΣΗ»/2004
διαβάζουμε:
«Η Λυρκεία είναι ένα αντιδραστικό χωριό. Αυτό δεν σημαίνει
βέβαια ότι δεν έβγαλε παιδιά που αγωνίστηκαν με τις εαμικές οργανώσεις και στον
ΕΛΑΣ. Το χωριό αυτό ήταν ένα εύπορο χωριό και είχε αρκετούς κατοίκους. Είχε δε
δύο παθολόγους γιατρούς, δάσκαλο και αστυνομικό τμήμα.
Στη
Λυρκεία η οικογένεια Παπαγεωργίου είχε
έναν αξιωματικό στην αστυνομία και έναν αρχιφύλακα της αγροφυλακής. Οι δύο
αυτοί καθώς και μερικοί άλλοι, συνεργάζονταν με τα τάγματα ασφαλείας και τους
Γερμανούς και οργάνωναν ένα μεγάλο μέρος του χωριού ενάντια στους αντάρτες του
Ε.Λ.Α.Σ. και τις οργανώσεις του.
Σε
αυτό το χωριό πήγε ο Ιάσων Μπούκουρας
στέλεχος του ΚΚΕ και εθνοσύμβουλος, ο οποίος ήταν από αστική οικογένεια,
άνθρωπος με μεγάλο κύρος και όνομα, αλλά και μόρφωση μεγάλη.
Ο Πέτρος Παπαγεωργίου έφερε τους
Γερμανούς στο χωριό. Έκαναν μπλόκο και πιάσανε τον Ιάσονα. Ένας Κατωμπελεσιώτης
με υπόδειξη του Πέτρου Παπαγεωργίου είπε ότι ο Ιάσονας είναι παρτιζάνος. Οι
Γερμανοί τον εκτέλεσαν επί τόπου.»
Από το βιβλίο Γ Παπαλιλή(ο.π.): «Ιάσονας Μπούκουρας φοιτητής της Νομικής, συνελήφθει
από τους ταγματασφαλίτες και εσφάγει επί τόπου, στην περιφέρεια της Αλέας(μαζί
του και ο Κώστας Κωτσάριδης).»
.
.
.
.
.
σ.εμού: Από το βιβλίο
Δημ. Ρήγα (ο.π.) για τους «πέντε της Κυνουρίας» *(Ο σωστός χρόνος εκτέλεσής
τους είναι ο αναφερόμενος ανωτέρω από τον "Θόδωρο") :
«ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΑΤΙΝΑ του Γιάννη, «Νίκη».
Γεννήθηκε στα Ίσθμια[ή
Κυρά Βρύση] το 1927. Ήταν απόφοιτη Γυμνασίου και στέλεχος της ΕΠΟΝ. Από 15
χρονών οργανώθηκε στην Αντίσταση. Στα 16 της χρόνια ήταν οργανώτρια της ΕΠΟΝ σε
περιοχές της Αργολιδοκορινθίας. Το Μάη του 1944 γίνεται μέλος του Συμβουλίου
ΕΠΟΝ Αρκαδίας.
Στις εκκαθαριστικές
επιχειρήσεις των Γερμανών στην Κυνουρία συλλαμβάνεται από τους ταγματασφαλίτες,
συνεργάτες των Γερμανών, κλιμάκιο του Συμβουλίου ΕΠΟΝ Αρκαδίας, αποτελούμενο
από τέσσερις ΕΠΟΝίτες, μαζί με τον Γραμματέα του Συμβουλίου Παυλόπουλο. Ανάμεσά τους και η Κατίνα Παπαθεοδώρου. Τους παρουσιάζουν
με καμάρι στο Γερμανό Διοικητή, χτυπώντας τους. «Πιάσαμε τους αρχηγούς της ΕΠΟΝ»,
είπαν. Όλοι τους απαντούν περήφανα και άφοβα στις ερωτήσεις των Γερμανών: «Ναι
εμείς είμαστε οι καθοδηγητές της ΕΠΟΝ. Σας πολεμάμε γιατί υποδουλώσατε την
πατρίδα μας. Το ίδιο θα κάνατε και εσείς στη θέση μας».
Ο Γερμανός Διοικητής
εντυπωσιασμένος διέταξε να μην τους ξαναχτυπήσουν. Τους κλείσανε σε μια
αποθήκη. Όταν πήγαν και τους πήραν, η Κατίνα έβγαλε το χρυσό δαχτυλίδι που
φορούσε και το πέταξε στα πόδια της συνοδείας λέγοντας: «Πάρτε το, για να μη
μου κόψετε το δάχτυλο».
Μπροστά στις κάννες
του εκτελεστικού τραγουδούν τον Εθνικό Ύμνο.
Προσάναμμα στη
Λευτεριά, η Κατίνα Παπαθεοδώρου έδωσε τα 17 της χρόνια. Το γεγονός έχει πάρει
τη θέση του στην Ιστορία της Αντίστασης. Αναφέρεται σαν: Οι πέντε ΕΠΟΝίτες της Κυνουρίας.
Το γεγονός τούτο έγινε στον Άγιο Πέτρο Κυνουρίας τον Ιούλη του 1944.»
.
.
σ. εμού: Ο αναφερόμενος
ανωτέρω «γυαλάκιας ο ψηλός» ήταν ο δικηγόρος Ναυπλίου Τάκης(Παναγιώτης) Μελισσηνός (Γεννηθέντος το 1910) ,αρχικεσταμπίτης του Ναυπλίου. Ο αδερφός του ήταν ο Μίλτης
Μελισσηνός(Γεννηθέντος το 1919) φοιτητής τότε, ο οποίος είχε συλληφθεί από την ΟΠΛΑ και κρατούνταν σε
στρατόπεδο συγκέντρωσης κρατουμένων στο χωριό της Νέας Επιδαύρου, στο οποίο
στρατοπεδάρχης ήταν ο ανωτέρω αναφερόμενος Ναυπλιώτης 19χρονος Γεώργιος Καζάς
φοιτητής της Νομικής.*
*Ο Μίλτης Μελισσηνός είχε συλληφθεί πριν την
παγανιά(18-5-1944 !) και όλα δείχνουν σήμερα ότι συνελήφθηκε για ν΄ αναγκάσουν τον αδερφό του
Τάκη να αφήσει την συνεργασία και προδοτική του στάση με τις δυνάμεις κατοχής.
