(101).«ΕΚΘΕΣΙΣ ΤΗΣ ΕΑΜΟΚΟΥΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ/ Ο ΡΟΛΟΣ ΕΘΝΙΚΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ / ΛΟΧΑΓΟΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ Δ.»

(1) ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ !

Ευχαριστίες στον ιστοριοδίφη,  αξιόλογο και έγκριτο Ιστοριογράφο, υποστράτηγο ε.α. Γιάννη Πριόβολο, για την παραχώρηση ενός ενέκδοτου στο σύνολό του ιστορικού τεκμηρίου, για τον «κατοχικό εμφύλιο»: «ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΙΣ ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΑΜΟΚΟΥΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑΝ ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ/Ο ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ/ ΥΠΟ ΤΟΝ ΛΟΧΑΓΟΝ ΠΕΖΙΚΟΥ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΝ ΔΗΜΗΤΡΙΟΝ»

Στο τεκμήριο αναφέρονται πολλά άγνωστα και γνωστά γεγονότα και ονόματα πρωταγωνιστών,για την Εθνική Αντίσταση κυρίως στην Πελοπόννησο, εκ των οποίων σήμερα εν συσχετισμώ με άλλα συναφή εξ άλλων πηγών, βοηθούν στην διαμόρφωση συγκεκριμένου ολικού συμπέρασματος και ασφαλούς αντιλήψεως για την εμφυλιακή τραγωδία των Ελλήνων, η οποία διαδραματίστηκε τότε !

Ας είναι η εδώ κατά δύναμιν μου, ψηφιακή επιμέλεια και παρουσίαση με κάποιες σημειώσεις, υπομνηματισμούς, επισημάνσεις, υπογραμμίσεις απ΄εμού,  σεβαστή για την ιστορία, τους νεκρούς και  αναγνώστες. *(Η δακτυλογράφηση και επιμέλεια του κειμένου της «Έκθέσεως» και κάποιων σημειώσεων είναι του ιδίου Γιάννη Πριόβολου.)

Ως πρόλογος παρουσιάζεται το βιογραφικό του συντάξαντος την «Έκθεσιν» Λοχαγού Δημ. Γιαννόπουλου, συνταχθέντος από τον συγγραφέα Γιάννη Πριόβολο, το οποίο περιέχεται στο βιβλίο του: [Εθνικιστική «αντίδραση» και Τάγματα Ασφαλείας…. σελ. 502-504] :

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ ΔΗΜ.

Γιαννόπουλος Δημήτριος του Ιωάννου: Γεννήθηκε στη Δόξα Αρκαδίας το 1904. Τον Ιούλιο 1925 ονομάστηκε έφεδρος ανθυπολοχαγός (ήταν απόφοιτος Εμπορικής Σχολής). Αργότερα φοίτησε στη Στρατιωτική Σχολή Υπαξιωματικών από όπου αποφοίτησε ως ανθυπολοχαγός πεζικού τον Ιούλιο 1930. Λίγους μήνες αργότερα προφυλακίστηκε λόγω συμμετοχής του «εις το ανατρεπτικόν κίνημα της 29ης Οκτωβρίου 1930». Αποφυλακίστηκε στις 7-2-1931. Φοίτησε στη Σχολή Πολέμου (1939-1940). Στον ελληνοϊταλικό πόλεμο ουσιαστικά δεν συμμετείχε (τοποθετήθηκε στη ΙΙ Μεραρχία/1ο Γρ. «εν Αλβανία» στις 31-3-1941). Το Μάρτιο του 1942 μετέβη οικογενειακώς από την Αθήνα στο χωριό του, Δόξα Γορτυνίας, για λόγους επισιτιστικούς. Εκεί οργάνωσε σε 5 Δήμους της επαρχίας Γορτυνίας «Εθνικιστικούς πυρήνας» με σκοπό την κατάλληλη στιγμή «να συναγερθούν κατά του κατακτητού» (Έκθεση Γιαννόπουλου, ό.π.). Παράλληλα είχε επαφή με συναδέλφους του που διέμεναν στην περιοχή Ηλείας (π.χ. με τον ταγματάρχη πεζ. Καραχάλιο Χρ.), περιοχή Γορτυνίας κ.λπ. Με τους διαμένοντες στην Τρίπολη συναδέλφους του, είχε επαφή με τους «κατά καιρούς» εκεί διοικητές της Στρατιωτικής Διοικήσεως ανώτερους αξιωματικούς «Καλοτάνταλο - Γιαννακόπουλο - Τσαρούχη», αλλά καμία οδηγία δεν έπαιρνε, γιατί, όπως του έλεγαν, «Από Αθήνας δεν έχομεν ουδεμίαν κατεύθυνσιν». Έτσι, προηγήθηκε η οργάνωση του ΕΑΜ, η κίνηση της οποίας είχε αρχίσει «εις την Γορτυνίαν από τας αρχάς 1943, έντονα μάλιστα και στ’ ανοιχτά». Περί το τέλος Απριλίου του 1943 ο Γιαννόπουλος εντάχτηκε στο ΕΑΜ και λίγο αργότερα ανέλαβε «στρατιωτικός υπεύθυνος του ΕΑΜ Γορτυνίας» (Κοσιώρη, ό.π., σ. 24). Στην έκθεσή του (ό.π.) γράφει ότι συναποφάσισε με τον υπομοίραρχο Κωτσόπουλο διοικητή της υποδιοικήσεως χωροφυλακής Τροπαίων, «ο οποίος παρακολούθη τους Ιταλούς», να πλευρίσει «προς την ΕΑΜ» για να αντιληφθούν «τας προθέσεις των και τους σκοπούς των». Μεσολαβούν διάφορα γεγονότα (τα περισσότερα τα έχουμε αναφέρει στο Κεφ. 4), στα οποία έλαβε μέρος (άνοιξη-καλοκαίρι 1944)  πότε ως «εθνικιστής» (οργάνωση Ε.Ο.Α.) και πότε ως «ελασίτης» (Κοσιώρη, ό.π., σ. 24-31 και σ. 128-140). Περί το τέλος Αυγούστου του 1943 αποχωρεί κρυφά από την επαρχία Γορτυνίας ενώ είναι ενταγμένος, έστω μη οικειοθελώς, στον τοπικό ΕΛΑΣ και μεταβαίνει στην Τρίπολη. Κατόπιν, αφού «απαγγιστρώνει» την οικογενειά του από το χωριό Λαγκάδια, φτάνει στην Αθήνα αρχές του Οκτωβρίου 1943. Στην Αθήνα έρχεται σε επαφή με τον αδερφό της γυναίκας του λοχαγό πεζ. Μανωλάκο Κων. (φανατικό στέλεχος της Οργάνωσης Χ) αλλά και με διάφορους υψηλόβαθμους συναδέλφους του («στρατηγόν Παναγόπουλον όστις εφέρετο ως αρχηγός της Ιεραρχίας», συνταγματάρχη πεζ. Μπουλαλά Κλ. κ.λπ.). Τέλος, από τους διάφορους «δρόμους» που υπήρχαν τότε μπροστά του (διαφυγή στη Μέση Ανατολή, ένταξη σε κάποια αντιστασιακή οργάνωση, αντάρτικο βουνού, Τάγματα Ασφαλείας κ.λπ.) προτίμησε την κατάταξή του στα Τάγματα Ασφαλείας διότι «η γνώμη πλείστων ανωτέρων και ανωτάτων αξιωματικών ούς συνεβουλεύθην περί του ρόλου των Ταγμάτων, με έπεισαν ότι τα Τάγματα θα παίξουν Εθνοσωτήριον ρόλον» (Έκθεση Γιαννόπουλου, ό.π.). Με την επιλογή του όμως αυτή, δεν έλαβε υπόψη του, ή –το πιο σίγουρο– αδιαφόρησε τελείως περί αυτού, ότι εκ των πραγμάτων θα λάβαινε μέρος σε στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον Ελλήνων (κομμουνιστών έστω σε κάποιο ποσοστό) σε συνεργασία, στο πλήθος των περιπτώσεων, με τις κατοχικές αρχές και θα προέβαινε έτσι σε πράξεις αντιβαίνουσες τουλάχιστον στη στρατιωτική Τιμή και την εθνική συνείδηση. Περί αυτού το στρατιωτικό στέλεχος της Ε.Ο.Α. Γορτυνίας Ι. Κοσιώρης (επί Κατοχής ανθυπολοχαγός πεζικού) γράφει: «Δυστυχώς στην Αθήνα [ο Γιαννόπουλος] προχώρησε και σε άλλην κακήν ενέργειαν. Κατετάγη στον Λόχον της “Δημοκρατικής Φρουράς” δηλαδή σε Τμήμα συνεργαζόμενον με τους Γερμανούς!!!» (Κοσιώρης, ό.π., σ. 140).

Ο Γιαννόπουλος με την καταταξή του στα Τάγματα Ασφαλείας, η οποία έγινε περί το τέλος Οκτωβρίου 1944, τοποθετήθηκε στο ΙΙ Ευζωνικό Τάγμα Αθηνών (διοικητής λόχου). Περί τα τέλη Ιανουρίου του 1944 όταν το εν λόγω Τάγμα μεταστάθμευσε στην Πάτρα, ο Γιαννόπουλος το ακολούθησε. Στην Πάτρα πήρε μέρος ως διοικητής λόχου σε συνεργασία με γερμανικά τμήματα στη μάχη των Δεμεστίχων (24 και 25 Φεβ. 1944) όπου πολέμησε μετά φανατισμού εναντίον του ΕΛΑΣ (ο ίδιος γράφει ότι προτάθηκε «μετά μίαν μάχην σκληροτάτην εν Πελοποννήσω δια προαγωγήν μου επ’ ανδραγαθία»). Τον Απρίλιο του 1944 μετατέθηκε στην Αθήνα (1ο Ευζωνικό Σύνταγμα). Ο υποδιοικητής του Ευζωνικού Συντάγματος Αθηνών Κυριακού Παν. σε διαδοχικές σημειώσεις για τον λοχαγό Γιαννόπουλο Δημ., «δια το χρονικόν διάστημα από Απρ. 1944 με Σεπ. 1944», γράφει: «Υπηρέτησεν υπό τας διαταγάς μου επί εξάμηνον ως Διοικητής του 3ου Λόχου του Συντάγματος Ευζώνων Αθηνών. […]. Κατά μήναν Αύγουστον 1944 μετά του Λόχου του εγκατεστάθη εις περιοχήν Τοπολίων δια την προστασίαν της συγκομιδής των σιτηρών υπό εθνικοφρόνων πολιτών. Την νύκτα της 8-9 Αυγούστου ο λόχος του ευρισκόμενος εις Τοπόλια εδέχθη σφοδράν επίθεσιν υπό δυνάμεως 600 Αναρχικών υπό τους Ορέστην και Δεληβοριάν. Χάρις εις την καλήν διάταξιν του Λόχου του και την καλήν κατανομήν των αυτομάτων όπλων, απέκρουσε την επί 8ωρον λυσώδη επίθεσιν των Αναρχικών, επενεγκών εις αυτούς βαρυτάτας απωλείας, ο Λόχος του έσχε 7 νεκρους και 23 τραυματίας. Ο ανωτέρω Λοχαγός τραυματισθείς κατά την διάρκειαν της επιθέσεως παρέμεινεν εν αφασία επί τόπου» (ΥΣΑ, ατ. έ. Γιαννόπουλου). Δέον να σημειώσουμε εδώ ότι ο Κυριακού αποφεύγει, όπως είδαμε, να αναφέρει ότι στη μάχη αυτή έλαβαν μέρος, συνεργαζόμενοι απόλυτα με το λόχο του Γιαννόπουλου και τμήματα των Γερμανών κατακτητών, σε αντίθεση με τον ίδιο τον Γιαννόπουλο που δεν είχε φαίνεται πρόβλημα σε σχετική έκθεσή του (Σεπτέμβριος 1944) να το αποκρύψει. Βλ.  «Έκθεσις μάχης Τοπολίων νύκτα 8-9 Αυγούστου 1944».

Το 1949, ο Γιαννόπουλος, αντισυνταγματάρχης τότε και διοικητής του 566 ΤΠ, «Εφονεύθη εκ νάρκης πλησίον Πενταλόφου οδηγών το τάγμα του προς Γράμμον εξ’ αιτίας των εισελθόντων εις αυτόν Κ/Σ» (ΥΣΑ, ατ. έ. του ίδιου). Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το Ημερολόγιο Επιχειρήσεων 566 ΤΠ της 36 Ταξιαρχίας, με εγγραφή 5-4-1949, «Το τάγμα εκινήθη προς Πεντάλοφον. Περί ώραν 14.00 εις θέσιν Ν 333-147 συνεπεία εκρήξεως νάρκης εφονεύθησαν ο Διοικητής του τάγματος Αντισυνταγματάρχης Γιαννόπουλος Δημ., ο Διοικητής του 3ου Λόχου υπολοχαγός Τσούμας Ευάγγελος, ο Αξιωματικός Πληροφοριών έφ. Ανθυπολοχαγός Βαρβέρης, είς στρατιώτης και έτερος ετραυματίσθη» (ΓΕΣ/ΔΙΣ). Σύμφωνα δε με στοιχεία του ΓΕΣ/ΔΙΣ ο Γιαννόπουλος «Εφονεύθη του αυτοκινήτου του προσκρούσαντος επί νάρκης, καθ’ όν χρόνον ήτο επί κεφαλής της φάλαγγος του τάγματός του εις περιοχήν Πενταλόφου Κοζάνης». 

Βλ. Κοσιώρη Ι. «Το χρονικόν της εθνικής Αντιστάσεως…….», σελ. 24-31 και 128-142.

