(116) ΟΙ ΒΡΕΤΑΝΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ (ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ) ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ !

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ

- «Ντρέπομαι, ντρέπομαι τρομερά για τον ρόλο που παίζει εδώ η Βρετανία… Δεν μπορώ να ξεχάσω ότι δώσαμε μια επίσημη διαβεβαίωση να μην παρέμβουμε στην εσωτερική πολιτική της χώρας αυτής…Πως έχουμε τιμήσει αυτή την επίσημη διαβεβαίωση;.. Είμαι εδώ και έχω μια αρκετά ξεκάθαρη αντίληψη της κατάστασης. Μια ανελέητη πάλη …Τι αξίζουν οι διαβεβαιώσεις μας προς τον ελληνικό λαό; Το αίμα μου βράζει για τις θηριωδίες που διαπράχθηκαν στο όνομά μας…Θα ήθελα να επιρρίψω όλη την ντροπή για τις πράξεις μας αποκλειστικά στην κυβέρνησή μας, η οποία είναι υπεύθυνη γι΄ αυτά τα εγκλήματα. Η δημοκρατία μας επιβάλλεται με μολύβι στον ελληνικό λαό…»

(Από βιβλίο : ΚΟΛΙΝ ΡΑΪΤ-ΒΡΕΤΑΝΟΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ/Εφημερίδα Συντακτών 08/01/2022)

- Εικόνα: φυλλάδιο που έρριξε η Αμερικανική Αεροπορία και η RAF (Royal Air Force) στην περιοχή της πόλης του Αιγίου το οποίο κατακρίνει τα Τάγματα Ασφαλείας ενώ στην πραγματικότητα και κατ΄ ουσία  με τα σημερινά αναμφισβήτητα δεδομένα, οι πράκτορές τους, συνέβαλαν στην ίδρυση  και στην ενίσχυσή τους ποικιλοτρόπως.

***

Σχετικά της προκήρυξης «Έγινε εκμετάλλευση και από την Αγγλική πλευρά και μας έριξαν διά της Ρ.Α.Φ και μερικές προκηρύξεις στη βόρεια περιοχή»

(Βιβλίο, “Απομνημονεύματα Δημητρίου Μίχου” /Δ.Μ.Κ.Ο./2018/σελ.337)

Κατωτέρω παρατίθενται η αναφορά του Ταγματάρχου Εμμ. Βαζαίου (Από το γνωστό βιβλίο του: «Τα άγνωστα παρασκήνια της εθνικής αντιστάσεως εις την Πελοπόννησον»/1961) για τον ρόλο των Άγγλων  επί κατοχής, κυρίως  στην Αργολιδοκορινθία  και μιά αξιόλογη συνοπτική σημερινή τεκμηριωμένη έκθεση για τον όμοιο ρόλο των Βρετανών κατά Ελλήνων σε όλο τον Ελλαδικό χώρο.

Η ψηφιακή επιμέλεια- παρουσίαση εδώ απ΄ εμού: 

 

ΟΙ  ΑΓΓΛΟΙ

Οι σύμαχοί μας Άγγλοι, δια του Στρατηγείου Μ.Α. μόλις αντελήφθησαν ότι αι σχετικαί εκκλήσεις των προς τον Ελληνικόν Λαόν έδωσαν ηθικήν ενίσχυσιν εις τους σκλάβους και ήρχισαν να  σχηματίζωνται αι πρώται ανταρτικαί ομάδες, εις όλην την Ελλάδα, παρά την πολύ πυκνήν εχθρικήν κατοχήν, απεφάσισαν να θέσουν υπό την κηδεμονίαν των, τον ηρωϊκόν αυτόν αγώνα, ο οποίος θα συνέβαλεν, όπως πράγματι συνέβαλεν εις τον όλον Συμαχικόν Αγώνα.

Αποστέλλονται δι΄ αεροπλάνων εις την Ελλλάδα Άγγλοι Αξ/κοί και ασυρματισταί με ασυρμάτους, υπό τον Ταξίαρχον κ. Έντυ. Εις την Πελοπόννησον από του μηνός Μαϊου 1943, ήρχησαν να καταφθάνουν αρκετοί Άγγλοι Αξ/κοί. Εις έκαστον Αρχηγείον Συν/τος, Ταξιαρχείας και της Μεραρχίας, υπήρχον ανά τρείς ή περισσότεροι Άγγλοι Άγγλοι Αξ/κοί με ασυρματιστάς και ασυρμάτους υπό τον Συν/χην Στήβενς, ο οποίος ευρίσκετο μετά του επιτελείου του, παρά τω Αρχηγείω Πελοποννήσου αρχικώς, και είτα παρά της ΙΙΙ μεραρχία. Εις το 6^ον Συν/μα, μέχρι του μηνός Νοεμβρίου 1943 υπήρχον οι Άγγλοι Αξ/κοί Τγ/χης κ. Τζέϊμς, Λοχαγοί κ.κ. Φρέζερ, Κέλαρ, Ντόξοη, Ντάβις, είς επιλοχίας, δύο στρατιώται Άγγλοι και δύο Έλληνες Αξ/κοί Τγ/χης Ασυρματισταί της κυβερνήσεως Καϊρου. Από του Νοεμβρίου 1943 μέχρι του Σεπτεμβρίου 1944, οι εν λόγω Άγγλοι Αξ/κοί, ηργάζοντο δια την συλλογήν πληροφοριών εις την περιοχήν της Αργολιδοκορινθίας, υπό την άμεσον προστασίαν του Συν/τος.

Μέχρι του τέλους Νοεμβρίου 1943, αι σχέσεις μεταξύ του Συν/τος και των Άγγλων Αξ/κών ήσαν πολύ καλαί, και μας είχον χορηγήσει μέχρι τότε τα αναφερθέντα εις άλλο κεφάλαιον υλικά και χρήματα, αι δε διαταγαί του Στρατηγείου Μ. Α. εξετελούντο υφ΄ ημών με μαθηματικήν ακρίβειαν.

Επράττομεν το παν διά να μη δυσαρεστήσωμεν τους συμμάχους μας Άγγλους, αποδεικνύεται ότι επεδίωκον ούτοι να δημιουργήσουν ζητήματα εις βάρος μας, δια να παύσουν να ,μας χορηγούν υλικά. Την τρόπον τινά εχθρικήν των στάσιν απέναντι μας την απεδώκαμεν εις την ρήξιν μεταξύ ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ εις Ήπειρον.

Την 21^ην ώραν της 23-9-43 με καλεί ο παρά τω Αρχηγείω του Συν/τος Άγγλος Ταγ/χης κ. Τζέϊμς, και μοι διαβιβάζει την εξής τηλεγραφικήν διαταγήν του Στρατηγείου Μ. Α. «6^ον Συν/μα ΕΛΑΣ-Επιτεθείτε δι΄ όλων σας των δυνάμεων, νύκτα 24-9-43, εναντίων Αεροδρομίου Άργους και καταστρέψατε τα εν αυτώ υπάρχοντα εχθρικά αεροπλάνα και υλικά». Δεν γνωρίζομεν ποίος εισηγήθη την διαταγήν ταύτην , διότι και αυτός ο Άγγλος Ταχ/χης ανεγνώρησε και ωμολόγησε ότι δεν ήτο δυνατόν να εκτελεσθή η διαταγή αυτή του Στρατηγείου Μ. Α. το εσπέρας της 24-9-43 διά τους κάτωθι λόγους: 1) Τα εκρηκτικά υλικά τα οποία θα εχρησιμοποιούντο διά την καταστροφήν των αεροπλάνων και λοιπών υλικών του εχθρού, ανεμένοντο να ριφθούν από αεροπλάνου και μόλις την νύκτα της 25-9-43 ερρίφθησαν ταύτα, ήτοι 24 ώρας αργότερον της ημερομηνίας της επιχειρήσεως. 2) κατά την ημέραν εκείνην το Σύν/μα είχε δύναμιν 120 ανδρών κατανεμημένων εις ολόκληρον την περιοχήν της Αργολιδοκορινθίας, δια να συγκεντρωθούν δε εις το Αεροδρόμιον του Άργους, απητείτο χρόνος 48 ωρών τουλάχιστον. 3) απόλυτος ανάγκη να γίνη λεπτομερής αναγνώρισις υπό του Αρχηγείου του Συν/τος προς της σοβαράς ταύτης νυκτερινής επιχειρήσεως, δια να κανονισθούν απαραιτήτως τα δρομολόγια εισόδου και εξόδου, εντός του εχθρικού αεροδρομίου εις το οποίον υπήρχον εβδομήκοντα, η δε Γερμανική φρουρά ανήρχετο εις 500 άνδρας. Εκτός δε τούτου και εις την προς αεροδρόμιον παρυφήν του χωρίου Κουτσοπόδι, υπήρχον άλλαι γερμανικαί δυνάμεις με δύο αντιαεροπορικάς πυροβολαρχίας, αι οποίαι εφρούρουν τα απειράριθμα βαρέλια βενζίνης, τα οποία ήσαν τοποθετημένα υπό τα δένδρα. 4) Η πολύ μικρά δύναμις του Συν/τος, εναντίον ενός πραγματικού οχυρού όπως ήτο το αεροδρόμιον Άργους, δεν είχε την δυνατότητα να εξουδετερώση την ισχυράν εχθρικήν φρουράν, και να καταστρέψη όλα τα αεροπλάνα και τα υλικά του αεροδρομίου, ως καθάριζεν η γνωστή διαταγή του Στρατηγείου Μ.Α. Τα ανωτέρω ανεφέρθησαν αμέσως τηλ/κώς εις το Στρατειγείον Μ. Α. με την προσθήκην ότι ο Διοικητής του Συν/τος Ταγ/χης Βαζαίος Εμμ. Θα μεταβή αύριον αυτοπροσώπως διά λεπτομερή αναγνώρισιν εις το Αεροδρόμιον, και θα υποβάλη σχέδιον προβολής του.

Την πρωϊαν της 24-9-43 με δύο Αξ/κούς του Επιτελείου του Συν/τος εκινήθημεν προς τον χώρον του Αεροδρομίου δι΄ αναγνώρισιν, ως τούτο αναφέρεται εις άλλο κεφάλαιον. Κατά την ααπουσίαν μου το Στρατηγείον Μ. Α. διεβίβασεν ετέραν τηλεγραφικήν διαταγήν και διέττασεν να γίνει οπωσδήποτε η επιχείρησις αμέσως. Επιστρέψαντες εις το χωρίον Μπόζι εκ της αναγνωρίσεως, ευρέθημεν προ ενός Άγγλου Αντ/χου κ. Μακ. Μάλεν ο οποίος είχε φθάσει την προηγουμένην δι΄ αεροπλάνου με σκοπόν να διευθύνη την κατά του αεροδρομίου επιχείρησιν.

Ανεγνώρισε και ούτος ότι δεν ήτο δυνατόν να γίνη η επιχείρησις κατά την νύκτα της 24-9-43, άνευ αναγνωρίσεως και δι΄ ους λόγους εξεθέσαμεν ήδη. Το σχέδιόν μου ενεκρίθη απολύτως υπό του Αντ/χου κ. Μακ Μάλεν, συμφωνούντος και του κ. Τζέϊμς, και υπεβλίθη τηλ/κώς εις το Στρατηγείον Μ. Α. Το Στρατηγείον όμως δεν απήντησε ούτε διέταξε να γίνη η επιχείρησις.

Μετά τνας ημέρας ο Άγγλος Ταγ/χης κ. Τζέϊμς με καλεί και μοι γνωρίζει ότι η μη επίθεσις μας εναντίον του Αεροδρομίου Άργους, κατά την νύκτα της 24-0-43, συνετέλεσε εις το να καταληφθούν αι νήσοι Κέρκυρα και Λέρος υπό των Γερμανών.

Παρά τας καθημερινάς υποσχέσεις των, ότι θα μας ενισχύσουν σοβαρώς με υλικά οπλισμού και ιματισμού, οι Άγγγλοι Αξ/κοί δεν έπρατον τούτο, μόνον δε από καιρού εις καιρόν μας έδιδον ελάχιστα υλικά εκρηκτικών υλών.

Καθημερινώς μας έλεγον ούτοι ότι θα γίνουν προσεχώς αποβάσεις εις την Ελλάδα, μας ωμίλουν περί κατασκευής αεροδρομίου εις την Πελοπόννησον. Περί τα τέλη Οκτωβρίου 1943 αφίχθη ειδικός Άγγλος Λοχαγός, ο οποίος είχεν εντολήν να κατασκευάση αεροδρόμιον εις τον κάμπον του Φενεού. Μετά κόπου επείσαμεν τους χωρικούς να δεχθούν να παραχωρήσουν τα χωράφια των, προς το συμφέρον της πατρίδος. Αι εργασίαι ήρχισαν.

Μετά από μίαν εβδομάδα ο Άγγλος Λοχαγός μας ειδοποιεί ότι θα διακόψη την εργασίαν, διότι το έδαφος δεν είναι κατάλληλον δι΄ αεροδρόμιον.

Έκτοτε μας εφέροντο ούτοι ως προς εχθρούς, και προσεπάθουν να δημηουργούν πάντοτε ζητήματα εις βάρος μας. Ημέραν τινά ο Αντ/χης κ. Μακ Μάλεν με καλεί και μου θέτει το εξής ερώτημα: «Κύριε Ταγ/χα, είστε βέβαιος ότι το εφεδρικόν ΕΛΑΣ της περιοχής σας δεν θα κτυπήση τα Αγγλικά Στρατεύματα, όταν θα γίνη η απόβασις;» Τον διαβεβαίωσα ότι τοιούτον τι δεν πρόκειται να συμβή.

Είχον ούτοι την απαίτησιν να εκτελώμεν σχολαστικώς τας διαταγάς του Στρατηγείου Μ.Α. περί σαμποτάζ αμαξοστοιχιών, γεφυρών κλπ. Χωρίς όμως να μας δίνουν και τα υλικά τα οποία εχρειάζοντο δια το έργον τούτο. Μίαν ημέραν με διέταξαν να πυρπολήσω τον σιδηροδρομικόν σταθμόν της Νεμέας. Επειδή έφερον αντίρρησιν και είπον ότι ο εμπρησμός του εν λόγω σιδηρ. Σταθμού ουδένα πολεμικόν σκοπόν εξυπηρετεί, και επειδή δεν εξετέλεσα την διαταγήν των, επεπλήχθηκα δριμύτατα υπό του Στρατηγείου Μ. Α. Καθημερινώς μας έλεγον ότι επίκειται η απόβασις των Συμμαχικών δυνάμεων εις την πελοπόννησον, διά να δικαιολογούν την ελευθέραν κυκλοφορίαν αυτών των ιδίων και των μυστικών των πρακτόρων ανά τα χωρία της περιοχής διά την αντεαμικήν προπαγάνδαν. Επί τη δήθεν επικειμένη συμμαχική απόβαση, ωργάνωσαν κρυφίως ομάδας εμπίστων προσώπων των, εις όλα τα χωρία της περιοχής, συνέταξαν καταστάσεις ονομαστικάς αυτών, και τους ειδοποίησεν να είναι έτοιμοι να προσέλθουν εις ωρισμένους χώρους όπου θα ενεδύοντο και θα ωπλίζοντο ταχύτατα. Προς τον σκοπόν τούτον οι δαιμόνιοι Άγγλοι είχον κατορθώσει να συγκεντρώσουν διάφορα στρατιωτικά υλικά διά ρίψεων και να τα εναποθηκεύσουν εις μυστικά σπήλαια, τη παντελεί άγνοία μας. Τα πλείστα των υλικών τούτων ήσαν εκρηκτικαί ύλαι πάσης φύσεως και νάρκαι τελειοτάτου τύπου.

Όταν μετά παρέλευσιν αρκετού χρόνου επληροφορήθημεν την ύπουλον ταύτην ενέργειά τους.

Ουδέποτε οι Άγγλοι ετόλμησαν να μας ερωτήσουν πόθεν εφοδιαζόμεθα τας νάρκας και τας λοιπάς εκρηκτικάς ύλας.

Παρά ταύτα, ανεύρον αύτοοι και πάλιν έτερα μυστικά σπήλαια και τα επλήρωσαν και πάλιν υλικών, αλλά των νέων τούτων σπηλαίων υπενόμευσαν την είσοδον διά ναρκών φονευθή επί τόπου πας όστις θα επεχείρη να πλησιάση διά να τα κατάσχη. Αλλά και την φοράν ταύτην επροδόθησαν διότι, μίαν ημέραν μερικά πρόβατα βόσκοντα πλησίον ενός τοιούτου σπηλαίου, επλησίασαν εις την είσοδον διά να προστατευθούν από τον ήλιον, οπότε επηκολούθησε τρομερά έκρηξις η οποία συνεκλώνισε την περιοχήν. Όταν ανεφέομεν το γεγονός εις τους Άγγλους, μας είπον ούτοι κυνικώτατα ότι επρόκειτο περί υλικών προοριζομένων δια τα στρατεύματα της επικειμένης αποβάσεως.

Επειδή η ενέργεια αυτή των Άγγλων εξηρέθισε τους κατοίκους των χωρίων, προς πρόληψιν σοβαρών επεισοδίων τα οποία θα έθετον εν κινδύνω αυτήν ταύτην την ζωή των Άγγλων, δια την ασφάλειαν των οποίων είχομεν αυστηροτάτας διαταγάς, ηναγκάσθημεν να θέσωμεν φραγμόν εις τας σατανικάς ταύτας ενεργείας των. Εκάλεσα τον Άγγλον Ταγ/χην κ. Τζέϊμς και του λέγω: «Επειδή έχομεν αυστηράς διαταγάς δια την αφάλειαν σας και επειδή έχομεν πληροφορίας ότι κάτοικοι τινές των χωρίων είναι ενδεχόμενον να προβούν εις δολοφονίας Άγγλων, από σήμερον ουδείς Άγγλος θα μετακινήται εντός της περιοχής μας, χωρίς συνοδείαν ιδικήν μας. Κατά τας εκάστοτε μετακινήσεις ταύτας, ο φρουρός αντάρτης της συνοδείας θα παρουσιάζεται εις το φρουραρχείον του χωρίου εξ ου θα διέρχεται δια να θεωρή το φύλλον πορείας του». Η τοιαύτη μας απόφασις δεν ήρεσε βεβαίως εις τον Άγγλον Ταγ/χην, αλλ΄ ηναγκάσθη να τη δεχθή και να συμμορφωθή προς ταύτην.

Εκ του γεγονότος τούτου εδημιουργήθη το εξής επεισόδειον : Ημέραν τινά είς Άγγλος δεκανεύς ασυρματιστής μετακινήθη τη συνοδεία αντάρτου ενόπλου διά να μεταβή εις τι χωρίον της Αχαϊας.

Κατά την πορείαν των διήλθον εκ της παρυφής του χωρίου Βαρβάρα των Καλαβρύτων. Μόλις έφθασαν πλησίον του χωρίου ο συνοδός αντάρτης υποδεικνύει εις τον Άγγλον δεκανέα να εισέλθουν εις αυτό ίνα θεωρήση το φύλλον πορείας του εις το φρουραρχείον, και διότι ο σκοπός του εφεδρικού ΕΛΑΣ του χωρίου τους είχεν αντιληφθεί και τους εκάλει δια φωνών να μετέβουν στο χωρίον δια να τους αναγνωρίση.

Ο Άγγλος δεκανεύς ηρνήθη και προ της επιμονής του αντάρτου συνοδού, ούτος ητοιμάζετο να συνεχίση την πορείαν μόνος του. Εν τω μεταξύ η εκ τριών ανδρών φρουρά του εφ. ΕΛΑΣ κατήλθεν εις την οδόν διά να εξακριβώση ποίοι ήσαν οι δύο άνδρες. Μόλις ο επί κεφαλής της φρουράς έφθασεν επί τόπου, ο Άγγλος δεκανεύς αφαιρεί το χιτώνιόν του και ορμά εναντίον του και αρχίζει να τον γρονθοκοπή. Το αποτέλεσμα ήτο να επέμβουν οι άλλοι και τον δέρνουν ανηλεώς. Το επεισόδιον τούτο ετηλεγραφήθη μεγαλοποιημένο εις το Στρατηγείον Μ.Α. υπό του Άγγλου Ταχ/χου. Μετά τριήμερον, ευρισκόμενος εις τον Δήμον Αλέας της Αργολίδος, λαμβάνω τηλεγραφικήν διαταγήν του Στρατηγείου Μ.Α. η οποία με διέτασσε να μεταβώ προσωπικώς εις το χωρίον Βαρβάρα, να συστήσω επί τόπου Στρατοδικείον υπό την προεδρείαν μου και να δικάσω τους υπαιτίους. Εις εκτέλεσιν της αυστηράς ταύτης τηλ/κής διαταγής του Στρατηγείου Μ.Α. ανεχωρήσαμε μετά του Άγγλου Ταγ/χου κ. Τζέϊμς εξ Αλέας και μετά διήμερον πορείαν εφθάσαμεν εις το χωρίον Βαρβάρα. Την επομένην της αφίξεώς μας συνεκροτήσαμεν στρατοδικείον υπό την προεδρείαν μου και δια συντόμου διαδικασίας κατεδικάσαμεν εις θάνατον με αναστολήν τον υπεύθυνον της Βαρβάρας διά τον ξυλοδαρμόν του Άγγλου δεκανέως. Επρόκειτο περί ποινής αυστηράς με αλλά θεαματικής διότι η απόφασις δεν εξετελέσθη. Ο Άγγλος  Ταγ/χης έμεινε κατενθουσιασμένος εκ της αποφάσεως και την ετηλεγράφησε πανηγυρικώς εις το Στρατηγείον Μ.Α.

σ. εμού: "...Ένα σπουδαιο έγγραφο είναι από την άποψη ότι οι Άγγλοι πράκτορες δεν δέχονταν για τους ιδίους ούτε τον στοιχειώδη έλεγχο των μετακινήσεών τους  αναμεσά μας, προτρέποντας και επιβάλλοντας όμως κατ΄ ουσία στους κρατούντες των περιοχών από τους ΕΑΜ/ΕΛΑΣ από την μια πλευρά και Ταγματασφαλιτών από την άλλη, αυστηρό έλεγχο των μετακινήσεων  που γίνονταν για την επιβίωση των απλών αθώων  κτηνοτρόφων, γεωργών, εργατών, υπαλλήλων, επειδή δεν μπορούσαν η μάλλον δεν ήθελαν να ξεκαθαρίσουν ποιοι πράγματι ήταν προδότες και καταδότες λόγω της πολιτικής αυτών των Άγγλων και των «συμμάχων» των Γερμανών …και όποιον πάρει ο Χάρος μεταξύ μας..."!

Αποκαλυπτικό επίσης για την ιστορία του εγγράφου είναι, το αναφερόμενο : «Πας συλλαμβανόμενος με άδειαν αντικανονικήν θα εγκλείεται εις στο στρατόπεδον συγκεντρώσεως μέχρι πέρατος του εθνικού αγώνος.» … Το στρατόπεδο συγκέντρωσης του μοναστηριού «΄Αγιος Γεώργιος»,  ο Θ. Ζέγκος και τα «πιστά ανδρείκελα του» όμως τα διέψευσαν όλα και όλους, γιατί το βάραθρο της Φενεού γέμισε προτού την «απελευθέρωση» !

Ε.Λ.Α.Σ.

ΙΙΙ Μεραρχία                        Σ.Δ.  9/2/44

6^ον Σύνταγμα

Ιον Τάγμα                                                  ΔΙΑΤΑΓΗ

------------

Αριθ. 41                           Κοινοποιούμεν την υπ΄ αριθ. 122/7/2 44  Δ/γήν του

                                                6^ου Σ/τος προς γνώσιν και συμμόρφωσιν.

                                                    Το αρχηγείον του Ιου Τάγματος

Χαλκιάς[Βασίλ., Μόνιμος Ταγμ/χης Πεζ. Διοικητής Ιου Ταγμ.], Σπάρτακος[Νίκος Γεωργίου.Από το Ζευγολατιό Κορινθίας, Πολιτικός Επίτροπος] Ποσειδών [!]

Δια την ακρίβεια

[Βα…!]

Ε.Λ.Α.Σ.                                     

ΙΙΙ Μεραρχία                                                   Πρός 

 6^ον Σύνταγμα                               Τους κατοίκους του Νομού Αργ/θίας

 Αριθ. Πρωτ. 122                             και της Επαρχίας Μαντηνείας                         

  

Παρετηρήθη ότι πολλοί διερχόμενοι ή και κάτοικοι της περιοχής μεταβαίνουν από τόπον εις τόπον με προχείρους αδείας άνευ σφραγίδος.

Του λοιπού άδεια κυκλοφορίας απαραιτήτως θα φέρη σφραγίδα της πλησιεστέρας μας στρατιωτικής μονάδος (τάγματος Φρουραρχείου)

Πας εφοδιασμένος έστω και με σφραγισμένην άδειαν των πολιτικών οργανώσεων υποχρεούνται να εφοδιάζεται από το πληστέστερον στρατιωτικόν τμήμα ή Φρουραρχείων με άδειαν φέρουσα την σφραγίδα του τμήματος μας ή του Φρουραρχείου.

Πας συλλαμβανόμενος με άδειαν αντικανονικήν θα εγκλείεται εις στο στρατόπεδον συγκεντρώσεως μέχρι πέρατος του εθνικού αγώνος.

Σ.Δ. 7/2/44

Το αρχηγείον 6^ου  Σ/τος

Βαζαίος[Εμμανουήλ, Ταγ/χης Στρ/κός Διoικητής 6^ου Συν.], Λέκκας[Ευάγγελος, Δικηγόρος,Πολιτικός Επίτροπος], Τούντας [Παναγιώτης, Καπετάνιος Λοχ. Πεζ.]

Επιστρέφοντες εις την έδραν του Συν/τος μετά το Στρατοδικείον μοι εδόθη η ευκαιρία να συζητήσω με τον Άγγλον Ταγ/χην το ζήτημα της ενισχύσεών μας δια ρίψεων διότι αι ανάγκαι μας ήσαν επιτακτικαί.

Έπειτα από μακράν ζωηράν συζήτησιν, ο εν λόγω Άγγλος Ταγματάρχης ο οποίος ωμίλει αρκετά καλώς την ελληνικήν γλώσσαν, μου λέγει: «Άκουσε Βαζαίο, κάμε μου μίαν έγγραφον δήλωσιν ότι το Συν/μα σου δεν ανήκει εις τον ΕΛΑΣ και θα σου κάνω ρίψεις κατά 24ωρον, να σε γεμίσω υλικά». Όταν του είπον ότι μέχρι τινός μου έλεγε τα αντίθετα και του υπενθύμισα τα λεχθέντα υπό τούτου εις Φαρμακάν : «Η μ ε ί ς  τ ο ν  Ε Λ Α Σ  α ν α γ ν ω ρ ί ζ ο μ ε ν  κ α ι  ε ά ν  δ ε ν  θ α   π ρ ο σ χ ω ρ ή σ η ς  ε ι ς  α υ τ ό ν  θ α  δ ι α λ υ θ ή ς  κ α κ ε ί ν   κ α κ ώ ς».  Μου λέγει κυνικώτατα: «Αυτό απαιτεί τώρα το συμφέρον της Αγγλικής Αυτοκρατορίας». Εις τας εκκαθαριστικάς επιχειρήσεις των οι Γερμανοί απέφευγον να θίξουν τας οικίας των χωρίων όπου διέμενον οι Άγγλοι. Κατά τας αρχάς του Δεκεμβρίου του 1943, ειδοποίησα τον Λοχαγόν Κέλαρ, ο οποίος διέμενεν εις τίνα αγροικίαν, ενός γεωργίου, πλησίον των Καλυβίων του Φενεού ότι οι Γερμανοί κινούνται, και τον παρεκάλεσα να ακολουθήση το Αρχηγείον του Συν/τος δια την ασφάλειάν του. Ούτος ηρνήθη να μας ακολουθήση και παρέμεινεν εις την αγροικίαν. Την επομένην όταν οι γερμανοί έφθασαν εις την αγροικίαν , ο εν λόγω Άγγλος Λοχαγός με την εκ 4 ανταρτών φρουράν του, ηρκέσθη εις το να αποσυρθή εις το παρακείμενον δάσος, απέχον 100 μ. της αγροικίας. Οι Γερμανοί εβεβαιώθησαν από τον ιδιοκτήτην της αγροικίας, ότι τα Αγγλικά είδη τα υπάρχοντα εις την οικίαν, του ανήκουν εις Άγγλον Λοχαγόν ο οποίος διαμένει εκεί μονίμως και ο οποίος ήδη κρύπεται εις το παρακείμενον δάσος. Οι Γερμανοί απήλθον χωρίς ούτε τα είδη να κατάσχουν, ούτε τον ιδιοκτήτην να ενοχλήσουν, ούτε την οικίαν να πυρπολήσουν, αλλ΄ ούτε και τον Άγγλον Λοχαγόν να καταδιώξουν.