Πρωτού, οι
Γερματαγματασφαλίτες κατά την μεγάλη εκκαθαριστική επιχείρηση με το κωδικό «Κοράκι»,
φτάσουν στη Νέα Επίδαυρο(27-5-1944) το στρατόπεδο εκκενώνεται και ο Γεώργιος Καζάς με τους άλλους της ομάδος του και με τους περίπου 40 κρατούμενους
μετακινούνται στα Δίδυμα και εγκαθίσταντε στην μικρή σπηλιά ,γιά 2-3 μέρες, εκεί εκτελούν με
μαχαίρι μερικούς κρατουμένους στο χώρο της Μεγάλης σπηλιάς μεταξύ αυτών και τον
Μίλτη Μελισσηνό, με τηλεφωνική εντολή του πολιτικού του υπεύθυνου Δημ. Ανδρεαδάκη (ή Μπουμπούνατου) και φεύγουν από εκεί με κατεύθυνση την νότια ακτή της Ερμιονίδας
για να περάσουν στον Πάρνωνα. Κοντά στο χωριό Καρακάσι (Ηλιόκαστρο) απελευθερώνουν τους υπόλοιπους κρατουμένους.
Ο Γιώργος Καζάς εν εξελίξει της παγανιάς συλλαμβάνεται
από τους Ταγματασφαλίτες του Λοχαγού Μουστακόπουλου σε κάποιο άγνωστο μέρος προς την ακτή και μαζί
με άλλους τρείς αντάρτες, τον Γεώργιο
Σεληνιωτάκη (ή Καπετάν Παλαμήδη),τον Μιχάλη Σπανό που συνελλήφθησαν στις Σπέτσες και τον Ιωάννη Σαρηγιάννη που συνελλήφθηκε στο Κρανίδι και οδηγούνται κακοποιημένοι στο παραθαλάσσιο χωριό Κοιλάδα και από εκεί με ένα καΐκι μεταφέρονται στο χωριό Δρέπανο (8 χιλιόμετρα από το Ναύπλιο).
Στο χωριό Δρέπανο είχαν μιά βάση οι Γερμανοί
και Ταγματασφαλίτες. Εκεί πρωινή ώρα της 8ης Ιουνίου 1944 έφθασε το καϊκι με τους τέσσερεις αντάρτες και τους πάνε σε ένα επιταγμένο από τους Γερμανούς σπίτι στην πλατεία του χωριού. Εκεί σε μια μεγάλη βεράντα που είχε το δίπατο σπίτι, οι ταγματασφαλίτες τους βασανίζουν απάνθρωπα, παρόντος και συμμετέχοντος στον βασανισμό του Τάκη Μελισσηνού. Μαζεμένοι κάτοικοι του χωριού που είχαν ειδοποιηθεί να παραβρεθούν, παρακολουθούσαν από την πλατεία το σκηνικό. Ο Τάκης Μελισσηνός, στη βεράντα των βασανιστηρίων φώναζε «ποιός τον
σκότωσε ρε τον Μίλτη;» και μετά με κλωτσιές και «Φύγε τώρα», πετάγοντε ένας-ένας οι 4 αντάρτες στο δρόμο. Όποιος επιζούσε της πτώσης προσπαθούσε να σηκωθεί και να φύγει.
Φεύγοντας , ένας Γερμανός από την βεράντα έκανε σκοποβολή και τον σκότωνε.
Μετά ο Γερμανός κατέβηκε από τον όροφο στο δρόμο και τους έδωσε και την
χαριστική βολή.
Η μόνιμη
κάτοικος στο Δρέπανο Κατερίνα Παπαδριανού, το 2018 έγραψε το βιβλίο «Οι νάρκες
1940-1948» με δομή Ιστορικού μυθιστορήματος,βασιζόμενο κυρίως στις μνήμες των συγχωριανών της, που έζησαν τα της κατοχής.
Κατωτέρω αποσπάσματα του βιβλίου, που αφορούν τ΄ ανωτέρω και θεωρώ ότι είναι μόνη αξιόπιστη γραπτή αναφορά, του πως φονεύτηκαν και γιατί οι τέσσερεις αντάρτες εκεί:
Σήμερα το χωριό
ήταν ανάστατο[…] «πιάσανε τέσσερις αντάρτες! Θα τους κρεμάσουν στην πλατεία!»[…]
«Ο ένας είναι ο καπετάν Παλαμήδης…αυτός λένε πως σκότωσε το Μίλτη» .
«Ο ένας είπαν
πως είναι κάποιος Καζάς και ο άλλος ο Σεληνιωτάκης, ο θρυλικός καπετάν Παλαμήδης.»
«Οι φωνές ακούγονταν από το σπίτι του Κρεμμύδα. Ένα δίπατο σπίτι με μια πολύ τετράγωνη βεράντα, ξέφραγη, κατά την Ανατολή, που ακόμα έτσι είναι. Οι Γερμανοί με βούρδουλες στα χέρια έδερναν τους Έλληνες πατριώτες που τους είχαν γυμνούς από τη μέση και πάνω, με μανία.[…] «ποιος τον σκότωσε ρε τον Μίλτη; Ρε κουμμούνια του κερατά. Ρε, ληστοσυμμορίτες;»
«Όχι εγώ, ο
Καζάς τον σκότωσε»
«Φύγε τώρα»
[Κλωτσιές και κάτω από το βεράντα]
«Άλλος!». Ξύλο. Ξυλοδαρμός με βούρδουλα. «Ο Καζάς τον σκότωσε».«Τράβα, φεύγα κι εσύ» [Κλωτσιές και κατω...]