Βλ. Σόλωνα Γρηγοριάδη, τ. 3, σελ. 179

Βλ. και έκθεση Καραχάλιου Γεωρ. Αρχ. ΔΙΣ, τομ. 5ος σελ.401-411  

(2)

«ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΙΣ

ΕΠΙ

ΤΗΣ ΕΑΜΟΚΟΥΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ

ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑΝ ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ

Ο ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

ΥΠΟ ΤΟΝ ΛΟΧΑΓΟΝ ΠΕΖΙΚΟΥ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΝ ΔΗΜΗΤΡΙΟΝ»

(«Υπεβλήθη Γ.Ε.Σ., υπ’ αριθ. 6765/45»)

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η παρούσα έκθεσις αποτελεί πιστήν αναπαράστασιν των γεγονότων όπως τα έζησα από των αρχών του έτους 1942 μέχρι Αυγούστου 1944 οπότε τραυματισθείς εις συμπλοκήν μετά των αναρχικών* διέκοψα ταύτην.

Η έκθεσις εδακτυλογραφήθη μετά την απελευθέρωσιν ακριβώς ως είχε γραφή διότι ουδείς λόγος συνέτρεξε δια την τροποποίησίν της.

Μετά τον Σεπτέμβριον 1943 οπότε απεμακρύνθην εκ της Γορτυνίας και η περιφέρεια αύτη περιήλθεν εξ ολοκλήρου υπό τον έλεγχον των αναρχικών, ενδέχεται πρόσωπα τινά ανήκον εις την Εθνικιστικήν Οργάνωσιν να μετεπήδησαν εις την οργάνωσιν της Ε.Α.Μ. υπείκοντα εις την απειλήν της εκτελέσεως και την τρομοκρατίαν του Ε.Α.Μ. - Ε.Λ.Α.Σ.

Ουδεμίαν συνεπώς ευθύνην πρέπει να επιρρίψωμεν εις τα πρόσωπα ταύτα εκτός εάν διέπραξαν εγκλήματα ή εκ των υστέρων εσυνειδητοποιήθηκαν εις τας αρχάς του κουμμουνισμού.

Η έκθεσις κακώς δακτυλογραφηθείσα περιέχει πολλά μικροσφάλματα και δη ορθογραφικά τοιαύτα μη αλλοιούντα όμως το νόημα αυτής.

Εν τη πεποιθήσει ότι δυνατόν να προσφέρω ποιάν τινά υπηρεσίαν συνέταξα την παρούσαν έκθεσιν ήν θέτω εις την διάθεσιν της υπηρεσίας αρμοδίας όπως συναγάγη συγκεκριμμένα συμπεράσματα εν συσχετισμώ προς άλλα συναφή γεγονότα εξ άλλων πηγών.

(3)

ΑΝΑΧΩΡΗΣΙΣ ΕΞ ΑΘΗΝΩΝ

Κατά τας αρχάς Μαρτίου 1942 μετέβην οικογενειακώς εις την ιδιαιτέραν μου Πατρίδα χωρίον Δόξα Γορτυνίας. Η εκείθε μετάβασίς μου κατέστη αναπόφευκτος λόγω των πολλών στερήσεων και της πείνης που εδοκίμασεν η οικογένειά μου κατά τον αλησμόνητον χειμώνα 1941-42. Εις το χωρίον μου ήλπισα ότι ανασυγκροτών την μικράν μου πατρικήν περιουσίαν μου θα δυνηθώ να εξασφαλίσω ανεκτούς όρους διαβιώσεως της πενταμελούς οικογενείας μου.

Η ΕΘΝΙΚΙΣΤΙΚΗ ΜΟΥ ΚΙΝΗΣΙΣ

Εις το απομεμακρυσμένον αυτό μέρος της Ελλάδος δεν έπαυσα λόγω θέσεώς μου να είμαι ού μόνον το παράδειγμα μιας καλής εργασίας αλλά και ο διδάσκαλος της διατηρήσεως του Εθνικού φρονήματος. Καταλλήλως εδίδασκον και εκαυτηρίαζα τους κατακτητάς και τυράνους της Πατρίδος μας:

Ότι και αν υποδουλώθημεν προσωρινώς εδαφικώς, δεν πρέπει πνευματικώς να υποδουλωθώμεν –ότι ο αγών συνεχίζεται και τελικώς θα απελευθερωθώμεν, ότι οφείλωμεν να διατηρώμεν άσβεστον το μίσος κατά του εχθρού, να είμεθα ηνωμένοι, οργανωμένοι και μόλις επιστή η κατάλληλος στιγμή θα ξεσηκωθώμεν όλοι κατά του τριπλού κατακτητού.

Ιδία πρωτοβουλία, άνευ ουδεμιάς ενισχύσεως, οργάνωσα με την βοήθειαν των κατά τόπους Πατριωτών εν τω μέτρω των δυνάμεών μου εις 5 Δήμους Εθνικιστικούς πυρήνας δυναμένους εν τη καταλλήλω στιγμή να συναγερθούν κατά του κατακτητού. Φυσικά η τοιαύτη κίνησίς μου ελάμβανε χώραν μετά πάσης εχεμυθείας και προφυλάξεως δια τον φόβον της προδοσίας εκ μέρους τόσον των προδοτών, όσον και εκ μέρους της κατ’ εκείνην την εποχήν αναφενομένης εαμικής κινήσεως τα μέλη της οποίας καθαρώς κομμουνιστικά όντα είχον την πρόθεσιν να ματαιώσουν πάσαν Εθνικιστικήν κίνησιν.

Οι Δήμοι εις ους οργανώθησαν πατριωτικοί Εθνικιστικοί πυρήνες ήσαν:

–Δήμος Τροπαίων

–Δήμος Λαγκαδίων

–Δήμος Ηραίας

–Δήμος Θελπούσης

–Δήμος Δημητσάνης

Τινά των χωρίων των ανωτέρω με τους κυρίως Εθνικιστικούς εργάτες των:

–Βυζίκι: Ιατρός Γάκης, ανθυπολοχαγός Παπαϊωάννου, Ιατρός Κουντάκης

–Δόξα: Δημοδιδάσκαλος Γιαννόπουλος Κυριάκος

–Καλλιάνοι: Ιατρός Ιωάννης Στασινόπουλος ή Σαφαρίκας, Ε. Διαμαντόπουλος

–Σπάθαρη: Ιερεύς Παπασαμπέτης

–Κατσουλιά: Μόνιμος Υπολοχαγός Παπανικολάου Νικόλαος

–Τρόπαια: Ιατρός Γιαννόπουλος, Ειρηνοδίκης Πολυμενάκος, δικ. Γεωργ. Στασινόπουλος

–Σταυροδρόμι: Ηλίας Πλιώτας, υιός του Δημάρχου

–Κοντοβάζαινα: Υπολοχαγός Κοσιώρης Ιωάννης και συμβολαιογράφος Βλαχούλης.

–Δήμητρα: Δημοδιδάσκαλος Ηλίας Παπαηλιού

–Βούτσι: Μόνιμος Ανθυπολοχαγός Μουτζούρης Ιωάννης

–Μοναστηράκι: Δημοδιδάσκαλος Πανόπουλος, γαμβρός επ’ αδελφή τέως Υπουργού Αποσκήτη

–Βελημάχι: Δάσκαλος Καραγιαννόπουλος

–Βάχλια: Τηλεγραφητής Αποσκήτης

–Ράχες: Τσούλος Παναγιώτης, Γραμματεύς Κοινότητος

–Χώρα: Δάσκαλος Μπράμος

–Ποταμιά: Δάσκαλος Παπασταματίου

–Λαγκάδια: Ιατρός Βαχλιώτης, Ανθυπολοχαγός Κακαζής

–Μπέτση Λουτρά: Ιατρός Κουμπάνης Νικ.

–Καλύβια: Έφεδρος Ανθυπολοχαγός Πλατανιάς

–Δημητσάνη: Αδελφοί Αντωνόπουλοι

–Σέρβου: Ανθυπολοχαγός Δημητρόπουλος Ευθύμιος.

Στενή ήτο η συνεργασία μου μετά του υπομοιράρχου Κωτσοπούλου διοικητού της υποδιοικήσεως χωροφυλακής Τροπαίων, ο οποίος παρακολούθη του[ς] Ιταλούς και λόγω της ιδιότητός του εταξίδευσε εις Αθήνας και κατόρθωσε να με συνδέσει με το επαναστατικόν αρχηγείον από το οποίον εκόμισεν διαταγήν δυνάμει της οποίας συνεδέθην με το επιτελείον εις Καλάμας, εις το πρόσωπον του λοχαγού πυροβολικού Ζαμπούρου. Την διαταγήν συνδέσμου μετέφερε εις Καλάμας πεζός ο ανθυπολοχαγός Δημητρόπουλος Ευθύμιος. Μετά του υπομοιράρχου Κοτσοπούλου απεφασίσαμεν από κοινού να πλευρίσω εγώ προς την Ε.Α.Μ. δια να αντιληφθώμεν τας προθέσεις των και τους σκοπούς των.

Εις τα ανωτέρω πρόσωπα εδίδοντο λεπτομερείς κατευθύνσεις και οδηγίαι τόσον δια την πολιτικήν των οργάνωσιν όσον και δια την μυστικήν επιστράτευσιν μαχητών, ακόμη δε και δια τον τρόπον της μελοντικής των δράσεως.

Το φρόνημα των κατοίκων των χωρίων ήτα ακμαίον και πας τις καλούμενος δι’ οιανδήποτε υπηρεσίαν δεν ηρνείτο. Οι ελπίδες του κόσμου αυτού εστρέφοντο προς την Αγγλίαν όχι μόνον να μας ελευθερώση αλλά και δια να μας αναδιοργανώση μεταπολεμικώς.

                                                                       *

Επαφήν με Τρίπολιν ελάμβανον τακτικώς πλην από την Στρατιωτικήν Διοίκησιν Τριπόλεως, ής προΐστανται κατά καιρούς οι Αξιωματικοί Καλοτάνταλος [Δημ.] - Γιαννακόπουλος - Τσαρούχης [Ιωάννης], ουδεμία μοι εδίδετο κατεύθυνσις ούτε κι ενίσχυσις. Τι να κάνωμε; έλεγον. Από Αθήνας δεν έχομεν ουδεμίαν κατεύθυνσιν. Από της πλευράς όθεν ταύτης έμεινα απογοητευμένος, ενώ εις τα κατώτερα στελέχη εν τη Τριπόλει εύρισκον προθυμίαν. Έλλειπεν όμως ο Αρχηγός, τα μέσα και η κατεύθυνσις.

Επαφήν με Νομόν Ηλείας είχον με τον αείμνηστον Ταγματάρχην Καραχάλιον Χρήστον. Με τον Ηρωικόν αυτόν φίλον και συνάδελφον συνηργάσθημεν στενώς.

Ο οπλισμός μας ήτο μηδαμινός σχεδόν. Μερικά πιστόλια κανένα γκρα - δίκανο. Παρίστατο ανάγκη επαφής μας με Άγγλους συνδέσμους για να εξωπλισθώμεν και να αναλάβωμεν πολεμικήν αποστολήν ως Ελληνικός Στρατός αχρωμάτιστος και πειθαρχών από του τελευταίου στρατιώτου μέχρι του Στρατηγείου της Μέσης Ανατολής.

Ο Ταγματάρχης Καραχάλιος μετά μυρίων κόπων και περιπετειών μεταβαίνει εις τα βουνά της Τριφυλίας και συναντά τον Άγγλον Ταγματάρχην Ριντ. Δεν έμεινε ενθουσιασμένος από τον Άγγλον Ταγματάρχην. Δεν επροθυμοποιήθη να μας εξοπλίση, ήτο και ούτος τυφλωμένος από εξ’ ομάδος ανταρτών, Κομμουνιστών.

Πάντως του είπε ότι θα τον συνδέση με τον Λοχαγόν Αντονυ ευρισκόμενον εις περιοχήν Καλαβρύτων, του έδωσε δε προς τούτους και ανάλογον επιστολήν.

(4)

ΚΙΝΗΣΙΣ Ε.Α.Μ. – ΕΛΑΣ

Από τας αρχάς 1943 ήρχησε εις Γορτυνίαν και η κίνησις της Ε.Α.Μ. έντονα μάλιστα και στ’ ανοιχτά.

Κατά μήνα Μάρτιον έτυχε να βγάλη στο κλαρί τον Αρχικομμουνιστήν μόνιμον Λοχαγόν Στασινόπουλον Χρήστον όστις ήτο εις την περιοχήν κοινωνικόν ράκος και φαινόμενον αναξιοκρατίας εις τα Τρόπαια. Αξίζει να σημειώσω δύο λέξεις δι’ αυτόν:

–Εις την συγκέντρωσιν της 10ης εις Κατσουλιά κατέκλεψε τους χωρικούς και ανέμειξε τον σίτον με άφθονον χώμα και χαλίκι.

–Η μόνη του απασχόλησις ήτο η χαρτοπαιξία και μέθη.

–Τα δάνεια απ’ τον τυχόντα. Είχε πλευρήσει τον Αστυνόμον Κωτσόπουλον και έκανε παρ’ αυτώ μερικά ρουσφέτια υπέρ των ζωοκλεπτών κ.λ.π. κακοποιών, λαμβάνων κατ’ εκβιαστικόν τρόπον αμοιβάς εις είδος.

–Ούτος αρχικώς περιεφέρετο εις το δάσος της Βυτίνης με 10-15 κακοποιούς αντάρτες αποφοίτους φυλακών που τους έφερεν η οργάνωσίς του από την Λακωνία. Επί δίμηνον και πλέον ευρίσκετο εν αφανεία.

Η Ε.Α.Μ. απετελείτο χαρακτηριστικώς από τους επιφανείς κομμουνιστάς των χωρίων –από τους τεμπέληδες– από τους κακούς πολίτας και από μερικούς που προ του πολέμου ειργάζοντο εις Αθήνας και ήδη ευρισκομένους εις τα χωρία των –εις βάρος των γονέων των– και τέλος από τους αποτυχιμένους της ζωής και από τους αιωνίους φοιτητάς.