Επανειλημμένως εζητήσαμεν να εφοδιάσουν τους 120 Ρώσους αυτομόλους του Γερμανικού Στρατού με τα απαραίτητα είδη ιματισμού και υποδήσεως, εφ,  όσον επρόκειτο περί στρατιωτών Συμμάχου Κράτους. Ηρνούντο όμως διότι δεν είχον ουδεμίαν συμπάθειαν προς αυτούς. Προς πρόληψιν δε επεισοδίων ο Άγγλος Ταγ/χης επέτυχε δι΄αναφοράς του προς το Στρατηγείον Μ.Α. την αναχώρησιν των Ρώσσων δύο μήνας προ της απελευθερώσεως. Κατά τας αρχάς Φεβρουαρίου 1944, το Αρχηγείον του Συν/τος εκλήθη εις χωρίον Ταρσός, από τον Συν/χην κ. Στήβενς. Εις παρακλησίν μας όπως μας ενισχύσουν δι΄  υλικών, δια να βοηθήσωμεν αποτελεσματικώτερον όταν θα γίνη η απόβασις, ο κ. Στήβενς μοι λέγει: Κύριε Ταγ/χα, «Πως θα λυθή το νομισματικόν ζήτημα της Ελλάδος όταν θα γίνη η απόβασις των Αγγλικών Στρατευμάτων;». Τω απήντησα γελών, ότι δεν είμαι εγώ ο αρμόδιος διά τοιούτου είδους ζητήματα, και να επανέλθη εις το θέμα.

Είναι πολύ φανερόν ότι εις την Πελοπόννησον από του Οκτωβρίου 1943, υπήρχε δύναμις 30-40.000 Γερμανών. Το Στρατηγείον Μ.Α. εγνώριζε λίαν λεπτομερώς όλην την διάταξιν των δυνάμεων τούτων. Και η παραμικρά μετακίνησις γερμανικού τμήματος ανεφέροτο αμέσως εις αυτό υπό της ΙΙΙ Μερα/χίας. Δεν υπήρχεν επομένως λόγος να χρησιμοποιή το Στρατηγείον Μ.Α. δεκάδας ανωτέρων κατά το πλείστον Άγγλων Αξ/κών εις την Πελοπόννησον δια τας πληροφορίας. Άλλος επμένως ήτο ο σκοπός της εις αυτήν παραμονή των.

Είναι γεγονός πανθημολογούμενον ότι οι Σύμμαχοί μας Άγγλοι απήτησαν να συγκροτηθούν αναρτικαί ομάδες εις την Ελλάδα, αι οποίαι εξελίχθησαν, συν τω χρόνω εις Στρατόν, είναι όμως επίσης γεγονός ότι και εις την περίπτωσιν αυτήν, οι Σύμμαχοί μας Άγγλοι εφήρμοσαν το αιώνιον «διαίρει και βασίλευε» και προ παντός εις την Πελοπόννησον. Εις την νότιον Πελοπόννησον οι Άγγλοι Αξ/κοί ενίσχυσαν αρχικώς τον Συν/χην Γιαννακόπουλον Αθ. Διά να συγκροτήση την ισχυράν εθνικήν ομάδα Ε.Σ. των 400 ανδρών. Συγχρόνως ενισχύουν τας εαμικάς ομάδας δι΄ υλικών, και υπό τα όμματά των γίνεται ο εμφύλιος πόλεμος της νοτίου Πελοποννήσου, με επικράτησιν των εαμικών ομάδων. Εις την βόρειον Πελοπόννησον, ο Άγγλος Ταγ/χης κ. Τζέϊμς ευρίσκετο παρά τω Αρχηγείω της Εαμικής ομάδος Γκούρας. Επι δύο μήνας κωφεύει εις τας εκκλήσεις της εθνικής ομάδος Φαρμακά. Την  6-9-43 φθάνει ούτος εις την ομάδα Φαρμακά, την ενισχύει οικονομικώς, λέγει ότι εις το χωρίον Νιοχώρι ευρίσκεται ο Άγγλος Λοχαγός κ. Φρέζερ ο οποίος προορίζεται διά την εθνικήν ομάδα Φαρμακά, και ότι δεν πρέπει να περιέλθη εις γνώσιν του ΕΑΜ τούτο συγχρόνως όμως δηλεί ούτος ότι είναι ανάγκη να επέλθη συμφιλίωσις μεταξύ των ομάδων, και θα καταλάβη κάθε προσπάθειαν προς τούτο, ως διαιτητής. Υπό τα όμματά του γίνεται η γνωστή σύγκρουσις της 8-9-43, με επικράτησιν της εαμικής ομάδος. Εξάγεται εκ τούτων το συμπέρασμα ότι, εάν οι Άγγλοι, ευθύς εξ αρχής, ενίσχυον με όλα των τα μέσα, την μίαν εκ των δύο μερίδων δεν θα είχε δυνατότητας η ετέρα μερίς να συγκροτήση ομάδας, και ούτο ο εμφύλιος πόλεμος θα απεφεύγτο. Όταν τελικώς επεκράτησαν αι εαμικαί ομάδες εις την Πελοπόννησον, η εχθρότης των Άγγλων μας ηυξήθη, η δε ακαθόριστος και εν πολλοίς εχθρική στάσις των έναντι του ΕΑΜ συνετέλεσεν εις την συγρότησιν των Ταγμάτων Ασφαλείας. Εάν οι Σύμμαχοι μας Άγγλοι μας ενίσχυον ως Συμμάχους των ειλικρινείς, με όλα τα μέσα, εκ των Γερμανών της Ελλάδος ουδείς θα απελευθερούντο ταχύτατα. Επί πλέον δε ο στρατός ούτος και στρατός της Μ.Α. θα ηδύναντο να χρησιμοποιηθούν και εις οιονδήποτε άλλο μέτωπον της Ευρώπης.

Αι καταθέσεις διαφόρων κορυφαίων Αλλήνων Πολιτικών και Στρατιωτικών εις την δίκην των μυστικών υπηρεσιών του Αγλικού Κράτους, αι οποίαι έπαιξαν αντισυμμαχικόν ρόλον εις την όλην υπόθεσιν του Εθνικού Κινήματος Αντιστάσεως της Ελλάδος.

Το κατωτέρω έγγραφον του Ταξιάρχου Έντυ το οποίον εδημοσιεύθη το πρώτον τον Οκτώβριον 1945 εις το δελτίον του Ελληνοαμερικανικού Συμβουλίου των Ηνωμένων Πολιτειών αποκαλύπτει πλήρως ότι ο πονηρός Στήβενς, ο αγαθός Τζέϊμς και ο μισέλλην Φρέζερ, καλώς εξεπλήρωσαν την αποστολήν των εις την Πελοπόννησον.

«Αναφορά του Άγγλου Ταξιάρχου προς το Γενικόν Στρατηγείον Μ.Α. με τα στοιχεία: Χ-12 Αυγούστου 1943. Αυστηρώς εμπιστευτικόν 85-4 Α.Σ.

‘Ολες οι αναφορές που πήρα από τους πράκτορες που έχω κάτω από τις διαταγές μου, βεβαιώνουν ότι και οι δύο πολιτικές και στρατιωτικές οργανώσεις του ΕΑΜ εμπνέονται στη μεγάλη τους πλειοψηφίας από ρωσσόφιλα αισθήματα και ακολουθούν τας κατευθύνσεις του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Σύμφωνα με την τελευταία εμπιστευτική σας διαταγή έδωσα οδηγίες στους Άγγλους και Έλληνες πράκτορες που εργάζονται κάτω απ΄τις διαταγές μου, να υπονομεύσουν το έργον του ΕΛΑΣ και του ΕΑΜ και να εμποδίσουν ώστε οι οργανώσεις αυτές να επιτύχουν να εδραιώσουν τη θέση τους και ν΄ αποκτήσουν δεσπόζουσα επιρροή στην Ελλάδα.

Αυτό όμως είναι απίθανο, δεδομένου ότι οι βασιλόφρονες και υποστηριχτές της 4ης Αυγούστου δεν έχουν καμμιά πολιτική δύναμη στη χώρα κ΄ οι αρχηγοί τους μισούνται από τον Ελληνικό Λαό. Ο Στρατηγός Παπάγος δεν έχει καμμιά επιρροή στον ελληνικό στρατό και θωρείται γελοίο υποκείμενο. Η οργάνωσή του δεν αξίζει να γένεται λόγος γι΄  αυτή. Σημαντική πρόοδο σημείωσε η πολιτική και στρατιωτική οργάνωσις ΕΔΕΣ ιδίως στην Ήπειρο, έχει όμως ανάγκη να εφοδιασθή με πολεμικό υλικό και να υποστηριχθεί ηθικά. Κατά τη γνώμη μου η ομάδα αυτή θα μας είναι χρήσιμη σαν αντίρροπο ενάντια στον ΕΛΑΣ, όταν θα έχει δυναμώσει. Μια μέρα θα χρειαστή να διαλύσουμε τον ΕΛΑΣ για να είμαστε βέβαιοι ότι ο Τίτο δε θάχει ωπλισμένους και δυναμικούς συμμάχους στην Ελλάδα.

Σας αναφέρω ότι εκτέλεσα τις διαταγές σας και υποστηρίζω όσο είναι δυνατό τη μικρή πολιτική και στρατιωτική ομάδα της ΕΚΚΑ χωρίς όμως να φανερώσω τις διαθέσεις μου. Ο Αρχηγός της ΕΚΚΑ συν/χης Ψαρρός είναι τίμιος και σταθερός στις υποσχέσεις του προς εμάς. Οι πολιτικοί του σύμβουλοι Καψαλόπουλος και Καρτάλης διαρκώς ζητούν οικονομική βοήθεια και δεν ξέρω κατά πόσο κάνουν καλή χρήση των ποσών που τους δίνουμε. Όπως μαθαίνω, μεγάλο ποσό ξοδεύεται απ΄ αυτούς στις ιδιωτκές υποθέσεις τους. Πάντως κι΄  οι δύο ως τα τώρα εργάστηκαν για τη διάλυση του ΕΛΑΣ.

Θεωρώ ότι θάταν χρήσιμο για τους πράχτορές μας να έχουν επαφή με αντιπροσώπους της Κυβέρνησης (Σημ. εννοεί την Κυβέρνηση των Κουϊσλιγκς στην περίοδο της κατοχής), δηλαδή με Ανωτέρους Αξ/κούς, Αστυνομικούς, κ.λ.π. με το σκοπό να τους ενσφηνώσουν την ιδέα ότι έχουν το καθήκον και το σκοπό να τους ενσφηνώσουν ιδέα ότι έχουν το καθήκονν και το δικαίωμα να καταγγέλουν τους Αρχηγούς του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ στις αρχές κατοχής και να βοηθούν στη σύλληψη των πρακτόρων του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ ώστε όταν έρθει η στιγμή οι οργανώσεις αυτές να μη μπορούν να βλάψουν τα΄ αγγλικά συμφέροντα. Απ΄ αυτή την άποψη η οργάνωση του ΕΔΕΣ έκανε πολλά, κατάγγειλε στο Συν/χη Ντερτιλή και τον υπουργό Ταβουλάρη πολλά ενεργά πρόσωπα του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ που βρίσκονται τώρα στα χέρια των Γερμανών και γενικά των Αρχών κατοχής.

Σύμφωνα με τις διαταγές για την εκτέλεση πράξεων σαμποτάζ με την υπόσχεση ότι η αγγλική Κυβέρνηση θ΄ ανορθώσει, αν μπορεί αμέσως, τις ζημιές που τα ελληνικά χωριά είναι ενδεχόμενον να υποστούν, από αντίποινα των αρχών κατοχής. Δεν μπορώ να παραλείψω να σας αναφέρω ότι η κεντρική διοίκησις του ΕΛΑΣ διστάζει να διατάξει τα στρατεύματά της ν΄ αρχίσουν γενικό σαμποτάζ εναντίον των συγκοινωνιών του εχθρού, για να μην εκθέσει τους κατοίκους των χωριών στ΄ αντίποινα των Γερμανών. Γιαυτό είναι ανάγκη με την κατάλληλη ραδιοφωνική επέμβαση να διαλυθούν οι υποψίες τους ότι τα ελληνικά χωριά δε θα προστατευθούν και δεν θ΄ αποζημιωθούν.

Θα χρησιμοποιήσω τις υπηρεσίες των Αχιλλέα Κύρου και Πηνιάτογλου. Είναι ανάγκη να τους εφοδιάσουμε με σημαντικά ποσά, ώστε να μπορούν να κινούνται ελεύθερα και χωρίς δυσκολία. Οι δύο αυτοί δεν θέλουν να συνεργαστούν με το Ζέρβα ή τον ΕΔΕΣ, κι΄ αναγνωρίζουν μόνο το Σπηλιωτόπουλο. Παρ΄ όλα αυτά, ελπίζω να συμβιβάσω τις αντίθετες απόψεις τους. Ο Στρατηγός Σπηλιωτόπουλος εργάζεται αποκλειστικά για το Βασιλιά και θεωρεί ότι ο ΕΛΑΣ πρέπει να ξεκαθαρισθεί έστω και αν πρόκειται να υποστεί ζημιά η συμμαχική υπόθεση στην Ελλάδα. Πιστεύει ότι είναι προτιμότερο να αναβληθεί για έξη μήνες ή ένα χρόνο ή απελευθέρωση της Ελλάδας παρά να περιέλθει η Ελλάδα κάτω απ΄ την κυριαρχία του ΕΑΜ. Όσο για τους πολιτικούς ηγέτες δεν έχω να προσθέσω τίποτε σε όσα έγραψα στην προηγούμενη επιστολή μου, που εξαντλούσε τελείως αυτό το θέμα. Συμπληρώνοντας τις πληροφορίες μου μπορώ μόνο να προσθέσω ότι ο καφαντάρης δεν έχει κομματική δύναμη άξια να λαμβάνεται υπ΄ όψη και ότι η υγειά του του είναι κλονισμένη. Ο Σοφούλης είναι γέρος, ο Γονατάς δεν έχει κόμμα αλλά συνεργάζεται ειλικρινά με τον ΕΔΕΣ και στενά με το Σπηλιωτόπουλο της ομάδος Χ. Απ΄ τους παλιούς βασιλόφρονες ο μόνος που μπορεί να υπολογίζεται είναι ο Ντίνος Τσαλδάρης παλιός βασιλόφρων, δεν έχει όμως οπαδούς».

                                                                    Υπογραφή Ταξίαρχος ΕΝΤΥ 

 

-1-

ΟΙ ΒΡΕΤΑΝΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ ΣΤΗΝ

ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ

Του Αθανάσιου Πολάκη –Δασκάλου, Ιστορικού

 «Οι Βρετανοί Σύνδεσμοι είναι το προχωρημένο μάτι του Λονδίνου σε κάθε αντάρτικη ομάδα» (Τέμπο, υπαρχηγός του Τίτο)

 «Έβαλαν τις βάσεις για το αιματοκύλισμα της Ελλάδας» (Ηλ. Τσιριμώκος)

Ο πόλεμος είναι κοινωνικό φαινόμενο. Είναι μια μορφή πολιτικής με άλλα μέσα, «μια αιματηρή πολιτική» κατά τον Μάϊο. Η μορφή, ο τρόπος διεξαγωγής του, ο οπλισμός ακολούθησε την επιστήμη και την τεχνική στον τομέα αυτό. Γι αυτό και οι πόλεμοι κάθε εποχής διαφέρουν. Οι σύγχρονοι ολότελα διαφέρουν από αυτούς της Αρχαιότητας και του Μεσαίωνα.

Ο μεγαλύτερος από τους σύγχρονους πολέμους (σε χρονική διάρκεια) και καταστροφικότερος (σε ανθρώπινες υπάρξεις και αγαθά), αλλά και μαζικότερος, υπήρξε ο Β’ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (1939-1945). Και υπήρξε πραγματικά παγκόσμιος γιατί πήραν μέρος σ’ αυτόν κράτη απ’ όλες τις ηπείρους.

Στο αρχικό του στάδιο (πριν από την είσοδο σ’ αυτόν της ΕΣΣΔ και των ΗΠΑ), η Αγγλία πολεμούσε μόνη της τον Άξονα με το μητροπολιτικό και αποικιακό της στρατό. Δίπλα της πολέμησε η Ελλάδα και τους δύο επίδοξους κοσμοκράτορες, Ιταλία και Γερμανία, από 28-10-1940 μέχρι τις 31-5-1941. Έτσι στο χρονικό στάδιο αυτό η Αγγλία, βλέποντας πως δεν μπορούσε να εξαπολύσει μεγάλης έκτασης εισβολή στην κατεχόμενη από τον Άξονα Ευρώπη, θέλησε να δώσει μαζικότητα στον πόλεμο και ν’ αντιμετωπίσει τον εχθρό με κάθε μέσο.

Γι’ αυτό οι σχεδιαστές της ΒΡΕΤΑΝΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ υποστήριζαν κάθε έναν που ήθελε και προσπαθούσε ν’ αντισταθεί στους κατακτητές (άτομα, σύνολα): αντάρτικο στρατό, κατασκόπους, πληροφοριοδότες, δολιοφθορείς κ.λ.π. Για το σκοπό αυτό ίδρυσαν την Οργάνωση S.O.E. (= Υπηρεσία Ειδικών Επιχειρήσεων) το 1940, ενώνοντας τις ομάδες Κατασκοπείας, Δολιοφθορών, όπως το τμήμα D του ΜΙ6 και ΜΙ(R). Σκοπός :ο συντονισμός όλων των δραστηριοτήτων κατά του εχθρού. Διαιρέθηκε σε κλάδους: SO1 (προπαγάνδας) και SO2 (δολιοφθοράς) και έπρεπε κατά τις οδηγίες του Τσόρτσιλ «να βάλει φωτιά στην Ευρώπη», όπως τόνισε στον πρώτο Διοικητή της Χιου Ντάλτον (εργατικό βουλευτή).

Οι επιδιώξεις της SOE ήταν πολεμικές αλλά και πολιτικές (δηλ. επαναφορά των προπολεμικών καθεστώτων μετά τον πόλεμο στις χώρες δράσης της). [Δες στο ΥΠΟΜΝΗΜΑ του Υπουργού Μ. Ανατολής, στο «ΜΥΣΤΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ του F.Ο.» σελ. 280-292].   Οι επιδιώξεις της αυτές την έφεραν αντιμέτωπη με το F.Ο. και την Ιντελ Σέρβις και άλλοτε με το Υπουργείο ΑΜΥΝΑΣ. Σωστά ο Λήπερ (πρεσβευτής της Αγγλίας στην ελληνική κυβέρνηση) τόνιζε: «Η βρετανική κυβέρνηση, στην άσκηση της πολιτικής της στην Ελλάδα, μιλούσε με δύο γλώσσες: την πολιτική και την στρατιωτική» (στου Πυρομάγλου: Ο Καρτάλης ... σελ. 532)

Ο Στρατηγός Στέφανος Σαράφης στο έργο του: «Ιστορικές Αναμνήσεις», σελ. 513,αναφέρει: «Οι στρατιωτικές και πολιτικές υπηρεσίες της Αγγλίας διέφεραν στις απόψεις και επιδιώξεις τους. Οι Στρατιωτικές ήθελαν την ενίσχυση των πολεμικών προσπαθειών και τη συντριβή του εχθρού. Αντίθετα, οι Πολιτικές ήθελαν την επιδίωξη μεταπολεμικών στόχων».

Ο Στρατάρχης Ουίλσον, στο «Οχτώ Χρόνια πέραν των Θαλασσών», σελ. 179, αναφέρει: «Βρισκόμαστε σε διαφορά με τους δύο πρεσβευτές μας στις αυλές και κυβερνήσεις της Ελλάδας και Γιουγκοσλαβίας, οι οποίες βρίσκονταν στο Κάιρο και οι οποίες πρότειναν να δοθεί υποστήριξη μόνο σε Αρχηγούς Ομάδων Αντίστασης συντηρητικών πολιτικών, που θα ευνοούσαν την επάνοδο των βασιλέων, μετά την απελευθέρωση των χωρών τους». Ο ιδρυτής των SOE Ουίνστον Τσώρτσιλ (1874 -1965) O Aντιστράτηγος Κόλιν Μακβέν Γκάμπινς, επικεφαλής της SOE . Είχε διαμορφώσει τις αντιλήψεις του για τον ανορθόδοξο πόλεμο από  την ιρλανδική εξέγερση του 1919-1921.

Τα μέλη της SOE προέρχονταν, κυρίως, από το βρετανικό κατεστημένο: τραπεζίτες, βιομήχανοι, δικηγόροι, πανεπιστημιακοί. Όσοι προορίζονταν και έρχονταν στη χώρα μας, ή προέρχονταν από το Πανεπιστήμιο (καθηγητές Αρχαιολόγοι και Ελληνιστές), ή ήταν ελληνόφωνοι Λεβαντίνοι (κάτοικοι Ανατολικής Μεσογείου) ή ήταν επαγγελματίες στρατιωτικοί.

Ο Στρατηγός Στ. Σαράφης στο έργο του «Ο ΕΛΑΣ», σελ.169, αναφέρει: «Όλο σχεδόν το προσωπικό των Άγγλων αξιωματικών ήσαν έφεδροι και τους απονέμονταν βαθμοί, ανάλογα με την υπηρεσία, που έκαναν. Ελάχιστοι ήσαν αξιωματικοί του ενεργού στρατού».(1)

 

(1)« Στην πλειοψηφία τους ήσαν (σ.σ. οι πράκτορες της SOE) Αξιωματικοί εξ απονομής, πράκτορες των Βρετανικών Υπηρεσιών, του Φόρειν Όφις, της Ιντ. Σέρβις, που εργάζονταν για τα συμφέροντα της Βρετανίας» (Ν. Ζιάγκος: Αγγλικός Ιμπεριαλισμός και Εθνική Αντίσταση 1940-1945, Τομ. Γ’ σ. 177)

 

-2-

Από ιδεολογικής πλευράς, τα μέλη της SOE ήσαν, κυρίως, δεξιοί. Τους διαπαιδαγωγούσαν στη συντηρητική-αντιδραστική θεωρία, γι’ αυτό σχεδόν όλοι τους συμφωνούσαν στο ότι «ο κομμουνισμός είναι κακό πράγμα».

Όμως, εκτός της συντηρητικής τους ιδεολογίας, τα μέλη της SOE είχαν και νεανική ηλικία. Γι’ αυτό ο νεανικός ενθουσιασμός και η σύμφυτη απειρία πολλές φορές τους παρέσυρε σε καταστροφικές πρακτικές για τον άμαχο πληθυσμό των περιοχών δράσης τους, από τα αντίποινα των κατακτητών. Ως τέτοια παραδείγματα εμείς εδώ, στην Κρήτη, έχουμε την απαγωγή του Στρατηγού Κράιπερ (Απρίλιος 1944) και την απόπειρα δολοφονίας των επιτελικών αξιωματικών των Γερμανών στις Αρχάνες (Αύγουστος 1944). 

Η SOE άρχισε τη δράση της στη χώρα μας το Μάιο του 1940, με το τμήμα D (ιδρύθηκε το 1938) του ΜΙ 6.

Έτσι: α) Έστειλε εκρηκτικά στην Αλβανία.

β) Έστειλε στην Κρήτη πράκτορά της (κωδικός «ΣΦΙΞ») να συναντήσει το Στρατηγό Μανόλη Μάντακα, προτείνοντάς του την ηγεσία Κινήματος του Κρητικού λαού εναντίον της Δικτατορίας Μεταξά, αν το καθεστώς τούτου αρνιόταν να αντισταθεί στην επικείμενη επίθεση του Άξονα, προς κατάληψη της Κρήτης.(2)

γ) Αγόρασε και αποθήκευσε ελαφρό οπλισμό στα υπόγεια της Βρετανικής Πρεσβείας και αρκετές ποσότητες εκρηκτικών σε διάφορα μέρη.

δ) Εκπαίδευσε πάνω από 400 δολιοφθορείς.

Να τονιστεί πως η «προστάτιδα» και ιμπεριαλιστική Αγγλία, η μεγαλύτερη δύναμη  μέχρι το Β’  Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν είχε εμπιστοσύνη στο τυραννικό Μεταξικό καθεστώς, το ο-ποίο η ίδια επέβαλε, στήριξε και διατήρησε από το 1936. Αλλά και απέναντι στο ελληνικό ΓΕΣ δυσπιστούσε (τη γερμανόδουλη σπείρα).(3)

Το παράδοξο ήταν, βέβαια, ότι το δικτατορικό ελληνικό καθεστώς ανέλαβε να πολεμήσει τα ομογάλακτά του (φασιστικό και ναζιστικό). Και απέδειξε πώς τα «πολέμησε». Την παραδοξότητα τόνιζαν Έλληνες και ξένοι.

1)«Ο ελληνικός λαός εκλήθη ν’ αντιμετωπίσει τον Ιταλικόν Φασισμόν και τον γερμανικόν Εθνικοσοσιαλισμόν, αφού επί μίαν τετραετίαν εδιδάσκετο, ότι τα καθεστώτα τούτα ήσαν αι μορφαί πολιτικής διακυβερνήσεως του μέλλοντος».  (Γρ. Δαφνής: Η Ελλάς μεταξύ δύο πολέμων 1923-1940  -Β’ τόμος, σελ. 475)

2)«Η θέση μας στην Ελλάδα το 1941 ήταν πραγματικά παράδοξη: αγωνιζόμαστε εναντίον του ολοκληρωτισμού, ενισχύοντας μια φασιστική Κυβέρνηση εναντίον μιας άλλης». (Στρ/ρχης Ουίλσον. Το αναφέρει ο Κ. Πυρομάγλου στο «Δούρειος Ίππος», σελ. 40, έκδοση 1978)

 

(2)Ο Μάντακας ήταν ένας από τους ηγέτες του Αντιδικτατορικού κινήματος των Χανίων (29/7/1938). Μετά την αποτυχία της απόπειρας ανατροπής του καθεστώτος, όλοι οι ηγέτες διέφυγαν στην Κύπρο, με την ανοχή και διευκόλυνση της Δικτατορίας. Ο Μάντακας όμως παρέμεινε στην Κρήτη, φυγόδικος.

(3)Δες Ρ. Κλόγκ: «Η SOE στην Ελλάδα» ( στον ΤΟΜΟ «ΘΕΜΕΛΙΟ» σ. 183-203) 

 

-3-

Βρετανοί σύνδεσμοι της ομάδας SOE 133, με αντάρτες του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου.