«Καθώς έπεφταν
ουρλιάζοντας από τους πόνους με σπασμένα τα πλευρά και τα πόδια σηκωνόντουσαν,
για να τρέξουν μήπως «σωθούν» και τότε οι Γερμανοί γελώντας, τους έριχναν από
πάνω πισώπλατα και άναδρα! Ο αξιωματικός μετά την επίδειξη αυτή κατέβηκε και τους
έριξε στο κεφάλι τη χαριστική βολή.»*
*(Η συγγραφέας αποφεύγει ν΄ αναφέρει την παρουσία
και δράση εκεί στη βεράντα του Τάκη Μελισσηνού !)
«Ήταν 8 Ιουνίου
του 1944[…] Τα πτώματα τα άφησαν εκεί πολλές ώρες, για να τα δει όλο το χωριό, για παραδειγματισμό.[…] Κόντευε να
βραδιάσει, όταν πήραν εντολή τρεις άνδρες δικοί μας μαζί με δυο Γερμανούς
στρατιώτες να τους φορτώσουν σε ένα κάρο και να τους μεταφέρουν στην
Κουρκουμπέλα, έξω από το χωριό.[…]άνοιξαν έναν ομαδικό τάφο....»
***
Οι τέσσερεις
αντάρτες "λογικά" θα έπρεπε να βασανιστούν ν΄ ανακριθούν και να εκτελεστούν επί τόπου ή σ΄ ένα κέντρο του τόπου που συνελήφθησαν , όμως «κατ΄ παραγγελία» του γκεσταπίτη Τάκη Μελισσηνού, τους
μετέφεραν σ΄αυτόν στο Δρέπανο, γιά να πάρει εκδίκηση για την σφαγή του αδερφού του, με σκηνοθεσία και με τον τρόπο το δικό του.* (*Εκεί στο Δρέπανο στη θέση "Πλάκα" είχαν εξοχική κατοικία, εντός κτήματος οι Μελισσηνοί και εκεί είχε ασφάλεια και προστασία από τους Γερμανοτσολιάδες ο γκεσταμπίτης Τάκης Μελισσηνός, από όποια επιβουλή της ΟΠΛΑ)
Ο Γεώργος Καζάς και ο Γεώργιος Σεληνιωτάκης ήταν Ναυπλιώτες και τους ήξερε ο Τάκης Μελισσηνός, όπως και την δράση τους στην αντίσταση, θεωρώντας τους υπεύθυνους για την σφαγή του αδερφού του Μίλτη.
Για τον Γεωρ. Καζά αναφέρονται ανωτέρω από τον Θ. Κοϊνη ποιός ήταν και σ΄αυτή την σημείωση τα λίγα λόγια ανωτέρω από εμένα .
Λίγα λόγια και για τον Γεώργιο Σεληνιωτάκη (ή καπετάν Παλαμήδη) Ήταν κάτοικος Ναυπλίου. Νυμφευμένος και με μία κόρη 8 ετών. Πρώην αστυνομικός. Απολύθηκε επί δικτατορίας Μεταξά και μετά εργαζόταν στο Δήμο Ναυπλίου μέχρι το φθινόπωρο του1943 οπότε εντάχτηκε σαν καπετάνιος του ΕΛΑΣ (Αναφέρεται εκπαιδευτής του εφεδρικού ΕΛΑΣ, στις Σπέτσες) έχοντας και κάποιες πολιτικές αρμοδιότητες στο ΕΑΜ/ΚΚΕ , στις επαρχίες Τροιζηνίας & Ερμιονίδας.΄Η σύλληψη του έγινε στις Σπέτσες 6 προς 7 Ιουνίου 1944.
Για τους άλλους δύο που φονεύθηκαν ως εμπλεκόμενοι στην υπόθεση της σφαγής του Μίλτη, δεν είναι πλήρως αποσαφισμένο το μένος εκδίκησης για αυτούς, του Τάκη Μελισσηνού.
Για τον Ιωάννη Σαρηγιάννη διαβάζουμε από το βιβλίο του Βασ.Λαδά «ΟΙ ΑΝΤΑΡΤΕΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ»/2002 :
ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΑΡΗΓΙΑΝΝΗΣ
ΚΑΙ ΑΝΤΩΝΙΟΣ
ΧΑΣΠΑΡΗΣ
Για τους δυό
αυτούς αγωνιστές, μας διηγήθηκε μια
στενή συγγενής τους η οποία θέλησε να μείνει ανώνυμη.
Ο Γιάννης Σαρηγιάννης του Γεωργίου,
γεννήθηκε το 1922 στο Κρανίδι. Καταγόταν από μια εύπορη οικογένεια και οι
πολιτικές πεποιθήσεις των γονιών του ήταν υπέρ του Βενιζέλου.
Το Νοέμβριο του
1942 η Παναγιούλα Σαρηγιάννη αδερφή
του Γιάννη παντρεύτηκε τον Αντώνη
Χάσπαρη του Νικολάου και ήταν αριστερών
φρονημάτων. Έτσι ο Αντώνης μύησε τον κουνιάδο του Γιάννη στις αριστερές
αντιλήψεις
Κατά την περίοδο
της Κατοχής εντάχθηκαν και οι δύο αντιστασιακές οργανώσεις ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και ΚΚΕ.