Το ότι η οργάνωσις αύτη ήτο καθαρώς κομμουνιστική κατεφάνει εις την Επαρχίαν αμέσως.

Πολιτικοί υπεύθυνοι ανέλαβον δεδοκιμασμένοι κομμουνισταί. Εις το χωρίον μου ανέλαβε συγγενής μου ανάπηρος πολέμου 1921 Ν. Αντωνόπουλος φανατικός κομμουνιστής όστις ότε είχε περίπτερον εις Αθήνας εις την Σχολήν Ιππικού είχε φροντιστήριον κομμουνιστικών ιδεών εγγύς της Σχολής και εδίδασκε τους στρατιώτας Ιππείς.

Εις Καλλιάνι ο αιώνιος φοιτητής Παπαβασιλείου –Κομμουνιστής κ.λ.π.

Ούτος ήρχισε συμφώνως με τας οδηγίας που έπερνε ανοικτή Κομμουνιστική προπαγάνδα με τα γνωστά τοις πάσι επιχειρήματα και κηρύγματά των. Π.χ.

–Εμείς από τη Ρωσία πρέπει να περιμένωμε ελευθερία. Η Αγγλία ποτέ δεν μας ελευθέρωσε.

–Ιδέα της λευτεριάς είναι πλέρια.

–Την Αγγλία δεν πρέπει να την αφίσωμε να έλθη εις τον τόπον μας –θέλομεν την αυτοδιοίκησιν.

–Προκειμένου να ελευθερωθώμεν και μας να μας διοική η μπότα καλύτερα χίλια χρόνια να μείνουν οι Γερμανοί.

–Ο τάδε… (λίγο καλύτερος και ευπορότερος του χωριού) είναι Μπουρζουά, πρέπει να του πάρωμε τα χωράφια…

Η Ε.Α.Μ. εκεί αν και ολιγομελής έδειξε μεγίστην έντασιν διότι είχε την προστασίαν ανταρτικής δυνάμεως από τον εις Καλάβρυτα αναφανέντα Μίχον με 30-50 αντάρτας, αι δε τοπικαί οργανώσεις ηπείλουν και εξεβίαζον τους χωρικούς δια των ανταρτών αυτών και πάντα εθνικιστήν ηγέτην ή τον εξουδετέρωνον ή τον παρέδιδον δια προδοσίας εις τους Ιταλούς.

ΠΩΣ ΜΕ ΠΡΟΔΩΣΑΝ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΙΤΑΛΟΥΣ

Αι δικαί μου κινήσεις ήσαν γνωσταί εις την Ε.Α.Μ., [αλλά] δεν ήτο ακόμη δι’ αυτούς πρόσφορον το ψυχολογικόν έδαφος δια να με δολοφονήσουν. Εσκέφθησαν να με προδόσουν καλύτερα εις τους Ιταλούς δια να με συλάβουν και να με εξωρίσουν εις Ιταλίαν. Τούτο και έγινε.

Περί τα μέσα Απριλίου 1943 4 Ιταλοί Καραμπινιέροι εκ Τροπαίων έρχονται εις το χωρίον Δόξα. Δια λόγους προνοίας εκρίβην εις το δάσος. Οι Ιταλοί με ανεζητούν, ζητούν δι’ εμέ πληροφορίας από τον Πρόεδρον, τον Δάσκαλον, τον Παπάν, παίρνουν τη διαβεβαίωσι ότι είμαι φιλήσυχος και εργατικός μεθ’ ό αναχωρούν.

Μετά 4 ημέρας ξανάρχονται 8 Ιταλοί απειλητικοί. Κρίβομαι πάλι. Ενεργούν ερεύνας εις την πατρικήν μου οικίαν, με αναζητούν και αφίνουν Διαταγήν την επομένην να παρουσιαστώ με τον Πρόεδρον, τους 2 Διδασκάλος του χωριού, με τον παπά και τον Πρόεδρο του γειτονικού χωρίου Καλλιάνη εις την Καραμπινιερίαν. Εγώ φοβηθείς ομηρίαν δεν μεταβαίνω. Οι λοιποί μεταβαίνουν και ο Διοικητής της Καραμποινιερίας Βιτσέντσι τοις επιδεικνύει δύο επιστολάς εναντίον μου αι οποίαι έγραφον περίπου τα εξής:

Α΄ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

Σας πληροφορούμεν ότι ο Λοχαγός Γιαννόπουλος από την Δόξαν προετοιμάζει κομμ. επανάστασιν εναντίον σας…

Συνεπεία ταύτης ενηργήθη η πρώτη επίσκεψίς των εις το χωρίο. Αφού δεν με συνέλαβον απέστειλαν την ανωτέρω επιστολήν

Β΄ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

Ο Λοχαγός Γιαννόπουλος αδερφός του –ο Γιάννης Γιαννόπουλος– προετοιμάζει επανάστασιν. Χρησιμοποιεί ως σύνδεσμόν του τον Γεώργιον Λώλον.

Την Δευτέραν θα επιτεθή στον Σταθμόν σας να σας κάψη και να φύγη αμέσως δια του Ίσαρη.

Τι τον φιλάτε τον άτιμον; Να τον πιάσετε, εμπρός τι κάθεστε;….*

Από την περιπέτειαν αυτήν με έσωσε ο υπομοίραρχος Κωτσόπουλος όστις έπεισε τους Ιταλούς ότι πρόκειται περί συκοφαντίας Κομμουνιστικής.

Και εις τας δύο περιπτώσεις καθ’ άς εκρύβην με επλαισίωσαν κομμουνιστικά πρόσωπα.

Τυγχάνει φανερόν ότι δια της ενεργείας των ταύτης οι κομμ. επεδίωκαν δύο τινά.

α) Ή εγώ φοβούμενος την ομηρίαν να βγω στο κλαρί οπότε θα με επλαισίωναν αυτοί και θα ήμουν όργανόν τους ή

β) θα με συνελάμβανον οι Ιταλοί και θα με απέστελον όμηρον οπότε θα εξουδετέρωναν την Εθνικιστικήν Επαναστατικήν κίνησιν εις Γορτυνίαν.

(5)

1ον ΓΟΡΤΥΝΙΑΚΟΝ ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ

Αφού αμφότερα τα σχέδιά των απέτυχον ήρχησαν να με πλησιάζουν δια μίαν συνεργασίαν. Εγώ δεν ηρνήθην τοιαύτην πατριωτικήν συνεργασίαν –εργάζομαι ως απλούς Στρατιώτης χωρίς πολιτικάς επιδιώξεις– ενώ αυτοί έχουν το δικαίωμα να κάνουν την προπαγάνδα τους, και ότι όλας τας οργανώσεις τας θεωρώ εγώ πατριωτικάς και παράσχω τας Στρατιωτικάς μου γνώσεις εις όλας.

Δύο ημέρας μετά το Πάσχα ειδοποιούμαι από τον πολιτικόν υπεύθυνον της Ε.Α.Μ. ότι απόψε ή αύριον θα έλθουν δύο άνθρωποί τους να πάμε μαζύ κάπου. Πράγματι την 2αν νυκτερινήν ώραν ήλθον δύο κομμουνισταί και ο νεαρός Κυριάκος Μακρής και με οδήγησαν εις τα Μαγουλιανίτικα Καμίνια εγγύς της Βυτίνης μέσα στο δάσος όπου επρόκειτο να γίνη το 1ον Κομμ. Συνέδριον της Ε.Α.Μ..

Παρευρίσκοντο περί τα 30 πρόσωπα. Οι Πολιτικοί υπεύθυνοι Ε.Α.Μ. μερικών Διοικήσεων και χωρίων. Ο Γιάννης ως εκπρόσωπος της Νομαρχιακής Επιτροπής της Αρκαδίας και ο δικηγόρος Βυτίνης Λυκούργος Λιαρόπουλος κομμ. όστις είχεν αναλάβει από τον Ισαριώτην την Πολιτικήν οργάνωσιν Γορτυνίας.

Πρώτος ωμίλησεν ο Λυκούργος και μετά ο Γιάννης αναπτύξαντες το πρόγραμμα της οργανώσεως.

Το ρεζουμέ του προγράμματός των ήτο:

1. Να αγωνισθώμεν δια την πλέρια ελευτεριά και να εκδιώξωμεν τον κατακτιτήν.

2. Να καταλάβωμεν την Αρχήν και να διακυβερνήσωμεν την χώραν.

3. Να μην επιτρέψωμεν εις τους φυγάδας του εξωτερικού να έλθουν εις τον τόπον.

4. Αν ξένη δύναμις επέμβη εις το τόπον μας να πολεμήσωμεν και κατ’ αυτής. Γι’ αυτό μια που βγήκαμε στο κλαρί δεν θα πετάξωμεν τα όπλα εάν δεν ολοκληρώσωμεν το έργον μας.

Σαν άκουσα αυτό το πρόγραμμα αιφνιδιάσθην κυριολεκτικώς, δεν επεριμέναμε αυτά. Με την χαρακτηρίζουσαν ένα Στρατιωτικόν ευθύτητα παίρνω τον λόγον και τους θέτω μερικά ερωτήματα επί των άρθρων του προργάμματός των.

Ερώτημα 1ον . Τι εννοείται πλέρια ελευθεριά;

Απάντησις: Την Εθνικήν, την Πολιτικήν και την οικονομικήν.

Εις την περίοδον της δουλείας που είμεθα μας ενδιάφέρει όπως λέγω η Εθνική Ελευθεριά και εγώ δι’ αυτήν θ’ αγωνισθώ. Τα λοιπά είναι μετέπειτα ζητήματα του Λαού, που θα είναι κύριος εις τον οίκον του να τα ρυθμίση όπως θέλει. Ακόμη δε η οικονομική ελευθερία δεν εξαρτάται από εμάς ει μη μόνον από την Διεθνή Οικονομική συνεργασία των μεγάλων μας Συμμάχων και όλων των λαών.

Ερώτημα 2ον. Λέγοντες το 2 άρθρον θα εκτεθώμεν εις τον Λαόν διότι θα δείξωμεν ότι αγωνιζόμεθα δια την κατάληψιν της Αρχής και ουχί δια την Ελευθερίαν.

Ο Λυκούργος μου απαντά: Μα μην νομίζετε κ. Γιαννόπουλε ότι θα χύσω εγώ το αίμα μου και θα γίνη ο Τουρκοβασίλης Βουλευτής και Υπουργός.

Απάντησις –Αν τον θελήση ο Λαός θα γίνη.

Συ αν θ’ αγωνισθής τώρα τίτλους θα απαιτήσης δια να ζητήσης την ψήφον του Λαού και όχι να καθίσης βία στο σβέρκον του διότι θ’ αγωνισθής τώρα;

Αν δεν σε θελήση ο Λαός δεν θα γίνης τίποτε, άλλως μην ξεχνούμε ότι κι ο Κολοκοτρώνης ηγωνίσθη και εις το τέλος εκλήσθη εις φυλακάς και παρ’ ολίγον να δικασθή εις θάνατον επί προδοσία.

3) Ποίους θεωρείτε φυγάδας;

Τον Βασιλέα, την Κυβέρνησιν και τον Στρατόν που έγινε εκεί.

Απάντησις: Εμείς απ’ αυτούς περιμένωμεν την ελευθερίαν μας, αυτοί συνεχίζουν το έπος της Αλβανίας και για το ευχαριστώ να τους αποκαλούμε φυγάδες και να μην τους επιτρέψωμεν να έλθουν εις τον τόπον τους; –Και αν οι Άγγλοι κάνουν απόβαση και φυσικά θα τους συνοδεύσουν τα Ελληνικά Στρατεύματα ποίος θα είναι εις θέσιν να τους εμποδίση;

Απάντησις: Τους Άγγλους θα τους αφίσωμεν, αλλά θα τους είπωμεν ο Ελληνικός Στρατός να μείνη έξω καθώς και ο Βασιλεύς – να γίνη δημοψήφισμα και θα αποφανθή ο Λαός.

Αν οι Άγγλοι δεν συγκατατεθούν θα μείνουμε εις το κλαρί πολεμόντας και κατ’ αυτών.

Ομολογώ ότι εξεπλάγην από το πρόγραμμά τους. Ηλεκρισμός ρήγος διέρρεε τας φλέβας μου και τους λέγω: Κύριοι, προπαρασκευάζετε τον εμφύλιον Πόλεμον χειρότερον εκείνου που επηκολούθησεν ευθύς αμέσως με την απελευθέρωσή μας το 1821. Εγώ επερίμενα να ιδώ ένα άρθρον εις το πρόγραμμά σας το κάτωθι: «Άπαντες οι Έλληνες ανεξαρτήτως αποχρώσεων να αγωνιστώμεν αγώνα αχρωμάτιστον δια την εκδίωξιν του κατακτητού και την εθνικήν μας αποκατάστασιν. Τούτου επιτευθέντος έκαστος αγωνιστής  να επανέλθη στο ειρηνικόν έργον αφίνοντας τον Λαόν να εκλέξη ελευθέρως τα της τύχης του». Μόνον έτσι και με αυτό το πρόγραμμα θα έχομεν ενότητα του αγώνος.

Εις τας γνώμας μου απάντησαν κατά τρόπον παρελκιστικόν και ουχί ικανοποιητικόν αφίνοντας να υπονοηθή ότι αι κατευθύνσεις απορρέουν άνωθεν και δεν είναι αρμόδιοι να τροποποιήσουν προγράμματα.

Μετά την διάλυσιν του συνεδρίου επανήλθον εις το χωρίον μου όπου με έθεσαν υπό παρακολούθησιν διότι από τας διαφωνίας μου εις το συνέδριον αντελήφθησαν ότι εγώ δεν έμεινα ενθουσιασμένος.

Σημειώνω πάλι ότι η Ε.Α.Μ. εκέρδιζεν έδαφος διότι διέθετον πολλά υλικά μέσα  εις τας δύο ανταρτικάς ομάδας Μίχου εις Καλάβρυτα και Στασινόπουλου εις Γορτυνίαν, με τας οποίας ομάδας ήρχισαν να εξασκούν την τρομοκρατίαν τους.