Βασική  συνεργάτες στη SΟΕ στην Ελλάδα ήσαν απότακτοι αξιωματικοί του στρατού από το κίνημα του 1935, τους οποίους το καθεστώς της 4ης Αυγούστου απέκλεισε από τη συμμετοχή τους στον Ελληνοιταλικό πόλεμο, όπως π.χ. τους συνταγματάρχη Ευρ. Μπακιρτζή (ηγέτης της Οργάνωσης «ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ Ι») και ο Χ. Κουτσογιαννόπουλος (αντικαταστάτης του Μπακιρτζή και της οργάνωσης «ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ ΙΙ») κ.ά. Βέβαια και άλλες κατασκοπευτικές οργανώσεις στην Ελλάδα, που άφησαν οι Άγγλοι, εγκαταλείποντας τη χώρα μας το 1941. (Γι’ αυτές δες Ευαγγ. Μαχαίρα, σελ.57)

Στις δραστηριότητες της SOE μπορούμε να εντάξουμε και τις θανατώσεις πολιτικών, όπως του Μεταξά (30-1-1941) και Κορυζή (18-4-1941). Η γερμανική προπαγάνδα, που οργίαζε στη χώρα μας σ’ όλη τη διάρκεια της Βασιλομεταξικής Δικτατορίας, διακήρυσσε: «Έλληνες, τους πρωθυπουργούς σας τους δολοφόνησε η IntelService. Τους έβγαλε από τη μέση...» (Δες: α) Γ. Ανδρικόπουλου: Οι ρίζες του Ελληνικού φασισμού, τα πέντε και δεκαέξι έγγραφα. β) Περιοδικό «ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΙΑ ΣΑΣ», τευχ. 13 (1972), σελ. 20-30).

Μετά την κατάληψη της χώρας μας από τον Άξονα, η SOE πέρασε στο Κάιρο. Εκεί έγινε η κάθαρσή της από τα ανεπιθύμητα στελέχη, κυρίως ανώτερων και από τα δύο τμήματά της. Συχνά άλλαζε ο αρχηγός της SOE και αυτός των ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ.

Στην περίοδο του Αφρικανικού Μετώπου (Στρατάρχης Ρόμελ 1941-1943) στάλθηκε στην Ηπειρωτική Ελλάδα κλιμάκιο δολιοφθορών από την Αίγυπτο, υπό τον ταξίαρχο Έντι Μάγιερς (4),για ν’ ανατινάξει μια από τις γέφυρες του Ασωπού ή του Γοργοπόταμου και να διακοπεί ο εφοδιασμός του αξονικού στρατού στο Μέτωπο της Αφρικής από την Ελλάδα. Όπως είναι γνωστό, η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου έγινε στις 25-11-1942, από Άγγλους σαμποτέρ, με τη βοήθεια των αντάρτικων δυνάμεων, κυρίως του ΕΛΑΣ υπό τον Βελουχιώτη.

Μετά τούτο, ο Μάγιερς έστειλε στο Κάιρο ΕΚΘΕΣΗ, για την κατάσταση στην κατεχόμενη Ελλάδα. Σ’ αυτήν πρότεινε στους προϊσταμένους του να μην επιστρέψει ο βασιλιάς Γεώργιος στην Ελλάδα, μετά την απελευθέρωση, χωρίς εγκριτικό δημοψήφισμα. Μετά την αποτυχία της αντιστασιακής αντιπροσωπείας στο Κάιρο (Αυγ.1943) (5),  η SOE έχασε την όποια αυτονομία της και μπήκε κάτω από τον απόλυτο έλεγχο του Υπ. Εξωτερικών (F.O.). Κάλεσε τον Μάγιερς από την Ελλάδα και ανέθεσε τη Διοίκηση της Βρετανικής Σ.Α. στον ως τότε Υποδιευθυντή Κρις Γιουντχάους.

Από δω και πέρα η SOE άρχισε τη δράση της κατά τις οδηγίες(6)του F.O. (= του Τσόρτσιλ), που έστειλε (επιστολή) στις 18-4-43, στην οποία τόνιζε: «... να κινείστε πάντα στην κατεύθυνση των ομάδων, που προθυμοποιούνται να υποστηρίξουν το βασιλιά και την ...». Δηλαδή τα μεταπολεμικά σχέδια του παθιασμένου αντικομουνιστή και αποικιοκράτη Τσόρτσιλ για τη χώρα μας και το λαό μας (διχασμό της αντίστασης, υπονόμευση της δύναμης και της επιρροής του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ).

Κατά τις οδηγίες του Τσόρτσιλ, τα καθήκοντα –υποχρεώσεις των αποστελλόμενων Βρετανών  πρακτόρων στην κατεχόμενη Ελλάδα (Βρετανική Στρατιωτική Αποστολή) και σε άλλες κατεχόμενες χώρες ήσαν:

1)Σύνδεσή τους με το αντιστασιακό κίνημα.

2)Συγκέντρωση στρατιωτικών πληροφοριών.

3)Βοήθεια (υλική και ηθική) στα αντιστασιακά κινήματα των κατεχόμενων χωρών, κυρίως στα φιλοαγγλικά.

4)Χειραγώγηση (στρατιωτική –πολιτική) του αντιστασιακού κινήματος, με αποστολή σ’ αυτό πρακτόρων, ανιχνευτών, ασυρματιστών, δολιοφθορέων κ.λπ.

5)Διενέργεια δολιοφθορών  σε βάρος του εχθρού (αποθήκες πολεμικού υλικού, τροφίμων, συγκοινωνιών, τηλεπικοινωνιών και άλλων)

6)Οργάνωση ένοπλου αγώνα.

7)(Το κυριότερο) Υπονόμευση της επιρροής και του κύρους των Κ.Κ. στα αντιστασιακά κινήματα και την αφαίρεση από αυτά του κοινωνικού –επαναστατικού πνεύματος. Δηλαδή τα αντιστασιακά κινήματα τα ήθελε άχρωμα –απολίτικα, χωρίς μεταπολεμικές στοχεύσεις, αδύναμα στρατιωτικά, μόνο για δολιοφθορές, συλλέκτες πληροφοριών, οδηγών για τους Βρετανούς πράκτορες και φύλακες των «εκλεκτών» τούτων ατόμων, που ανιδιοτελώς 4 ήρθαν στις κατεχόμενες χώρες να φροντίσουν για την καταπολέμηση των κατακτητών και τη σωτηρία των χωρών αυτών και του λαού τους. Πραγματικοί «Σαμαρείτες» εθελοντές της κοινωνικής προόδου! (7)

 

(4)Ο Ταξίαρχος Μάγιερς με ομάδα σαμποτέρ,έπεσε στη Γκιώνα, την 2/10/1942. Έμεινε στην Ελλάδα μέχρι τον Αύγ. 1943, οπότε ανακλήθηκε στο Κάιρο, ως μη αρεστός στον Τσώρτσιλ για τις δημοψηφισματικές του προτάσεις. Ο Τσώρτσιλ του απάντησε πριν τον ανακαλέσει: “ Δεν θα με εκβιάσουν οι ληστές”, δηλαδή οι αντιστασιακοί!!

(5)Η Αντιστασιακή αντιπροσωπεία -ένα από τα σοβαρά λάθη της Αντίστασης, του ΕΑΜ, κυ-ρίως αποτελούνταν από μέλη των Οργανώσεων ΕΑΜ, ΕΔΕΣ, ΕΚΚΑ. Μέλη τους :α. Από το ΕΑΜ: Ηλ. Τσιριμώκος, Π. Ρούσος, Ανδρ. Τζίμας, Κ. Δεσποτόπουλος.β. Από τον ΕΔΕΣ: Κομν. Πυρομάγλουγ. Από την ΕΚΚΑ: Γ. Καρτάλης

(6)  Tην ΟΔΗΓΙΑ δες α. Π. Ενεπεκίδη: “Η Ελληνική Αντίσταση 1941-44” (Αθήνα “ΕΣΤΙΑ” 1964   σελ. 200)   β. Λ. Γουίντερ: “Η Αμερικανική Επέμβαση στην Ελλάδα 1943-1949” -Θεσ/νίκη1991 σελ. 16

(7)Δες σχετικά: α. Κ. Γκριτζώνα: “Ο Άρης Βελουχιώτης και οι Άγγλοι” -Αθήνα “ΓΛΑΡΟΣ”  1989 σελ. 79. β. ΕΚΘΕΣΗ Γερμανικής Αντικατασκοπείας ( Π. Ενεπεκίδη σελ. 188-190)

 

-4-

Βέβαια ακόμα οι της Β.Σ.Α. στέλνονταν στις κατεχόμενες ευρωπαϊκές χώρες για  πολεμική δράση: Ενίσχυση και υποβοήθηση αντιστασιακών κινημάτων. Όμως η αληθινή τους επιδίωξη και επίδοση ήταν πολιτική (κατά τις Τσορτσιλικές οδηγίες). Επόμενο λοιπόν ήταν η αυστηρή επιλογή και διαπαιδαγώγησή τους προς τη στοχοθεσία αυτή.

Οι «Απόστολοι» αυτοί της προστασίας του αγγλικού ιμπεριαλισμού και της αποικιοκρατίας, είχαν διαμορφώσει τα απαραίτητα ψυχοπνευματικά προσόντα: ιδιοτέλειας, φιλοδοξίας, εγωισμού, δολιότητας, αχαριστίας, ρατσισμού, κολακείας, πείσματος, αυτοκρατορικής νοοτροπίας, κάποτε παθολογικής.

Ας δούμε πάνω σ’ αυτά, απόψεις –ψυχογραφία από πηγές:

1) Το Κ.Κ. Αλβανίας: «Άλλα είχαν στο μπροστινό μέρος του εγκεφάλου τους και άλλα στο πίσω».

2) Ο Γκριτζώνας, σελ.84: «... παρουσιάζονταν ως στρατιωτικοί όλοι τους, ενώ οι περισσότεροι ήταν πολιτικά πρόσωπα. Αυτό φανερώνει πως οι αγγλικές Μυστικές Υπηρεσίες τους έστελναν για να κάνουν, βασικά, πολιτική δουλειά».

3)  Ηλ.Τσιριμώκος (Εφημ. «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ», 21-3-73): «... Οι πιο πολλοί απ’ αυτούς παρουσίαζαν κοινά χαρακτηριστικά: νεότατοι, γενναίοι, υγιείς, τετραπέρατοι, με συνειδητή περιφρόνηση του λαού, μίσος για την ιδέα της κοινωνικής προόδου. «Αλεξίπεσαν» στα βουνά μας, με τη θέληση να υπηρετήσουν την πατρίδα τους και το γούστο της περιπέτειας. Αφημένοι λίγο στην πρωτοβουλία τους, είχαν όλη την όρεξη να κάνουν κάτι, όχι μόνο γενναίες ενέργειες, αλλά και τα πρώτα βήματά τους στην αυτοκρατορική πολιτική ή δοκιμές της εξυπνάδας τους και –ίσως τόσο νέοι που ήσαν –της ικανότητάς τους για φάρσες. Κι εδώ που βρέθηκαν, σ’ έναν μικρό, καθυστερημένο τόπο, εκπρόσωποι μιας Μεγάλης Δύναμης, πράγμα που τους έδινε αυτόματα άπειρη «πίστωση» ν’ αποκτήσουν αυξημένο αίσθημα ευθύνης, μάλλον απόκτησαν νοοτροπία πλούσιων παιδιών ή πολύ ισχυρών γονέων, που αφήνονται να κάνουν οτιδήποτε τους περάσει από το κεφάλι, ξέροντας πως είχαν πελάτες...»

4) Από τον Ηλία Ηλιόπουλο (κάτοικος Λονδίνου): «... Διεφθαρμένα στοιχεία των Βρετανικών Υπηρεσιών, μια κλίκα τυχοδιωκτών, οι οποίοι φέρνουν βαριά ευθύνη για το αξιοθρήνητο κατάντημα της Ελλάδας των βουνών και της Μ. Ανατολής). (8)

Με τέτοια επιλογή, διαπαιδαγώγηση, οδηγίες και νοοτροπία που είχαν οι πράκτορες της Β.Σ.Α., που έδρασαν στην κατοχή στη χώρα μας, όμοιας ποιότητας ήσαν και τα έργα τους. Έδρασαν στη χώρα μας, της οποίας οι κάτοικοι είναι αγνοί, φιλότιμοι, φιλόξενοι, ανιδιοτελείς, με ηρωικές και αγωνιστικές παραδόσεις για Λευτεριά και Δημοκρατία, πρόθυμοι για κάθε θυσία. Όλα τούτα κι ακόμα τη φτώχια, τη λιτότητα, τη φιλοδοξία, τον τοπικισμό κ. ά. τα εκμεταλλεύτηκαν οι πιστοί υπηρέτες της αποικιοκρατίας για επιτυχία των σκοπών τους. Εφάρμοσαν τη συνηθισμένη και δοκιμασμένη πρακτική τους: το Διχασμό. Δίχασαν το λαό μας και την ενωμένη, ως τότε, Εθνική Αντίσταση.

Από το 1943, μετά τη συντριβή του ναζισμού στο Στάλινγκραντ και το γλυκοχάραγμα της Λευτεριάς, ο Τσόρτσιλ έθεσε σε εφαρμογή το, από πριν καταστρωμένο, σχέδιό του για την μεταπολεμική πορεία της χώρας μας.

Εκτελεστές και στενοί συνεργάτες των σχεδίων τούτων, υπήρξαν οι πράκτορες της Β.Σ.Α., οδηγώντας στη χώρα μας και το λαό της στα «Δεκεμβριανά», στη Λευκή τρομοκρατία tης Δεξιάς και των παρακρατικών και δοσιλογικών συμμοριών, τις νόθες εκλογές και το Δημοψήφισμα του αίσχους, με κατάληξη τον καταστροφικό Εμφύλιο.

 

(8)Για το ποιόν των πρακτόρων τούτων (της (Β.Σ.Α.) στα Ελληνικά βουνά την κατοχή, δες  ακόμα:  α. Ανδρ. Νενεδάκη: “Ο Εφεδροπατέρας” σ. 352  β. Στην ΕΚΘΕΣΗ του Συν/ρχη  Ανδρέα Παπαδάκη, στο έργο του Νενεδάκη, σελ. 167-172. γ. Χαριτόπουλου, Β’ σελ. 59-60 ( αυτό για τον Ηλ. Τσιριμώκο). 

 

 -5-

Στο φθοροποιό έργο τους, τους βοήθησαν ντόπια στοιχεία, άμεσα και έμμεσα.

Άμεσα: Όλος ο ηγετικός αστικός κόσμος (πολιτικοί, στρατιωτικοί, πνευματικοί, εκκλησιαστικοί κύκλοι) και όλος ο ένοχος δοσιλογικός κόσμος. Έμμεσα: Η ανίκανη και ανάξια ηγεσία του Εαμικού κινήματος, με τα απαράδεκτα και καθοριστικά λάθη της. Δεν είναι του παρόντος να τα κατονομάσουμε. Όμως ένα θεωρούμε το βασικότερο και θα το θίξουμε: Αυτό της ενότητας, με τα δύο σκέλη της: της Εθνικής Ενότητας και της Συμμαχικής Ενότητας. Αυτή ( η ενότητα) υπήρξε βασικό και απαράβατο ΔΟΓΜΑ της κατοχικής ηγεσίας του Κ.Κ.Ε.

-Με το πρώτο σκέλος (εθνική ενότητα). Από αυτή προήλθαν σχεδόν όλα τα κατρακυλίσματα και η τραγική κατάληξη του αντιστασιακού κινήματος. Πήγαινε (η ηγεσία) να κάμει ενότητα με όλα τα αντεθνικά και αντικοινωνικά στοιχεία, τους παθιασμένους εχθρούς του λαού και της Εθνικής Αντίστασης (φασίστες, τεταρταυγουστιανούς, μοναρχικούς, δοσίλογους, αντικομμουνιστές κ.λπ.)

-Με το δεύτερο σκέλος (συμμαχική ενότητα). Δεν ήταν ικανή η ηγεσία του τότε Κ.Κ.Ε. να αξιολογήσει τον περιστασιακό χαρακτήρα και την προσωρινότητα της συμμαχίας του καπιταλιστικού κόσμου με την Ε.Σ.Σ.Δ.. «Όσοι είναι σύμμαχοι με την Ε.Σ.Σ.Δ. είναι και δικοί μας» διακήρυσσε.

-Αποτελέσματα:

α) Δεν κατάγγελνε: τη δόλια και ολοφάνερη πρακτική των Άγγλων πρακτόρων της Β.Σ.Α. δηλαδή την υπονόμευση της Εθνικής Αντίστασης, κυρίως του ΕΑΜ, την ίδρυση και ενίσχυση των Ταγμάτων Ασφαλείας και την επαφή τους με την Γκεστάπο, με παρότρυνση των Άγγλων, την ίδρυση αντιΕΑΜικών οργανώσεων, τον εξοπλισμό και την ανοχή των ενεργειών τους κατά το ΕΑΜ, την προώθηση μοναρχικών αξιωματικών στις αντιστασιακές οργανώσεις, ιδίως στην ΕΚΚΑ και ΕΔΕΣ κ.ά.. Κατάγγελνε μόνο την ελληνική αντίδραση, ενώ αυτή ήταν εντολοδόχος της αγγλικής πολιτικής. β) Δεν χτυπούσε τους υποχωρούντες Γερμανούς. Το απαγόρευαν οι «προστάτες» και υπάκουαν οι ηγέτες του Κ.Κ.Ε., για χάρη της συμμαχικής ενότητας.

Μόνο ο Άρης αντιλήφθηκε το δόλιο ρόλο των Άγγλων πρακτόρων. Τόνιζε λοιπόν τούτα τα προφητικά:«... Μια ωραία πρωία θα κάνουν απόβαση, εντελώς αναίμακτα, στη χώρα μας... θα την κάνουν εναντίον μας, γιατί άλλος λόγος δεν συντρέχει. Αν επρόκειτο γι’ άλλο Μέτωπο θα πήγαιναν στη Γαλλία. Θα επιβάλλουν ένα φασιστικό καθεστώς...» (9)

Μετά την επιστροφή της Αντιστασιακής Αντιπροσωπείας από το Κάιρο, ο Άρης έγραφε: « ... δικαιώνονται οι φόβοι μου για τα σχέδια των Εγγλέζων ενάντια το δημοκρατικό κίνημα του λαού μας. Αυτό θα φανεί καθαρότερα την ώρα που θα πλησιάζουμε στην απελευθέρωση της πατρίδας μας.»(10)

Ο Άρης έλεγε ακόμα για τους πράκτορες της Β.Σ.Α.:

α) Είναι αντικαταστάτες των Γερμανών. (Όταν πρωτοσυνάντησε τους πρώτους που πέσανε στην Ευρυτανία.

β) Είναι κατάσκοποι και θα κοιτάξουν να μας ζέψουν στο ζυγό τους, αφού μας βάλουν να σφαχτούμε.

γ) Να τους διώξουμε. Ζημιά μας κάνουν και τελικά θα μας κάψουν.

(9)Στο Π.Γ. της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε.στις 22-9-1943

(10)  Δες δυό ακόμα επιστολές του Άρη προς τον Σαμαρινιώτη, το καλοκαίρι του 1943, στον Φ.  Οικονομίδη: «Οι προστάτες», σελ. 480-484.

 

 

-6-

Όταν διέλυσαν την ΕΚΚΑ, έφτασε ο Μάγιερς αγανακτισμένος να λέει στον Άρη: «Όταν φύγουν οι Ιταλοί και οι Γερμανοί θα έρθουν εδώ αμέτρητες βρετανικές δυνάμεις». Και του απαντά: «Και γιατί θα έρθουν;  Για τουρισμό, αφού θα έχουν φύγει οι Γερμανοί; Γιατί δεν έρχεσθε τώρα να τους διώξετε; Γιατί δεν μας δίνετε όπλα να τους πολεμήσουμε εμείς; Μήπως για να μας τιμωρήσουν γιατί σκοτώνουμε Γερμανούς;»(11)

Για τον αντικαταστάτη του Μάγιερς, δηλαδή τον Κρις Γιουντχάους, βλέποντας τις δολιότητές του ο Άρης έλεγε στον Ιωαννίδη: «Θα τον σκοτώσω». Για όλα τούτα οι πράκτορες έτρεφαν μεγάλο μίσος εναντίον του Άρη.

Για καλύτερη και αποδοτικότερη  εκτέλεση του έργου τους στην κατεχόμενη Ελλάδα, η Β.Σ.Α. χώρισε τούτη σε 7 τμήματα –περιοχές :

 1) Ανατολική Ρούμελη, 2) Δυτική Ρούμελη, 3) Θεσσαλία, 4) Ήπειρος, 5) Μακεδονία, 6) Πελοπόννησος, 7) Κρήτη (12).

Ο αριθμός των μελών της Β.Σ.Α. δεν ήταν σταθερή. Σε κάθε τμήμα τούτο, υπήρχαν 60 –70 πράκτορες. Ας δούμε τις πηγές:

Ο Χατζής, Δ ́, 22, σημ. 35η: Στο τέλος της Κατοχής υπήρχαν στον ΕΛΑΣ 113 άτομα, στον ΕΔΕΣ 45 και περίπου 35 στις Εθνικιστικές Συμμορίες. Κατά απολογισμούς των Βρετανών 378 άτομα (απ’ αυτούς 11 Αμερικάνοι, 35 άλλων εθνοτήτων).

β) Ο Κρις στο βιβλίο του : σε 400 (σελ. 156, σημ. 1η)

γ) Ο Ενεπεκίδης 188 : σε 300 άτομα στα μέσα του 1944. Απ’ αυτούς 10 –15 Αμερικάνοι υπό τον Ταγματάρχη Wyans

δ) Ο Μαθιόπουλος, στο βιβλίο του: Η Ελληνική Αντίσταση 1941 –44 και οι Σύμμαχοι παραθέτει δύο γερμανικές εκθέσεις για τον αριθμό των μελών της Β.Σ.Α.

Η 1^η Έκθεση (σελ. 374) αναφέρει πως τον Απρίλη 1944 υπήρχαν στα Ελληνικά βουνά 174 μέλη: (158 Αξιωματικοί και 16 Υπαξιωματικοί). Απ’ αυτούς βρίσκονταν : στον ΕΛΑΣ 102 Αξιωματικοί και 11Υπαξιωματικοί, στον ΕΔΕΣ 21 Αξιωματικοί και 35 χωρίς μονάδα).

Η 2η Έκθεση (σελ. 474), υπ’ αριθ. 16/1-5-44 Στρατιάς ΝΑ Ευρώπης, σε 300 –400 ά-τομα.

ε) Ο Γ. Ανδρικόπουλος : Κρίσιμη χρονιά, Α ́ τόμος, έγγραφο υπ’ αριθ. 157. Ο Λόρδος Σέλμποριν τις 14-7-1944 γνώριζε στον Τσώρτσιλ τη «Διάταξη των Συμμαχικών Στρατ. Αποστολών»

 

-7-

Σε  κάθε κλιμάκιο υπήρχε ασύρματος, με τον οποίο επικοινωνούσαν μεταξύ τους (τα κλιμάκια) μέσα στη χώρα, αλλά και το Κάιρο (Στρατηγείο Μέσης Ανατολής, τον Πρεσβευτή τους στην Αίγυπτο).

Από το 1943 και εξής, οι πράκτορες τούτοι ενέτειναν τις πολιτικές τους δραστηριότητες, όπως τους τόνιζαν και οι πολιτικοί τους προϊστάμενοι.

«Όλοι οι Βρετανοί Σύνδεσμοι, σε μονάδες του ΕΛΑΣ θα πρέπει να κάνουν σαφές πως η Αγγλία επιθυμεί την αναίμακτη επιστροφή του Γεωργίου, επικεφαλής των στρατευμάτων του» διέτασσε ο Λήπερ στις 8-10-1943 (το παραθέτει ο Φλαϊσερ Β ́, 212).

«Οι μακροπρόθεσμοι πολιτικοστρατιωτικοί μας στόχοι είναι να κρατήσουμε την Ελλάδα μέσα στην σφαίρα επιρροής μας και να παρεμποδίσουμε τη ρωσική κυριαρχία στην περιοχή, η οποία θα απειλούσε σοβαρά τη στρατηγική μας θέση στην Ανατολική Μεσόγειο» Αναφέρει η Έκθεση των Βρετανικών Μυστικών Υπηρεσιών τις 6-5-44 με τίτλο : Η andlingoftheGreekSituation»(Στο συλλογικό ΤΟΜΟ εκδ. «ΘΕΜΕΛΙΟ» 226).

Και τώρα θα ιστορήσουμε τα έργα τους. Πρώτα θα αναφέρουμε του Αρχηγού και Υπαρχηγού της ΒΣΑ Έντυ Μάγιερς (1906 –1997) και Γιούντχάους –Κρις (1917 –2002). Και οι δύο τους είχαν κοινό γνώρισμα, πάθος αντικομουνιστικό και κοινή αποστολή τη διάδοση, στήριξη και επιβολή της αγγλικής πολιτικής, μεταπολεμικά στη χώρα μας.

Ο Έντυ Μάγιερς

Ο Έντυ Μάγιερς (1906 –1997). Ήταν ο πρώτος Αρχηγός της ΒΣΑ στα Ελληνικά βουνά μέχρι το 1943 (Αύγουστος). Έγραψε τις αναμνήσεις του με τίτλο «Ελληνική περιπλοκή»

Στην πατρίδα μας εκδόθηκε το 1975 σε μετάφραση του Λουκά Θεοδωρόπουλου. Μεροληπτικό και λογοκριμένο από τις Αρχές της πατρίδας του.

Ήταν πιο ρεαλιστής από τον Κρις. Αρχικά πιο ήπιος αντικομουνιστής, αλλά αργότερα κατέληξε παθιασμένος. Αρχικά, τόνιζε, για το πολιτειακό της πατρίδας μας, την ανάγκη διεξαγωγής ελεύθερου Δημοψηφίσματος, για να αποφανθεί ο λαός σχετικά. Αυτή του όμως η γνώμη και πρόταση θεωρήθηκε από την ηγεσία της Ελληνικής Αριστεράς φιλοΕΑΜισμός, όπως και αρκετούς Αριστερούς. Όμως ο καθηγητής Χ. Φλαϊσερ στο Β ́ τόμο σελ. 197 λέει σχετικώς : «..... δεν έκρυβε την απέχθειά του για τους Έλληνες αριστερούς, πράγμα τότε (και τώρα) άγνωστο στον ΕΑΜικό κόσμο» (13).

Η πρότασή του για το Δημοψήφισμα δεν άρεσε στην Βρετανική πολιτική (Τσωρτσιλική δηλ.) που απαιτούσε την επαναφορά της Μοναρχίας στη χώρα μας, τον τοποτηρητή των βρετανικών συμφερόντων. Τούτο στάθηκε και η βασική αιτία ανάκλησής του από το FO και η αντικατάστασή του στην ηγεσία της ΒΣΑ στην Ελλάδα) από τον πιο ικανό του και πιο παθιασμένο αντικομουνιστή Γιούντχάους –Κρις.

Είπαμε πιο πάνω για την παθιασμένη αντικομουνιστική του κατάληξη. Αρκετές φορές τόνιζε τον αντικομουνισμό του «Εαμική δολιότητα». Στις 20-5-43 έγραφε : «Σε κανένα Έλληνα δεν έχω εμπιστοσύνη. Λιγότερο από όλους στο ΕΑΜ...... Δεν έχω συναντήσει έναν τίμιο Έλληνα. Δεν μπορείς να τους εμπιστεύεσαι»(14).

(11) Στους : α) Χαριτόπουλου Α ́, 155, 156, 209, 376, Β’ 59,  β) Χατζή Α ́, 414, γ) Ν.   Παπακόγκου: Καπετάν Μάρκος Α ́, 23.

(12) α) Βλαντά 84, β) Ενεπεκίδη188, γ) Μάγιερς122 (για 4 περιοχές : Ήπειρο, Ρούμελη, Όλυμπο, Μακεδονία). Ο Καπ. Λευτεριάς: Αναμνήσεις «ΒΙΒΛΙΟΡΑΜΑ» 2003, σελ. 56, αναφέρει 260 πράκτορες στο τέλος της Κατοχής.