Όταν τον Ιούνιο
του 1944 ήρθαν οι Γερμανοί στο Κρανίδι, οι ντόπιοι συνεργάτες τους άρχισαν να
τους αναζητούν για να τους παραδώσουν σ΄ αυτούς. Ο Αντώνης και ο Γιάννης που
έμαθαν τους σκοπούς τους, αποφάσισαν να κρυφτούν για να μην τους πιάσουν. Έτσι,
βρήκαν καταφύγιο στη στέρνα ενός γειτονικού σπιτιού. Η στέρνα χωριζόταν σε 2
επίπεδα. Στο πρώτο επίπεδο υπήρχε νερό και στο δεύτερο που ήταν ψηλότερα ήταν
κενός χώρος αρκετά μεγάλος ώστε να μπορέσουν να μείνουν. Όλο αυτό το διάστημα
που ήσαν κλεισμένοι στη στέρνα, η Μαριγώ
και η Παναγιούλα, μάνα και κόρη, προφασιζόμενες ότι έπαιρναν νερό, έριχναν
με τον κουβά τρόφιμα και διάφορα σημειώματα για να τους ενημερώνουν.
Οι Γερμανοί εν
τω μεταξύ μαζί με τους ντόπιους συνεργάτες τους, είχαν λυσσάξει να τους
αναζητούν αλλά δεν μπορούσαν πουθενά να τους εντοπίσουν. Τρεις φορές απείλησαν
την οικογένειά τους ότι εάν δεν παραδοθούν θα τους κάψουν το σπίτι, αλλά οι απειλές
τους δεν έφεραν αποτελέσματα. Και έτσι έπιασαν την Παναγιούλα και την οδήγησαν στις γερμανικές φυλακές. Εκεί κάθε
βράδυ ένας αξιωματικός σε κατάσταση μέθης την απειλούσε ότι αν δεν μαρτυρούσε
που ήταν ο άνδρας και ο αδελφός της θα την ξυράφιζε και της έδειχνε το ξυράφι.
Αυτή από την απελπισία και το φόβο έπαθε δερματικές ανωμαλίες.
Κάποιο συγγενικό
πρόσωπο της Παναγιούλας, επισκέφθηκε τους γονείς της και τους εγγυήθηκε ότι αν
παρεδίδοντο στους Γερμανούς δεν θα πάθαιναν τίποτε. Σημειωτέον, ότι αυτός ήταν
μέλος της Επιτροπής των Κρανιδιωτών που παρέδωσαν 100 πατριώτες στους
Γερμανούς.*
*((σ.εμού:Σε άλλο κεφάλαιο του βιβλίου ο Β. Λαδάς για την
ίδια υπόθεση γράφει: «Εδώ θέλω να τονίσω ότι ο Τάσος ο Βάθης ήταν
συγγενής τους και μπορούσε να τους γλιτώσει. Παρ΄ολες όμως τις παρακλήσεις τους
στάθηκε αδύνατον.»
«Επικεφαλής της αντιδραστικής οργάνωσης στο Κρανίδι
ήταν ο δικηγόρος Θεοδόσης Παπαοικονόμου, γαμπρός του Τάσου του Βάθη.» *( Ο Τάσος Βάθης ως
έφεδρος αξιωματικός είχε προσχωρήσει στον ΕΛΑΣ το φθινόπωρο του 1943 εξ ανάγκης
και ήταν Διμοιρίτης Λόχου στο ΙΙΙ Τάγμα του ΕΛΑΣ που δραστηριοποιούταν στην περιοχή. Λίγο πρίν οι Γερμανοτσιολιάδες φτάσουν στο Κρανίδι (4-6-1944) κατόρθωσε και διέφυγε από τον
ΕΛΑΣ και εντάχτηκε σε αυτούς. ))
Τους βεβαίωνε λοιπόν ότι αν αυτοί παρουσιάζονταν μπορεί να τους
κρατούσαν για λίγες μέρες και να άφηναν την Παναγιούλα ελεύθερη.
Η Μαριγώ,
μετέφερε την είδηση στους δύο άντρες, και αυτοί αφού ενημερώθηκαν για τις
εξελίξεις, αποφάσισαν να παραδοθούν. Παραδόθηκαν λοιπόν βασιζόμενοι στην
εγγύηση του συγγενή και αμέσως τους χώρισαν και τους τοποθέτησαν σε χωριστά
δωμάτια. Τότε οι δύο πατριώτες συνειδητοποίησαν ότι δεν θα ξαναντάμωναν ποτέ
πια ο ένας τον άλλον.
Τα μαρτύρια που
πέρασαν ήταν παρά πολύ οδυνηρά. Αφού βασάνισαν τον Γιάννη μερικές ημέρες, τον
υποχρέωσαν όταν πλέον ήταν εξαντλημένος να σκουπίσει την πλατεία Ρέπουλη, μια
ατιμωτική πράξη και τον χλεύαζαν και από πάνω, ενώ τον χτυπούσαν. Το διάστημα
που ήταν κρατούμενος στο Κρανίδι, οι Γερμανοί του απαγόρευσαν κάθε επαφή με
τους δικούς του επειδή τον θεωρούσαν πολύ επικίνδυνο. Ύστερα τον μετέφεραν από την Κοιλάδα με ένα καΐκι στο Δρέπανο Ναυπλίας.
Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού επιχείρησε 3 φορές να φύγει πέφτοντας στη θάλασσα
ανεπιτυχώς. Οι Γερμανοί για να τον τιμωρήσουν του έκοψαν τη γλώσσα. Όταν
έφτασαν στο Δρέπανο, αφού συνέχισαν να τον βασανίζουν, τον εκτέλεσαν [8
Ιουνίου1944]... Τέλος τον έθαψαν σε
ομαδικό τάφο στο Δρέπανο. Στην πραγματικότητα, όπως όμως μαθεύτηκε, δεν τον
βασάνιζαν οι Γερμανοί αλλά ο Παλιατσάκης
ντυμένος γερμανικά, και αυτό το αναφέρουμε σε άλλη σελίδα.*((*"Ο πατέρας Παλιατσάκης αξιωματικός του Ελληνικού
Στρατού από το Ναύπλιο είχε δυο γιούς που συνεργάζονταν με τους Γερμανούς και
ήταν ντυμένοι με τη Γερμανική στολή της Γκεστάπο"(Β. Λαδάς))
Εννιά μήνες μετά
την εκτέλεση του Γιάννη, η μητέρα του Μαριγώ, πήγε με μια ανιψιά της στο
Δρέπανο να κάνει λειτουργία στη μνήμη του γιού της. Φτάνοντας εκεί επισκέφθηκε
το Κοινοτικό Κατάστημα ζητώντας να λάβει πληροφορίες για τον τάφο του γιού της.
Κάποιος υπάλληλος της παρέδωσε την ταυτότητα του και της υπέδειξε το σημείο που
ήταν ο ομαδικός τάφος. Μάλιστα την πληροφόρησε ότι ως εκ θαύματος το σώμα του
είχε λειώσει σε 9 μήνες. Αυτή, ζήτησε να κάνουν εκταφή και αναγνώρισε το γιό
της από τα βάτα του σακακιού του και πρόσεξε και ένα διαμπερές τραύμα στο
κεφάλι. Πήρε τα οστά του και τα μετέφερε στο Κρανίδι.
Ο Αντώνης αφού
συνελήφθη και κρατήθηκε και αυτός χωριστά, συνάντησε δυο φορές τη γυναίκα του
και της εξέφρασε την ανησυχία του για το τέλος που τον περίμενε. Μετά λίγες
μέρες τον μετέφεραν στην Κόρινθο και τον εκτέλεσαν στις 22 Ιουλίου 1944, ημέρα
Σάββατο και ώρα 6 π.μ. Εκτελέστηκε ομαδικά και τάφηκε μαζί με άλλους 36
αγωνιστές.
Η οικογένεια του
Αντώνη, για καιρό αγνοούσε το τέλος του γιατί ο συγγενής που τους είχε προδώσει
και παραδώσει, τους κορόιδευε ότι ο Αντώνης ήταν όμηρος των Γερμανών.
Αυτό ήταν το
τέλος αυτών των δύο ηρωϊκών αγωνιστών, που έδωσαν τη ζωή τους για τα αγαθά της
λευτεριάς. *
* Στην ανωτέρω διήγηση
είναι παράξενο που η «στενή συγγενής του… θέλησε να μείνει ανώνυμη», όπως και γιατί
δεν αναφέρεται πως εκτελέστηκε ο Γιάννης Σαρηγιάννης , όπως παράξενο είναι που
ο Β. Λαδάς στο ίδιο βιβλίο αναφέρει σε άλλο κεφάλαιο ότι τον Σαρηγιάννη τον γκρέμισαν από
μια ταράτσα στα Ίρια παρουσία λαού, δηλ. αυτό που πράγματι έγινε στο Δρέπανο όμως. Ο Γεωρ.
Πασαμήτρος στο βιβλίο του (ο.π.) παρουσιάζει την αναφορά του Β. Λαδά ως:
«Με τους Γερμανούς
έχουν έρθει στο Κρανίδι και ο διοικητής του Τάγματος Ασφαλείας Ναυπλίου
Μουστακόπουλος και ο γερμανοντυμένος Παλιατζάκης. Ο τελευταίος θα παραλάβει τον
Γιάννη Σαρηγιάννη και, αφού τον βασανίσει στο Κρανίδι, θα τον μεταφέρει στα
Ίρια, όπου θα τον σκοτώσει:Ο Β. Λαδάς αναφέρεται στο
γεγονός:
«…Τον Σαρηγιάννη όταν τον συλλάβανε τον παρέλαβε ο Παλιατσάκης και
τον βασάνιζε επί μέρες[…]. Αφού τον είχαν εξαντλήσει από τους πόνους που του
χαράκωναν το κρέας και έριχναν μέσα λεμόνι και αλάτι, τον πήγε στα Ίρια και
μαζεύοντας τον λαό των Ιρίων τον ανέβασε σε μία ταράτσα και τον γκρέμισε».
Με τον ίδιο
τρόπο όπως θα δούμε, θα εκτελέσουν οι ταγματασφαλίτες τον Γιώργη Καζά και τον
Γ. Σεληνιωτάκη (Παλαμήδη)»*
*Ο Θ.Κ. Κοϊνης ήξερε ότι ο Γεώργιος Καζάς φονεύτηκε στην πλατεία του Δρέπανου, γράφοντας στην σελ.125 : «Περάσαμε κι από το Χαϊντάρι (παλαιότερη ονομασία του Δρέπανου) μέσα από την
πλατεία που παίχτηκε το μαρτύριο του ΓΙΩΡΓΗ ΚΑΖΑ…» ...αλλά μάλλον δεν ήξερε γιά το όμοιο μαρτύριο και θάνατο των άλλων τριών ανταρτών.