(6)

ΜΕΤΑΒΑΣΙΣ ΜΟΥ ΕΙΣ ΛΑΓΚΑΔΙΑ

Περί τα τέλη μηνός Ιουνίου μεταβαίνω οικογενειακώς εις Λαγκάδια, όχι τόσον δια λόγους κλίματος οικογενειακού, αλλά δια λόγους οργανωτικούς, δια λόγους αγώνος κατά του κατακτητού.

Το χωρίον τούτο άνω των 4000 κατοίκων κατέχει σχεδόν το Κέντρον της Γορτυνίας. Ευρίσκεται επί αμαξιτής οδού και ευχερής η κίνησίς μου είτε προς Τρίπολιν, είτε προς Ολύμπια ένθα ευρίσκετο ο ταγματάρχης Καραχάλιος Χρήστος.

Εις Λαγκάδια οι υπεύθυνοι της Ε.Α.Μ. τηλεγραφητής Νίκος Θωμόπουλος και Πρόεδρος του χωρίου Π. Μανιάτης αιώνιος αποτυχημένος φοιτητής αμφότεροι συνειδητοί και θεωρητικοί Κομμουνισταί παρακολούθουν τας κινήσεις μου πλην όμως μαζί εκάναμε παρέαν και συνεζητούσαμε επί της Γενικής Καταστάσεως. Ενοείται ότι από ημέρας εις ημέραν αι σχέσεις μας οξύνοντο.

Χαρακτηριστικήν εντύπωσιν μου έκανε μίαν ημέρα η κάτωθι δήλωσις του Προέδρου Μανιάτη (εφ. Ανθυπολοχαγού πυροβολικού) εν περιπάτω οι δυο μας και ως αποτέλεσμα μακράς συζητήσεώς μας.

–Το Ε.Α.Μ. έχει τώρα 70 χιλιάδες Στρατό και μετά την απελευθέρωσιν δεν θα διαλυθώμεν αλλά θα τον κρατήσωμεν να επιβάλωμεν τους σκοπούς μας. Αν οι Άγγλοι επέμβουν θα τους κτυπήσωμεν. Αν επιστρατευθώμεν δια να εκδιώξωμεν τους Βουλγάρους από τα εδάφη μας δεν θα πάμε στρατιώτες. Οι Άγγλοι ας πάνε να πολεμήσουν, εμείς με τους Βουλγάρους δεν έχουμε διαφοράς ούτε και θα έχουμε μαζύ τους σύνορα. Αδελφοί δεν είναι και αυτοί; Ας το νοιώσουν όλοι ότι στρατιώτες δεν πηγαίνωμεν πλέον για ξένα συμφέροντα. Τώρα θα αγωνισθώμεν μόνον και μόνον δια λαϊκάς ελευθερίας.

Ομολογώ ότι από ημέρας εις ημέραν που ήκουον όλο και νέας αποκαλύψεις της περιέργου αυτής οργανώσεως περιέπιπτον εις αμηχανίαν. Πώς ήτο δυνατόν έλεγα να υπάρχουν Έλληνες οίτινες να σκέπτωνται κατ’ αυτόν τον τρόπον. Πώς ένας Έφεδρος Αξιωματικός να μην πονεί την Μακεδονίαν και την Θράκην και να λέγη ότι δεν θα πάμε στρατιώτες να τους απελευθερώσωμεν;

Ένας στρατιωτικός γαλουχισμένος με την ιδέα της φιλοπατρίας, πονών τους καταπατημένους τόπους μας, ορκισμένος πίστιν προς τον Βασιλέα και την Κυβέρνησιν του εξωτερικού, δεν είναι φυσικά εύκολον να προσαρμοσθή με τας μοντέρνας ιδέας του κ. Μανιάτη. Και διερωτάται κανείς: Πώς ευρέθησαν μόνιμοι Αξιωματικοί να τους ακολουθήσουν δια να κάμουν μίαν κοινωνικήν επανάστασιν εντός υποδούλου Κράτους κα να καταστρέψωσιν παν ότι αι προκάτοχοι γενεαί εδημιούργησαν;

Ο διαπληκτισμός του Μανώλη Chah’t με τον Χρήστον Στασινόπουλον

Η ομάς του Χρήστου Στασινόπουλου επλαισιώθη με τον πράκτορα της Ιντέλιτζενς Σέρβις Μανώλη Chah’t.* 
   *{Σημ. εμού: [Εφεδρος υπολοχαγός(αργότερα μόνιμος αξιωματικός)Εμμανουήλ Καμπάκης γεννήθηκε το 1912 κάπου κοντά στη Σμύρνη της Μικράς Ασίας. Το 1922, πρόσφυγας τότε στάθηκε στην Κόρινθο…μέλος της βρετανικής SOE (Sresial Oretations Execytive=Επιχειρήσεις Ειδικών Αποστολών) ερχόμενος από τη Μέση Ανατολή ,είχε πέσει με ανάλογο προσωπικό και ασύρματο περί τις αρχές Μαρτίου 1943 στη περιοχή του Πάρνωνα, απ΄όπου η τοπική οργάνωση του ΕΑΜ…τον πρώθησε «μέχρι Γορτυνία»… Ο ίδιος ο Καμπάκης αναφέρει πως τον οδήγησε μέχρι την περιοχή της Βυτίνας ένας παπάς, ένας πολιτικός καθοδηγητής μαζί με πέντε δραπέτες από τις φυλακές που βγήκαν στο βουνό. Στο δάσος της Βυτίνας συνάντησαν τον λοχαγό Στασινόπουλο, που είχε περίπου 10 αντάρτες. Στην ομάδα αυτή εντάχθηκαν και οι πέντε δραπέτες που ήταν μαζί του. Τον Ιούνιο έγινε η πρώτη ρίψη συμμαχικών όπλων και πυρομαχικών, με τα οποία εξοπλίστηκε η ομάδα Στασινόπουλου, που τότε αριθμούσε 25-30 αντάρτες(συνέντευξη του στρατηγού Εμμανουήλ Καμπάκη,παρατίθεται στο Λευτέρης Κ. Μπατσαλιάς, Εθνική Αντίσταση στην Κορινθία Α’. Κόρινθος 1992,σ 13,παράρτημα)/ (Οι ανωτέρω πληροφορίες είναι από το βιβλίο Γ.Πριόβολου(ό.π.),σελ.164-165)].

       Ο Εμμ. Βαζαίος γράφει στο βιβλίο του(ό.π.,βλ. “ανάρτηση” 017) ότι ο Εμμανουήλ Καμπάκης ήταν εφ. υπολοχαγός ασυρματιστής της ομάδος των Άγγλων που ήταν κοντά στο 6ο Σ.Π. του ΕΛΑΣ.

     Ο Διοικητής του Τάγματος Ασφαλείας Κορίνθου ΚΟΝΤΟΣΤΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ σε εκθεσή του(ό.π., βλ.“ανάρτηση” 097), τον αναφέρει ως σύνδεσμό του, με τον Άγγλον λοχαγό Γκίμπσον}} 

ο διαθέτοντα ασύρματον με το ανάλογον προσωπικόν 3-4 άνδρας. Ούτος έπεσεν εις την περιοχήν Ταϋγέτου η δε Ε.Α.Μ. προώθησε τούτον μέχρι Γορτυνίας.

Μίαν ημέραν λαμβάνω από τον εις Βυζίκιον ιατρόν Γάκην επιστολήν η οποία μου έγραφε τα εξής περίπου: Ενοσήλευσα ένα αντάρτη ονόματι Κώστα εκ Κορινθίας. Εις γενομένην έντεχνον συζήτησιν μου απεκάλυψεν ότι πριν έλθη στην ομάδα τους ο Μανώλης περνούσαν καλά αφ’ ότου ήλθεν ο Μανώλης όλο καυγάδες έχουν με το Χρήστον διότι ο Μανώλης δεν θέλει να μας ρίξη οπλισμόν. Τότε εμείς τον εθέσαμε υπό κράτησιν με την απειλήν να τον σκοτώσουμε αν δεν μας ρίξη οπλισμόν κ.λ.π.

Η είδησις αυτή ήτο δι’ εμέ μία βόμβα στο κεφάλι μου. Εσκέφθην πως πρέπει να δράσω δια να απαλλάξω αυτόν τον Άγγλον ή Έλληνα –δεν εγνώριζον περί τίνος επρόκειτο– από τα νύχια των δολοφόνων κακοποιών.

Καλώ τον Μανιάτη και τον Νίκον Θωμόπουλον υπευθύνους Λαγκαδίων και τους ανακοινώ την ανωτέρω πληροφορίαν, τους καθιστώ αμέσως υπευθύνους να ειδοποιήσουν εγκαίρως δια την απελευθέρωσιν του Πράκτορος διότι άλλως θα μεταβώ εις Τρίπολιν να αναφέρω και το πράγμα θα λάβη διαστάσεις. Είναι εγκληματικόν και απάνθρωπον και αντεθνικόν άνθρωποί μας του εξωτερικού πίπτοντες από τον Ουρανόν με κίνδυνον της ζωής των δια να μας υποστηρίξουν να ευρίσκουν τον θάνατον από τα επίγεια τέρατα χάριν των οποίων ήλθον.

Με διαβεβαίωσαν ότι θα λάβουν τα μέτρα τους αλλά και ωργίζοντο πώς εγώ κατώρθωσα να μαθαίνω τέτοια μυστικά τους. Φυσικά όλα αυτά τα σημείωναν εναντίον μου.

Ο Μανώλης κατορθώνει να δραπετεύση μόνος και υπό την καθοδήγησιν του μονίμου Ανθυπολοχαγού Ανδρικοπούλου μεταβαίνει εις το Στρατηγείον των Άγγλων εις Νάσια Καλαβρύτων, παρουσιάζεται εις τον Άγγλον λοχαγόν, σύνδεσμον παρά τω Μήχα, Άντονυ και εκθέτει την κατάστασιν εις βάρος του εκ μέρους του λοχαγού Στασινόπουλου. Ευρήκε λέγει εις την ομάδα Στασινόπουλου μίαν ομάδα αλητών κομμουνιστών οίτινες από του Χρήστου μέχρι του τελευταίου αντάρτου ψάλλουν τους ύμνους της Γ΄ Διεθνούς, ότι υπονομεύουν τα θεμέλια του Κράτους μας και εργάζονται δια τον Κομμουνισμόν. Προ της καταστάσεως αυτής ηρνήθη να τους κάμη ρίψεις, Κομμουνιστάς λέγει θα οπλίζωμεν;

Ο Άντονυ διαφωτισθείς και κατατοπισθείς καλώς αποφασίζει να εξεύρη τρόπον εξοπλισμού των Εθνικιστικών Ομάδων με τας οποίας είχε λάβη σύνδεσμον τόσον με τον κ. Καραχάλιον όσον και με τον Ανθυπολοχαγόν Κοσιώρην [εις] Κοντοβάζαινα, είχε δε μάθη και δι’ εμέ εις Λαγκάδια.

Την 20-7-43 είχα μεταβή εις Τρίπολιν. Επιστρέφων εις Λαγκάδια την 26-7-43 ευρήκα εις το σπίτι μου το κάτωθι σημείωμα του Ανθυπολοχαγού Κακαζή απουσιάζοντος εκ Λαγκαδίων, έγραφε δε τα εξής:

Κ. Λοχαγέ. Με έκτακτον σύνδεσμο μου έστειλαν σήμερον το πρωί το συνημμένο σημείωμα από την Κοντοβάζαινα. Εγώ φεύγω για το Σκούπι που θα γίνη η συγκέντρωσις. Ειδοποίησα και τον κ. Δημητρόπουλον να έλθη. Αν προφθάσης έλα και εσύ και αν κρίνης σκόπιμον ειδοποίησε την Βυτίνα και Τρίπολιν. Με σεβασμόν Κακαζής.

Στην Τρίπολιν μέσω Βυτίνης στέλω το εξής κρυπτογραφικώς:

24-7-43. Κυριακήν 25 τρέχοντος και ώραν 20ην γενήσεται συγκέντρωσις Αξιωματικών εις Σκούπι Στρεζόβης. Θα παραστώ και εγώ με Δημητρόπουλον. Αν προφθάνης ας έλθη και είς εξ υμών. Κοσιώρης έφυγε χθες δια Καραχάλιον. Πτώσις Κοντοβαζαίνης δεν έγινε μέχρι χθες το πρωί. Εξετέθημεν στον κόσμο. Ειδοποιήσατε Τρίπολιν. Κακαζής.

Το Συνέδριον εγένετο και εις αυτό παρέστησαν άνω των 50 Αξιωματικοί μόνιμοι και έφεδροι. Ο Άντονυ έμεινε κατενθουσιασμένος από την προθυμίαν των Αξιωματικών να προσφέρωσι τας υπηρεσίας των παρά το πλευρόν των Άγγλων προς απελευθέρωσιν της πατρίδος μας και τον διεβεβαίωσαν ότι αν αποσταλή οπλισμός δύναται να υπολογίζη εις όλους τους Αξιωματικούς και οσονδήποτε στρατόν θέλει διότι όλος ο κόσμος είναι πρόθυμος να υπηρετήση την πατρίδα του. Ο κ. Κακαζής μου έφερε και ιδιαίτερον σημείωμα του Μανώλη με το σήμα αναγνωρίσεως δια να με ανεύρη και με συναντήση ανάγκης τυχούσης.