(13)Και οι πολιτικές υπηρεσίες της χώρας τον θεωρούσαν ευνοϊκά διακείμενο στο ΕΑΜ. Ο Υπουργός της Μέσης Ανατολής το 1943 τόνιζε : «Ήταν επιθυμητό πρόσωπο για το ΕΑΜ» (στα Μ.Α.Φ.Ο 285, 289). Και η επιστροφή του στην Ελλάδα θα ισοδυναμούσε με την συνέχιση της υποστήριξης στο ΕΑΜ». Πάλι καλά που δεν τον εξαφάνισαν οι Μυστικές Υπηρεσίες της Αγγλίας, όπως το 1942 στην Ήπειρο, το Λώρενς θεωρώντας τον και αυτόν φίλο του ΕΑΜ. (Δες Νίτσα Κολιού: Άγνωστες πτυχές της Κατοχής και της Αντίστασης 1941 –45, Βόλος 1985, Α ́ τόμος 502 –504, Χατζή Β ́, 174).

(14)Δες Εφημερίδα «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» (φύλλο 4-1-98, σελ. 9η).

  

-8-

Το αποκορύφωμα της αντικομουνιστικής του παθολογίας ήταν το κατάπτυστο έγγραφο : «ΑΝΑΦΟΡΑ» (12-8-43) στο ΣΜΑ(15).

Μ’ αυτή γνώριζε στους προϊσταμένους του στη Μέση Ανατολή πως έδωσε στους εδώ (την Ελλάδα) υφισταμένους του τις εξής οδηγίες :

1)Να υπονομεύουν την ύπαρξη και το έργο του ΕΑΜ –ΕΛΑΣ.

2)Να συγκροτούν αντιΕΑΜικές οργανώσεις.

3)Να έρχονται σε συνεργασία με την Κατοχική κυβέρνηση στη χώρα μας, για κατάδοση στις Κατοχικές Αρχές ανδρών του ΕΑΜ –ΕΛΑΣ, με σκοπό την εξόντωσή τους, «....... ώστε να μην μπορούν, όταν έρθει η στιγμή, να βλάψουν τα αγγλικά συμφέροντα».

4)Να υποστηρίζουν αντιστασιακές οργανώσεις φιλικές τους και υποταχτικές τους.

Θα πάμε τώρα σε μία άλλη πηγή : Συλλ. ΤΟΜΟΣ: Από την Αντίσταση στον Εμφύλιο, ΑΘΗΝΑ «ΝΕΑ ΣΥΝΟΡΑ» «ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ» επιμ. Μάριο Σαράφη, της ΕΛ.Ε.Μ.Ε.Π (Ελληνική Εταιρεία Μελέτης Ελλην. Πολιτισμού) να δούμε μερικές από τις πρακτικές των πρακτόρων της ΒΣΑ (κατά τις οδηγίες Μάγιερς).

α) Επιδίωκαν να πείσουν τον Ελληνικό λαό για την χρησιμότητα της Μοναρχίας.

β) Οι πράκτορες της ΒΣΑ έπαιξαν πολιτικό ρόλο

γ) Χάρις στο έργο των πρακτόρων, ο Τσώρτσιλ ενισχύθηκε στην μοναρχική του επιδίωξη.

δ) Η παρουσία της ΒΣΑ στην Ελλάδα έθεσε τα θεμέλια στις επιδιώξεις του Τσώρτσιλ, για τη μεταπολεμική τύχη της χώρας μας.

ε) Οι τρικλοποδιές των πρακτόρων της ΒΣΑ εμπόδισαν την πρωτοβουλία των μαζών. (σε διάφορες σελίδες 186, 187, 193, 192, 220 κ.α.)

Ο Μάγιερς πλησίασε το Σαράφη και τον συμβούλευε να μην προσχωρήσει στον ΕΛΑΣ, λέγοντάς του: «Ίδρυσε δική σου ομάδα και θα σε εφοδιάσουμε με όλα (χρήμα, όπλα, εφόδια) και θα σε υποστηρίξουμε με κάθε τρόπο. Θα σε κάμω ισχυρό». Όμως οι δολιότητές του συνεχίζονταν. Με υποκίνησή του λιποτάχτησαν από τον ΕΛΑΣ ο Κωστόπουλος, Κωστορίζος (Γκέκας). Συνελήφθησαν αργότερα από τον ΕΛΑΣ (26-2-43) και λευτέρωσε μετά τους αντάρτες τους. Στο διάστημα αυτό επεμβαίνει ο Μάγιερς και μπροστά στον Βελουχιώτη, αρχίζει βρισιές και απειλές, για τις συλλήψεις αυτές.

Απευθυνόμενος στον Άρη : «Μόνο πόλεμο θα κάνετε, τον οποίο εμείς θα καθοδηγούμε». Και η απάντηση του Άρη : «Από μας τέτοια δολιότητα μην περιμένετε» (Χατζή, Β ́, 394).

Ο Έντυ ελάχιστα πράγματα γνώριζε για την κατάσταση στην κατεχόμενη Ελλάδα, όταν έφτασε. Τον ενημέρωνε ο Ζέρβας, μονόπλευρα και αντικομουνιστικά. Ενδιαφερόταν για στρατιωτικές επιχειρήσεις. Φοβόταν όμως την άνδρωση του λαϊκού κινήματος και, προπαντός, τη συνεργασία των αντιστασιακών κινημάτων της Βαλκανικής. Γι’ αυτό, με εντολή των προϊσταμένων του, προβαίνει σε δύο ενέργειες :

α) την ενοποίηση των αντιστασιακών οργανώσεων της χώρας μας και τη συγκρότηση του Κ.Γ.Σ.Α. (Κοινού Γενικού Στρατηγείου Ανταρτών), θέτοντάς το υπό το Σ.Μ.Α. (16)

β) χάλκευσε, με τη βοήθεια και ντόπιων αντιδραστικών στοιχείων και οργανώσεων, το κατάπτυστο «ΣΥΜΦΩΝΟ Ιωαννίδη –Δασκάλωφ», για δήθεν παραχώρηση της Μακεδονίας στους Σλάβους (17).

Δική του ενέργεια και η αποστολή της αντιστασιακής Αντιπροσωπείας στο Κάϊρο (Αύγουστος 1943), για το πολιτειακό. Τη συνόδευσε κιόλας. Αλλά δεν ξανα επέστρεψε στην Ελλάδα. Δεν κατανόησε τη βρετανική εξωτερική πολιτική και το διεθνές περιβάλλον μέσα στο οποίο δρούσε. Θέλησε να κρατήσει συμβιβαστική στάση απέναντι στο ΕΑΜ, το βασικό αντίπαλο και εμπόδιο των συμφερόντων και μεταπολεμικών σχεδίων της αγγλικής πολιτικής, του Τσώρτσιλ (Συντηρητικών), όσο και του Άτλυ (Εργατικών), οι οποίοι συνέχισαν την πολιτική των προκατόχων τους. Ακόμη μία γενική προσπάθεια του Έντυ: Το Φλεβάρη του 1943 επιχείρησε τη συγκρότηση ΒΑΛΚΑΝΙΚΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ, αντίπαλης στα υπάρχοντα αντιστασιακά κι-νήματα στις χώρες αυτές, απόλυτα ελεγχόμενης από το ΣΜΑ. Την προσπάθεια συνέχισε αργότερα ο αντικαταστάτης του (ο Κρις), αλλά απέτυχε και αυτός.

«Ο Έντυ υπήρξε έρμαιο του αντιδημοκρατικού και αντικομουνιστικού του πάθους» τονίζει ο Κ. Καραγιώργης στο : «Από τη Βάρκιζα στον Εμφύλιο» Αθηνά «ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ» 2002, σελ. 191.

 

(15) Το κείμενό της είναι σε πολλές πηγές : α) Νενεδάκη410 –412, β) «ΑΥΛΟΣ» τόμος Γ ́, 921 –922, γ) Ροδάκη : Ο Δεκέμβριος 1944, 43 –44, δ) Χατζή151 –152 και ε) 3ηΛΕΥΚΗ ΒΙΒΛΟΣ ΕΑΜ 49 –50 κ.α. Βέβαια το έγγραφο αυτό το διέψευσε[ Ο Έντι Μάγιερς] , πολύ καθυστερημένα και ατεκμηρίωτα, γι’ αυτό και δεν πείθει. (δες Από την Αντίσταση στον Εμφύλιο, σελίδες 233 –234).

(16) Το Κ.Γ.Σ.Α. ιδρύθηκε τις 6-6-1943. Ήταν ένα από τα λάθη της κατοχικής ηγεσίας του ΚΚΕ

(17) Το  άθλιο τούτο κείμενο : α)Ροδάκη : Ο Δεκέμβριος 1944, σελ. 39 β) Πυρομάγλου : Ο Καρτάλης και η Εποχή του, σελ. 397 γ) Χατζή Γ ́, 45 49δ) Μαθιόπουλου : Η Ελληνική Αντίσταση και οι «Σύμμαχοι», 269 –270.Για τον Κρις, δες Παπακόγκου: Γράμματα για τον Άρη,  54 –55 (από το Β. Σαμαρινιώτη –Ανδρ. Τζίμα.)

 

 

-9-

Ο  Κρις Γιούντχάους

(Γενικές του απόψεις)

Από το Σεπτέμβριο του 1943 Αρχηγός της ΒΣΑ. Παθιασμένος αντικομουνιστής, πιο ικανός από τον Μάγιερς (18).Για το κίνημα της Εθνικής Αντίστασης πίστευε πως δεν ήταν αυθόρμητο, γέννημα από τα μέσα, αλλά επιβλήθηκε απ’ έξω. Το υποτιμούσε, όπως και τον δημιουργό του (τον Ελληνικό λαό, για τον οποίο, έλεγε, πως άγεται και φέρεται από μειοψηφική δύναμη. Δηλαδή τον θεωρούσε (τον λαό) άβουλο. Δεν πίστευε στη φθορά του αστικού πολιτικού κόσμου και της Μοναρχίας, εξαιτίας της στάσης τους στο δικτατορικό καθεστώς της 4ηςΑυγούστου και την Εθνική Αντίσταση.

Αναγνώριζε ξεκάθαρα (εμμέσως) το ρόλο της βρετανικής επέμβασης στην Κατοχή (με τη ΒΣΑ) και στην απελευθέρωση (Δεκεμβριανά), για την υπονόμευση και εκμηδένιση του ΕΑΜ –ΕΛΑΣ και τη διατήρηση του παλιού πολιτικού καθεστώτος στην μεταπολεμική Ελλάδα, του υποτακτικού της βρετανικής πολιτικής.

Οπαδός της αποικιοκρατίας και του βρετανικού μεγαλείου, υποστήριζε την αγγλοαμερικανική σύμπραξη, με την αυταπάτη πως θα διατηρούσε την αποικιακή Αυτοκρατορία με τη βοήθεια των ΗΠΑ, και ακούραστα και μεθοδικά εργάστηκε (μαζί με τον Λήπερ) για επιβολή και δικαίωση της βρετανικής πολιτικής στην Ελλάδα. Γι’ αυτό χρησιμοποιήθηκε και από τον Άτλυ (αντικαταστάτη του Τσώρτσιλ στις εκλογές του 1945)(19).

Έγραψε μεταπολεμικά τις αναμνήσεις του στην Ελλάδα, με τίτλο «Το μήλον της Έριδος» (20). Από κει και οι πιο πάνω απόψεις του.

Ο Κρις έδρασε για λίγο και στην Κρήτη (23-11-41 μέχρι 15-4-42). Κυρίως όμως στην ηπειρωτική Ελλάδα (21). Ήταν πραγματικά ακούραστος και πιστός στην αγγλική πολιτική. Πολλές φορές τόνιζε στον Τσώρτσιλ : «Η ΒΣΑ είναι χρήσιμη για έλεγχο του ΕΑΜ».Πλούσια η δράση του Κρις. Υποστήριζε τις αντιΕΑΜικές οργανώσεις. Μάλιστα ζητούσε από τις αντιστασιακές οργανώσεις την ένταξή τους στο Κ.Γ.Σ.Α., όπως και την ΠΑΟ (22)

 

18) Ο Τσώρτσιλ στις 15-7-44 έλεγε στον Ήντεν : «... είναι ένας εξαιρετικός και πολύ ικανός άνθρωπος» (στου Ανδρικόπουλου: Κρίσιμη χρονιά Α ́, έγγραφο 160). Ο Κρις πέθανε στις 16-2-2001. Και ο σχολιαστής στην εφημερίδα «ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ», φύλλο 22-2-2001, σελ. 6η, τον χαρακτηρίζει «Χασάπη της Αντίστασης», γιατί «στα ελληνικά βουνά ήταν εκφραστής της σκληρής γραμμής του Τσώρτσιλ κατά των Κομουνιστών».Το 1945 περιόδευσε την Ελλάδα για «εθνική διαφώτιση» (στον Κλόουζ : Ο Ελληνικός Εμφύλιος πόλεμος 1943 –1950. ΑΘΗΝΑ «ΦΙΛΙΣΤΩΡ» 1996, σελ. 202).

(19) Ο Άτλυ τον διόρισε ΣΥΝΔΕΣΜΟ με την αμερικανική Αποστολή στη «ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΩΝ» για την επίβλεψη των ελληνικών εκλογών (31-3-46). Εκεί επιδόθηκε στον επηρεασμό των παρατηρητών, να εκδώσουν πόρισμα «άψογης διεξαγωγής των εκλογών», με ομιλίες και διαλέξεις του, για την ιστορία της Ελλάδας, κυρίως της περιόδου 1940 –1946, σε συνεργασία με ντόπιους «εθνικόφρονες».  Αλλά και το 1953 έλαβε μέρος με την Ιντ. Σέρβις, στην ανατροπή του Μωσαντέκ στην Περσία ( Ιράν του Σάχη)

(20) Τα δύο έργα των Αρχηγών της Β.Σ.Α  (Έντι, Κρις) δηλ. «Ελληνική περιπλοκή» και «Το μήλον της Έριδος» καθώς και οι Αναφορές και Εκθέσεις της προς το Σ.Μ.Α. και το F.O., θεωρούνται από τους αστούς ιστορικούς βασικές πηγές. Όμως ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης Όλε Σμιθ τονίζει γι ́αυτά: «... μεροληπτικά, διαστρεβλωτικά και, γι’ αυτό, αμφίβολης αξιοπιστίας» (στο Συλλογικό Τόμο: Η Ελλάδα 1936-44, Δικτατορία –Κατοχή –Αντίσταση, Αθήνα 1989, σελ. 606-636.

(21)Για τη δράση του στη Μακεδονία, δες Μ. Βαφειάδη: Απομνημονεύματα Β’ τόμος 190-195

(22)Πανελλήνια Απελευθερωτική Οργάνωση (Δες Φλάισερ, Β’, 112-149). Χατζή Β’, 171-173

 

 

-10-

Υποκινούσε αντάρτες του ΕΛΑΣ να φύγουν απ’ αυτό και να ενταχθούν σε άλλες, υποχείριές τους. Έτσι τόνιζε : «Είχα συστήσει (σ.σ. στο Σ.Μ.Α.) να ενισχύσουμε τις μικρότερες ομάδες που συνεργάζονταν καλά μ’ εμάς και να αγνοήσουμε τις υπόλοιπες. Κατά προτίμηση, η ενίσχυση θα δινόταν, σε όσες μονάδες θα έκαναν αυτό που εμείς θέλουμε». (τα ΝΕΑ φύλλο 2-21979, από τα Αρχεία των ΗΠΑ).

Τις 9-3-1943 έπεισε τον Ζέρβα να στείλει στο Κάϊρο (στον Γεώργιο) το συμφιλιωτικό ΜΗΝΥΜΑ με τον ασύρματο της ΒΣΑ, διασπώντας το αντιμοναρχικό μέτωπο της Αντίστασης. Μάλιστα ο Πετιμεζάς (Εθνική Αντίσταση και Κοινωνική Επανάσταση, ΑΘΗΝΑ, «ΜΕΤΡΟΝ» 1991, σελ. 207) τονίζει πως το τηλεγράφημα αυτό του Ζέρβα προς τον Γεώργιο, στάλθηκε «επιφοιτήσει Κρις» (23).

Μετά την οριστική διάλυση του ΕΚΚΑ (Απρίλης 1944), πρότεινε στην Κυβέρνηση της χώρας του να στείλει μια ταξιαρχία στην Ελλάδα, να καταλάβει το Γ.Σ. του ΕΛΑΣ και να εξοντώσει τον Άρη. Αρχικά να σταλούν δυο λόχοι αλεξιπτωτιστών και ακολούθως μια ταξιαρχία στρατού και αν χρειαζόταν, περισσότερος στρατός(24)

«... σας υποβάλω τη γνώμη ότι η αποστολή δύο τουλάχιστον λόχων αλεξιπτωτιστών δεν θα ήταν μεγάλη θυσία. Οπωσδήποτε  κάποια λύση πρέπει να δοθεί τώρα διαφορετικά η Ελλάδα θα ακολουθήσει το δρόμο της Γιουγκοσλαβίας» (μήνυμά του στο Κάιρο αριθ. 178/27-2-1944).

Στους κομουνιστοφάγους κατατάσσει και την πατρίδα του ο Κρις, συνεχιστής δηλαδή του έργου των Γερμανών. «Το ΚΚΕ είχε αναχαιτιστεί διαδοχικά από τους Γερμανούς, Βρετανούς και Αμερικανούς» (στο έργο του σελ. 414).

Μετά τη μάχη του Στάλινγκραντ (από 28-6-42 μέχρι 2-2-43) η αγγλική πολιτική θεωρούσε πια τα αντιστασιακά κινήματα της Βαλκανικής περιττά, αλλά και εμπόδια στα μεταπολεμικά σχέδιά της για την περιοχή, φυσικά και για την Ελλάδα. Γι’ αυτό στο βιβλίο σημειώνει: «Είναι αμφίβολο, αν η στρατιωτική τους αξία δικαιολογούσε τη συνέχισή τους» (σ. 261). Εκτός από την στρατιωτική τους απαξία δεν χρειάζονταν και για δυο ακόμα λόγους: γίνονταν αιτία αντιποίνων από τον κατακτητή, αλλά και γιατί  ήταν ύποπτοι μελλοντικά. Γι’ αυτό τόσο εργάστηκε κι αυτός για τη διάλυσή τους αργότερα.

Πολύ αργότερα αποκαλύπτει, πως οι σχέσεις του με το ΕΑΜ καθορίζονταν από δυο παράγοντες: Από τη διαγωγή του (δηλ. του ΕΑΜ) και από τις οδηγίες που έπαιρναν απ’ έξω (δηλ. Σ.Μ.Α., F.O.) [Δες «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» Φ. 26-9-1976, σελ. 5]

Για αποδυνάμωση του ΕΛΑΣ προέβη στις εξής ενέργειες: α) Στον ΕΛΑΣ υπηρετούσαν Ρώσοι και Πολωνοί. Ήταν δραπέτες αιχμάλωτοι από τους Ναζί. Με πρόσχημα πως τους ζητούν οι κυβερνήσεις τους, οι Άγγλοι πράκτορες ζήτησαν από τον ΕΛΑΣ να τους παραδώσει σ’ αυτούς για να τους στείλουν εκείνοι στην Αίγυπτο. β) Ο ΕΛΑΣ είχε αιχμαλωτίσει σε μάχες με τους Γερμανο-ιταλούς αρκετούς από το στρατό τους και από τους συμμάχους τους, που πολεμούσαν μαζί τους (Τσέχους, Βέλγους, Γάλλους). Και αυτούς τους ζήτησαν από τον ΕΛΑΣ οι Άγγλοι πράκτορες. Ήθελαν, λέει, τη συγκρότηση «πολεμικών τμημάτων» κάτω από τις διαταγές του Σ.Μ.Α. (Δες Χατζή, Β’ , 173).

Πρωτοστάτησε στην προώθηση και ένταξη στον ΕΛΑΣ, στον ΕΔΕΣ και στην ΕΚΚΑ φιλομοναρχικών και φιλοναζιστικών στοιχείων. Αυτά υπονόμευσαν και προβόκαραν τις αντιστασιακές αυτές οργανώσεις. Μάλιστα σε αυτά τα ξενόδουλα και αντικοινωνικά άτομα οφείλεται κυρίως η οριστική διάλυση της ΕΚΚΑ και ο φόνος του αρχηγού της συνταγματάρχη Δ. Ψαρού, μα και στις εμφύλιες διαμάχες μεταξύ τους. Πολλοί από την ΕΚΚΑ εντάχθηκαν στα τάγματα ασφαλείας.

 

(23)Το Κείμενο δες Πυρομάγλου: Ο Καρτάλης... 543, Γρηγοριάδη: Το Αντάρτικο Α’, 302

(24) α)Στον τόμο: Η Προσωπικότητα του Άρη Βελουχιώτη και η Εθνική Αντίσταση. ΠΡΑΚΤΙΚΑ Επιστημονικού Συμποσίου –Αθήνα Εκδ. «ΦΙΛΗΣΤΩΡ» 1977 σελ. 133 (από τον καθ. Προκόπη Παπαστράτη)   β) Τρίτη Λευκή Βίβλος ΕΑΜ, σελ. 52, Εμπιστ. ΕΚΘΕΣΗ 312/24-4-1944 και αρ. 344/3-5-44

 

-11-

Στις αρχές του 1943 αρχίζει η συγκρότηση του αντικομμουνιστικού μετώπου στην Ελλάδα με την παρότρυνση και συνδρομή των Άγγλων συνδέσμων. (Βρετανοί Σύνδεσμοι Αξιωματικοί ...ενθαρρύνουν την κίνησιν αυτήν» Κ. Πυρομάγλου: Ο Καρτάλης και η Εποχή του σελ. 238)

Το Γενάρη, Φλεβάρη 1944 κατέβηκε στην Αθήνα ο Κρις με σκοπό τη συνένωση των αντικομουνιστικών οργανώσεων, για το αντιΕΑΜικό μέτωπο. Εκεί είχε σειρά συναντήσεων με αντιπροσώπους των στρατιωτικών οργανώσεων, ανώτερων και ανώτατων αξιωματικών:

1)Με την «ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΕΡΑΡΧΙΑ» (25) δηλ. τους έξι αντιστράτηγους:  Ι. Πιτσίκα, Δ. Παπαδόπουλο, Κ. Μπακόπουλο, Π. Δέδε, Αλ. Παπάγο. Τον απογοήτευσαν όμως. Καμιά διάθεση για πόλεμο και αντίσταση από αυτούς. Τους άφησε πικραμένος και πήγε να συναντή-σει άλλους.

2)Με την «ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΞΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΩΝ» (26). Αυτοί ήταν οι: Π. Σπηλιωτόπουλος, Κιτριλάκης, Φιλιππίδης, Λιόσης, Καρπενησιώτης, Καγγούρης. Φαίνεται πως συναντήθηκε μόνο με τον Σπηλιωτόπουλο και κάποιον άλλο. Του είπαν πως η Αντίσταση είναι «ανοησίες, σαχλαμάρες». Τόση άγνοια και αφέλεια για την Αντίσταση από τους Τεταρτοαυγουστιανούς Γαλονάδες. Και πάνω στην άγνοιά τους διέπραξαν και τούτη τη γελοιότητα: Έστειλαν (η ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΕΡΑΡΧΙΑ) αργότερα τον στρατηγό Ν. Τσίπουρα στο Βουνό για να αναλάβει, λέει, την αρχηγία του αντάρτικου. Ευνόητο τι ρεζίλεμα έπαθε από τον ΕΛΑΣ. Να σημειώσουμε πως όλους αυτούς τους αδρανείς γαλονάδες, στις δύσκολες τότε εποχές τους είχαν εφεδρεία, η ντόπια αντίδραση και οι ξένοι πάτρωνές της, στα μετέπειτα επεμβατικά τους σχέδια. (27)

Ο Κρις συνάντησε στην Αθήνα τους δυο Αρχιεπισκόπους, τους τοποτηρητές του Γαλαζοαίματου (και οι δύο φιλομοναρχικοί): τον Χρύσανθο και τον Δαμασκηνό. Να σημειώσουμε για τον παθιασμένο μοναρχισμό και των δύο, τα εξής: α) Για τον Χρύσανθο(28): Αυτός προώθησε με άλλους μαζί τον Γ. Παπανδρέου στην Αίγυπτο, για πρωθυπουργό του Τσόρτσιλ, αφού τον όρκισε πρώτα και υπέγραψε και σχετικό πρακτικό, πως θα εργαστεί με κάθε τρόπο για την επαναφορά του Γεωργίου μετά την απελευθέρωση. β) Για τον Δαμασκηνό(29): 

Όρκισε το νικητή των εκλογών (31-3-46) Κ. Τσαλδάρη, στο όνομα «... του Συνταγματικού Βασιλέως», παρόλο που δεν είχε γίνει το σχετικό δημοψήφισμα για το καθεστωτικό (το δημοψήφισμα έγινε την 1-9-46).

 

(25) Για την «ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΕΡΑΡΧΙΑ»: α) Γρηγοριάδη Γ’, 63 –Β’, 629-630. β) Φλάισερ Β’, 41. γ) Ν. Σταύρου, 41

(26) Την επιτροπή αυτή των ΕΞΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΩΝ είχε η Β.Σ.Α. εφοδιάσει με ασύρματο, για να επικοινωνεί με το Βασιλιά και τις υπηρεσίες του Σ.Μ.Α. και  του F.O.  

(27) « Η γνώμη του Κρις ήταν πως οι έξι συνταγματάρχες θα ήταν πιο πολύ χρήσιμοι, όταν θα απελευθερωνόταν η Ελλάδα» ( Έντι Μάγιερς: Ελ. Περιπλοκή,  116)

(28) Γ. Τασούδη: Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρύσανθος 1926-1949. Αθήνα 1973. Τόμοι 2

(29) α) Σ. Κόλια: Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός ο από Κορινθίας. 1962, β) Ηλία Βενέζη: Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός 198. γ) Καραγιώργη250-253

 

-12-

Η παράδοση και ο αφοπλισμός του ιταλικού στρατού.

Μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας (8-9-43), το μεγαλύτερο μέρος του στρατού τους στην Ελλάδα, είτε αιχμαλωτίστηκε από τους Γερμανούς, είτε παραδόθηκε στον ΕΛΑΣ. Μικρό μέρος τους προσχώρησε στους Γερμανούς και συνέχισε τον πόλεμο μαζί τους, κυρίως οι φανατικοί φασίστες. Όσοι δεν προσχώρησαν αφοπλίστηκαν βίαια από τους Γερμανούς και σε μερικές περιπτώσεις τους εξόντωσαν ομαδικά όπως έγινε στα Επτάνησα.

Στην πατρίδα μας, ένα μεγάλο μέρος του ιταλικού στρατού θέλησε να παραδοθεί στον ΕΛΑΣ (στη Θεσσαλία και στο νομό Λασιθίου). Στη Θεσσαλία ο Κρις έκανε το παν για να μην παραδοθεί ο ιταλικός στρατός στον ΕΛΑΣ και να μην πάρει τον οπλισμό του (με λίρες, με εκβιασμούς, με υποσχέσεις κ.λπ.) Τον προέτρεπε να παραδοθεί στον ΕΔΕΣ. Σε τελευταία περίπτωση οι Άγγλοι, παρότρυναν τον ιταλικό στρατό να παραδίδεται στους Γερμανούς(30).