Ο ανιψιός του Τάκη
Μελισσηνού, ο Στέλιος Περράκης(Η μητέρα του Περράκη ήταν αδερφή του Τάκη.Μελισσηνού)
στο βιβλίο του (ο.π.) γράφει:
«Ο Πτολεμαίος Σαρηγιάννης ήταν ο νεώτερος αδερφός της γιαγιάς μου, της μητέρας
του Βαγγέλη, που το καλοκαίρι του 1943 προσχώρησε ως ανώτερος αξιωματικός στο
στρατιωτικό σκέλος του ΕΑΜ, τον Εθνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό ή ΕΛΑΣ. Ο
Πτολεμαίος ήταν υποστράτηγος εν αποστρατεία με διακεκριμένη στρατιωτική
υπηρεσία και με άψογα πατριωτικά αισθήματα, αφού είχε πολεμήσει ως
Μακεδονομάχος στο αντάρτικο στην Μακεδονία στις αρχές του 20ου αιώνα. Την εποχή που συνελήφθη ο Μίλτης, ο
Πτολεμαίος ήταν στο στρατηγείο του ΕΛΑΣ στα βουνά και δεν ήταν σε θέση να
βοηθήσει.»*
*Ο Πτολεμαίος Σαρηγιάννης (Αίας) εντάχτηκε
στον ΕΛΑΣ τον Ιούνιο του 1943 ως γενικός επιτελάρχης του Α΄ Σώματος με έδρα την
Αττική. Οι αποφάσεις του συνέβαλαν στην
διάλυση του «Εθνικού Στρατού» στην
Πελοπόννησο. Είναι αυτός που έστειλε το σώμα ανταρτών με τον Λοχαγό Κονταλώνη
στην Ερμιονίδα και Τροιζηνία τέλος Σεπτεμβρίου 1943 για έλεγχο της κατάστασης
εκεί από τους "Εθνικιστές-Βασιλικούς".
Ο Πτ. Σαρηγιάννης (εκλέκτηκε εθνοσύμβουλος της ΠΕΕΑ τον Απρίλιο 1944) δεν
πρέπει να ανέβηκε στο βουνό κατά την θητεία του στον ΕΛΑΣ Σχετικά κατωτέρω
απόσπασμα από το βιβλίο του Πολύδωρα Δανιηλίδη “Ο Πολύδωρος θυμάται"/ 1989 (σελ.156):
Διεύρυνση
της Κ.Ε. του Ε.Λ.Α.Σ.
Όταν
βγήκε ο Σαράφης στο βουνό και ιδρύθηκε το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ, έγινε τον
Ιούνη του 1943 ανασυγκρότηση ή
μάλλον διεύρυνση και της Κ.Ε. του ΕΛΑΣ. Παρέμεναν πάντα τα τρία αρχικά μέλη.
Πρόεδρος ορίσθηκε ο στρατηγός Ν.
Γρηγοριάδης (Λάμπρος) που είχε αναλάβει και τη διοίκηση του Α΄ σώματος
στρατού. Επιτελάρχης ο αντιστράτηγος Πτολεμαίος
Σαρηγιάννης (Αίας). Διευθυντές
των γραφείων αντίστοιχα, του 1ου ο συνταγματάρχης Ν. Παπασταματιάδης, του 2ου
ο αντισυνταγματάρχης Στάθης Δεληβοριάς
και του 3ου ο Θ. Μακρίδης
(Έκτορας) Γραμματέας της Κ.Ε. του ΕΛΑΣ ορίσθηκε ο γραμματέας του ΕΑΜ Θ. Χατζής. Σαν δεύτερο μέλος, υπεύθυνος
για τη στρατιωτική οργάνωση της Αθήνας ορίσθηκε ο Σπύρος Κωτσάκης. Εμένα με
βάλαν πολιτικό επίτροπο, καπετάνιο
του Α΄ Σώματος στρατού, δίπλα στο Ν. Γρηγοριάδη. Επί πλέον ανέλαβα με βοηθό
το Σόλωνα Γρηγοριάδη τη συνέχιση της έκδοσης της εφημερίδος της Κ.Ε. του ΕΛΑΣ
«Απελευθερωτής».
Βέβαια
όταν άρχισε να αναπτύσσεται το αντάρτικο, η Κ.Ε. του ΕΛΑΣ κακώς παρέμεινε στην
Αθήνα. Έπρεπε να βρίσκεται στο βουνό και να έχει ένα κλιμάκιο πληροφοριών ή ένα
επιτελικό κλιμάκιο στην Αθήνα. Όμως εκείνοι που κατευθύνανε όλη την υπόθεση
σιγά-σιγά την υποβίβασαν. Με τη δημιουργία δε του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ
στο βουνό, από τους Σαράφη, Άρη και Τζήμα, περιορίσθησαν ακόμα περισσότερο
οι δικαιοδοσίες της Κ.Ε. Το Γενικό Στρατηγείο αναλαμβάνει να καθοδηγήσει όλο το
αντάρτικο μέχρι τη Μακεδονία ενώ η Κ.Ε.
του ΕΛΑΣ περιορίζεται στην
καθοδήγηση των τμημάτων της Αττικής, της Αθήνας και του Πειραιά καθώς και της
Πελοποννήσου. Την Κρήτη σχεδόν δεν την καθοδηγούσε κανείς γιατί δεν είχαμε
και τόση επαφή μαζί της, μια και δεν υπήρχαν δυνατότητες επικοινωνίας τότε.
Στο
μεταξύ στείλαμε πολλούς αξιωματικούς στο βουνό, αρκετούς μάλιστα στην Ήπειρο
και τη Μακεδονία. Κι όσο εξελίσσονταν τα γεγονότα, οι προσχωρήσεις των ανωτέρων
αξιωματικών ήταν ραγδαίες. Ένας απ΄αυτούς, θυμάμαι, ήταν κι ο Σαρηγιάννης.