Μέχρι της στιγμής όλα έβαινον καλώς. Προθυμία μεγάλη αξιωματικών και δια πλαισίωσιν Στρατού και ουχί κομματικού άφθονοι, προθυμία των Άγγλων και ενδιαφέρον επίσης, δεν εφανταζόμεθα ομοίως ότι η Ε.Α.Μ. θα αντέδρα, ότι θα εκακοποίει και αυτούς τους Άγγλους, ότι θα ημπόδιζεν τους μη εαμίτας να αγωνισθούν δια την πατρίδα τους ότι θα διεφύλαττον δι’ εαυτούς το μονοπώλιον του πατριωτισμού ενώ οι πραγματικώς αγωνισταί της Αλβανίας θα έμενον εις το περιθώριον με την πρόχειρον και απλήν συκοφαντίαν του προδότου!!!

Συνέδριον Νάσια 31-7-43

Την 25-7-43 λαμβάνω με σύνδεσμο την κάτωθι Διαταγήν του αντιπροσώπου του Αγγλικού Στρατηγείου:

ΑΝΙΠΡΟΣΩΠΟΣ ΑΓΓΛΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΕΙΟΥ                             23-7-43

Προς τον Ταγματάρχην Πεζικού Καραχάλιον Χρήστον και λοιπούς Αξιωματικούς περιφερείας.

Παρακαλείσθε όπως την 31ην τρέχοντος και περί ώραν εσπέραν, παρευρίσκεσθε εις χωρίον Νάσια Καλαβρύτων όπου λάβη χώραν συζήτησις προς ευνοϊκήν επίλυσιν γενικωτέρων ζητημάτων και ιδίως του εφοδιασμού σας των Εθνικών Οργανώσεων.

Η συζήτησις θέλει λάβη χώραν παρουσία αντιπροσώπων του Αγγλικού Στρατηγείου και του Αρχηγείου Πελοποννήσου. Η πρόσκλησις θεωρηθή ως μη προερχομένη εκ των Οργανώσεων Ε.Α.Μ. ή κατόπιν υποκινήσεως άλλης οργανώσεως καθ΄ότι εις αυτήν θέλει επιλυθή ζητήματα γενικής μορφής. Η παρούσα κοινοποιηθήτω και εις άλλους ανώτερους Αξιωματικούς οποίους δυνατόν να ειδοποιήσητε.

Μετά πλείστης τιμής

Οι αντιπρόσωποι Αγγλικού Στρατηγείου

Α. Άντονη                                     Μανώλης

Να κοινοποιηθή και εις τον Λοχαγόν Πεζικού Γιαννόπουλον Δημήτριον εις Λαγκάδια

Μετάβασίς μας εις Νάσια

Εις Νάσια την ωρισθείσαν προθεσμίαν συνεκεντρώθημεν περίπου 300 Αξιωματικοί και οπλίται. Μαζύ μας επήραμε και οπλίτας διότι κατά την πρόσκλησιν του Άντονυ επρόκειτο να μας εξοπλίσουν και αμέσως ως στρατός τακτικός να υπαχθώμεν υπό το Αγγλικόν Στρατηγείον δι’ εκτέλεσιν αποστολών. Μεταξύ των συγκεντρωθέντων Αξιωματικών ήσαν οι Συνταγματάρχης Παπαπαναγιώτου, Ταγματάρχης Καραχάλιος και Σωτηρίου*[*Σημειώση Γιάννη Πριόβολου: Πρόκειται για τον ταγματάρχη μηχανικού Σωτηρίου Ευάγγελο του Αυγερινού, έτος γεν. 1896 στο Σοποτό Καλαβρύτων  (αποστρατεία 1947. Φεκ. 21-1-1948)] Λοχαγοί Γιαννόπουλος Δημήτριος, Αργυρόπουλος Αλέξ., Νίκος Παπαγεωργίου**[** Σημειώση Γιάννη Πριόβολου: Παπαγεωργίου Νίκος: Γεννήθηκε το 1906 στο Μοστίτσι (Δρυμός) Καλαβρύτων. «Εφονεύθη 23 ή 21 Ιουνίου 1948 εις την Πρανίτσα του Προφήτου Ηλία Κόνιτσας».], έφεδροι αξιωματικοί δικηγόροι, ιατροί κ.λ.π.

Ενώ επλησιάσαμεν 5 χιλιόμετρα εκ του Νάσος [εκ της Νάσιας, μάλλον, το σωστό] σύνδεσμος του Άντονυ μας συνήντησε καθ’ οδόν και μας είπε ότι προς αποφυγήν προστριβών ενδεχομένως μετά των Ε.Α.Μ. παραμείνουν οι άνδρες εις την θέσιν αυτήν, και μόνον αξιωματικοί να κατέλθουν εις το Στρατηγείον. Εξ αυτού αντελήφθημεν αμέσως ότι ο Άγγλος δεν είναι κύριος της καταστάσεως και ότι διατελεί υπό την απειλήν των ανταρτών του Μήχου.

Την ιδίαν νύκτα εγένετο συγκέντρωσις εις μίαν αίθουσαν μεγάλην εις ήν παρέστημεν οι αξιωματικοί και μερικοί πολιτικοί καθοδηγηταί υπό των κομμ[ουνιστήν] καθοδηγητήν του Μήχου Νίκου.***[***Σημειώση Γιάννη Πριόβολου:Κατά πάσα πιθανότητα πρόκειται για τον Νίο Διέννη (Παπούα)]

 Ο Μήχου δεν παρευρέθη εις Νάσια παρά την πρόσκλησιν του Άγγλου. Προφανώς οι πολιτικοί καθοδηγηταί δεν τον άφησαν να έλθη και συναντήση τους συναδέλφους του αξιωματικούς.*
        *(Σημ. εμού: Στο βιβλίο του Γιάν.Πριόβολου(ό.π.) σελ168), αναφέρονται και σημειώνονται: Ο Μίχος σε αφήγησή του αναφέρει ότι, παρόλο που είχε συμφωνήσει με τον Άντονυ να γίνει η συγκέντρωση-σύσκεψη αυτή, λίγες ώρες αργότερα, ενώ κατευθυνόταν από το χωριό Δάφνη προς το Λιβάρτι (περιοχή Καλαβρύτων), τον έφτασαν «αγγελιαφόροι δρομείς με σημειώματα απ΄τα Καλάβρυτα, το Αίγιον κι απ΄αλλού» για να τον πληροφορήσουν πως «στην Ιταλία γίνηκε επανάσταση, κατέρρυσε το Μουσολινικό καθεστώς» και ότι έπρεπε να γυρίσει στο Αίγιο, «όπου η φρουρά εξεδήλωσε την διάθεση να παραδοθή προσωπικά στον Αρχηγό με Διαπραγματεύσεις». Γι΄ αυτό τον λόγο τόσο ο ίδιος όσο και γενικότερα η εαμική πλευρά δεν μπόρεσαν να λάβουν μέρος. Και συνεχίζει ότι «οι Άγγλοι ειδοποιήθηκαν να αναβάλουν τη συγκέντρωση γι΄αργότερα[αυτοί όμως] την έκαναν δίχως εμάς και οι θέσεις που βάλανε ήταν μακριά από εμάς» (Ηλ. Παπαστεριόπουλος, Ο Μωρηάς στα όπλα).

Αυτή η απουσία του Μήχου ήτο η δευτέρα εκδήλωσις εχθρότητος και σαμποταρίσματος εκ μέρους των ελευθερωτών Εαμιτών!!, προς τους Έλληνας που ήθελον να υπηρετήσουν την Πατρίδα τους. Προσήλθε ο [Άντονυ] με τον Μανώλη και τον Βαγγέλη. Εμείς οι αξιωματικοί ωρίσαμεν τον κ. Καραχάλιον να ομιλήση εκ μέρους όλων.

Πράγματι ο υπέροχος ούτος πατριώτης ένας από τους ήρωας της Αλβανίας τιμημένος με το Αριστείον Ανδρείας και ένθερμος πατριώτης και άψογος Αξιωματικός ωμίλησε προς τον Άγγλον με καταπλήσασα πειστικότητα και με τοιαύτα επιχειρήματα ακαταμάχητα ώστε οι κύριοι πολιτικοί καθοδηγηταί κομμουνισταί δεν ωμίλησαν, εκράτησαν απλώς σημειώσεις και όταν ήλθεν η σειρά τους να ωμιλήσουν απήλθον λέγοντες ότι αυτά θα τα διαβιβάσουν εις τον αρχηγόν τους, πάντως μη ζορίζονται τόσον οι αξιωματικοί διότι εμείς επί τέλους θα επικρατήσουμε δυναμικώς.

Ο Άντονυ απήντησε ευχαρίστως δια τα όσα είπεν ο Καραχάλιος και υπεσχέθη να μας εξοπλίση ώστε να μας δοθή η ευκαιρία να υπηρετήσουμε την Πατρίδα μας και τον συμμαχικόν αγώνα.

Ο Άντονυ κατόπιν μας παρουσίασε μία συμφωνία να την υπογράψωμεν και ότι αυτήν την συμφωνίαν θα την υπογράψη και το ΕΛΑΣ υποχρεωτικώς και άνευ τροποποιήσεων όπως τους την μετέδωσε το Στρατηγείον Μ.Α. *
      *(Σημ. εμού: Στο βιβλίο του Γιάν.Πριόβολου(ό.π.) σελ168-169), αναφέρονται και σημειώνονται: [Η συμφωνία αυτή «μεταξύ των Ανταρτικών Ομάδον Β.Δ. Πελοποννήσου και του ΣΜΑ» κινούνταν στο πνεύμα της συμφωνίας που είχε υπογραφεί στην «Ελεύθερη Ελλάδα» στις αρχές Ιουλίου 1943. Την υπέγραψαν δε οι «Άντριους Άντονυ Λοχαγός, διά το Αγγλικό Στρατηγείον Μ.Α.[Μέσης Ανατολής], Παπαπαναγιώτου Κωσταντίνος Συνταματάρχης, αντιπρόσωπος των Αξιωματικών Νομού Αχαϊας, Καραχάλιος Χρήστος Ταγματάρχης, αντιπρόσωπος των Αξιωματικών Νομού Ηλείας, Γιαννόπουλος Δημήτριος Λοχαγός, αντιπρόσωπος των Αξιωματικών Νομού Αρκαδίας».  «Διά τον ΕΛΑΣ» φυσικά δεν μπήκαν υπογραφές, αφού στη Νάσα ουσιαστικά δεν είχαν παρευρεθεί επισήμως αντιπρόσωποί του. Σε σχετική δε ερώτηση των αξιωματικών προς το Άντονυ, δόθηκε η απάντηση ότι «θα προσήρχοντο σε λίγες ημέρες και θα υπέγραφαν το Σύμφωνον»(.Ι. Κοσιώρης: Το χρονικό της Εθνικής Αντιστάσεως Πελοποννήσου 1941-1945,σ. 129/Αθήνα 1992)

(7)

Ιδού η συμφωνία:

ΓΕΝΙΚΟΝ ΣΤΡΑΤΗΓΕΙΟΝ

ΣΥΜΦΩΝΙΑ

Όλων των Εθνικών Ομάδων και Γενικού Στρατηγείου Μ. Ανατολής

Ι. …………………

……………………*[*Σημ. Γιάννη Πριόβολου: Το κείμενο αυτό που εδώ παραλείπω περιέχεται σε πληθώρα πηγών, π.χ. Παπαστεριόπουλος Ηλ., τ. Β, σελ. 77-79]

Εν Νάσια τη 1-8-43

Άντονυ Λοχαγός δια το Αγγλικόν Στρατηγείον Μ.Α.

Παπα[πα]ναγιώτου [Κωνσταντίνος] Συνταγματάρχης αντιπρόσωπος των Αξιωματικών Νομού Αχαΐας

Χ. Καραχάλιος Ταγματάρχης αντιπρόσωπος των Αξιωματικών Νομού Ηλείας

Δ. Γιαννόπουλος Λοχαγός αντιπρόσωπος των Αξιωματικών Νομού Αρκαδίας

Την ανωτέρω συμφωνίαν ο ΕΛΑΣ δεν την υπέγραψεν αμέσως δια τον λόγον ότι απουσίαζε ο Μήχου και όταν έλθη θα υπογράψη.

Την επομένην ο Άντονυ επρόκειτο να μας δώση οπλισμόν, ο ΕΛΑΣ διέρρηξε την αποθήκην και αφήρεσε τον οπλισμόν και ότι άλλα υλικά κατείχεν ο Άντονυ. Συνεπεία του πραξικοπήματος τούτου ο Άγγλος είχε καταστενοχωρηθεί μέχρι σημείου αυτοκτονίας διότι ηναγκάζετο να παραβή τον προς ημάς δοθέντα λόγον του.

Ωσαύτως και οι έτεροι Σύνδεσμοι Μανώλης και Βαγγέλης*{*Σημ. εμού: Το εν λόγω «δραστήριο κλιμάκιο» κατασκοπείας τελούσε υπό την εποπτεία του Άγγλου συνταγματάρχη Τζον Στίβενς, ο οποίος είχε πέσει με αλεξίπτωτο στις 15 Άγουστου 1943 στην περιοχή Καλαβρύτων και ήταν «ο αρχηγός όλων των αγγλικών αποστολών Πελοποννήσου.» (Ηλ. Παπαστεριόπουλος. Ο Μωριάς στα όπλα.). Εκπρόσωπος σύνδεσμος του κλιμακίου αυτού ήταν ο καταγόμενος από την Κρήτη υπολοχαγός Ευάγγελος Βανδουλάκης(«Βαγγέλης»),που είχε πέσει κι αυτός με αλεξίπτωτο στην πελοπόννησο(Πάρνωνα) στις 24 Μαϊου 1943 και «προριζόταν για την περιοχή Αχαϊας, όπου τελικά κατέληξε». Συγκεκριμένα, ο Βανδουλάκης, μέσω καλαβρύτων, έφτασε στην Πάτρα στις αρχές Σεπτεμβρίου του 1943 όπου έμεινε εκεί δυόμιση μήνες

…Το υπό τον υπολοχαγό Βανδουλάκη κλιμάκιο ανήκε στην αγγλική Force 133(133 Μονάδα κατασκοπείας).(Βιβλίο Γιάν.Πριόβολου (ό.π.)σελ.154}  

πλήρεις οργής μας έλεγαν: Τί επάθαμεν, ηπατήθημεν. Εξοπλίσαμεν κουμουνιστάς εις βάρος της Πατρίδος μας, αλλά ας είναι τι θα κάνουν, τους άτιμους θα τους διαλύσωμεν πολιτικώς.