Ο Άρης πληροφορήθηκε την άτιμη και δόλια αυτή ενέργεια του Κρις και προέκυψε σοβαρό επεισόδιο μεταξύ τους. Εξαγριωμένος ο Άρης απευθύνεται στον Κρις: «Με ποιο δικαίωμα προστάζεις να ενισχύσουμε τους φασίστες με 15.000 νοματαίους; Ένα μέρος από αυτούς θα σταλεί για δουλειά στις πολεμικές βιομηχανίες και το άλλο θα το ρίξουν εναντίον μας. Μ’ ακούς; Εναντίον μας, όχι εναντίον σας»(31)

Η ενέργεια αυτή των πρακτόρων της ΒΣΑ αποδεικνύει την πολιτική πλευρά του θέματος. Την διάσταση των Υπουργείων Άμυνας (στρατιωτική πλευρά άμεσων αναγκών της βρετανικής πολιτικής) και του F.O. (πολιτική πλευρά, δηλαδή μακροπρόθεσμα συμφέροντα –επιδιώξεις). Παράδειγμα: Ο αρχιστράτηγος Μέσης Ανατολής Ουίλσον έστειλε μήνυμα (32) στον ελληνικό λαό: «...προμηθευτείτε ιταλικά όπλα και πολεμοφόδια, για να μπορέσετε να εξακολουθήσετε το γενναίο σας αγώνα με τον εναπομείναντα εχθρό, με μεγαλύτερη επιτυχία».

Ο Φλάισερ (Β’ 234) για το θέμα του οπλισμού σε βάρος του ΕΛΑΣ γράφει: «... Οι Βρετανοί σύνδεσμοι συχνά προτιμούν να καταστρέφουν τα αποθέματά τους σε πολεμοφόδια και όπλα, ενόψει γερμανικών επιχειρήσεων, ή να τα θάβουν, αντί να τα θέτουν στη διάθεση των απειλούμενων μονάδων του ΕΛΑΣ».

Όλο το σινάφι των Άγγλων συνδέσμων συντόνιζε τις ενέργειές του, ώστε ο ιταλικός οπλισμός να μην πέσει στα χέρια του ΕΛΑΣ. Γι’ αυτό όλοι τους, από την Ηπειρωτική Ελλάδα, συγκεντρώθηκαν στο Περτούλι Τρικάλων από 18-20 Ιουλίου 1943 (33)

Τελικά ο ιταλικός στρατός της Θεσσαλίας (Μεραρχία Πινερόλο υπό τον στρατηγό Ιφάντε) παραδόθηκε(34) στις 12-9-43 στον ΕΛΑΣ. Με τον οπλισμό αυτόν εξοπλίστηκαν 8.000 αντάρτες της Μεραρχίας του ΕΛΑΣ Θεσσαλίας.

Εδώ να σημειώσουμε: Όταν αργότερα άρχισε η υποχώρηση των Γερμανών από τη χώρα μας, οι πράκτορες έκαναν τα ίδια. Τους στάλθηκε από το Κάιρο εντολή, στην οποία τους τονιζόταν, πως όσοι Ιταλοί ήθελαν να παραδοθούν, να παραδίδονται αλλά να μην περιέλθει ο οπλισμός τους στον ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. Ακόμη και με λίρες αγόραζαν τα ιταλικά όπλα. Η εντολή δόθηκε ύστερα από σχετικά τηλεγράφημα του F.O. προς τον υπουργό Moyneστο Κάιρο (14-8-44)(35)

 

(30) «Οι Άγγλοι επεδίωκαν να φύγουν οι Ιταλοί με τον οπλισμό τους από την Ελλάδα» (ΕΚΘΕΣΗ Π. Καραγκίτσηστο Π.Γ. της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε., στις 16-9-43)

(31) Δες και σχετική επιστολή του Μ. Βαφειάδη στα «ΑΠΟΜΝΗΜΟ ΝΕΥΜΑΤΑ» του, Ε’ τό-μος σελ. 223 -226. Αυτή είχε πρωτοδημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Θεσσαλονίκης «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» στο φύλλο της 15-3-1946. (Δες για την εφημερίδα αυτή: Γρηγοριάδη: Το Αντάρτικο Γ’, 3)

(32)Για το κείμενο του μηνύματος: α) στον ΦλάισερΒ’, 156, β) Γρηγοριάδη:  Το Αντάρτικο Γ’, 129-130

(33) α) Γρηγοριάδη: Το Αντάρτικο, Γ’ , 57. β) Μάγιερς 221

(34)Το κείμενο της συνθηκολόγησης της ιταλικής Μεραρχίας Θεσσαλίας, δες: α) Κρις: Το Μήλον της Έριδος 446 παρ/μα Δ. β) Χατζή Β’, 140-149 και 98 (λοιπή ηπειρωτική Ελλάδα και στα νησιά: Κρήτη, Επτάνησα, Σάμο), γ) Λ. Αρσενίου: Η Θεσσαλία στην Αντίσταση Β’, 15-75. δ) ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ Συλλογικό Έργο 1988 σελ. 57 και 14-19

35)Το κείμενο της εντολής και του τηλεγραφήματος, δες στον τόμο: Η Ελλάδα στη δεκαετία 1940-1950. «ΘΕΜΕΛΙΟ» σελ. 6  

-13-

Όμως ο Κρις συνέχισε το καθήκον του. Στο Κάιρο ευρισκόμενος, συζήτηση με τον πρεσβευτή του Λίπερ, τη γενική κατάσταση στην Ελλάδα, μπροστά στην επικίνδυνη απελευθέρωση και τον τρόπο διάλυσης του ΕΛΑΣ. Έγραψε σχετική έκθεση που την παρέδωσε στον Λίπερ. Αυτός, από το Κάιρο, την έστειλε στον υπουργό εξωτερικών Ήντεν, στο Λονδίνο, στις 21-6-1944. Την παραθέτουμε όλη σχολιασμένη:

«PREM3/211/16                                                        Κάιρο 21-6-1944

Από: Λίπερ

Προς: Ήντεν

Τηλεγράφημα υπ’ αριθμ. 427

Συζητήσαμε επί μακρόν με τον συνταγματάρχη Γιουντχάουζ, ο οποίος ύστερα από πρότασή μου, έγραψε την ακόλουθη σύντομη εκτίμηση της παρούσας κατάστασης, όπως τη βλέπει.

Η σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα είναι τόσο μη ικανοποιητική και ασταθής, όσο δεν ήταν για πολύ χρόνο. Αυτό ισχύει τόσο για την στρατιωτική, όσο και για τα πολιτικής φύσεως προ-βλήματα. Στρατιωτικά και πολιτικά θέματα είναι τόσο στενά συνδεδεμένα στην Ελλάδα, που δεν είναι δυνατόν να επηρεαστούν τα μεν, χωρίς και τα άλλα.

Οι στρατιωτικές λύσεις οφείλουν να ακολουθούν πάντα τις πολιτικές, οι οποίες πρέπει να έχουν προβάδισμα. Καμιάς μορφής δράση που προϋποθέτει σύγκρουση μεταξύ στρατιωτικής πολιτικής (που είναι βραχυπρόθεσμη) και πολιτικής πολιτικής (που είναι μακροπρόθεσμη) δεν πετυχαίνει.

Προς το παρόν μια βραχυπρόθεσμη πολιτική απαιτεί να χρησιμοποιηθεί ο ΕΛΑΣ. Μια μακροπρόθεσμη πολιτική (και η δικαιοσύνη) απαιτούν να εκμηδενιστεί το ΕΑΜ.

Δεν βλέπω να υπάρχει σύγκρουση των παραπάνω, αν οι αντιφάσεις στηριχτούν στις εξής σκέψεις:

1)Δεν μας συμφέρει καμιά βίαιη λύση, γιατί δεν έχουμε επαρκείς δυνάμεις για να αντισταθούν στο ΕΑΜ. Καμιά απειλή δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική, γιατί δεν μπορούμε να την πραγματοποιήσουμε, όπως ξέρει το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ.

2)Καμιά ανοιχτή καταγγελία δεν θα αποδώσει γιατί θα προκαλέσει βία και θα ισχυροποιήσει προσωρινά το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, που θα παρουσιάσει στα μάτια των Ελλήνων ότι ο Παπανδρέου και η βρετανική επέμβαση προκάλεσαν τον εμφύλιο πόλεμο.

Μια εντελώς ασυγκράτητη επίθεση κατά του Ζέρβα δεν μπορεί να αποκλειστεί, αν και απ’ ότι δείχνει το παρόν αυτό φαίνεται απίθανο. Αλλά δεν πρέπει να προβούμε σε καμιά ενέργεια, που θα μπορούσε να θεωρηθεί πρόκληση. Θα ήταν σα να προσφέραμε εμείς οι ίδιοι την αφορμή στο ΕΑΜ/ΕΛΑΣ.

3)Η βρετανική πολιτική συμβαίνει να συμπίπτει με τις επιθυμίες των περισσοτέρων Ελλήνων. Ο Παπανδρέου συμβαίνει να είναι σε θέση να ομιλεί εκ μέρους και των δύο. Είναι ευτυχείς συμπτώσεις που πρέπει να τις εκμεταλλευτούμε, όσο πιο καλά μπορούμε, και όχι να φορτώσουμε τη βρετανική πολιτική με το ζόρι στο σβέρκο των Ελλήνων, γιατί έχουν έντονη εθνική περηφάνια, που δεν θα τους αφήσει να κάνουν κάτι, επειδή τους το είπαν οι Βρετανοί, έστω και αν διαφορετικά θα διάλεγαν  μόνοι τους να το κάνουν.

4) Μέσα στο ΕΑΜ/ΕΛΑΣ υπάρχει μια αριθμητικά ισχυρή αλλά παθητική πέμπτη φάλαγγα υποστηριχτών μας, μερικοί από τους οποίους είναι σε θέση κλειδιά. Μια ανοιχτή εκδήλωση της βρετανικής εχθρότητας θα τους εξαφάνιζε, υποχρεώνοντάς τους είτε να αυτοκτονήσουν (ερχόμενοι μαζί μας), είτε να συμφωνήσουν με τους Κομμουνιστές, καταδικάζοντας τους πολυπράγμονες Βρετανούς. Το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ σαν αποτέλεσμα της πρόσφατης συμπεριφοράς του, έχει χάσει την ηθική υποστήριξη των Ελλήνων και βασίζεται αποκλειστικά στον εξαναγκασμό. Αλλά μια βρετανική επέμβαση, θα αποκαθιστούσε σε σημαντικό βαθμό την ηθική υποστήριξή του. Αν  το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ γίνει αντικείμενο προσεκτικού χειρισμού, είναι στο δρόμο της αυτοκαταστροφής του.

5) Οποιοσδήποτε μη εμπαθής παρατηρητής, που έχει την ελευθερία να δει ο ίδιος τα πράγματα, πρέπει να δει ξεκάθαρα τα αληθινά γεγονότα. Δείτε την εμπειρία του ταγματάρχη Γουάινς. Πρέπει να μιλούν τα γεγονότα και όχι η θορυβώδης προπαγάνδα. Ο Παπανδρέου θα έκαμε καλά να αποφεύγει βροντερά επιχειρήματα κατά του Ε-ΑΜ/ΕΛΑΣ. Να συνεχίσει να ζητά ήσυχα την εκπλήρωση του Εθνικού Συμβολαίου και να δίνει δημοσιότητα στα γεγονότα, χρησιμοποιώντας τη γλώσσα του Ευκλείδη αντί του Δημοσθένη.

6) Ο χρόνος δουλεύει για μας. Μπορούμε να περιμένουμε επ’ αόριστο, χωρίς να χάνουμε έδαφος. Ο Παπανδρέου θα μπορούσε να αφήσει την πόρτα ανοιχτή στο ΕΑΜ/ΕΛΑΣ να μπει οποιαδήποτε στιγμή στον στρατιωτικό και πολιτικό συνασπισμό, χωρίς να χάσει το κύρος του. Αλλά θα πρέπει να του υπενθυμίζει δημοσίως, από καιρό σε καιρό, σε σταθερή και μη εμπαθή γλώσσα, ότι αναμένεται η απάντησή του. Όσο περισσότερο καθυστερεί, τόσο χειροτερεύει η θέση του, σε περίπτωση που τελικά θα αρνηθεί.

Κι αν πάλι δεν αρνηθεί, τότε η αναβλητική στάση του, θα φανεί ακόμη πιο ανόητη. Από τη στιγμή που θα προσέλθει το ΕAM, πολιτικός συνασπισμός θα έχει πραγματοποιηθεί και τότε ο στρατιωτικός συνασπισμός γίνεται απλούστερο θέμα, αν όχι μια αυτόματη συνέπεια. Ως τότε μπορούμε να συνεχίσουμε τις πολιτικές διαπραγματεύσεις και τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, χωρίς μεγάλη δυσκολία.

7)  Τη στιγμή της αποχώρησης των Γερμανών θα χρειαστεί να ασκηθεί κάποια επιρροή, που θα υποβοηθήσει τη φυσική αυτοκαταστροφή του ΕAM/ΕΛΑΣ. Η μόνη πλήρης εγγύηση, που θα εξασφαλίσει κάτι τέτοιο, είναι η παρουσία μιας συμμαχικής δύναμης, ένας πυρήνας της οποίας θα πρέπει να φτάσει στην Ελλάδα πριν την απελευθέρωση.

Η δημιουργία ενός αντιπάλου εθνικού στρατού, τόσο ισχυρού ώστε να καταβάλει τον ΕΛΑΣ ή η χρησιμοποίηση του Ζέρβα για τον ίδιο σκοπό, είναι ανεφάρμοστη και ανήθικη. Ο Εθνικός στρατός είναι ένα ιδεώδες, για την πραγμάτευση του οποίου πρέπει να δουλέψει κανένας σταδιακά. Δεν δημιουργείται στιγμιαίως, μονοκονδυλιά.

8) Θα πρέπει να μείνει ανοιχτή η πόρτα στους αξιωματικούς και άντρες των Ταγμάτων Ασφαλείας, που αντιπροσωπεύουν την αντίθετη άκρη του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και που αποτελούνται κι αυτά στην ίδια περίπου αναλογία με το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ.

Πολλοί εμπνέονται από πατριωτικά κίνητρα και πολλοί από την πείνα, αλλά λίγοι θα τάσσονται υπέρ των Γερμανών και ακόμα θα μπορούσαν να αντιταχθούν στον Ράλλη. Θα πρέπει να τους κάνουμε σαφές, πως αποδοκιμάζουμε την παρούσα συμπεριφορά τους

9) Προτείνω λοιπόν, μια πολιτική καιροσκοπισμού, που θα κρατά υπομονετικά ανοιχτή την πόρτα σε όλους όσους έρχονται. Κατά κάποιο τρόπο, όσο πιο πολύ αργήσουν οι ακραίοι να πε-ράσουν από την πόρτα, τόσο το καλύτερο, γιατί αν πετύχουμε πλήρη εναρμόνιση τώρα, αυτό θα σήμαινε μόνο, ότι θα ξεσπάσουν καινούργιες έριδες, ύστερα από δύο-τρεις μήνες

Η καλύτερη στιγμή να επιτευχθεί η τελική ομόνοια (πολιτική, στρατιωτική) πιθανόν να είναι η στιγμή λίγο πριν φύγουν οι Γερμανοί, όταν ο Παπανδρέου θα είναι σε θέση να εκμεταλλευτεί τη φυσική ζέση του εθνικού ενθουσιασμού.

10)Συμπερασματικά να προσθέσω: Κατά τη γνώμη μου, τώρα δεν υπάρχει χώρος για συζήτηση.

(Από το Βιβλίο Γ. Ανδρικόπουλου: Κρίσιμη χρονιά Α’ τόμος, έγγραφο 133 σε. 235-238)

 

-14-

Σχόλια επί του εγγράφου του Κρις

Αποκαλυπτικό είναι το έγγραφο –έκθεση τούτο για τις παρατηρήσεις του στην εσωτερική κατάσταση της χώρας, αλλά και για τις  προτάσεις του, ως προς τον τρόπο εξουδετέρωσης του ΕΛΑΣ και την επιβολή της πολιτικής της χώρας του.

1)Αναγνωρίζει την ύπαρξη δύο πολιτικών για τη χώρα μας: Τη βραχυπρόθεσμη δη-λαδή τη στρατιωτική του Υπουργείου Άμυνας και τη μακροπρόθεσμη δηλαδή του Υπουργείου Εξωτερικών (ForeignOffice) και τη σύνδεση μεταξύ τους.

2)Η μακροπρόθεσμη πολιτική (τα συμφέροντα της αποικιακής αυτοκρατορίας τους) απαιτούσε τη διάλυση του εμποδίου στα σχέδια αυτά για τα μεταπολεμικά χρόνια δηλαδή του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. Προτείνει πως οι περιστάσεις απαιτούν όχι βίαια και βιαστικά και όχι τώρα ακόμη, την καταγγελία (συκοφαντία) του ΕΑΜ.

3)Θεωρεί την Αγγλοδουλεία του αστικού κόσμου της Ελλάδας, πως υπάρχει και στο λαό.

4)Αποκαλύπτει την ύπαρξη «πέμπτης φάλαγγας» στο ΕΑΜ, υποστηριχτές της πολιτικής τους. Είναι οι αγγλόφιλη μερίδα που εντάχθηκε στο ΕΑΜ, με την πολιτική της ηγεσίας του ΚΚΕ, αυτής της «εθνικής και συμμαχικής ενότητας». Σ’ αυτούς ανήκουν ο Σβώλος, ο Τσιριμώκος κ.ά. που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη μοιραία πορεία και κατάληξη του λαϊκού κινήματος.

5)Συνιστά μετριοπάθεια, υπομονή, επιμονή, μεθοδικότητα στον εκλεκτό της εφαρμογής της πολιτικής της χώρας του, δηλαδή τον Γεώργιο Παπανδρέου, ως προς την αντιμετώπιση του ΕΑΜ.

6)Για την αντιμετώπιση του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, μετά το φεύγα των Γερμανών, προτείνει να σταλεί Βρετανικός Στρατός, γιατί εθνικός στρατός δεν υπάρχει και ο Ζέρβας δεν το μπορεί. Αυτό και έκαμαν, ως γνωστόν, στα Δεκεμβριανά.

7)Προτείνει την αξιοποίηση των ταγμάτων ασφαλείας εναντίων του ΕΛΑΣ. Δεν αρκείται σ’ αυτό –άλλωστε το έπραξαν στα Δεκεμβριανά (τα έντυσαν, εξόπλισαν και τα έριξαν στις μάχες) και αργότερα στην εξαπόλυση της λευκής τρομοκρατίας –αλλά ο Κρις, τα προδοτικά και εγκληματικά αυτά τέρατα, τα εξισώνει με τον ΕΛΑΣ και τους αναγνωρίζει πατριωτικά κίνητρα! Όλοι λοιπόν είναι αξιοποιήσιμοι για την επιτυχία των σκοπών της πολιτικής της χώρας του, ακόμη και με «καιροσκοπισμό».

8)Τελειώνοντας ο Κρις αποσαφηνίζει, πως είναι ξεκάθαρο τι θέλουν, αλλά να βρουν τον καλύτερο τρόπο (μεθοδολογία) να πετύχουν την ξεκαθαρισμένη στοχοθεσία τους. Αξιοθαύμαστος εκπρόσωπος της Αποικιοκρατίας!

9)Και μετά την απελευθέρωση συνέχισε με ζήλο το αποικιοκρατικής νοοτροπίας έργο του. Τις παραμονές των εκλογών και του Δημοψηφίσματος περιόδευσε τη χώρα μας και προπαγάνδιζε την «Εθνικοφροσύνη» και το μοναρχικό πολίτευμα.

10)Στο βιβλίο του (σελ.225) ομολογεί πως η Β.Σ.Α. ίδρυσε αντιεαμικές οργανώσεις, για να μη μονοπωλήσει το ΕΑΜ την Αντίσταση. Το 1957 βρέθηκε στο Μόναχο. Εκεί έδωσε Διάλεξη για την Ελληνική Αντίσταση, μπροστά σε πολυπληθές ακροατήριο. Σ’ αυτό βρίσκονταν Ναζιστές Αξιωματικοί (8 Στρατηγοί, Διοικητές της Ελλάδας στην Κατοχή και πλήθος φιλοναζιστές. Στην  ομιλία του αυτή ο Κρις κατηγόρησε την Ελληνική Αντίσταση «ως ανάξια» και άχρηστη, γιατί ξέσπασαν συγκρούσεις μεταξύ των αντιστασιακών οργανώσεων, αλλά –εδώ είναι το ψητό –«απόβλεπε μελλοντικά στην κατάληψη στης εξουσίας, όχι σε πόλεμο κατά των κατακτητών» (36)

 

(36)O καθηγητής Β. Φίλιας υπήρξε ακροατής στην ομιλία αυτή του Κρις. Καταγράφει λοιπόν σχετικώς, στο βιβλίο του «ΤΑ ΑΞΕΧΑΣΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΑ» Αθήνα «ΠΑΠΑΖΗΣΗΣ» 1997, σελ. 33, για το θέμα τούτο. 

-15-

Ας κατονομάσουμε μερικές από τις γενικές πρακτικές των πρακτόρων της Β.Σ.Α. την Κατοχή:

1)Σιγά και μεθοδικά άπλωσαν στην κατεχόμενη Ελλάδα τα κατασκοπευτικά τους πλοκάμια, όχι μόνο κατά των κατακτητών, αλλά και σε βάρος του αντιστασιακού κινήματος, κυρίως του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, γιατί κι αυτό εχθρικό το θεωρούσαν. Ο Ιωαννίδης στις «ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ» του γράφει: «Σε όλη την Ελλάδα η Ιντέλιτζεντ Σέρβις είχε στήσει τα πλοκάμια της, για την παγίδευση των οπαδών και μελών του ΚΚΕ και ΕΑΜ» (σελ. 272)

2)Αυτοί συμβούλεψαν τον αστικό κόσμο (πολιτικούς, αξιωματικούς κ.ά.) να απόσχει από την Αντίσταση. Φοβούνταν τη συνειδησιακή αλλαγή τους, από την απελευθερωτική δυναμική, που ασκεί ο πόλεμος, εναντίον των δυναστών των λαών. Έτσι θα τους έχαναν, ως στηρίγματά τους στη χώρα μας.

Βέβαια, η αποχή βαραίνει τους ίδιους. Δική τους επιλογή. Αντιλαμβάνονταν πως είχαν χάσει πια κάθε κύρος και επιρροή στο λαό, από τη στάση τους, τόσο κατά τη Δικτατορία της 4ης Αυγούστου, όσο και από την αποχή τους στο πανεθνικό ξεσήκωμα του Αντιστασιακού Κινήματος. Έτσι μοναδική τους ελπίδα και στήριγμα έμειναν οι ξένοι προστάτες τους για να τους ξανακαθίσουν στον εξουσιαστικό θώκο. Προσκολλήθηκαν λοιπόν, όλος αυτός ο κόσμος, όλο το παλιό κατεστημένο (πολιτικό, στρατιωτικό, πνευματικό, οικονομικό κ.λπ.) με πρωτοφανή δουλικότητα, δίνοντας τα πάντα σ’ αυτούς.

Είναι γνωστά  τα όρια της υποτέλειας και δουλικότητας, στην οποία οδήγησαν την Ελλάδα, από το 1944 και μέχρι το 1974, από την οποία τόσα δεινά προήλθαν: Εκλογές βίας και τρομοκρατίας 31-3-46, το νόθο Δημοψήφισμα 1-9-46, ο Εμφύλιος, η Περίοδος της παντοκρατορίας της Δεξιάς (1953-1963), οι Εκλογές βίας και νοθείας 28-10-1961, η Αποστασία, η Δικτατορία των Συνταγματαρχών και η προδοσία και διχοτόμηση της Κύπρου.

3) Ενίσχυαν τον Ζέρβα (αυτοί άλλωστε τον ίδρυσαν) εναντίον του ΕΛΑΣ. Τον συνέδεσαν με τα όμοια κινήματα της Γιουγκοσλαβίας (Μιχαήλοβιτς) και της Αλβανίας (Μπαλίστες).

4) Έδιναν πληροφορίες στους Γερμανούς, σε βάρος ΕΑΜιτών και προπαγάνδιζαν εναντίον τους. Δεν δίσταζαν να συνεργάζονται με φασιστικές οργανώσεις, για καταπολέμηση του ΕΛΑΣ π.χ. τον Τσαούς-Αντων (Αντώνιο Φωστερίδη), τον οποίο προέτρεψε ο Μύλερ (τομεάρχης Α’ Μακεδονίας-Θράκης της Β.Σ.Α.) να συνεργαστεί με τους Βούλγαρους, για καταπολέμηση του ΕΛΑΣ, βάζοντάς τον να υπογράψει το γνωστό Σύμφωνο με τον Βούλγαρο Στρατηγό Συράκωφ.

5) Στο θέμα του Νεοζηλανδού Λοχαγού Ντον Στοτ.(37)Τον έστειλαν στην Αθήνα με δύο επιδιώξεις: α) να ενώσει τις αντιΕΑΜικές οργανώσεις και β) να προσπαθήσει τη σύναψη αντισοβιετικής συμμαχίας Αγγλίας Γερμανίας. Το θέμα πήρε ανεξέλεγκτες διαστάσεις, από την αντικομουνιστική παθολογία του Στοτ. Περιήλθε σε γνώση της ΕΣΣΔ και η Αγγλία αναγκάστηκε να τον ανακαλέσει. Ήταν και λίαν επιπόλαιος(38).

6) Στο θέμα των Ταγμάτων Ασφαλείας, Ευζώνων. Αναγνώριζαν τον εχθρικό σχηματισμό τους και την υπηρεσία τους στους καταχτητές. Ο Κρις (σε. 152) τα χαρακτηρίζει «αντικομουνιστικά», όμως «όχι γερμανόφιλα».

Τον Ιούλιο του 1944, ο Κρις αποκάλυψε σε Αμερικανό διπλωμάτη, πως, αν και ήσαν στην υπηρεσία των Γερμανών, μας ειδοποιούσαν (τους Συνδέσμους δηλ.) για τις επιχειρήσεις που ετοίμαζαν σε κάποια περιοχή. (39) Γι’ αυτό φραστικά τα «αποκήρυσσαν». Τα ανέχονταν όμως και στα κρυφά τα ετοίμαζαν, για μελλοντική αξιοποίησή τους, όπως και έκαμαν κατά τη στρατιωτική επέμβαση στη χώρα μας (Δεκ. 1944).

Ο Δανός καθηγητής LarsBalrentzen (στον τόμο «ΘΕΜΕΛΙΟ» 237 και 243 σημ. 45η) αναφέρει πως  ο τότε Βρετανός Σύνδεσμος στη Μεσσηνία (το 1944) είπε το 1946: «Τα Τάγματα Ασφαλείας, με τον γερμανικό οπλισμό, θα μπορούσαν να εξοντώσουν τον ΕΛΑΣ. Όταν τον Ιούλιο έφυγα από το Κάιρο, η γνώμη, όσων ασχολούνταν με τις ελληνικές υποθέσεις, ήταν : α) τα Τ.Α. ήσαν, στην ουσία, περισσότερο φιλοβρετανικά παρά ο ΕΛΑΣ, γι’ αυτό άξιζαν την υποστήριξή μας. β) Σε ενδεχόμενη σύγκρουση με τον ΕΛΑΣ, θα τον νικούσαν. Έτσι θα αποτελούσαν τις μόνες δυνάμεις που θα υπήρχαν στην Ελλάδα, όταν θα φτάναμε εμείς». Βέβαια, τα περί νίκης τους στον ΕΛΑΣ, είναι φαντασιώσεις του πράκτορα. τα διαφύλαξαν από την εξόντωση, που ο ΕΛΑΣ είχε αρχίσει από τον Ιούλιο του 1944. Πραγματικά. Τα συγκέντρωσαν στην Αθήνα (φυλακές, στρατόπεδο Γουδιού κ.α.). Στις μάχες του Δεκεμβρίου τα αποφυλάκισαν, τα όπλισαν και τα έριξαν κατά του ΕΛΑΣ, διαπράττοντας ανήκουστες θηριωδίες, τις οποίες η αντίδραση απέδωσε μετά στον ΕΛΑΣ. Το μαρτυρεί και ο Στρατηγός Λ. Σπαής (δες περιοδικό «ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ» τεύχος 123/4-12-1976).