Ο Πτολεμαίος Σαρηγιάννης, που μας ήλθε
τον Ιούνη του 1943, ήταν ο καλύτερος αξιωματικός των τελευταίων χρόνον του
Ελληνικού στρατού. Ήταν γερό κεφάλι. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο Γούναρης είχε
αυτόν για ιδιαίτερο σύμβουλό του, μολονότι ήταν Βενιζελικός. Όταν, λοιπόν, μας
ήλθε κι αυτός, γεννήθηκε το πρόβλημα τι να κάνουμε λόγω του βαθμού και της
θέσης του. Στο Α΄ σώμα στρατού είχαμε τοποθετήσει τον Ν. Γρηγοριάδη. Και δεν
γινόταν να βάλουμε εκείνον. Αποφασίσαμε
να τον ορίσουμε γενικό επιτελάρχη. Έτσι αξιοποιούσαμε τις γνώσεις και την
πείρα του χωρίς να τον μειώνουμε. Για κάμποσο καιρό είχα επαφή μ΄ αυτόν τον
άνθρωπο. Τόπο συνάντησης είχαμε ορίσει ένα οδοντιατρείο στο Κουκάκι. Του
πήγαινα τα έγγραφα, τα μελετούσε κι έδινε τις του για κάθε ζήτημα. Στην
συνέχεια ο Μακρίδης τα διατύπωνε σε διαταγές, που όμως χρειάζονταν την υπογραφή του Σαρηγιάννη, οπότε
ξαναπήγαινα το έγγραφο.
Αυτά
τα τόσο επικίνδυνα έγγραφα τα πηγαινοέφερνα επί αρκετό διάστημα κάτω απ΄ τη
μύτη των Γερμανών και δεν έπαθα ποτέ καμιά ζημιά. Γύριζα 16 ώρες την ημέρα μέσα
στην Αθήνα. Αρχινούσαμε τη δουλειά το πρωί στις πέντε και σταματούσαμε το βράδυ
στις έντεκα παρά πέντε, αφού παραλαβαίναμε και το τελευταίο ταχυδρομείου.
Βέβαια τα πάντα λειτουργούσαν στην εντέλεια κι αυτό οφείλονταν στην καλή
οργάνωση και στην αυστηρή συνωμοτικότητα.
Περί ου τα
ανωτέρω :
Ο Πτολεμαίος
Σαρηγιάννης γεννήθηκε στον Πειραιά, με καταγωγή από το Κρανίδι- Ερμιονίδα.
Ο ανωτέρω κομμουνιστής
Γιάννης Σαρηγιάννης πρέπει να ήταν συγγενής του Πτολεμαίου και έτσι είναι
θεωρητέο ότι με τον Τάκη Μελισσηνό είχαν οικία σχέση ως συγγενείς εξ αγχιστείας, γι΄ αυτό απευθύνθηκε
μέσω συνδέσμου ή τηλεφώνου σ΄ αυτόν ( μάλλον με τον συναδερφό του δικηγόρο «Επικεφαλής της αντιδραστικής οργάνωσης στο Κρανίδι ήταν ο δικηγόρος Θεοδόσης Παπαοικονόμου» ), που ώς στέλεχος του ΕΑΜ/ΚΚΕ
του Κρανιδίου θεώρησε ότι μπορούσε να επέμβει στα μεγάλα στελέχη του
ΕΑΜ/ΕΛΑΣ/ΚΚΕ/ΟΠΛΑ που είχαν την έδρα τους στο Κρανίδι να απελευθερωθεί ο Μίλτης.
Ο Γιάννης Σαρηγιάννης πρέπει να του απάντησε ως κομμουνιστής που ήταν κάπως
έτσι: «παρετήσου πρώτα εσύ από αρχιγκεσταπίτης που είσαι και έχεις πάρει πολλούς
συντρόφους μου στο λαιμό σου και μετά θα φροντίσω να απελευθερωθεί» ή απλά «δεν
μπορώ να κάνω τίποτε».
Επισημαίνω την
λύσσα με την οποία έψαχνε να τον βρεί τον Γιάννη Σαρηγιάννη ο γκεσταμπίτης
Τάκης Μελισσηνός και την γκεμπελίστικη ιστοριογραφία του ανεψιού του, Στ.
Περράκη, για να τον αθωώσει ιστορικά.(Στο Δρέπανο πήγες αρκετές φορές κ. Περράκη
δεν ρώτησες ένα γέροντα για τις κλωτσιές του θείου σου; Όπως δεν είδες το σπίτι
που υπάρχει ακόμα στην πλατεία με την μεγάλη βεράντα ψηλά και όχι υπερυψωμένο μπαλκόνι στο ισόγειο;…και ..!)
***
Για τον τέταρτο
αντάρτη το γιατί τον έστειλαν «πεσχέσι» οι Γερμανοτσολιάδες στον φίλο τους Τάκη
Μελισσηνό, για να του πεί «φύγε» με κλωτσιές, είναι άγνωστο. (Ενδέχεται να μην είχε καμία εμπλοκή στο θάνατο του Μίλτη και απλώς στάλθηκε στον Τάκη για σύγχυση της ιστορίας, του ρόλου και των ευθυνών για το στυγερό ομαδικό έγκλημα του «Γυαλάκια
του ψηλού»)
Η μόνη γραπτή αναφορά γι΄ αυτόν
είναι από το βιβλίο του Δ. Ρήγα (ο.π.) :
ΣΠΑΝΟΣ
ΜΙΧΑΛΗΣ του Αναστασίου. Αγρότης.
Γεννήθηκε
στην Κυρά Βρύση το 1920. Ήταν οργανωμένος στην ΕΠΟΝ. Πήγε αντάρτης στον ΕΛΑΣ,
Καπετάνιος Διμοιρίας του 3ου Τάγματος του 6ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ.
Στις
μεγάλες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των Γερμανών το Μάϊο και Ιούνιο του 1944
στην περιοχή Ναυπλίας-Τροιζηνίας, το 3ο Τάγμα του ΕΛΑΣ βρέθηκε μέσα σε κλοιό.
Το μεγαλύτερο μέρος του διέφυγε με καΐκια στην Τσακωνιά. Ο Μιχάλης βρισκόταν
μέσα στο τελευταίο καΐκι που έφευγε από την Τροιζηνία. Το καΐκι δεν έπαιρνε πια
άλλους. Ο Μιχάλης πήδηξε έξω, για να πάρει άλλος τη θέση του. Πήδησε προς το
θάνατο… Εκείνη την εποχή, το ένστικτο της αυτοσυντήρησης σε πολλούς αγωνιστές
δε λειτουργούσε προς όφελος του Εγώ, αλλά λειτουργούσε προς όφελος του Εμείς.