Μη αναμένοντες πλέον τίποτα εκεί και πλήρως απογοητευμένοι και θεωρούντες άσκοπον κι επικίνδυνον την παραμονήν μας διότι στρατιώται κουμουνισταί του ΕΛΑΣ εξεδήλωναν προθέσεις να μας συλλάβουν, ηναγκάσθημεν να φύγωμεν και να αφίσωμεν κατόπιν επιμονής του Άντονυ 10 άνδρας υπό έναν Αξιωματικόν οίτινες να παραμείνουν μέχρι αφίξεως του Μήχου. Ήλπιζεν δε ο Άντονυ ότι θα εξώπλιζεν την ομάδα αυτήν τη ανοχή του Μήχου.

Υποχρεούμεθα δε να αφίσωμεν και ένα σύνδεσμον παρά τω Άγγλω και τοιούτος αφέθη ο μόνιμος Λοχαγός Αργυρόπουλος Αλέκος ανηψιός του Στρατηγού Σπηλιοτοπούλου, μεθ’ ού θα ευρισκόμεθα εις διαρκήν επαφήν.

Ο Λοχαγός Αργυρόπουλος μας επληροφόρει τακτικώς δια συνδέσμων ούς απέστελον εγώ εκ Βιζικίου και ο κ. Κοσιώρης εκ Κοντοβαζαίνης.

Μετά 3 ημέρας (δηλ. κατά την 4-8-43) μας πληροφορεί ότι ο Μήχου αφιχθείς εις Νάσια δεν ήθελε να υπογράψη την συμφωνίαν αλλά ο Άντονυ του είπεν ότι δεν πρέπει να αναμένη καμμίαν βοήθειαν οπότε ηναγκάσθη να την υπογράψη και κατόπιν τούτου πρέπει να αρχίσωμεν την Εθνικήν μας εργασίαν χωρίς κίνδυνον να συγκρουσθώμεν με την Ε.Α.Μ..

Περιήλθομεν πλείστα χωρία ωμιλήσαμεν εις τους κατοίκους με πνεύμα αγνόν πατριωτικόν –αχρωμάτιστον. Οι χωρικοί μας υπεδέχοντο με αφάνταστον ενθουσιασμόν όλοι εζήτουν να ταχθούν υπό τας διαταγάς μας, άνθρωποι της Ε.Α.Μ. αναγνωρίσαντες την πλάνην των ήθελαν να γραφούν σε μας, πλην όμως προς αποφυγήν παρεξηγήσεων δεν τους εδεχόμεθα. Εις τα χωριά ετοιχοκολλήσαμε την επελθούσαν συμφωνίαν και η χαρά των κατοίκων ήτο απερίγραπτος διότι θα απεφεύγοντο αι πριστριβαί, αι έριδες κ.λ.π.

Την υπέρ ημών στροφήν του Λαού αντιλήφθησαν άνθρωποι της Ε.Α.Μ., ειδοποίησαν τον Μήχου και αποφασίζουν να κινητοποιήσουν τας ενόπλους ανταρτικάς ομάδας των δια προπαγάνδαν και τρομοκρατίαν.

Σχετικώς προς την ανωτέρω άποψιν ήτο επιστολή του Λοχαγού Συνδέσμου παρά τω Άγγλω Αργυροπούλου όστις μου έγραφε περίπου:

Ο Νίκου θορυβηθείς υπό το υπέρ των Εθνικιστών ρεύμα του Λαού απεφάσισεν να στείλη τον Μήχου περιοδείαν εις Γορτυνίαν δια να τρομοκρατήση τον κόσμο. Η στάσις σας να είναι ψυχρά κ.λ.π.

Πράγματι ο Μήχου με 84 αντάρτας ενεργεί εκστρατεία εις Γορτυνίαν το 1ον 10ήμερον του Αυγούστου 1943.

Πριν αναχωρήση δια Γορτυνίαν ο Μήχου εν συνεννοήσει με τον Άντονυ είχε καλέση συνέδριον Αξιωματικών δια την 11ην Αυγούστου εις Νάσια.

Την 7ην Αυγούστου διέρχεται εκ Λαγκαδίων ο Μήχου εκείθεν εις Δημητσάνα κ.λ.π. Εγώ δεν παρευρισκόμουν εις Λαγκάδια αλλά εις Κοντοβάζαινα όπου εργαζόμεθα δια τον καταρτισμόν και έξοδον ανταρτικής ομάδος Εθνικιστικής.

Την 8ην Αυγούστου επανελθών εις Λαγκάδια αποφασίζω να μεταβώ εις Δημητσάνα προς συνάντησιν φίλων μου και κυρίως των αδελφών Αντωνοπούλου. Παίρνω μαζύ μου και τον Ανθυπολοχαγό Κακκαζή και μεταβαίνομεν εις Δημητσάνα. Εκεί οι υπεύθυνοι της Ε.Α.Μ. θορυβούνται και οι καθηγηταί Καλύβας και Καρδαράς κουμουνισταί ειδοποιούν τους εις Ζάτουνα ευρισκομένος αντάρτας υπό τον Λοχαγόν Βάσου (Τσεκούρα), μόνιμος Λοχαγός, να στείλη να μας συλλάβουν.

Πράγματι περί ώραν 1ην νυκτερινήν οπλισμένοι αντάρται άνω των 20 έρχονται εις το σπίτι του Γ. Αντωνοπούλου και μας συλλαμβάνουν και μας οδηγούν εις Ζάτουναν. Την επομένην μας παραπέμπουν εις Λαϊκόν δικαστήριον ούτινος η διάρκεια ήτο από 8-14 ώρας.

Το ακροατήριον απετελείτο από κακόσχημους και κακοποιούς και εγκληματίας αντάρτας των καθώς και από μερικούς πολίτας της Οργανώσεώς των.

Θα γίνει κ. Λοχαγέ μια ευρεία λαϊκή συζήτησις ίνα διαφωτισθή ο Λαός ακούων τας απόψεις και των δύο Οργανώσεων.

Η συζήτησις είχε πράγματι προπαρασκευασθή επιμελώς υπό των [Οργανώσεων] Ε.Α.Μ. και ΕΛΑΣ κατά το κουμουνιστικό σύστημα. Είχον δε λάβ[η] [μέρος εις] αυτήν ειδικευμένα πρόσωπα. Ήλπιζαν οι κύριοι αυτοί ότι θα επεκράτουν …[κατά την] συζήτησιν καθ’ όσον ημείς Αξιωματικοί όντες και αδαείς από πολιτικά ζητήματα… [δεν] θα ηδυνάμεθα να τους αντιμετωπίσωμεν και ούτω θα έμεναν κύριοι και … …μένοι απέναντι του κοινού. Θα εμείωναν το κύρος και τας επιδιώξεις πάσης [εθνικιστικής] Οργανώσεως και θα αποδείκνυον ότι μόνον το Ε.Α.Μ. εργάζεται για το καλό του τόπου και για το Λαό.

Πρώτος ωμίλησε κάποιος νεαρός και πολιτικός καθοδηγητής φερόμενος υπό το όνομα Νίκος Αντωνόπουλος πολιτικός μηχανικός και υιός καθηγητού. Αφού ανέλυσε το έργον του Ε.Α.Μ. - ΕΛΑΣ κατεφέρθη εναντίον όλων των λοιπών Οργανώσεων εναντίον των Αξιωματικών και του προδότου Ζέρβα. Ανέλυσε το πρόγραμμά τους και περαίνων είπε: θα πατήσουν επί πτωμάτων για να το επιβάλλουν.

Τέλος ότι οι Αξιωματικοί αποτελούντες μέρος του Λαού πρέπει να πάμε με την Ε.Α.Μ. Εκ του λόγου του κατεφάνη η προσπάθειά τους να μας πάρουν με το μέρος των εις την Ε.Α.Μ. εφαρμόζοντες πότε μεν την πειθώ πότε δε την απειλήν.

Κατόπιν πήρα το λόγο εγώ. Επί ώρας απήντησα εις όλας τας κατηγορίας των και τας αιτιάσεις των. Ανέλυσα το πρόγραμμά μας. Ανεφέρθην εις τον ρόλον των Αξιωματικών και απέδειξα στατιστικώς το έργον των από το 1936 μέχρι σήμερον. Την σήμερον δέον όπως αχρωμάτιστοι πολεμίσωμεν δια την Ελευθερίαν μας. Η Οργάνωσις η οποία θέτει πολιτικόν σκοπόν δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να διαιρεί μοιραίως τον Λαόν και να προπαρασκευάζει τον Εμφύλιον πόλεμον και να καταστρέψη αμέσως το Έπος της Αλβανίας παρουσιάζοντας την Χώραν δυναμικώς και ψυχικώς αδύνατην κατά την ημέραν της Ειρήνης, ώστε να μην είμεθα ικανοί να βαστάξωμεν εις τους ώμους μας την Μεγάλην Ελλάδα.

Έθεσα εις αυτούς πλείστα όσα ερωτήματα –Στρατηγικώς εις την Μεσόγειον– πολιτικώς εις τα Βαλκάνια και τους απέδειξα ότι η θέσις μας είναι πλησίον της Αγγλίας. Τούτο όμως δεν ενδιαφέρει τόσον όσον η Ενότης του πληθυσμού κατά τον αγώνα και αν μετά τον πόλεμον ίδομεν ότι εμπίπτωμεν εις την επιρροήν της Αγγλίας καθώς έχω πεποίθησιν θα υποδεχθώμεν όλοι μας την Αγγλίαν, αν εις την της Ρωσίας τότε όλοι ηνωμένοι δεν θα αρνηθώμεν την φιλίαν της. Η διάκρισις από τούδε και η ανακίνησις τοιούτων ζητημάτων θα φέρη την αιματοχυσίαν χωρίς κανέν πρακτικόν ωφέλιμον αποτέλεσμα.

Η ομιλία μου ήτο τόσον πειστική ώστε απέβη δι’ αυτούς ένας καταπέλτης και μολονότι ελάχιστοι άνθρωποι παρευρίσκοντο εν τούτοις ο κόσμος της Δημητσαίνης και Ζατούνης εφωτίσθη πλήρως περί των προθέσεων και πολιτικών επιδιώξεων της Ε.Α.Μ.. Εις τα ερωτήματά μου δεν ηδύναντο να απαντήσουν και ηναγκάσθησαν ντε φάκτο να είπουν ότι, ημείς αυτό το πρόγραμμα έχουμε και μια που πήραμε όπλα στα χέρια μας θα τα εφαρμόσωμεν κτυπόντας και την Αγγλίαν αν μας εμποδίση. Τότε μια γραία που ήτο εκεί και ήκουσε την τελευταίαν λέξιν απήντησε: «Μπράβο σας, αμ’ αυτά τα όπλα ποιος σας τα έδωσε; εμείς από την Αγγλία περιμένουμε σωτηρίαν και σεις θα στρέψευτε τα όπλα που σας έδωσε εναντίον της;»

Πάντως μας άφησαν ελεύθερους, προφανώς ανέβαλον την εκτέλεσίν μας δι’ ευθετώτερον χρόνον.

(8)

ΑΝΤΑΡΤΙΚΗ ΟΜΑΣ ΣΤΟ ΒΟΥΝΟ

Μετά την συγκέντρωσιν Νάσια μετέβην μετά του κ. Κοσιώρη εις Κοντοβάζαινα. Εκεί οργανώσαμεν προχείρως ανταρτικήν ομάδα και εγνωστοποιήσαμεν τούτο εις το Αγγλικόν Στρατηγείον  δια της κάτωθι αναφοράς μου:

Προς το Στρατηγείον Πελοποννήσου

Εις Νάσια

Λαμβάνω την τιμήν ν’ αναφέρω, ότι σήμερον εξήλθεν Εθνική ανταρτική ομάς δυνάμεως 80 ανδρών υπό την διοίκησιν του μονίμου Ανθυπολοχαγού Πεζικού Μουντζούρη Ι. και την εποπτείαν του μονίμου Λοχαγού Πεζικού Γιαννοπούλου Δημ.

Εκ των 80 ανδρών μόνον το 1\3 εξοπλίσθη και ούτοι κακώς εκ των ενόντων δια μέσων άτινα ηδυνήθημεν να εξοικονομήσωμεν επί τόπου.

Παρακαλούμεν όπως:

α) Προβήτε εις τον άμεσον οπλισμόν δια συγχρόνου οπλισμού της ομάδος.

β) Μετά τον εξοπλισμόν διατάξητε την εκτέλεσιν υπό της ομάδος οιασδήποτε Στρατ. Αποστολής.

Κοντοβάζαινα τη 1-8-43

Δημ. Γιαννόπουλος Λοχαγός.