7) Το κοινό Βαλκανικό Στρατηγείο Αντίστασης. Την περίοδο αυτή καταβλήθηκε προσπάθεια από τις ηγεσίες των Αντιστασιακών Κινημάτων της Βαλκανικής για ίδρυση Κοινού Στρατηγείου, για συντονισμό και συνεργασία. Όμως οι Άγγλοι πράκτορες το έβλεπαν ως σοβαρότατο κίνδυνο για τα μεταπολεμικά σχέδια της χώρας τους για την περιοχή και ιδίως για τη χώρα μας, για την οποία με κάθε τίμημα επεδίωκαν τη διατήρηση της κηδεμονίας της. « Ένα ισχυρό αντιστασιακό κίνημα της Αριστεράς στην Ελλάδα, με την υποστήριξη των άλλων βαλκανικών κινημάτων, θ’ αποτελούσε σοβαρότατο αντίπαλο και θα ανέτρεπε τα βρετανικά σχέδια για την Ελλάδα» (Οικονομίδης: Οι Προστάτες, 27). Κατέβαλαν κάθε προσπάθεια, ώσπου το ματαίωσαν.(41)

(37)Για τον Στοτ: α) Ρίχτερ Β’, 34-36,  β)Κρις 68, γ) Μάγιερς183, δ) περ. «ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ» τευχ. 64, 20-27), ε) Φλάισερ Β’, 359-378, στ) Από την Αντίσταση στον Εμφύλιο 153-182,  ζ)  Οικονομίδη: Οι προστάτες  283-285, η) Χατζή, Β’, 417 -420

(38)Γι’ αυτό αργότερα τον εξαφάνισαν, κλείνοντάς του το στόμα. Τον έπνιξαν (η Ιντελ. Σέρβις) στο πέλαγος της Βιρμανίας το 1945 (20-3-45).

(39)Φαντάζεσαι, φίλε αναγνώστη, τις αγαθές τους σχέσεις και τη στενή τους συνεργασία κατά του «κοινού εχθρού»

(40)Δες και: α) Οικονομίδη: Οι προστάτες 277-283, β) Ν. Σταύρου 47-54, γ) Κρις 151-157, δ) τον Τόμο εκδ. «ΘΕΜΕΛΙΟ» 229,294. Ο Σκόμπυ, μόλις έφτασε στην Αθήνα, δίνει εντολή στο γερμανόδουλο Σ. Δ/τη Αττικής (τον διόρισε ο Παπανδρέου) « ... να σταματήσει κάθε δίωξη των ταγματασφαλιτών».  (Ιωαννίδης: Αναμνήσεις, σελ. 302).

(41) α) Γρηγοριάδη: Το  Αντ. Β’, 547-550, β) Μάγιερς 207-208,211,  γ) Ροδάκη: Ο Δεκ. 39, δ) Πυρομάγλου: Ο Καρτ. 397, ε) Μαθιόπουλου 269-270, στ) Χατζή Γ’, 45-49

 

-16-

Τα Ευζωνικά Τάγματα Ασφαλείας

Η απόφαση για τη δημιουργία των Ταγμάτων ασφαλείας πάρθηκε αμέσως μετά από το σχηματισμό της κυβέρνησης του Ι.Δ.Ράλλη ,τον Απρίλη του 1943. Εξάλλου, αποτελούσε όρο του, προκειμένου να αναλάβει την πρωθυπουργία .Στις 18 Ιούνη του 1943 δημοσιεύτηκε στην «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως» ο νόμος 260/1943 «Περί συγκροτήσεως τεσσάρων ευζωνικών τμημάτων» . Και το Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου άρχισε η συγκρότησή τους στην Αθήνα, η οποία ολοκληρώθηκε στα τέλη του Δεκέμβρη.

Στη συνέχεια Τάγματα Ασφαλείας δημιουργήθηκαν στην Πελοπόννησο, στην Εύβοια, στη Δυτική Στερεά, στην Ήπειρο, στη Θεσσαλία και σε  Θεσσαλονίκη Μακεδονία. Τα Τάγματα Ασφαλείας ήταν στενά συνυφασμένα με την ύπαρξη του αστικού κράτους στη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής. Σε συνεργασία με τα γερμανικά στρατεύματα επέβαλλαν με την βία την θέληση του. Το αστικό κράτος συνέχισε να υπάρχει και να λειτουργεί γιατί η Γερμανική κατοχή δεν κατάργησε το καπιταλιστικό σύστημα. Σε αυτό το πλαίσιο παρουσιάστηκε η ανάγκη να δημιουργηθεί κυβέρνηση για να διαχειριστεί τα συμφέροντα της αστικής τάξης από εκείνο το μέρος του αστικού πολιτικού κόσμου που παρέμεινε στην Ελλάδα.

Οι κυβερνήσεις Τσολάκογλου, Λογοθετόπουλου και Ράλλη ήταν αναγκαίες στους ναζιστές κατακτητές γιατί θα συνέβαλαν στην καταστολή του λαού και θα ήταν τοποτηρητές των Γερμανικών συμφερόντων. Αυτή την ανάγκη την αναγνώρισε ολόκληρος ο αστικός πολιτικός κόσμος είτε παρέμεινε στην Ελλάδα είτε διέφυγε στη Μέση Ανατολή μαζί με τον Βασιλιά Γλίξμπουργκ και τους Βρετανούς.

Ο Τσολάκογλου, κατοχικός πρωθυπουργός, πριν σχηματίσει την κυβέρνησή του συναντήθηκε με τους Πάγκαλο, Γονατά, Οθωναίο, Μάξιμο, Τσαλδάρη, Παπανδρέου, Κανελλόπουλο και άλλους και όλοι συμφώνησαν στην ανάγκη σχηματισμού κυβέρνησης αναγνωρίζοντας σαν σφάλμα την κήρυξη του πολέμου κατά της Γερμανίας από το προηγούμενο καθεστώς. Παράλληλα έγινε προσπάθεια να ενισχυθούν οι μηχανισμοί καταστολής και καταπίεσης.

Τα Τάγματα Ασφαλείας διακρίθηκαν για την αγριότητα που επέδειξαν κυρίως σε γυναικόπαιδα και γέροντες και με μαζικές εκτελέσεις, μπλόκα, λεηλασίες και άλλες θηριωδίες. Στόχος τους ήταν το ΕΑΜ–ΕΛΑΣ και το ΚΚΕ γεγονός που διευκόλυνε και τα σχέδια των Βρετανών που τα ενίσχυαν ποικιλοτρόπως για να τα χρησιμοποιήσουν (όπως και το έκαναν) σαν χρήσιμο εργαλείο της επέμβασης την οποία είχαν προαποφασίσει από κοινού με τον Βασιλιά Γεώργιο  Γλίξμπουργκ και τους αστούς πολιτικούς που βρίσκονταν στη Μέση Ανατολή, (Παπανδρέου, Τσουδερός κλπ) από το 1943.

Τα Τάγματα Ασφαλείας εξοπλίστηκαν από τους Βρετανούς και την κυβέρνηση Παπανδρέου για να συμβάλλουν στο  πλευρό των Άγγλων στο κτύπημα του ΕΛΑΣ και του ΚΚΕ τον Δεκέμβρη του 44.

Ο όρκος των Ταγμάτων Ασφαλείας. « Ορκίζομαι εις τον Θεόν τον άγιον τούτον όρκον, ότι θα υπακούω απολύτως εις τας διαταγάς του ανωτάτου αρχηγού του γερμανικού στρατού Αδόλφου Χίτλερ. Θα εκτελώ πιστώς απάσας τας ανατεθησομένας μοι υπηρεσίας και θα υπακούω άνευ όρων εις τας διαταγάς των ανωτέρων μου. Γνωρίζω καλώς ότι διά μιαν αντίρρησιν εναντίον των υποχρεώσεών μου, τας οποίας διά του παρόντος αναλαμβάνω, θέλω τιμωρηθή παρά των γερμανικών στρατιωτικών νόμων».

Αυτά τα εγκληματικά στοιχεία η Δεξιά τα εξαπόλυσε από το Δεκέμβριο 1944 και μετά, εναντίον κάθε δημοκρατικού στοιχείου (όχι μόνο των Αριστερών) στις πόλεις και την ύπαιθρο, κατά την προετοιμασία του Εμφυλίου (διετία 1945-1946), η ονομαζόμενη «λευκή τρομοκρατία της Δεξιάς»(40).

8) Υποκίνησαν και άναψαν τις εμφύλιες συγκρούσεις των αντιστασιακών οργανώσεων με τις δόλιες πρακτικές τους π.χ. α) το τηλ/μα του Ζέρβα στο Βασιλιά, β) την προώθηση φιλομοναρχικών και Τεταρτοαυγουστιανών Αξιωματικών στις αντιστασιακές οργανώσεις, κυρίως ΕΚΚΑ, αλλά και ΕΔΕΣ, γ) την προσπάθεια ένταξης της Π.Α.Ο. στο Κ.Γ.Σ.Α. ισότιμα και δ) τη δολοφονία του αμερόληπτου συντοπίτη τους Λώρενς κ.ά.

Ο Ζέρβας αποκαλύπτει τούτο, στο Στέφ. Στεφανόπουλο, τονίζοντας: «Τον εμφύλιο μεταξύ των αντιστασιακών οργανώσεων τον υποκινούσαν και υπέθαλπαν οι Άγγλοι της Β.Σ.Α.»(42)

(42)Το παραθέτει ο δημοσιογράφος Αχιλ. Χατζόπουλος στο βιβλίο του: Οι προστάτες, σελ. 230-231. Ακόμη: Γρηγοριάδη Γ’ 7-8,123,234, Χατζή Β 173-174, Σαράφη: Ο ΕΛΑΣ

 

-17-

Άλλες σχετικές μαρτυρίες.  Με την εξαγορά (χρυσές λίρες κρατούσαν και έδιναν) μαχητών, στελεχών κ.ά.  καλλιεργούσαν τον αλληλοσπαραγμό.

«ΕΛΑΣ/ΓΕΝ. ΣΤΡΑΤΗΓΕΙΟΝ

ΕΠΙΤΕΛ. ΓΡΑΦΕΙΟΝ 2^ον

Αρ. ΕΠ. 156

ΙΧ Μεραρχία Δ’ Μακεδονίας

Καθ’  ας έχομεν πληροφορίας, τόσον παρ’ υμών, όσον και εξ άλλων πηγών, διάφοροι Άγγλοι αξιωματικοί ή Έλληνες εργαζόμενοι, ως σταλέντες εξ Αιγύπτου, ενεργώσιν αντι ΕΑΜικήν προπαγάνδαν, διανέμωσιν χρήματα, προσπαθούν να δημιουργήσουν ανεξάρτητες ομάδας και, εν γένει, ενεργώσιν εναντίον του ΕΛΑΣ και λοιπών Οργανώσεών μας.

 --------------

17-5-43 Σ.Σαράφης».

«Ο Άγγλος Συνταγματάρχης Σέφερδ μοίραζε άφθονες λίρες στις μοναρχικές οργανώσεις, τις παραμονές της απελευθέρωσης μέχρι το Δεκέμβριο ...» ( στην 3η ΛΕΥΚΗ ΒΙΒΛΟ του ΕΑΜ, 52 σελ. από τον Πήρσον, Αμερικανό δημοσιογράφο).

Ο Δ. Πουλόπουλος: «Φέρνουν βαριά ευθύνη, για το κατάντημα της Ελλάδας των Βουνών και της Μ. Ανατολής».

Ο Τσιριμώκος («ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ» 21-1-43): «... οδηγήθηκαν από την νοοτροπία αυτή, σ’ ένα πλήθος ενεργειών περίεργων, όπως, οι «περίπλοκές» και σκοτεινές διαπραγματεύσεις του Λοχαγού Στοτ με τις γερμανικές Αρχές.

Την Ελλάδα χώρισαν σε Κομμουνιστές (που κατά την αντίληψή τους, έπρεπε να χτυπήσουν) και τους άλλους. Αυτοί, οι άλλοι, δεν ήταν ο υπόλοιπος ελληνικός λαός, αλλά κατά το μεγαλύτερο μέρος, μερικά τυχοδιωκτικά στοιχεία, με εύκολη φιλία (τοις μετρητοίς) και άπειρη προθυμία να κάνουν το καθετί. Η περιπαθής περίπτυξη ανθρώπων με τέτοια νοοτροπία, από τα μέλη της Β.Σ.Α., δεν οφείλεται στην ιδέα, ούτε πως θα μπορούσαν αυτοί οι άνθρωποι να «εκπροσωπήσουν» το μη κομουνιστικό λαό, ούτε πως θα μπορούσαν αυτοί οι άνθρωποι να προσφέρουν πραγματικά θετικές υπηρεσίες στον Αγώνα, που είχε ανάγκη από πίστη, παλμό και αυτοθυσία.

Όλα προδίδουν τη θέληση να δημιουργηθούν ένοπλοι μισθοφόροι, πρόθυμοι και έτοιμοι σε κάθε νεύμα, για οποιοδήποτε σκοπό, για «ανειρήνευτη» εκτέλεση οιασδήποτε διαταγής. Οι άνθρωποι αυτοί θα ήξεραν να εκτιμήσουν πάντοτε «τους γενικότερους λόγους».

Τον υπόλοιπο ελληνικό λαό τον επαινούσαν, τώρα σα σύνολο, οι Άγγλοι πράκτορες. Δεν μπορούσαν όμως να τον πλησιάσουν, να τον νιώσουν και να αγαπήσουν τους περήφανους ανθρώπους, που αγωνίζονταν για την πατρίδα τους. Δεν έμαθαν, ούτε ήθελαν να μάθουν, να κολακεύουν ξένους. 

9) Ο Σπ. Μπέκος (43) (στην «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» 7-3-1998, σελ. 2η, επιστολή του) διατυπώνει την άποψη, πως οι Άγγλοι πράκτορες, κατά την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, προσπάθησαν να μποϋκοτάρουν την επιτυχία της ενέργειας. Σκοπός τους; Να ρίξουν την ευθύνη της αποτυχίας στον ΕΛΑΣ και τον Άρη.

Η αρχική επιδίωξη των πρακτόρων της Β.Σ.Α. ήταν η συγκέντρωση, όσων στρατιωτών τους δεν αιχμαλωτίστηκαν από το γερμανικό στρατό, μετά την εισβολή και κατοχή της χώρας μας, και η φυγάδευσή τους στη Μ. Ανατολή. Παράλληλα για συλλογή πληροφοριών. Δεν ήρθαν για αγώνα. Για σαμποτάζ σε εγκαταστάσεις και επικοινωνίες του εχθρού (αποθήκες, στρατόπεδα, γέφυρες, δρόμους, λιμάνια, αεροδρόμια, τηλεπικοινωνίες). Για τούτο δεν ήθελαν, ούτε βοήθησαν την ανάπτυξη αντάρτικου. Μικρές ένοπλες ομάδες μόνο για να τους φρουρούν, να τους πληροφορούν και να τους οδηγούν (φρουροί, πληροφοριοδότες, οδηγοί).

Η βασική αποστολή τους ήταν π ο λ ι τ ικ ή, ιδίως από το 1943 και μετά. Γιατί ας μη ξεχνάμε, τις οδηγίες του F.O. και της Ιντέλιτζεντ Σέρβις εκτελούσαν.

α) «Τους έστειλαν να κάνουν, βασικά, πολιτική δουλειά» (Γκριτζούνας 84).

β) «Οι Άγγλοι Σύνδεσμοι δεν είχαν μόνο στρατιωτικούς σκοπούς, αλλά και πολιτικούς. Απώτερες προθέσεις τους ήσαν να χειραγωγήσουν το κίνημα της Εθν. Αντίστασης, σε μια τέτοια διαμόρφωση, ώστε, μετά την απελευθέρωση, να αποτελέσει τη βάση και τον εκτελεστή της βρετανικής πολιτικής». (καθ. Χριστόφορος Νάλτσας: Το Μακεδονικό ζήτημα και η σοβιετική πολιτική).

γ) «Μόνο η παρουσία των Βρετανών Συνδέσμων εμπόδισε τους Κομουνιστές να έχουν πλήρη έλεγχο της Ελλάδας τα έτη 1943-1944». ( σε ομιλία του στο Μόναχο το 1957).  Και στον Τσώρτσιλ τόνιζε: «αποτελούσε ανασχετική δύναμη για το ΕΑΜ».

Για την πολιτική δράση των Άγγλων πρακτόρων παραθέτουμε ένα προσωπικό βίωμα, του αγωνιστή Π. Νεφελούδη από το βιβλίο «ΣΤΙΣ ΠΗΓΕΣ ΤΗΣ ΚΑΚΟΔΑΙΜΟΝΙΑΣ», σελ. 215: Στις αρχές Οκτωβρίου 1944 έφτασε από την Πελοπόννησο μια μικρή ομάδα Άγγλων στην Αθήνα. Τους παρέλαβε ο ΕΛΑΣ  Περιστερίου, τους υπέθαλψε. Ήθελαν, λέει, να εμφανιστούν μαζί του (με τον ΕΛΑΣ) την ημέρα της απελευθέρωσης. Όλοι ήσαν πράκτορες της Ιντελ. Σέρβις.

Ο επικεφαλής τους ντύθηκε πολιτικά τις βραδινές ώρες και εξαφανίστηκε. Πήγε, όπως μαθεύτηκε, και συνάντησε Γερμανούς και προδοτικές οργανώσεις. (Βλέπετε, ετοίμαζαν τα Δεκεμβριανά).

Έτσι λοιπόν, οι Άγγλοι πράκτορες εργάστηκαν πολιτικά κυρίως. «Δεν ήρθαν οι Άγγλοι Σύνδεσμοι για αγώνα Ελευθερίας» (Γ. Κατηφόρης, στο «ΑΝΤΙ», τεύχος 244 (1983) σελ.30). Ακούραστα, πρόθυμα, συνεπέστατα εργάστηκαν εκτελώντας την εντολή, που τους έδωσαν οι πολιτικοί τους προϊστάμενοι, για την επιτυχία των μεταπολεμικών  σχεδίων της Κυβέρνησης της χώρας τους για την δική μας. Σε όλες τις φάσεις και στάδια των ενεργειών αυτών έλαβαν μέρος, μαζί με τους άλλους πρωτοστάτες (Λήπερ, ΣΜΑ, F.O., Υπ. Αποικιών, Υπ. Μ. Ανατολής), καθώς και τα ντόπια όργανά τους).

Έθεταν τις βάσεις και στα μέγιστα βοήθησαν την επεμβατική πολιτική της Κυβέρνησής τους στη χώρα μας καθώς και την έναρξη και άνδρωση του Εμφυλίου. Ο φιλομοναρχικός Π. Πιπινέλης τονίζει πως ο Εμφύλιος «ήταν ανοικτή προσπάθεια των Άγγλων».

10)  Προβολή ή αποσιώπηση γεγονότων

Την απαγωγή του Γερμανού Στρατηγού Κράιπε στην Κρήτη (26-4-44) την πρόβαλαν στο έπακρον. Ένα άλλο παρόμοιο γεγονός το αποσιώπησαν: Στην Πελοπόννησο (τον ίδιο χρόνο με αυτόν του Κράιπε) μια ομάδα του ΕΛΑΣ, υπό τον Υπολοχαγό Εμ. Σταθάκη, εκτέλεσαν το Γερμανό Στρατηγό Κρεζ. Το πρώτο το έπραξαν οι Άγγλοι (με τη βοήθεια Κρητικών ανταρτών) και γι’ αυτό το πρόβαλαν το δεύτερο οι ΕΛΑΣίτες  και γι’ αυτό το αποσιώπησαν (Δες Χαριτόπουλου Β’, 63).

Για να συκοφαντήσουν και δυσφημήσουν τον ΕΛΑΣ και τον Άρη, έβαλαν τον υποταχτικό  τους, το Ζέρβα, και ζήτησε από την Κατοχική Κυβέρνηση της Αθήνας, ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΜΗΤΡΩΟΥ του Άρη –άμεσα του το έστειλε -, το οποίο σκόρπισε όπου μπορούσε.  (Δες Χαριτόπουλου Β’, 213).

 

(43)Βιβλία του Μπέκιου για το Γοργοπόταμο: α) Σελίδες από την Εθνική Αντίσταση. Αθήνα «ΒΕΛΟΥΧΙ» 1976, β) Πικρή γεύση της Αλήθειας «ΔΩΡΙΚΟΣ» , γ) Γοργοπόταμος. Η Αλήθεια που καίει. Αθήνα «ΤΕΛΕΘΡΙΟΝ» 1994. Αφού έγινε το σαμποτάζ, πρότειναν (οι πράκτορες) στο B.B.C.  να αποσιωπήσει την, ακόμη και απλή, συμμετοχή του ΕΛΑΣ (δες Γυφτόπουλου Μαρτυρίες 94)

 

-18-

Η δράση της SOE στην Κρήτη

Και  τώρα θα εξετάσουμε το θέμα στην Κρήτη. Η δράση της SOE στην Κρήτη χωρίζεται σε δύο περιόδους, προ κατοχική και κατοχική.

Πριν την Κατοχή δρούσε υπό τον Λοχαγό Τζων Πεντλεμπούρι, αρχαιολόγο, που ζούσε εδώ αρκετά χρόνια. Σκοτώθηκε στη Μάχη της Κρήτης (21-5-41) στο Ηράκλειο. Μαζί του ήταν οι Λοχαγοί Χόουσον και Μίτφορντ, που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Σούδας. Μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Ναζί, το κλιμάκιο τούτο κατέφυγε στην Αίγυπτο.

Στις 27-7-41 έφτασε στην παραλία της Μονής Πρέβελη ο πλοίαρχος Πουλ, από ό-που παράλαβε περίπου 200 περιπλανώμενους  Άγγλους στρατιώτες και επέστρεψε στη Μ. Ανατολή (22-8-41).Έφτασε εδώ ο Λοχαγός Χιουζ. Αιχμαλωτίστηκε όμως την 1-6, δραπέτευσε και επέστρεψε στην Αίγυπτο.

Ύστερα από τις αποτυχημένες απόπειρες τούτες, αποφασίστηκε στο Κάιρο η αποστολή νέας ομάδας Συνδέσμων. Έτσι στις 9-10-41 αποβιβάστηκε στην παραλία του «Τσούτσουρα»  ο Λοχαγός Χιουζ με τον ασυρματιστή Λοχία Στοκμπριτζ. Μαζί τους ήρθαν ο Στρατής Λιπαράκης και Αντώνιος Γρηγοράκης-Σατανάς. Από δω και ύστερα φτάνουν κι άλλοι Σύνδεσμοι για συμπλήρωση ή αντικατάσταση υπαρχόντων.

Κι εδώ οι Άγγλοι πράκτορες εφάρμοσαν τις εντολές των προϊσταμένων τους (πολιτικών, στρατιωτικών) για το Αντάρτικο: μικρές ομάδες (όχι ανάπτυξη και άνδρωση) για συλλογή περιπλανώμενων Άγγλων στρατιωτών και φυγάδευσή τους στη Μ. Ανατολή, για οδηγούς, φύλακες και πληροφοριοδοσία.  Και εδώ εμπόδισαν την άνδρωση του Αντάρτικου, όσο το μπόρεσαν, κυρίως με το θέμα του οπλισμού: δεν έδιναν στον κρητικό λαό. Ήταν ο μοναδικός και αποκλειστικός προμηθευτής στο λαό. Όμως δεν εφοδίαζαν. Με μικρές ποσότητες μόνο και αυτές σε φιλικές τους ομάδες (ΕΟΚ, ΕΟΡ και μεμονωμένες).

Ο Χιουζ (σελ.56) ξεκαθαρίζει: «Το έργο της Αποστολής αναφερόταν περισσότερο σε πληροφορίες και δολιοφθορές παρά στις αντάρτικες ομάδες και στην οργάνωση Αντίστασης». Η Κρήτη, μετά την κατάληψή της από τους Ναζί, χωρίστηκε σε δύο μέρη η κατοχή της: τη γερμανική (οι τρεις νομοί Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου) και την ιταλική (νομός Λασιθίου). Αυτή η μορφή κράτησε μέχρι τον Σεπτέμβριο 1943 (παράδοση της Ιταλίας, οπότε η γερμανική επεκτάθηκε και στο νομό αυτό.

Παραθέτουμε στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ πίνακα των Βρετανών συνδέσμων που έδρασαν στην Κρήτη κατά την διάρκεια της κατοχής, όπως τον αναγράφει ο Χιουζ σελ. 216-220 και ο Κοκονάς 190-193.

Την περίοδο δράσης των πρακτόρων στην Κρήτη, ο Χιουζ τη χωρίζει σε 8 (Δες σελ.14). Το ποιόν τους βέβαια, δεν διαφέρει απ’ αυτούς, που έδρασαν στις λοιπές περιοχές της χώρας.  Άλλωστε μαθητές της ίδιας Σχολής ήσαν και την ίδια πολιτική στέλνονταν να εφαρμόσουν.  

Οι Συνταγματάρχες Ανδρέας Παπαδάκης (στην «ΕΚΘΕΣΗ» σελ. 167-172) και Ανδρέας Νενεδάκης (στο «Εφεδροπατέρας» σ.352)  τους  περιγράφουν  ως  προς το ποιοτικό τους  περιεχόμενο. (44)

Ολόκληρος ο κρητικός λαός τους περιέβαλε με την αγάπη και την εμπιστοσύνη του. Τους προστάτεψε, του διαφύλαξε, τους διέθρεψε (από το υστέρημά του) και με κίνδυνο της ζωής του. Η δράση τους έγινε δυνατή, χάρη στην προστασία αυτή, ιδίως του υπαίθριου πληθυσμού (γεωργών, κτηνοτρόφων). Αυτό το παραδέχονταν και οι ίδιοι, όπου και να έδρασαν. Έτσι: Ο Μάγιερς (στο βιβλίο του: «Ελληνική περιπλοκή») τονίζει σχετικώς:

α) στη σελ. 9: «... το λαό, που ανάμεσά του κινιόμαστε πάντα ελεύθερα και μας προμήθευε τροφή, στέγη, οδηγούς, πληροφοριοδότες ... . Χωρίς την υποστήριξη του λαού αυτού, χωρίς το απίστευτο ψυχικό του σθένος, δε θα μπορούσε  να υπάρξει αποφασιστική Αντίσταση».

β) στη σελ. 205: «Ζήτησα από τους Αρχηγούς των ανταρτών να μεταβιβάσουν την ευγνωμοσύνη μου σε όλους τους κατοίκους...»

γ) στις σελ. 228-229: «... μας πρόσφεραν πάντα, όχι μονάχα ό,τι καλύτερο είχαν, αλλά και από το υστέρημά τους».

Το παραδέχονται και οι εδώ δράσαντες: α) Ο Χιουζ: Το Κρυφτό 47:«... αυτοί, που μας βοήθησαν περισσότερο ήσαν οι χωρικοί και οι βοσκοί των ορεινών περιοχών». β) Ο Λη Φέρμορ: «Εμείς, οι Βρετανοί, δεν ριψοκινδυνεύσαμε τίποτε περισσότερο από τα άτομά μας. Οι Κρητικοί όμως σύμμαχοί μας, ριψοκινδύνευσαν όχι μόνο τα άτομά τους, αλλά τη ζωή ολόκληρων των οικογενειών τους, των χωριών και τη ζωή όλων των συμπολιτών τους». (45)

 

 (45)Δες Επιστολή στο Δήμαρχο Ηρακλείου  στις 23-12-1950, στο Ι.Π.Ε.Α. (=Ιστορικόν Αρχείον Εθνικής Αντιστάσεως) τεύχ. 2-3, σελ. 48

 

-19-

Είπαμε, πως από το 1943 κυρίως, αρχίζει η σύγκρουση του αντι-ΕΑΜικού –αντικομουνιστικού Μετώπου από την ντόπια αντίδραση και τους Άγγλους (Β.Σ.Α, ΣΜΑ, F.O., Ιντέλι-τζεντ Σέρβις). Όλα τα μέσα αξιοποιήθηκαν.