Αυτό έγινε και με το Μιχάλη. Τον
συνέλαβαν στις Σπέτσες και τον εκτέλεσαν στο Δρέπανο του Ναυπλίου τον Ιούνη του 1944.
[...]
.
.
.
.
.
.
.
.
σ.
εμού:
Η "Λευτεριά" ήταν η Αγγελική Στατήρη
(σελ.102) "ο αδερφός της Νικήτας και η μικρότερη αδερφή Δήμητρα ανέβηκαν στο βουβό όταν η ζωή τους στο χωριό , Ίσθμια έγινε πολύ δύσκολη από τους Ιταλούς και τους Γερμανούς που ήταν μόνομη φρουρά του Ισθμού της Κορίνθου."(σελ. 148)
.
σ.εμού: Το ανωτέρω περιστατικό με το ¨αρνί στο φούρνο" στο χωριό Δούκα, περιγράφεται και στο βιβλίο του αδερφού του πρωταγωνιστή Νίκου, Ηλία Παπαδημητρίου/ «ΑΠΑΝΤΗΣΗ» /2004/σελ. 47)
«Πριν από την
μάχη δόθηκε διαταγή να φύγουν όλοι έξω από το χωριό. Ο καθένας όπου και όπως μπορούσε.
Και ενώ ο κόσμος έφευγε μαζί με τους αντάρτες του φρουραρχείου, παίρνοντας ο
καθένας ό, τι μπορούσε να περισώσει, ο αδερφός μου ο Νίκος πολιτοφύλακας, βγαίνοντας έξω από το χωριό θυμήθηκε ότι οι
αντάρτες του φρουραρχείου εκείνη την ημέρα είχαν βάλει ένα αρνί στο φούρνο για
να το φάνε και το ξέχασαν στο φούρνο. «Συναγωνιστές ξεχάσαμε να πάρουμε το αρνί
από το φούρνο. Πρέπει κάποιος να γυρίσει πίσω να το πάρει». «Τράβα να φύγουμε,
του λένε οι άλλοι, γιατί όπου να ΄ναι έφτασαν οι Γερμανοί, αρνί θα κοιτάμε
τώρα; Σε λίγο θα έχουμε μάχη, το αρνί
σκέφτεσαι ακόμα;» «Εγώ λέει θα τρέξω πίσω και θα το πάρω με το ταψί, δεν
πρόκειται να τους το αφήσω να το φάνε οι Γερμανοί. « Όλα τα παιδιά μου μίλησαν
ότι για ένα αρνί θα έβαζε σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή του, διότι όπου να ΄ναι φτάνουν οι Γερμανοί. Αυτός όμως αδιαφορώντας
για τον κίνδυνο γύρισε πίσω, άρπαξε το ταψί με το ψημένο αρνί και την ώρα
που αυτός έβγαινε στην άκρη του χωριού,
από την άλλη άκρη έμπαιναν οι Γερμανοί στα πρώτα σπίτια.»
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
σ.εμού: Στο βιβλίο του
Εμμ. Βαζαίου (ο.π.) στην σελ. 30, αναφέρεται για το ανωτέρω περιστατικό περί του
«κυδωνιού»:
«Κατεδικάσθη εις θάνατον με αναστολήν αντάρτης
του Συν/τος ο οποίος ετόλμησε να κλέψη ένα κυδόνι από οικίαν χωρικού εις την
οποίαν εφιλοξενήθη.»
.
.
.
.
.
.
.
.
σ.
εμού:
Ο Μάνος ήταν ο Γιώργος Μεντής-Αναπλιώτης
Δικηγόρος (σελ. 101)
.
.
.
.
.
.
[...]
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
σ.
εμού:
Από το βιβλίο του Δ.Ρήγα (ο.π.):
ΛΟΓΟΘΕΤΗΣ ΠΑΥΛΟΣ του Κώστα, "Άρης",
φοιτητής. Γεννήθηκε στην Κόρινθο το 1920. Ήταν Γραμματέας της ΟΚΝΕ,
προπολεμικά. Στην κατοχή ήταν στέλεχος του ΚΚΕ. Τον συνέλαβαν οι
Γερμανοντολιάδες στην Κόρινθο και τον εκτέλεσαν στο Περιβόλι του Νέγρη στις
21/3/1944.
ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑΣ απ΄ το Ζευγολατιό, φοιτητής.
Γεννήθηκε στο
Ζευγολατιό το 1921. Ήταν οργανωμένος στέλεχος της ΕΠΟΝ στα βουνά. Μετά την Βάρκιζα
διωκόταν και πήγε στον ΔΤΕ. Σκοτώθηκε σε μάχη βστη θέση «Αραχώβουνο» της ορεινής
Αιγιαλείας, στις 20-2-1949.
.
σ. εμού: Από το Βιβλίο Δ.Ρήγα(ο.π.):
ΓΛΥΚΟΦΡΥΔΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ του Γιώργη, εργάτης.
Γεννήθηκε στο
Λουτράκι το 1922. Ήταν οργανωμένος στην ΟΚΝΕ προπολεμικά. Πήρε μέρος στην
Εθνική Αντίσταση.
Μετά τη Βάρκιζα
είχε διώξεις. Πήγε στον Δ.Σ.Ε. Σκοτώθηκε στην Πελοπόννησο στις 23-2-1949.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
[...]
. .
.
.
.
.
.
[...]
.
.
.
.
17-09-2021
Αετίων
Σωτήριος Ριζόγιαννης
Διεύθυνση αυτής της ανάρτησης:http://rozosotiris.blogspot.com/2021/08/blog-post.html