Επί 6ήμερον ήμην εγώ επί κεφαλής της ομάδος. Ωμίλησα εις Κοντοβάζαινα - Βούτσι - Σπάθαρι. Κατά το 6ήμερον εξεπαίδευσα κατά την νύκτα την ομάδα, έδωσα την κατεύθυνσιν ήν δέον ν’ ακολουθήση μεθ’ ό την παρέδωσα προσωρινώς εις τον Ανθυπολοχαγόν Μουντζούρην και απήλθον εις Λαγκάδια προς επίλυσιν άλλων ζητημάτων. Εκ Λαγκαδίων επήγα εις Δημητσάνα και με συνέλαβεν η Ε.Α.Μ..*
    *(σ.εμού: Ο Γιάν.. Πριόβολος στο βιβλίο του (ό.π.) ,αναφέρει και σημειώνει: {Σύμφωνα με τον Ι. Κοσιώρη, την Κυριακή 8 Αυγούστου 1944 ο λοχαγός Γιαννόπουλος μετά από ομιλία του προς τους κατοίκους του χωριού Σπάθαρι, «εγκατέλειψε το Τμήμα στον Ανθυπολοχαγό Μουτζούρη και έφυγε για το χωριό Λαγκάδια όπου διέμενε η οικογένειά του, με την δήλωσιν ότι θα επανήρχετο σύντομα εις αυτό[…] Ο Μουτζούρης μου έστειλε με σύνδεσμον ενημερωτικά σημειώματα, τονίζοντας την απογοήτευσίν του διά την στάσιν του Λοχαγού Γιαννόπουλου» (Ανθυπολοχαγός Πεζικού Ι. Κοσιώρης:Το χρονικό της Εθνικής Αντιστάσεως Πελοποννήσου 1941-1945)}

2α Συνάντησις εις Νάσια

Η συγκέντρωσις αύτη την οποίαν είχε προκαλέσει αυτός ούτος ο Μήχου δεν επραγματοποιήθη. Παρέστημεν εις Νάσια περί τους 15 Αξιωματικοί μεταξύ των οποίων και ο Αντισυνταγματάρχης Γεώργιος Παρασκευόπουλος εκ Τριπόλεως ίνα παραμείνει ως αντιπρόσωπος των Αξιωματικών Αρκαδίας εις το συγκροτηθησσόμενον Γενικόν Μικτόν Στρατηγείον.

Γιατί δεν επραγματοποιήθη η συγκέντρωσις:

Διότι το Ε.Α.Μ. δεν την ήθελε, διότι το Ε.Α.Μ. ήθελε να μονοπωλήση τον Εθνικόν Αγώνα υπό την σκέπην του δε να περιλάβη άπαντας τους Έλληνας αφού προηγουμένως έδιδον όρκον Πίστεως εις τας Κουμουνιστικάς θεωρίας, διότι κατά την 6-9 Αυγούστου 1943 το Ε.Α.Μ. επετέθη κατά Εθνικιστών εις περιοχήν Ανδριτσαίνης κατά τρόπον δόλιον –εγένετο μάχη πρωτοστατούντος του περιβοήτου Κανελλοπούλου Κουμ[μουνιστού] κατά την οποίαν εφονεύθησαν πλείστοι Εθνικισταί οίς οι Αξιωματικοί Δογάνης - Μπίθας - Αντωνόπουλος - Μιχαλόπουλος - Καφίρης κ.λ.π. Ο Μιχαλόπουλος μάλιστα τραυματίας ών εφονεύθη δια του υποκοπάνου όπλου υπό ενός αντάρτου.

Ενώ αυτά συνέβαινον εις Τριφυλλίαν, άλλαι ομάδες έβαινον προς Ταΰγετον δια την κατασυντριβήν των ομάδων Γιαννακοπούλου.

Υπό τοιαύτας συνθήκας φυσικά η συγκέντρωσις εις Νάσια θα ήτο μία απλή κωμωδία. Μα είχεν υπογράψει το συμφωνητικόν η Ε.Α.Μ.!! Ακριβώς τούτο υπεγράφη δια να μην εκτελεσθή ποτέ. Δεν έχει ουδεμίαν αξίαν η υπογραφή ούτε ο λόγος τιμής των κουμμουνιστών!!!! Η ατιμία, η δολιότης, το ψεύδος είναι τα προσόντα των.

Αι πολλαπλαί συγκρούσεις, εκβιασμοί, βαρβαρότητες κ.λ.π. της Ε.Α.Μ. εγένοντο γνωσταί εις τον Άγγλον Σύνδεσμον εις Νάσια.

Ημείς συνεζητήσαμεν εις Νάσια με τον Άντονυ με πνεύμα μεγάλης εγκαρδιότητος.

Ούτος ήτο καταστεναχωρημένος δι’ όσα συμβαίνουν. Και ο ίδιος ήτο που παρηκολούθησαν, ο δε Σύνδεσμος Λοχαγός Αργυρόπουλος Αλέκος ηπειλείτο να συλληφθή.

Εις μίαν στιγμήν τον ερωτώ εάν όσα γίνονται εδώ είναι γνωστά εις τους έξω. Του ωμίλησα εντόνως δια το κακόν που μας κάνουν εξοπλίσαντες τους κακοποιούς με τους οποίους μίαν ημέραν θα κτυπηθούν και αγνοήσατε τον πραγματικόν Ελληνικόν Στρατόν, και μου απαντά: Οι έξω γνωρίζουν όλα πολύ καλά. Τότε ποια μέτρα λαμβάνουν; τον ερωτώ. Μου έδειξεν ένα τηλεγράφημα του Στρατηγείου Μ. Ανατολής που έλεγε εν μεταφράσει:

Λόγω των Συγκρούσεων εν Πελοποννήσω μεταξύ των διαφόρων ομάδων διακόπτομεν τον εφοδιασμόν σας.

Ο υ ί λ σ ω ν *

*(Σημ.εμού: Γενικώς η κατάσταση στην Πελοπόννησο από τα τέλη Ιουλίου έως τα τέλη Αυγούστου 1943 ήταν «χαώδης» ((απόρρητη Έκθεση Αγγλου ταγματάρχη David j. Wallace (Kάιρο 28 Αυγ, 1943) / Επιμέλεια Πέτρος Μακρής-Στάικος/Ωκεανίδα/Αθήνα 2009,σ.84))

Αυτό κ. Άντονυ δεν είναι αρκετόν, του απαντώ εις ύφος θυμώδες διότι αυτοί έχουσι εξοπλισθή, επομένως η διακοπή αφορά εμάς. Και κατόπιν εσείς θα έχετε να κάμετε κάποτε έναν πόλεμο με τα κουμ. στοιχεία τα οποία καθώς βλέπετε δεν υπακούουν σε σας αλλά εις την Κουμ. Προπαγάνδαν. Αλλά τότε πού θα μας ευρήτε εμάς να σας βοηθήσωμεν αφού εν των μεταξύ θα μας έχουν σφάξει αυτοί.

Αυτός στεναχωρημένος δεν μου απήντα. Εις μίαν στιγμήν μου λέγει: Μην ανυσηχείτε κύριοι, η Αγγλία δεν τον χάνει τον Πόλεμον. Παρίσταντο κατά την συζήτησιν αυτήν ο Αντισυνταγματάρχης Παρασκευόπουλος Γεώργιος εκ Τριπόλεως.

Τέλος απήλθομεν άπρακτοι και απογοητευμένοι νομίζοντες μάλιστα ότι έξωθι του χωρίου έχουν στήσει και παγίδα οι κουμουν. *
      *(Σημ. εμού: Στο βιβλίο του Γιάν.Πριόβολου(ό.π.) σελ171, αναφέρονται και σημειώνονται: «Ο λοχαγός Γιαννόπουλος «είχε έλθει με πεσμένο το ηθικό του» στη δεύτερη συνάντηση των αξιωματικών στη Νάσια (Ανθ/λοχαγός Πεζικού Ι. Κοσιώρης: Το χρονικό της Εθνικής Αντιστάσεως Πελοποννήσου 1941-1945,σ.136).Μην ξεχνάμε ότι είχε προηγηθεί το «Λαϊκό δικαστήριον» στη Ζάτουνα, το οποίο προφανώς του είχε δώσει χάρη με αναστολή.Πάντως και τις επόμενες ημέρες «η στάσις του Λοχαγού Γιανοπούλου ήτο περίεργη».(ό.π.σ.140) Περί το τέλος Σεπτεμβρίου 1943 ο Γιαννόπουλος έφυγε από τη Γορτυνία οικογενειακώς για την Αθήνα. «Δυστυχώς στην Αθήνα προχώρησε και σε άλλην κακήν ενέργειαν». Κατετάγη εθελοντικά στο 2ο Ευζωνικό Τάγμα Αθηνών, «δηλαδή σε Τμήμα συνεργαζόμενον με τους Γερμανούς!!!» ».(ό.π.σ.140).

Την πρωίαν 14 Αυγούστου φθάνω εις Λαγκάδια. Αυθημερόν μου έρχονται 10 αντάρται δικοί μου από την περιοχήν Βυτίνης υπό τον Έφεδρον Ανθυπολοχαγόν Παπαοικονόμου δια να τους κατευθύνω εις Κοντοβάζαινα όπως ενωθούν με την ομάδα και εξοπλισθούν. Φυσικά δεν ήλθον μέσα στο χωριό, αλλά έξω κεκαλλυμένοι και μου απέστειλαν σύνδεσμον.

Επήγα τους ωμίλησα δια την κατάστασιν και ανέφερα όλα τα δυσάρεστα γεγονότα και τους παρεκάλεσα να επιστρέψουν εις τα σπίτια τους, έως ότου ίδωμεν τι θα απογίνη. Τούτο και εγένετο.

Το βράδυ της 14-8-43 4 αντάρται ένοπλοι του ΕΛΑΣ λαβόντες διαταγήν από τον πολιτικόν καθοδηγητήν Αρκαδίας μέγαν κουμουν[ιστήν] δικηγόρον Δεληβοριάν Νίκον έρχονται κυκλώνουν το σπίτι μου και με συλλαμβάνουν. Με οδηγούν δι’ όλης της νυκτός εις Κατσουλιάν και εκείθεν εις το λημέρι του Χρ. Στασινοπούλου.

Εκεί έμεινα δύο ημέρας. Αυτοί διέδωσαν ότι με εξετέλεσαν, δια λόγους τρομοκρατίας φυσικά του χωριού και των οπαδών μου.

Εκεί με πλαισίωσαν διάφοροι ειδικοί όπως με πείσουν να πάω μαζύ τους. Οι ειδικοί ήσαν:

1) Νίκος Δεληβοριάς Δικηγόρος –Πολιτικός υπεύθυνος Αρκαδίας.

2) Βαρκάς δικηγορίσκος από το Αγρίδι.

3) Γεώργ. Παπαϊωάννου δικηγορίσκος τέως λοχίας Γραφεύς Στρατολογίας 11 Ε.Π.

4) Καπετάν Μανώλης αντάρτης πολιτικός υπεύθυνος της ομάδος Στασινοπούλου –απόφοιτος φυλακών– εγγληματική φυσιογνωμία θεωρητικός κουμμουνιστής.

5) Λοχαγός Χρήστος Στασινόπουλος συν[άδελφος] κουμμουνιστής.

Οι τρεις πρώτοι διότι ήσαν γνωστοί και φίλοι μου άνοιξαν την καρδιά τους και μου είπαν όλο το πρόγραμμα της Ε.Α.Μ.. Ιδού εν συντομία:

Εμείς εκάναμε μίαν κουμμουνιστικήν Επανάστασιν και θα επιβληθώμεν αδιαφορώντας δια το αίμα που θα χυθή κτυπόντας κάθε αντίδρασιν. Αντίδραση δια το Κ.Κ. θεωρείται:

–Άπαντες οι Αξιωματικοί που υπηρέτησαν εις το αστικόν Καθεστώς και αποτελούν την ενεστώσαν κοινωνικήν βάσιν.

–Όλα τα παλαιοκομματικά πρόσωπα άτινα θα εκλείψουν.

–Όλα τα πρόσωπα των Κεφαλαιοκρατικών συγκροτημάτων κ.λ.π.

Τους υπέβαλα ερωτήματα πολλά.

1. Πώς θα αντιδράσουν στον Ελληνικόν Στρατόν του Εξωτερικού;

–Ο Στρατός εκείνος κατά τα 80% είναι εαμικοί μου λέγουν.

2. Πώς θα αντιδράσουν στην Αγγλία υπό την επιρροήν της οποίας θα υπαχθώμεν ασφαλώς;

–Τον Στρατόν θα τον δεχθούμε αν λόγοι πολεμικοί το επιβάλουν να έλθη, αλλά αν αναμιχθή στα εσωτερικά μας θα κτυπήσωμεν διότι η ανάμιξις αντιτίθεται εις την συμφωνίαν του Ατλαντικού άρθρου τάδε…

3. Πώς θα δεχθή η Αγγλία ένα κουμουνιστικό Σύστημα που θα είναι επιρροή της Ρωσσικής Πολιτικής και θα κινδυνεύουν τα συμφέροντά της;

–Αν ίδωμεν ότι έχει αυτήν την ισχύν η Αγγλία τότε εμείς κάνουμε στροφή προς την Αγγλίαν και αντί κουμμ. Καθεστώτος το κάνουμε καμουφλαρισμένο αγροτικό - Σοσιαλιστικό… κ.λ.π.

Από την επί 3ήμερον συζήτησιν επείσθην ότι το ΕΛΑΣ δεν διεξάγει εθνικόν αγώνα, αλλά αγώνα πολιτικόν, αγώνα ταξικόν, αγώνα εξοντώσεως μάλλον των Ελλήνων των μη όντων κουμμουνιστών και όχι τόσον των Γερμανών. Μου έλεγαν χαρακτηριστικώς: Οι Γερμανοί αργά ή γρήγορα θα φύγουν, αλλά οι ντόπιοι Έλληνες μη κουμμ. θα μείνουν –επομένως αυτούς πρέπει να εξοντώσουμε.

Μετά 3ήμερον παραμονήν με ωδήγησαν εις την Στρέζοβαν προς συνάντησιν του Μήχου εις τον οποίον θα με παρουσίαζαν.

Πράγματι την 18ην Αυγούστου το εσπέρας με παρουσίασαν εις τον Μήχου εις Στρέζοβαν όστις μου απηύθυνεν τας εξής περίπου ερωτήσεις:

1. Διατί κ. Γιαννόπουλε μας κάνετε αντίδρασιν;

Εμείς δεν σας κάνουμε αντίδρασιν διότι ποτέ δεν κατηγορήσαμεν την οργάνωσίν σας. Θέλομεν απλώς να υπηρετήσουμε την Πατρίδα μας όπως πολεμίσαμεν εις την Αλβανίαν αλλά ουχί με κομματικόν πρόγραμμα. Εσείς στον αγώνα σας δίδεται και πολιτικήν κατεύθυνσιν εμείς θέλουμε αχρωμάτιστα να υπηρετήσωμεν.