1) Ο Οπλισμός. Γνωστό είναι πως το οξύτερο πρόβλημα στο αντιστασιακό κίνημα σε όλη τη χώρα ήταν η έλλειψη οπλισμού. Στην Κρήτη τούτο υπήρξε πιο δύσκολο, για δύο λόγους: α) Ο Δικτάτορας Μεταξάς δόλια αφόπλισε τον Κρητικό λαό (μάζεψε αρκετά όπλα) για, δήθεν, τις ανάγκες του Ιταλικού πολέμου, και β) η απομόνωση της Κρήτης, ως νησιωτικής περιοχής.

Η Αγγλία, η μοναδική προστάτρια και πάλι της χώρας μας (από το 1821 ως το 1947), δεν προμήθευσε οπλισμό στον ελληνικό λαό και ούτε και στον κρητικό. Είπαμε πιο πάνω, πως αντάρτικο κίνημα δεν ήθελε. Έδωσε λίγο (οπλισμό) κι αυτόν στις κηδεμονευόμενες οργανώσεις απ’ αυτή (ΕΟΚ, ΕΟΡ). Στην οργάνωση του ΕΛΑΣ με το σταγονόμετρο. Οι δύο ήρωες –αντάρτες των Κρητικών βουνών Σπ. Μπλαζάκης και Γ. Τζομιτανάκης,[Τζομπανάκης] στο βιβλίο τους «35 χρόνια Αντίσταση», αναφέρουν δύο χαρακτηριστικές πρακτικές του  Πράκτορα Διονύση: τους αχρήστεψε ένα Τόμιγκαν, δήθεν πως θα τους έδειχνε καλύτερο χειρισμό, και μετά κοροϊδία πως θα τους έδιναν όπλα (Δες σε. 43,48).

2) Η διάλυση και υπονόμευση μη αρεστών σ’ αυτούς οργανώσεων. Την Οργάνωση Α.Ε.Α.Κ.  τη διέλυσαν και τους ιδρυτές της, άλλους τους εξόντωσαν (Πολέντα, Ευαγγέλου) και άλλους τους εξόρισαν (Παπαδάκη, Παϊζη). (Δες σχετικά: α) Νενεδάκη: Ο Εφεδροπατέρας, β) Ι.Παϊζη, γ) Χιουζ 191,197, δ) Φίλντινγκ 80).

3) Ο διχασμός της ενωμένης Κρητικής Αντίστασης. Μέχρι το 1943 η Κρητική Αντίσταση ήταν ενωμένη.α) Ο Φραγκουλιτάκης: Οι Σταυραετοί του Ψηλορείτη 297: «... ως τότε (τις 20-9-43) είμαστε όλοι μαζί».

β) Ο Κατσιφάρης: «Στην Κρήτη εμείς είμαστε ενωμένοι. Φταίνε οι Εγγλέζοι στο ζήτημα της διαίρεσης». γ) Γ. Χναράκης: Αντάρτικες στράτες, σελ. 42: «... μετά τα γεγονότα της Σύμης διασπάστηκε ο αγώνας.»

Παράλληλα ίδρυαν οργανώσεις υποχείριές τους (ΕΟΚ, ΕΟΡ), διορίζοντας και τον Αρχηγό της σε κάθε Νομό: Χανίων (τον Σκουλά), Ρεθύμνου (τον Χρ. Τζιφάκη), Ηρακλείου (τον Ε. Πετράκη), Λασιθίου (το γερμανόδουλο Πλεύρη).(46) (Δες σχετικά: α) Χιουζ 46,54,160,192,193.  β) Φίλντινγκ 52,56.  γ) Σανουδάκη 86. δ) Κρις 142,143. ε) Χναράκη 42. στ) εφημ. «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» 22-9-1946.

Για το σκοπό αυτό, χρησιμοποίησαν κάθε μέσο: εκβιασμούς, ταξίματα, εξαγορά με λίρες. α) Ο Διονύσης πρότεινε στην ομάδα Μπλαζάκη να μπει υπό την καθοδήγησή του. β) Ο Φίλντινγκ 100: «Έπρεπε να βρίσκεται στη διάθεσή μας, κάθε στιγμή, ένα εφεδρικό ποσό, για ν’ ανταποκριθούμε σε κάθε περίπτωση, που προσφερόταν για διακριτική δωροδοκία και εξαγορά».(47)

3)Η παράδοση του Ιταλικού στρατού. Ο ευρισκόμενος στο Ν. Λασιθίου ιταλικός στρατός, μετά την συνθηκολόγηση της Ιταλίας, έπρεπε να παραδοθεί στους Γερμανούς ή στους αντιστασιακούς της Κρήτης. Όμως οι Άγγλοι πράκτορες δεν ήθελαν να παραδοθεί στον ΕΛΑΣ, για να μην πάρει τον πολύτιμο οπλισμό. Ό,τι μπορούσαν έκαναν για το σκοπό αυτό. Έτσι, το μεγαλύτερο μέρος του ιταλικού στρατού πρόλαβε ο γερμανικός και τον αιχμαλώτισε. Από τούτον, τον περισσότερο, αφού βέβαια τον αφόπλισαν, τον έβαλαν σε πλοία για Πειραιά και στο πέλαγος τον έπνιξαν. Μικρό μέρος του ιταλικού στρατού (οι παθιασμένοι φασίστες) προσχώρησαν στους Γερμανούς και πολέμησαν μαζί τους μέχρι το τέλος του πολέμου. Μικρό τμήμα του ιταλικού στρατού με το Διοικητή (Στρατηγό Κάρτια και το Λοχαγό Ταβάνα) παραδόθηκαν στις αντιστασιακές οργανώσεις.(48)

Να σημειωθεί, πως τα ίδια έκαμαν και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας κατά την παράδοση του ιταλικού στρατού, κυρίως στη Θεσσαλία, με τη μεραρχία Πινερόλο. (Δες Βαφειάδη: Απομνημονεύματα Ε’ 223-226).(49)

Αντίθετα, ο Αρχιστράτηγος Μ. Ανατολής, σε μήνυμά του στον ελληνικό λαό, τόνιζε: «... προμηθευτείτε ιταλικά όπλα και πολεμοφόδια, για να μπορείτε να εξακολουθήσετε το γενναίο σας Αγώνα με τον εναπομείναντα εχθρό, με μεγαλύτερη επιτυχία...» (Όλο το μήνυμα Δες: Χ. Φλάισερ: Στέμμα και Σβάστιγα... Β’, 156).

Όμως οι απανταχού πράκτορες της τσωρτσιλικής πολιτικής στη χώρα μας (δηλ. του F.O., των μακροπρόθεσμων συμφερόντων της βρετανικής αποικιοκρατίας) δεν ήθελαν τα ιταλικά όπλα να τα πάρει ο αγωνιζόμενος λαός. Καλύτερα να πήγαιναν στον εχθρό. Βέβαια, δεν τους πέρασε. Πλείστος οπλισμός περιήλθε στους αντάρτες (ΕΛΑΣ). (Δες Σπ. Γασπαρινάτου: Η ΚΑΤΟΧΗ, Α ́τόμο, 529-536, για τον αφοπλισμό και παράδοση τριών ιταλικών μεραρχιών: Δωδεκανήσων (Κούντο), Εφτανήσων (Άκουϊ), Θεσσαλίας (Πινερόλο) -172 χιλιάδων ανδρών και 7.000 αξιωματικών).

5) Διασυρμός  του κύρους αγωνιστών, ωθώντας τους σε ταπεινωτικές και άνανδρες πρακτικές. Π.χ.:

α) Παρότρυναν τον Εμ. Μπαντουβά και συναντήθηκε (25-3-42) με τον Χάρτμαν (Αρχηγό της γερμανικής Αντικατασκοπείας Κρήτης). β) Επίσης, ο Γιάννης Μπαντουβάς συναντήθηκε με εκπρόσωπο του Φρουράρχου Κρήτης (27-7-44), ζητώντας του όπλα και πολεμοφόδια, για χτύπημα των Κομουνιστών. (σχετικά Δες: α) Χιουζ 31. β) Στον Τόμο: Η Ελλάδα στη 10ετία 1940 –1950, σελ. 93-94. γ) Κάβου 127. δ) Θεοδωράκη Α’, 162. ε) Νενεδάκη 130. ε) Χαροκόπου: Η απαγωγή ... 98)

6) Η εξόντωση άξιων αγωνιστών, με την άμεση ή έμμεση συμβολή τους. Ομάδες ή άτομα, που δεν τους ήσαν αρεστά ή τα θεωρούσαν εμπόδιο στα σχέδιά τους (στα άμεσα ή στα μελλοντικά), τα εξόντωναν με κάθε τρόπο. Ενδεικτικά :

α) τους Αν. Πολέντα και Απ. Ευαγγέλου

β) τον Β. Κτιστάκη

γ) τον Εμ. Πιμπλή

δ) τον Γ. Τζαγκαράκη από το Φωτεινό Ρεθύμνου

ε) τους Γεωργαλήδες από τον Πρινέ Ρεθύμνου

στ) τους Ρ. Κούνδουρο και Γ. Ιωαννίδη

(Λεπτομέρειες στα έργα: α) Νενεδάκη 306 -329, 404 –409, β) του Κοκολάκη 188 -194, γ) Βλοντάκη, δ) ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ 25-9-94 για το Ρ. Κούνδουρο από το Γ. Λιονάκη)

7) Η παρεμπόδιση των αντιστασιακών οργανώσεων να χτυπήσουν τους υποχωρούντες και συμπτυσσόμενους Γερμανούς στο Ν. Χανίων. Ό,τι έγινε και στη λοιπή Ελλάδα. Κι εδώ εκτελούσαν εντολές του Τσώρτσιλ,  με βάση τη συμφωνία του με τους Γερμανούς στη Λισαβόνα (Αυγ. 1944). Με αυτή ο Τσώρτσιλ συμφώνησε να αφήσει το γερμανικό στρατό ανενόχλητο να αποχωρήσει από τη χώρα μας. (Δες: α) Μαθιόπουλου: Η Ελληνική Αντίσταση και οι «Σύμμ-μαχοι», 46-58, β) ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ τεύχος 64,18-25, γ) Ρίχτερ: Δύο επαναστάσεις... 188-189, δ) Φ. Οικονομίδη: Οι προστάτες 283-291, ε) (ιδίου): Η Ελλάδα ανάμεσα σε δύο κόσμους, 345.

8) Η προσπάθεια να πυροδοτήσουν και στην Κρήτη τον Εμφύλιο, με ενεργούμενες τις οργανώσεις ΕΟΚ, ΕΟΡ.

Παραδείγματα: α) Τα «Γεναριανά» στο Ρέθυμνο στις 17-1-45. β) η επίθεση των ΕΟΚιτών στον ΕΛΑΣ στο Ηράκλειο στις 29-1-45. γ) η δολοφονία του Σ. Μανωλεσάκη στο Λασίθι(Φλεβάρης 1945). δ) η επίθεση κατά διαδηλωτών στην Ιεράπετρα (24-3-45) με επτά νεκρούς και έντεκα τραυματίες.  ε) η επίθεση στο Φρε κατά ΕΛΑΣιτών (25-3-45), στ) η επίθεση ΕΟΚιτών κατά πλήθους, εισερχομένου στα Χανιά (1 νεκρός, 15 τραυματίες).

Σκοπός όλων αυτών των τραμπουκισμών, η δημιουργία ταραχών και αταξίας, για να βρούνε το πρόσχημα για στρατιωτική επέμβαση, όπως στην Αθήνα. Ο Χιουζ το αναφέρει (σελ. 164): « Ο εμφύλιος πόλεμος αποφεύχθηκε στην Κρήτη, η οποία παρέμεινε σταθερά στο πλευρό μας το Δεκ. 1944. Έτσι, δεν χρειάστηκε να στείλουμε στρατό στην Κρήτη».  (Λεπτομέρειες: α) Σανουδάκη 325-324. β) Βλοντάκη 322 κ.π. γ) Σπ. Μπλαζάκη, Γ. Τζομπανάκη 8,10 . δ) ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ φύλλα 18 και 19-1-1998 (από τον Ν. Κοκοβλή). ε) «ΑΝΤΙ» τεύχος 699 (του 1999) σελ. 32-33.

Αλλά, οι φίλοι μας, οι πράκτορες εκφράστηκαν και στα γραφτά τους   π ε ρ ι φ ρ ο ν η τ ι κ ά  απέναντι στον κρητικό λαό (ο οποίος τα πάντα τους πρόσφερε, πρόθυμα και αφειδώλευτα) για την ιστορία, την αξιοπρέπεια και το δημοκρατικό του φρόνημα. Βέβαια και οι πρακτικές τους τέτοια αναβλύζουν.

Τζ.  Χιουζ -«Η Απόρρητη Αναφορά της δράσεως της SOE στην Κρήτη 1941-45»:

α) Χαρακτηρίζει τους Κρητικούς «αιμοχαρείς και ψευτοπαλληκαράδες» (67 σελ.) και στις σελ. 160-161 «πολύ φιλοβρετανούς».  

β) Την ιστορία του Κρητικού λαού, αυτό το έπος του λαού μας, το γεμάτο αγώνες, δόξες και ολοκαυτώματα για Λευτεριά και προκοπή, ο εκπρόσωπος της βρετανικής αποικιοκρατίας τη θεωρούσε «ψυχαγωγικό ανάγνωσμα»

γ) Αγωνιστές ήρωες του Κρητικού λαού, τους χαρακτηρίζει (σ.121): «μηχανορράφους και ραδιούργους», όπως τον Ν. Ασκούτση, Γιάννη Παϊζη, Γ. Κούνδουρο. Ασφαλώς στερούνταν δουλοπρέπειας.

δ) Τον ηρωικό αντάρτικο στρατό της Κρήτης τον θεωρούσε ανίκανο να αιχμαλωτίσει τον κατοχικό στρατό, τον συγκεντρωμένο στην περιοχή των Χανίων.

 

(46) Ο Στόκμπριτζ: «Από τις επιτυχίες της SOE στην Κρήτη ήταν η δημιουργία της ΕΟΚ» (Χιουζ198) Ο Σανουδάκης: («ΕΛΛΩΤΙΑ» έτους 1998, 240) « Η προσπάθεια διάσπασης της Εθνικής Αντίστασης άρχισε το 1942 από τον Νταμπάμπιν και ολοκλήρωσε ο Λη Φέρμορ».

(47) Πάνω στο θέμα αυτό ο Άρης Βελουχιώτης τόνιζε: «Οι αλυσίδες των Γερμανών είναι από σίδερο και κάποτε θα σκουριάσουν. Των Εγγλέζων είναι από στερλίνες χρυσές, γι’ αυτό δύσκολα κόβονται» (βλ. Γκριτζωνά 132)

(48)Λεπτομέρειες: α) Κοκολάκη 76-78. β)  Χατζή: Η Νικηφόρα... Β’, 144-145. γ) Κάβου 368 -376.

(49)Δες ακόμα:  α)  Η Ελλάδα στη 10ετία 1940-1950, 225-238   β) περ.  ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ τευχ. 86 (1995), 17-25

 

-19-

Ζαν Φίλντινγκ-«ΤΟ ΚΡΥΦΤΟ»:

α) τον αντάρτικο στρατό, τον αποκαλεί «ορδή». ( σελ. 193)

β) Στη μάχη του Τσιλίβδικα (2-10-43) παραβρέθηκε. Γράφει λοιπόν (σελ.198) πως την είδε «ως αδιάφορος θεατής».

γ)  Κάποτε βρέθηκε στην περιοχή του Σελίνου. Σε συζήτησή του με τον Διοικητή της 5ηςΜεραρχίας του ΕΛΑΣ, Γρηγ. Κοντεκάκη, πως ο ελληνικός λαός δε θα δεχτεί την επιστροφή του βασιλιά, του απαντά: «Το μεγάλο Αγγλία κι ένα γκάντιαρο να φέρει να κυβερνήσει το Ελλά-ντα, πρέπει να ντο έχει ντεχτεί». Καθαρή αποικιοκρατική νοοτροπία. Στο βιβλίο του (σελ. 178) το διορθώνει, όχι για γάιδαρο, αλλά «Αρχηγό»(50)

δ) Στο συνέδριο του Θερίσου (7-11-43), όπου παραβρέθηκε, συνάντησε τους Αντ. Μαρή, Ε. Ζεβελάκη, Σ. Σφακιωτάκη. Όταν ρωτήθηκε τι γνώμη σχημάτισε γι’ αυτούς, απαντά: «δεν λένε τίποτα».

Εδώ να προσθέσουμε ακόμη και κάτι από ένα επεισόδιο στον Ψηλορείτη (οροπέδιο Νίδας).  Στις 27-10-έγιναν ρίψεις εφοδίων από αγγλικά αεροπλάνα. Κατά τη διανομή μεταξύ των ανταρτών, ξέσπασε διαφωνία μεταξύ Νταμπάμπιν και Μπαντουβά, που παραλίγο να καταλήξει σε φόνο του Νταμπάμπιν.(51)

Ο Νταμπάμπιν αργότερα, σε επιστολή του στο Τζιφάκη (10-11-42), εκφράζεται σχετικά με το επεισόδιο αυτό, υποτιμητικά για τους αντάρτες και των δύο Αρχηγών (Μπαντουβά, Πετρακογιώργη). Τους χαρακτηρίζει «σ υ μ μ ο ρ ί ε ς». Τον Μπαντουβά (το μετέπειτα πειθήνιο όργανό τους και αδίστακτο φονιά, ακόμη και πρώην συμμαχητών του) τον στολίζει κανονικά: «δεν αντιπροσωπεύει παρά τον εαυτό του»(52) και είναι «βίαιος ψεύτης». Στη μετάφραση του Κοκονά (σελ. 207): «ποτέ δεν ήταν σωστό άτομο». Αλλά λέει ακόμα και λόγια αυτοκρατορικής νοοτροπίας, όπως του τα είχαν διδάξει: «πρόσβαλε το άτομό μου και το αξίωμά μου.»

9) Οι πράκτορες Άγγλοι υποτιμούσαν τη ζωή του κρητικού λαού, επιδιώκοντας γαλόνια, δόξα, χρήμα, πλούτο. Χαρακτηριστικό, η προσπάθεια του Στάνλεϋ Μος να χτυπήσει το 1944 το επιτελείο των Γερμανών στις Αρχάνες, αδιαφορώντας για τις τρομακτικές συνέπειες, από τα αντίποινα των Γερμανών. Αυτή την αστόχαστη ενέργεια την επεδίωξε γιατί δεν τον παρασημοφόρησε η υπηρεσία του, όπως τον Φέρμορ, κατά την απαγωγή του Γερμανού Στρατηγού Κράιπε (26-4-44), ενώ ήταν μαζί.

Ευτυχώς, δεν βρήκε βοηθούς Κρητικούς αντάρτες, οι οποίοι με κάθε τρόπο απόφυγαν να γίνουν εκτελεστές των σχεδίων του.(53)Δεν το άντεξε όμως και πραγματοποίησε το «Σαμποτάζ της Δαμάστας».  (8-8-44)

Οι Άγγλοι πράκτορες στην Κρήτη απόκτησαν χρήμα, δόξα και γαλόνια, με τις θυσίες του κρητικού λαού. «Όσοι ήρθαν στην Κρήτη, πλούτισαν και πήραν γαλόνια, για δήθεν εξαιρετικάς των υπηρεσίας, ενώ, στην πραγματικότητα, επωφελήθηκαν από τας ιδικάς μας προσπάθειας κατά των Καταχτητών, χωρίς ποτέ να διαθέσουν ούτε μια δραχμή για την διατροφήν των και την διαφύλαξίν των»  (Παϊζης 421).

Και ο Συνταγματάρχης Α. Παπαδάκης (ΕΚΘΕΣΗ 205): «Έπαιρναν γαλόνια και αμοιβές. Αυτά τους ενδιέφεραν». Και σίγουρα το σινάφι αυτό των τυχοδιωκτών, δεν ήρθαν στη χώρα μας, ως σύμμαχοι αγωνιστές, μα για να εφαρμόσουν μια συγκεκριμένη και υποδειγμένη πολιτική από προσωπικά τον πρωθυπουργό της χώρας τους, Τσώρτσιλ, από 10-5-1940 μέχρι τις 26-7-45 ( Κυβέρνηση συνασπισμού Συντηρητικών και Εργατικών).

(50)Δες: α) Βλοντάκη 449-450, β) Νενεδάκη 371, γ) Χιουζ 167, δ) Δαφέρμου 94

(51)Για το επεισόδιο αυτό δες Γ. Κάβου 255-256

(52)Κοκονά: Αρχείο Τσιφάκη 79-81

(53)Λεπτομέρειες δες στα βιβλία: α) Ηλία Αθανασάκη: «Η τύχη των Αρχάνων και η μοίρα της Δαμάστας.» Αρχάνες 2001 ΕΚΔΟΣΗ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ και β) στον Δ. Κίπη: «Από τον  Ψηλορείτη στη σκιά του Ολύμπου». Αθήνα 1981, 324-326   (Γλεοντοκόπημα στον Πρινέ με Γερμανούς στο σπίτι του Γ. Ρόμπολα)

 

-21-

Ο Τσώρτσιλ

Θα πούμε μερικά για τον Τσώρτσιλ, για τη νοοτροπία και την πολιτική του. Δύο ήσαν οι αγιάτρευτες παθήσεις του: ο αντικομουνισμός και η αποικιολατρεία.

Τον Κομουνισμό τον θεωρούσε ως το μεγαλύτερο κίνδυνο του Καπιταλισμού, όχι το φασισμό. Η χώρα του, ως η μεγαλύτερη και ισχυρότερη δύναμη του καπιταλιστικού στρατοπέδου τότε και μέχρι το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν επόμενο πως θα ήταν και η βασική υπερασπίστριά του από τον κίνδυνο αυτό (του κομουνισμού). Το μίσος του κατά του Κομουνισμού τον παρέσυρε σε εκρήξεις και πρακτικές ανεπίτρεπτες, κατά και μετά τον πόλεμο, για τους συμμάχους τους. Π.χ.:

1) Τη χειραγώγηση και κυρίως τη διάλυση του αντιστασιακού κινήματος της χώρας μας (όπως και όπου αλλού το μπορούσε, το προσπάθησε).

2) Την προσπάθεια σύστασης μετώπου σε βάρος της ΕΣΣΔ (συμμάχου του τότε, βέβαια, περιστασιακώς). Δεν το πέτυχε όμως στη μορφή αυτή, αλλά σε τροποποιημένη, με αυτή της  Λισαβόνας (Αυγ. 1944), με βάση την οποία, άφησε ανενόχλητο το γερμανικό στρατό ν’ αποχωρήσει από την Ελλάδα. 

3) Την κήρυξη του ψυχρού πολέμου, με τον αντικομουνιστικό εμπρηστικό λόγο του στο Φούλτον των ΗΠΑ στις 5-3-1946.

4) Με την προστασία (εδώ στη χώρα μας) κάθε αντεθνικού και αντικοινωνικού στοιχείου, αρκεί να ήταν αντικομουνιστής. Πρώτοι –πρώτοι οι Ταγματασφαλίτες και κάθε είδους δοσίλογοι. Μετά το Δεκ. 1944 τους απάλλαξε –αυτό συνέχισε και ο διάδοχός του Άτλυ –από κάθε δίωξη και τιμωρία, για εθνική αναξιότητα και τους ενέταξε (η υποχείρια κυβέρνηση της Ελλάδας) στον Κρατικό μηχανισμό (Στρατό, Αστυνομία, Δημόσιες Υπηρεσίες). Μάλιστα έφτασε στο σημείο να τους υμνολογήσει κιόλας.

Να το υμνολόγιο-υπερασπιστήριο για τον ένοχο αυτό κόσμο:

«... οι δοσίλογοι στην Ελλάδα, σε πολλές περιπτώσεις, έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν, για να προφυλάξουν τον ελληνικό πληθυσμό από τη γερμανική καταπίεση.

Τουλάχιστον δεν έκαναν τίποτα, για να εμποδίσουν την είσοδο των απελευθερωτικών δυνάμεων(54), ούτε έδωσαν οποιαδήποτε υποστήριξη στα σχέδια του ΕΑΜ ...

Η τιμωρία των επιφανών φιλογερμανών συνεργατών να γίνει με νόμιμο και αυστηρό τρόπο, ειδικότερα, αν ενέχονται για προδοσία νομιμοφρόνων Ελλήνων(55).»

Το δεύτερο πάθος του, του δημιούργησε την αυταπάτη, πως θα μπορούσε να διατηρήσει, μεταπολεμικά, την ακεραιότητα της αποικιακής Αυτοκρατορίας της Αγγλίας και μάλιστα με τη βοήθεια των ΗΠΑ. Αυτές όμως (ΗΠΑ) από το 1940 έσκαβαν το λάκκο των αποικιακών αυτοκρατοριών -της αγγλικής, της γαλλικής, της βελγικής -με υπομονή, επιμονή, μεθοδικά.

Την προσπάθειά του αυτή (του Τσώρτσιλ, αλλά και του διαδόχου του, Άτλυ) την πλήρωσε ακριβά η χώρα μας με: την ένοπλη επέμβαση το Δεκέμβριο 1944και τις ανήκουστες σφαγές και θηριωδίες, τις εκλογές βίας και νοθείας στις 31-3-45, το νόθο Δημοψήφισμα (1-9-46)και την επαναφορά της μισητής Μοναρχίας, τη διετή τρομοκρατία της Δεξιάς και των συμμοριών της (1945,1946) και τον καταστροφικό Εμφύλιο.

Αναφέρουμε ένα σχετικό περιστατικό, από τη Διάσκεψη της Γιάλτας(4 μέχρι 11 Φεβρουαρίου 1945):

Ο Στετίνιους (Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ) πρότεινε στους συνέδρους να συζητήσουν αργότερα και οι τρεις Μεγάλες Δυνάμεις το θέμα «της κηδεμονίας των αποικιακών και εξαρτημένων λαών». Εξοργισμένος ο Τσώρτσιλ τον διακόπτει και του λέει: «Η Μ. Βρετανία διεξάγει πολλά χρόνια δύσκολο αγώνα για διατήρηση της ακεραιότητας της βρετανικής αυτοκρατορίας... Όσο κυματίζει η βρετανική σημαία στα εδάφη του βρετανικού στέμματος, δε θα επιτρέψω ποτέ, έστω κι ένα, οποιοδήποτε κομμάτι της βρετανικής γης, να μπει σε δημοκρατία... Όσο καιρό θα παραμείνω πρωθυπουργός, ποτέ δεν θα υποχωρήσω ούτε ένα βήμα από την κληρονομιά» .(στου Οικονομίδη: Η Ελλάδα ανάμεσα ... 54).

Σωστά, λοιπόν, τον χαρακτήρισαν (τον Τσώρτσιλ): α) ο Π. Κανελλόπουλος «πολιτικό, που ανήκε στον 19οαιώνα» και β) ο Χάριμαν «αδιόρθωτο ιμπεριαλιστή» (στο ίδιο 45 και 105 σημ. 2)

Το ελληνικό πρόβλημα το χειρίστηκε προσωπικά και αποκλειστικά ο Τσώρτσιλ, γι’ αυτό φέρνουν τεράστιες ευθύνες οι ελληνικές κυβερνήσεις στο Κάιρο (Τσουδερού, Βενιζέλου, Παπατζή) γιατί προσκολλήθηκαν μονόπλευρα και δουλικά στην Αγγλία. Δεν συνήψαν διόλου σχέσεις με τις άλλες Δυνάμεις (ΗΠΑ, ΕΣΣΔ).

Κύριο εμπόδιο στη μεταπολεμική πολιτική του Τσώρτσιλ, για τη χώρα μας, ήταν το αντιστασιακό κίνημα και κυρίως ο μεγάλος του κορμός, το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. Αυτό έπρεπε ή να υποτάξει ή να διαλύσει. Κάθε μέσο χρησιμοποίησε, για το σκοπό αυτό, από το 1942 ακόμη (έτος εμφάνισης των Συνδέσμων στην Ελλάδα), όπως: τον οπλισμό, την ίδρυση του Κ.Γ.Σ.Α., την ίδρυση αντίπαλων αντιστασιακών οργανώσεων, τη διαβολική υποκίνηση συγκρούσεων μεταξύ των αντιστασιακών οργανώσεων κ.ά.

 Όταν αυτά τα μέσα απέβησαν ατελέσφορα, επέμβηκε στρατιωτικά (Δεκέμβριο 1944) (56)

Σε καμιά άλλη χώρα, απελευθερωμένη από την αξονική κατοχή, δε συνέβη ό,τι στη δική μας: (57)

Πραγματικά πρωτάκουστο. Στις 13-11-45 ήρθε στην Ελλάδα ο Υφυπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας (Κυβέρνηση των Εργατικών υπό τον Άτλυ, από τις εκλογές της 5-7-45). Ο Ν. Καζαντζάκης του έστειλε επιστολή, τονίζοντάς του, την προσφορά του ελληνικού λαού και τις υποχρεώσεις της χώρας του προς το λαό αυτό, που βασανίζονταν από τη χαώδη κατάσταση της ασυδοσίας των συμμοριών της Δεξιάς και των Ταγματασφαλιτών. Του τόνιζε λοιπόν σχετικά με το αιματοκύλισμα: «Όταν έφυγε ο Καταχτητής, περιμέναμε όλοι ελευθερία και δικαίωση των εθνικών μας ελπίδων. Έγινε όμως κάτι το απροσδόκητο, μοναδικό στον κόσμο: Οι προδότες και δοσίλογοι πήραν ουσιαστικά την εξουσία και οι  ε λ ε υ θ ε ρ ω τ έ ς   φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν... Η αντεπανάσταση που γέννησε ο τραγικός Δεκέμβρης λυμαίνεται σήμερα την Ελλάδα...». Και τελειώνοντας σημείωσε το χρέος της συμμάχου Αγγλίας στην τραγική κατάσταση της χώρας, μετά το Δεκέμβριο: «... να δείξει πως αληθινά είναι άξια, να μπει μπροστά και ν’ ανοίξει νέο δρόμο, πιο δίκαιο, πιο τίμιο στην ανθρώπινη ιστορία».

Βέβαια, άδικα ο μεγάλος συγγραφέας υπόδειχνε στον Υπουργό της νέας αγγλικής κυβέρνησης, που ακολούθησε την ίδια πολιτική την προηγούμενη

Στη συνέχεια, με υπόδειξη και ανοχή της αγγλικής ηγεσίας (πολιτικής, στρατιωτικής) εξαπέλυσαν στη χώρα μας την τρομοκρατία και δίωξη εναντίον κάθε δημοκρατικού στοιχείου, με τις εγκληματικές συμμορίες των δοσίλογων τη διετία 1945-1946. Αφόρητη έγινε η κατάσταση από τα κακουργήματα των αγγλοκινούμενων τούτων συμμοριών και η χώρα οδηγήθηκε στον καταστροφικό εμφύλιο (1947-1949).

Έτσι οι Άγγλοι, αφού εξόντωσαν τους αγωνιστές της Εθν. Αντίστασης, αιματοκύλισαν τη χώρα, κάθισαν εξουσία δική τους, καταρράκωσαν τις ανθρώπινες αξίες, επικράτησαν οι δυνάμεις του σκοτεινού αναχρονισμού, της άπληστης οικονομικής ολιγαρχίας και της πατριδοκάπηλης ξετσιπωσιάς, όπως λέει ο Καζαντζάκης στην πιο πάνω επιστολή του, παράδωκαν τη σκυτάλη της προστασίας της χώρας μας, στην μαθήτριά της, ΗΠΑ.

Οι ΗΠΑ (η κυβέρνηση, όχι ο λαός) πιο κυνικές και αδίστακτες, ολοκλήρωσαν το έργο της δασκάλας τους: Εξόντωσαν τους Αντιστασιακούς και προσπάθησαν (όσο το μπόρεσαν) να καταρρακώσουν και να σβήσουν και το πνεύμα της Αντίστασης (Ανεξαρτησίας, Δικαιοσύνης, ηρωισμού, λεβεντιάς κ.λπ.), για να μετατρέψουν τον υπερήφανο λαό της χώρας μας σ’ ένα φοβισμένο ανθρωπάκι, ένα ρεμάλι και να μην ξανασηκώσει κεφάλι.

Αυτήν την πολιτική εφάρμοζαν οι Άγγλοι Σύνδεσμοι στη χώρα μας, γι’ αυτό φέρνουν βαριά ευθύνη (ιστορική και ηθική) απέναντι στον υπερήφανο λαό μας, που τόσα τους πρόσφερε.

Εδώ να διευκρινίσουμε κάτι για τους αγγλόφιλους και για αγγλόδουλους: όσα αναφέρουμε και καταλογίζουμε για την πολιτεία των Άγγλων πρακτόρων και της κυβέρνησής τους, δεν αφορούν το γενναίο και δημοκρατικό λαό της Αγγλίας, με τον οποίο ο δικός μας βρέθηκε πολλές φορές στο ίδιο πολεμικό μετερίζι, σε κοινούς αγώνες, για Ελευθερία και Δημοκρατία.

Οι στεγνοί και ανάλγητοι εκπρόσωποι (πολιτικοί, στρατιωτικοί κ.λπ.) της αποικιοκρατίας, καταπιεστές και εκμεταλλευτές των λαών, δεν είχαν ποτέ φίλους. Μόνο τα άψυχα συμφέροντα, στο βωμό των οποίων θυσιάζουν τα πάντα: ζωές και ανθρώπινες αξίες.

Με τη βία και το αίμα κυριαρχούσαν. Αυτό έπραξαν και στη χώρα μας. Ήρθε, λέει, ο αγγλικός στρατός ως ελευθερωτής. Όμως ο γερμανικός στρατός είχε αποχωρήσει.(58)Εδώ παρέμεινε ως το 1950, ώσπου οργάνωσαν το νέο ελληνικό στρατό και τον στελέχωσαν με τους Ταγματασφαλίτες. (59)

Και στην Κρήτη, το λίγο στρατό που έφεραν, τον άφησαν μέχρι το 1945. Την περίοδο αυτή είχαν αφήσει πάνοπλο το γερμανικό στρατό στην περιοχή του Ν. Χανίων, αλλά και κυρίαρχο. Εδώ δεν είχαν Ταγματασφαλίτες και ανέθεσαν το ρόλο αυτό στους Γερμανούς. Δίκαια η περίοδος αυτή ονομάστηκε «Α γ γ λ ο γ ε ρ μ α ν ι κ ή  κ α τ ο χή». (60)Ο Τσουδερός είχε πει στον Παϊζη στο Κάιρο: «Είναι τρομερό να ‘χεις ισχυρούς εχθρούς, αλλά και δόλιους και αχάριστους φίλους»

 

(54) Τον αγγλικό επεμβατικό στρατό το Δεκ. 1944, τον ονομάζει «απελευθερωτικό». Από ποιο καταχτητή απελευθέρωσε την Ελλάδα τότε, αφού ο γερμανικός στρατός είχε ολοσχερώς αποχωρήσει, εκτός από τμήμα στο Ν. Χανίων, που επίτηδες τον άφησαν;

(55) «Με αυστηρό και νόμιμο τρόπο» δηλ. όχι τιμωρίες των δοσίλογων. Άλλωστε μόλις έφτασε ο σφαγέας Σκόμπι στην Αθήνα, διέταξε τη διακοπή τούτων, ως «γενικός Διοικητής σε κατεχόμενη χώρα». Εδώ ο Τσώρτσιλ με το χαρακτηριστικό «νομιμόφρονες έλληνες», ο στυγνός αποικιοκράτης, εννοεί τους αγγλόδουλους.  Καθένας που ήταν υποταχτικός του, φίλος του και υπερασπιστής των αποικιακών του συμφερόντων, τον βάφτιζε «νομιμόφρονα». Στη μάντρα αυτή χωρούσαν όλοι, και οι δοσίλογοι, αφού ήσαν πρώτα αντικομουνιστές, οι οποίοι (κομουνιστές) ήταν οι «κύριοι αντίπαλοι». Βλέπετε,  οι πρώην «νομιμόφρονες» στους Γερμανούς έγιναν τώρα «νομιμόφρονες» των Άγγλων. Οι Γραικύλοι και Νενέκοι τούτοι δεν δυσκολεύονταν ν’ αλλάσσουν αφεντικό. (Δες: α) Φ. Οικονομίδη: Η Ελλάδα ανάμεσα ... 348, β) Συλ. Τόμος: Μελέτες για τον Εμφύλιο 51-52.

(56) «Η ένοπλη επέμβαση της Μ. Βρετανίας στην Ελλάδα το 1944, για εξόντωση των δυνάμεων της Εθνικής Αντίστασης και την επιβολή αγγλόδουλου καθεστώτος, είναι μία από τις πιο μαύρες σελίδες της νεότερης Ιστορίας». (Κυριάκος Σιμόπουλος: Ξενοκρατία, μισελληνισμός και υποτέλεια σελ. 603). Να σημειώσουμε πως το αντιστασιακό Κίνημα της χώρας μας (ο ΕΛΑΣ βασικά) είχε καθηλώσει το 1943-1944:  α) την Ε’ Γερμανική Στρατιά (10 γερμανικές μεραρχίες), β) το Β’ Βουλγαρικό Σώμα Στρατού (180.000). Μέχρι το Σεπτέμβριο 1943 υπήρχαν στην Ελλάδα 3 ιταλικές μεραρχίες. Στο σύνολο των εχθρικών δυνάμεων πρέπει να συμπεριλάβουμε και τα Τάγματα Ασφαλείας και Ευζωνικά, 16.000 άντρες .Ο Οικονομίδης («Οι προστάτες» 475) τονίζει: «Δίκαια στην ηγεσία, στα μέλη και στους οπαδούς του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, ανήκει ο τίτλος της οργάνωσης της ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ, στην περίοδο της Κατοχής, που μαζί με την Επανάσταση του 1821, αποτελούν τους δύο πόλους αναφοράς της Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας».

(57)«... έβαλε (σ.σ. η πολιτική του Τσώρτσιλ, εκτελεστές της οποίας υπήρξαν οι Σύνδεσμοι) αντιμέτωπη στον Εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα όλη την παράταξη των συνεργατών των Καταχτητών: δοσίλογων, αντιδραστικών, συντηρητικών». (Ν. Ζιάγκα: Αγγλικός Ιμπεριαλισμός και Εθνική Αντίσταση, Α’ τόμος, σελ. 6) Βέβαια, για τιμωρία δοσίλογων ας μη γυρεύουμε. Όλοι τους επιβραβεύτηκαν. Ενδεικτική Βιβλιογραφία:1) ΣΥΤΝ. ΠΡΑΞΗ 6 (ΦΕΚ 12Α’, 20-1-45)2) Ν. Καρκάνη: Οι δοσίλογοι της Κατοχής  Αθήνα  «ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ» 1981   3)Λ. Αποστόλου: Η παρωδία της δίκης των δοσιλόγων και η αυτοκαταδίκη της Δεξιάς. 19454) Προκ. Παπαστράτη: Η εκκαθάριση των Δημοσιών Υπηρεσιών (στον ΤΟΜΟ: Μελέτες για τον Εμφύλιο 1945-1949. Αθήνα «ΟΛΚΟΣ» σελ. 47-665) Θ. Σφήκα: Οι Άγγλοι Εργατικοί και ο Εμφύλιος Πόλεμος στην Ελλάδα. ΦΙΛΙΣΤΩΡ 1997,  85

(58)Ο Μπέβιν (ηγετικό στέλεχος το Εργατικού Κόμματος) είπε στις 20-12-44 στη Βουλή: «Όπου αποβιβαστήκαμε ως ελευθερωτές, παραμένουμε σαν τύραννοι».

(59)Για την αποχώρηση του βρετανικού στρατού από την Ελλάδα, δες: α) στον Τόμο: Μελέτες για τον Εμφύλιο 1945-49. Αθήνα «ΟΛΚΟΣ» 1992, σελ. 271-283 από τον Αμερικάνο Καθηγητή R. Frazierβ) Θ. Σφήκα: ΟιΆγγλοι Εργατικοί και ο Εμφύλιος Πόλεμος στην Ελλάδα. ΦΙΛΙΣΤΩΡ 1997, σελ. 340-347, 506

(60) Πρωτοφανές φαινόμενο στην παγκόσμια ιστορία.

 

-22-

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

1) Τ. Νταμπάμπιν:              α) από 15-04-42   μέχρι  15-02-43

(Αντισυνταγματάρχης)     β) από  07-09-43  μέχρι  23-05-44

                                              γ) από 13-07-44  μέχρι   04-04-45

2) Β.Ν.Φ. Πουλ:     από  26-07-41  μέχρι  22-08-41

(Έφεδρος Ανθυπλοίαρχος )

3) Τζ. Σμιθ Χιουζ:           α) από  09-10-41  μέχρι  18-12-41

(Ταγματάρχης)                β) από  07-05-43  μέχρι  06-06-43  

                                          γ) από   06-10-44  μέχρι  17-02-45

4) Α. Ου. Φίλντινγκ:       α) από  11-01-42  μέχρι  05-08-42

(Ταγματάρχης)                β) από  27-11-44  μέχρι  20-01-44  

                                          γ) από  06-12-44  μέχρι  01-02-45

5) Π. Λη Φέρμορ:           α) από  23-06-42 μέχρι  23-09-43

 (Ταγματάρχης)               β) από  04-02-44 μέχρι  15-05-44

                                         γ) από  26-10-44 μέχρι 023-12-44

6) Α.Μ. Ρέντελ:           από  23-09-43 μέχρι 01-01-1945

(Ταγματάρχης)

7)  Ρ.Κ. Μπάρνες:      α) από  31-10-43  μέχρι 20-06-44

(Ταγματάρχης)          β) από 20-08-44  μέχρι 23-03-45

8) Ντ. Τζ. Τσικλητήρας:         α) από  22-12-43  μέχρι 15-05-44

(Ταγματάρχης)                        β) από  30-08-44  μέχρι 17-02-45

9) Τ. Μπρους Μίτφορντ:        από 20-08-44  μέχρι 13-03-45

 (Ταγματάρχης)

10) Τάρελ:                      από 11-01-42  μέχρι 15-04-42 (σαμποτέρ)

(Λοχαγός)

11) Κρ. Μ. Γιουντχάουζ:    από 23-11-41 μέχρι 15-04-42

(τότε Λοχαγός, Συνταγματάρχης τώρα)

12) Τζ. Τζ. Μπάρχαμ:   από 20-01-44 μέχρι 16-10-44

(Λοχαγός)

13) Α.Ε.Ε. Ρήντ:                         από 27-11-42  μέχρι 07-05-43 (σαμποτέρ)

(Λοχαγός)

14) Τζ. Ου. Χάουζμαν:       από 04-04-44  μέχρι  20-01-45

(Λοχαγός)

15) Σ.Τζ. Λούσκομπ:            από 20-08-44  μέχρι  26-03-45

(Λοχίας)

16) Τζ. Ντοτ:                              από 20-08-44  μέχρι  21-03-45

(Αρχιλοχίας)

17) Ντην Σπιντ:                        από 20-08-44  μέχρι  21-03-45

(Δεκανέας)

Στον  Ασύρματο:

1) Χ. Μπρουκ:           από 06-07-43 μέχρι 20-06-44

2) Ρ. Τάρβες:                         α) από 15-04-42  μέχρι 05-08-42β) από 27-11-42  μέχρι 12-12-43

3) Ρ. Χ. Έβερσον:                   α) από 01-01-42  μέχρι 15-04-42  β) από 07-09-43  μέχρι 23-05-44 

4) Τζ. Μπίνγκαμ:                     από 15-02-43  μέχρι     06-06-43(Λοχίας)

5) Τζ. Ντίλεϋ:  α) από   13-09-43  μέχρι 23-05-44

(Λοχίας)                                       β) από   14-08-44  μέχρι 03-12-44

6) Μπ. Ράνσομ:                               από 06-09-44  μέχρι  26-05-44

(Λοχίας)

7) Ντ. Σ. Τζ. Τζιλεσπάτ:                   από 20-12-43  μέχρι  26-02-45

(Αρχιλοχίας)

8) Τζ. Μπράντλεϋ:                           από 05-09-42  μέχρι  15-02-43

(Λοχίας)

9) Κ. Χόντισον:                                από 20-01-45  μέχρι  23-03-45

(Αρχιλοχίας)

10)  Α. Χαρμπότελ:            α) από 11-06-44  μέχρι  17-11-44

(Δεκανέας)                          β) από 22-12-44  μέχρι   26-02-45

11) Ντ. Ρόμπεϋ:                          από Δεκ. 1944   μέχρι Γενάρη 1945

(Λοχίας)

12) Α. Κάμπελ:                            από Δεκ. 1944  μέχρι  26-02-45

(Δεκανέας)

13) Τζ. Τζόϋ:                               από Νοέμ. 1944  μέχρι 12-03-45

(Δεκανέας)

14) Κ. Ρουκ:                                από 11-06-44  μέχρι  26-02-45

(Δεκανέας)

15) Σ. Θόρπε:                             από 20-01-45  μέχρι  26-02-45

(Δεκανέας)

16) Τζ. Φίνεϋ:                              από 26-11-43 μέχρι  03-03-45

(Δεκανέας)

17) Μ. Ουάϊτ:                 α) από 23-06-42  μέχρι 07-05-43

(Υπολοχαγός)                β) από 23-05-44  μέχρι 23-02-45

18) Ου. Νοξ:                                  από 31-10-43  μέχρι 22-03-44

19)Τζ. Πέρκινς:                              από 28-07-43  μέχρι 27-02-44

(Λοχίας)

20) Τζ. Λέβις:                                 από 07-09-43  μέχρι 23-03-45

(Λοχίας)

 

Και με επιπρόσθετες απασχολήσεις:

1) Τζ. Ντιλάνεϋ:                          από 01-01-42  μέχρι 15-04-42

 (οπλουργός)(Λοχίας)

2) Τζ. Μακφάρλεϊν:                     από 05-09-42   μέχρι 15-02-43

 (στρατολόγος)(της ΡΑΦ)

3) Τζ. Άνερσον:                          από 20-08-44 μέχρι 13-03-45

(Εκπαιδευτής)(Λοχίας)

4)  Ρ. Κόουλες:                          από 20-08-44  μέχρι 13-03-45

 (Εκπαιδευτής)(Λοχίας)

5) Ε.Ε. Ουάτσον:                        από 20-08-44   μέχρι 19-01-45

(Λοχίας)

Άλλοι Αξιωματικοί:

1) Στάνλεϋ Μος:        α) από 04-04-44  μέχρι 15-04-44

(Λοχαγός)                   β) από 06-07-44  μέχρι 15-08-44

2) Χ. Φρέιζερ:                          α) από 03-06-44  μέχρι 21-12-44

(Λοχαγός)                               β) από 14-01-45  μέχρι 26-02-45

3) Τζ. Μακ Ελρόϋ:                     από 16-12-44  μέχρι 26-02-44

(Λοχαγός)

4) Χ. Πίκερινγκ:                                              από 16-01-44

 (Λοχαγός)

5) Κ. Μακ Ο ́ Ντόνελ:                      από 19-11-44  μέχρι 06-01-45

6) Ε. Πίκοκ:                                     από 03-06-44  μέχρι Αύγ. 44

(Υπολοχαγός)

 

-23-

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Εισαγωγικό Σημείωμα

Βασικά στοιχεία για τη δράση των Άγγλων πρακτόρων της SOEστην ηπειρωτική Ελλάδα και Κρήτη πήραμε από τις Αναμνήσεις και Αναφορές των πρωτεργατών.

1)Έντυ Μάγιερς: Ελληνική περιπλοκή -Αθήνα 1975

2)Γιουντχάουζ -Κρις:  Το μήλον της Έριδος -Αθήνα 1976 ( Δες Θ. Σφήκα: Οι Άγγλοι Εργατικοί και ο Εμφύλιος Πόλεμος στην Ελλάδα. ΦΙΛΙΣΤΩΡ 1997,  σ. 17, σημ. 6η)  

3)Τζ.  Χιούζ: Η Απόρρητη Αναφορά της δράσεως της SOE στην Κρήτη 1941-45(μετάφραση -σχόλια Ελευθ. Παπαγιαννάκη)

4)   Φίλντινγκ: Το Κρυφτό

Υπάρχουν και άλλες πηγές, που τις καταγράφουμε στη συνέχεια.

Τα έργα των Μάγιερς και Κρις εκδόθηκαν στη χώρα τους λογοκριμένα. Έτσι μεταφράστηκαν και εκ-δόθηκαν και στη χώρα μας. Άλλο στοιχείο, για τα γραφτά των πρακτόρων, είναι η μεροληψία, η δια-στρέβλωση.  Στη σελ. 9 της εργασίας τούτης, δώσαμε την άποψη Καθηγητή για την αξία τους, ως ιστορική πηγή.

Επίσης, η Καθηγήτρια της Ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, κ. Βασιλική Τάση, σε εργασία της [δες «ΟΥΤΟΠΙΑ» τεύχος 6 (1993),σελ. 43-49] αναλύει και αξιολογεί τα έργα των πρωτεργατών του ελληνικού δράματος: Τσώρτσιλ, Λήπερ, Μάγιερς, Κρις, ως εμπαθή και μεροληπτικά.

Για την ΑΠΟΡΡΗΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ του Χιουζ: Υπάρχει σε δύο μεταφράσεις. Η μία από τον Υποστράτηγο Ελευθ. Παπαγιαννάκη και η άλλη από το γιατρό Ν. Κοκονά, με τίτλο: «Κρήτη 1941-1945. Αντίσταση, Συμμαχικές Αποστολές. Βρετανική ΕΚΘΕΣΗ» -Ρέθυμνο 1993. Υπάρχουν διαφορές στις δύο μεταφράσεις (αποδόσεις αγγλικών όρων, παραλείψεις σειρών κ.ά.)

1) Σ. Βλοντάκη:Η «οχυρά θέσις» Κρήτη -Αθήνα 1976

2)  Αντ. Σανουδάκη: Εκκλησία και Αντίσταση. Ο ρόλος της Εκκλησίας της Κρήτης στις μεταξύτων  αντιστασιακών οργανώσεων σχέσεις –Ηράκλειο 1993 

3) Ανδ. Νενεδάκη:Ο Εφεδροπατέρας –1982

4) Κ. Πυρομάγλου: α) Ο Δούρειος ίππος –1978 β) Εθνική Αντίστασις –1975 (επανέκδοση από του 1947) γ) Γ. Καρτολής και η Εποχή του –Αθήνα 1965 (Α’ τόμος)

5) Συλλ. Τόμος: Η Ελλάδα στη Δεκαετία 1940-1950 –Αθήνα «ΘΕΜΕΛΙΟ» 1984

6) Συλλ. Τόμος: Η Ελλάδα 1936-1944 Δικτατορία-Κατοχή-Αντίσταση. –Αθήνα «Α.Τ.Ε.»

7) Π. Ενεπεκίδη: Η Ελληνική Αντίσταση 1941-1944  –Αθήνα 1964

8) Περιοδικό:ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ ΑΡΧΕΙΟΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ (Ι.Α.Ε.Α.)43 τεύχη

9) Ι. Παϊζη:Η Μάχη της Κρήτης. Το μετά την Μάχην. Η Αντίστασις. –1973

10) Ασκλ. Θεοδωράκη:Η Εθνική Αντίστασις Κρήτης, Α’ τόμος

11) Μ. Κοκολάκη: Ανατολική Κρήτη. Κατοχή, Αντίσταση, Εμφύλιος. –Αθήνα «ΓΝΩΣΗ» 1988

12) Ε. Μαχαίρα: 50 χρόνια μετά -1992

13) Κ. Γκριτζώνα: Ο Άρης Βελουχιώτης και οι Άγγλοι –«ΓΛΑΡΟΣ» 1983

14) Χ. Φλάισερ: Στέμμα και σβάστιγα. Η Ελλάδα της Κατοχής και της Αντίστασης (2 τόμοι)

15) Συλλ. Τόμος:Από την Αντίσταση στον  Εμφύλιο (επιμέλεια Μάριον Σαράφη)

16) Φ. Οικονομίδη: α) Οι προστάτες –«ΚΑΚΤΟΣ» 1984 β) Η Ελλάδα ανάμεσα σε δύο κόσμους –Αθήνα «ΟΡΦΕΑΣ» 199

17) Κυρ. Σιμόπουλου:Ξενοκρατία, μισελληνισμός και υποτέλεια. –Αθήνα 1990

18) Χ. Μάγιερ:Η Αναζήτηση –Αθήνα «ΚΑΛΕΝΤΗΣ» 1995 (μετάφρ.Γ.Μυλωνόπουλου)

19) Συλλ. Τόμος:Η προσωπικότητα του Άρη Βελουχιώτη και η Εθνική Αντίσταση  –Αθήνα «ΦΙΛΙΣΤΩΡ» 1997

20)  Ρίχτερ: Δύο Επαναστάσεις και Αντεπαναστάσεις στην Ελλάδα  (2 τόμοι)

21) Π. Ροδάκη:Δεκέμβρης 1944 –«ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ» 198422) Ν. Σταύρου:Συμμαχική πολιτική και στρατιωτικές επεμβάσεις  –«ΠΑΠΑΖΗΣΗΣ» (μετάφραση Σπ. Θεοδωρόπουλου)

23) Σπ. Μπλαζάκη –Γ. Τζομπανάκη:35 Χρόνια Αντίσταση

24) Κ. Παπακόγκου: Γράμματα για τον Άρη –Αθήνα «ΠΑΠΑΖΗΣΗΣ» 1976

25) Ηλ. Αθανασάκη:  Η τύχη των Αρχανών και η μοίρα της Δαμάστας  Έκδοση ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ 2001

26) Μ. Σπηλιοτοπούλου: SOE: Στρατολόγηση Ελλήνων στην Ελλάδα και στη Μ. Ανατολή (1941-1944)(στο ΔΕΛΤΙΟ Κέντρου Έρευνας της Ιστορίας του Νεότερου Ελληνισμού ΤΟΜΟΣ 33 (του 2003)  σελ. 237,282  

27) Περιοδικό του ΕΛΙΑ, ΑΡΧΕΙΟΤΑΞΙΟ τεύχος 5 (2003), σελ. 104-111 (από το Θ. Σαμπατάκη)

28) Προκ. Παπασταμάτη -Μ. Σπηλιωτοπούλου:   Χρονολόγιο γεγονότων που αφορούν την Ελλάδα (15-8-1940 μέχρι 12-10-1944) από έγγραφα του F.O. (=  Υπ. Εξωτερικών Αγγλίας) –Αθήνα  «Κ.Ε.Ι.Ν.Ε.» (Κέντρο Έρευνας Ιστορίας Νέου Ελληνισμού

29) Θεόδ. Σαμπατάκη:  Ταυτότητες  πρακτόρων και Κωδικά Ονόματα. Η δραστηριότητα των βρετανικών υπηρεσιών πληροφοριών στην Ελλάδα(1939-1944)   –Αθήνα «ΦΙΛΙΣΤΩΡ» 2006 σ

'

13-01-22

Αετίων Σωτήριος Ριζόγιαννης

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ "ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ¨:http://rozosotiris.blogspot.com/2022/01/016.html