2. Ναι, αλλά ξέρετε ότι μας διασπάτε εμάς; Αρκεί να σου πω ότι μόλις δια πρώτην φοράν πέρασα από το χωριό Λυγουριά [Λυκούρια;;;;] μου έκαναν οι κάτοικοι αποθεωτικήν υποδοχήν, μετά την εμφάνισιν δε την δικήν σας εξαναπέρασα και μόνον μερικές γυναίκες με υπεδέχθησαν. Ελάτε κάτω από το Ε.Α.Μ. να πολεμίσουμε τους Γερμανούς.

Δια να πολεμίσωμεν τους Γερμανούς έρχομαι, του απαντώ, αλλά υπό τον όρον ότι μόλις ελευθερωθούμε να είμαι ελεύθερος να απομακρυνθώ από τον ΕΛΑΣ.

Την πρότασίν μου ταύτην απέρριψαν με τον πολιτ. καθοδηγητήν Νίκου. Τούτο πλέον με έπεισε ακόμη μία φορά ότι οι άνθρωποι δεν διεξάγουν αγώνα κατά των Γερμανών αλλά τοιούτον πολιτικόν που θα διατηρηθή και μετά την απελευθέρωσιν και γι’ αυτό θέλουν συνειδητά πρόσωπα.

3. Θέλουμε να διαλύσης και την ομάδα σου που έβγαλες στην Κοντοβάζαινα διότι άλλως θα τους φονεύσωμεν.

Ναι να την διαλύσω, αλλά όπως βλέπετε την ομάδα δεν την έχω στην τσέπη μου να την διαλύσω. Αφίσατέ με ελεύθερον να την εύρω και θα τους πω να διαλυθούν, και αν δεν διαλύονται τότε θα είναι υπεύθυνοι δι’ ότι τους συμβή. Την ομάδα έχω να την ιδώ από 10ημέρου και κατόπιν μάλιστα της συλλήψεώς μου αυτοί ετρομοκρατήθησαν και θα έχουν απομακρυνθή εκ Γορτυνίας.

Καλά μου λέγει είσαι ελεύθερος.

Η συζήτησις εγένετο ενώπιον 3 πολιτικών υπευθύνων οίτινες αγριοκύτταζαν τον Μήχου όστις έτρεμε στα όμματά τους. Κατάλαβα ότι στα χέρια των κακοποιών αυτών ο Μήχου και κάθε άλλος Αξιωματικός δεν είναι παρά ένα εκτελεστικό όργανο ένα πραγματικό μπιμπελό. Διαρκούσης της συζητήσεώς μας αφίχθη και ο Άγγλος Λοχαγός Άντονυ με τον Βαγγέλη με εχαιρέτισε εγκαρδίως και διεμαρτυρήθη από της πρώτης στιγμής δια την σύλληψίν μου. Την νύκτα εκοιμήθην στο σπίτι του Προέδρου πλαισιωμένος από πολιτικούς καθοδηγητάς, πλην όμως παρ’ όλα ταύτα κατώρθωσα να επικοινωνήσω με τον Ταγματάρχην Σωτηρίου όστις ερχόμενος από τον Άγγλον Άντονυ μου εξεδήλωσε την βαθείαν του συμπάθειαν δια τα βάσανά μου και μου αφηγήθη ένα τηλεγράφημα που έλαβε την 17-8-43 ο Άντονυ. Έχει ως εξής περίπου:

ΣΤΡΑΤΗΓΕΙΟΝ Μ. ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Προς τον Αρχηγόν των εν Ελλάδι Δυνάμεων Στρατηγόν Έντυ

Ενώ εις την Ρούμελην άπασαι αι ανταρτικαί ομάδες συνεργάζονται ειλικρινά και απόλυτα αντιθέτως πληροφορούμεθα ότι εις την Πελοπόννησον ήρχισεν άγριος εξοντωτικός αγών μεταξύ των διαφόρων ομάδων.

Παραγγέλωμεν την άμεσον κατάπαυσιν των συγκρούσεων.

Ο υ ί λ σ ω ν

Την πρωίαν μετακινείται τάγμα ανταρτών υπό τον Καπετάν Σφακιανόν –Λοχαγός Αρετάκης εκ Κρήτης– ακολουθούμενον από δύναμιν 80 περίπου με τους πολιτικούς καθοδηγητάς Σολιώτην και Δήμαν μαυροσκούφηδες οι οποίοι ως μου έλεγον είχον συλλάβει και τον Σαράφη στη Ρούμελη. Με πήραν μαζύ τους προς τον σκοπόν ν’ ανεύρωμεν την ομάδα μου και να την διαλύσουν και να την αφοπλίσουν. Εμέ με είχον πάρη μάλλον ως όμηρον και ως εγγύησιν δια την διάλυσιν της ομάδος.

Κατέβημεν εις Κοντοβάζαινα. Δεν ηδυνήθην να συνδεθώ με ουδένα των ανθρώπων μου. Την επομένην μετέβημεν εις Βούτσι. Ομοίως δεν ανεύρομεν κανένα. Ο πατήρ του Ανθυπολοχαγού Μουντζούρη ουδέν εγνώριζεν περί της ομάδος η οποία κατά την γνώμην του είχε απομακρυνθή της περιοχής αυτής. Εγώ υπεχρεώθην ν’ αποστείλω μίαν Διαταγήν εις τον Μουντζούρην δια την διάλυσιν της ομάδος υπό την απειλήν και βίαν των. Πάντως δεν ηρνήθην να συντάξω τοιαύτην διαταγήν η οποία άλλωστε θα έμενε γράμμα κενόν δεδομένου ότι αντελήφθην τας διαθέσεις της ομάδος να μην διαλυθή. Εδώ έχω ένα χαρακτηριστικόν γεγονός να σημειώσω.

Δια να συντάξω την διαταγήν εζήτησα χαρτί από τον Καπετάν Σολιώτην καθ’ ήν στιγμήν ευρισκόμεθα μέσα στο σπίτι του Μουντζούρη. Πράγματι ο Σολιώτης ανοίγει την τσάντα του και έβγαλε ένα πολυσέλιδον τετράδιον από το οποίον απέκοψε ένα φύλλον όπερ μου έδωσε. Την στιγμήν ταύτην εισέρχεται ένας αντάρτης και του λέγει: Καπετάν Σολιώτη, σε θέλει ο Δήμας. Εξερχόμενος ο Σολιώτης αφίνει στο τραπέζι το τετράδιον εις το οποίον έρριξα γρήγορα γρήγορα μια ματιά. Απέξω έγραφε: Απόρρητοι Προσωπικαί Σημειώσεις Καπετάν Σολιώτη. Μέσα είχε σχέδια λόγων που ωμίλει στους χωρικούς. Το πρώτον κεφάλαιον ήτο το εξής: «Η έναρξη και η έκταση της κουμμουνιστικής Επανάστασις στην Ελλάδα».

Επάγωσα κυριολεκτικώς όταν είδα και εγγράφως ότι αυτοί οι ελευθερωταί δεν έχουν κάνει παρά μια κουμμουνιστική επανάσταση στην Ελλάδα. Δεν αποτελούν παρά μία εμπροσθοφυλακή της Μεγάλης κουμ. επαναστάσεως που δεν είναι τίποτα άλλο παρά μία Κέρεν σκιάς. Είναι οι άνθρωποι οι σκοτεινοί, οι συνωμόται οι οποίοι καμουφλαρισθέντες ως πατριώτες και εκμεταλλευθέντες τον άδολον πατριωτισμόν των Ελλήνων ετυμβορύχησαν απάνω σε μία αιμάζουσα και σφαδάζουσα υπό το πέλμα τριών κατακτητών Ελλάδα, με μοναδικόν σκοπόν να επιφέρουν μίαν αναστάτωση, μίαν καταστροφήν του τόπου και του Λαού, μίαν αξαθλίωσιν αρκεί να επιτύχη η επανάστασίς των την κατάλληλον ευκαιρίαν να εκτελέσουν κατά τας προφητείας του κουμμ. συγγραφέως Προτόμκιν.

Από εκείνην την στιγμήν εσκέφθην να τους πολεμήσω΄ ωρκίσθην να ενεργήσω εν τω μέτρω των δυνάμεών μου να εμποδίσω τα σχεδιά των τα καταστροφικά, έχων πάντοτε ως γνώμονα την αγαθήν προαίρεσιν της εξυπηρετήσεως της Πατρίδος μου.

Την επομένην ανεχωρήσαμεν δια Θέλπουσα, φθάνομεν εις την Χώραν. Εκεί έρχονται δύο Γερμανοί στρατιώται τηλεφωνηταί πεζή από το 12μετρον όπου υπήρχε Γερμανικόν φυλάκιον φυλάκων 50 ανδρών κρατώντας…

Ο παρατηρητής τούς βλέπει. Νομίζει ότι είναι πολλοί Γερμ[ανοί]… [οπότε] διατάσσεται συναγερμός και αντιλαμβάνομαι σύγχισιν εις τας τάξεις των. [Επεμβαί]νω εγώ και τους λέγω: Ησυχία. Δόσατέ μου ένα αυτόματον θα πολ[εμήσωμε] μαζύ τους Γερμανούς και θα τους νικήσωμε όσοι κι αν είναι. Διαπιστούτ[αι] [ότι] είναι μόνον δύο. Εγκαθιστούν ενέδραν εις την είσοδον του χωρίου και μό[λις] εισέρχονται οι Γερμανοί τους συλλαμβάνομεν.

Ήθελον να τους εκτελέσουν. Εγώ τους είπα όχι, διότι θα καταστραφούν όλα τα χωριά. Να τους ανακρίνετε και να τους αφήσετε να φύγουν, με δύο στρατιώτας δεν τελειώνει ο πόλεμος. Τα χωριά τα θέλουμε να ξαναπεράσουμε να ευρίσκομεν άσυλον και ψωμί, αν τα κάψουμε πού θα τα βρούμε.

Με υπήκουσαν με την διαφοράν ότι τους αφόπλισαν. Η ενέργειά τους ήτο καλή διότι είχον ανάγκην όπλων.

Εννοείται ότι το αποτέλεσμα ήτο να φονεύσουν οι Γερμανοί ως αντίποινα 20 ανθρώπους και να κάψουν 6 οικίας.

Το εσπέρας της 20 ή 21 Αυγούστου κατόπιν επιμονής μου τους έπεισα να με αφήσουν διότι πλέον δεν εκλπηρώ κανένα προορισμόν. Συγκατετέθησαν να με αφήσουν ίνα μεταβώ εις το χωρίον μου Δόξα, όπου διαδραματίζεται νέα φρικτή τραγωδία εις βάρος του δυστυχισμένου αυτού χωρίου και των 1000 κατοίκων του με ηθικούς αυτουργούς τον Λοχαγόν Χρ. Στασινόπουλον και με εκτελεστάς τους Γερμανούς.

(9)

Ριζική καταστροφή του χωριού 23-8-43

Πρέπει να σημειώσω όλην αυτήν την ιστορίαν, τα αίτια, τας αφορμάς και τους υπευθύνους.

Βαρέως ασθενής χωρικός ο Νικόλαος Λώλος ή Κοντύλης μετεφέρετο επί ημιόνου εις Ολύμπια ή Πύργον προς εξέτασιν και θεραπείαν. Εις το Δωδεκάμετρον επί της Δημ. οδού Τροπαίων Ολύμπια ένα Γερμανικόν Φυλάκιον 50 ανδρών κάποιος Γερμανός ανθρωπιστής εξετάζει τον ασθενή τον βάζει σε αυτοκίνητον και τον μεταφέρει εις το Γερμανικόν Νοσοκομείον Ολυμπίων ένθα υφίσταται πλήρη και λεπτομερή εξέτασιν πλην όμως η κατάστασίς του βαίνει προς θάνατον ουδεμία ελπίς σωτηρίας.

Με το ίδιο αυτοκίνητον τον μεταφέρουν εις το χωριό απόστασις 60 χλμ. Οι προύχοντες του χωριού εφιλοξένησαν τους δύο Γερμανούς ών ο είς ιατρός ή νοσοκόμος ήτο στο μαγαζί Παρασκευοπούλου. Όταν ανεχώρησαν τους προσέφερον οι χωρικοί λίγα σύκα, σταφύλια και μερικές γυναίκες τους έδωσαν αυθορμήτως περί τα 10 ωά. Ούτοι εξέφρασαν τας ευχαριστίας των. Οι χωρικοί τους ευχαρίστησαν και τους είπαν να ξανάλθετε στο χωριό, και αν έχετε να μας φέρετε λίγα κινίνα που έχομεν ελονοσίαν. Αυτοί λέγουν ναι θα ξαναέλθουμε αλλά επειδή δεν έχουμε κινίνα θα σας φέρουμε αττεμπρίνες.

Μετά 2 ημέρας επανέρχονται επί μοτοσυκλέττας δια να είδουν τον ασθενή και να τους φέρουν αττεμπρίνες. Κατά την μοιραίαν εκείνην στιγμήν παρευρίσκετο στο χωριό η ομάδα Στασινοπούλου με 20 αντάρτας και καταλαμβάνουν αμέσως θέσεις δια να φονεύσουν τους επισκέπτας. Οι χωρικοί και αι χωρικαί βλέποντας το κακό που τους περιμένει διαμαρτύρονται προς Θεού παιδιά, αδέλφια μας μην τους σκοτώσετε στο χωριό και μας κάψετε τα σπίτια μας!! Εις τας ικεσίας αυτάς δεν εκάμφθησαν τουναντίον μάλιστα αποτεινόμενοι προς τον κ. Κατσιαδράμην Πρόεδρον του λέγουν: Φύγετε απ’ εμπρός άτιμοι Γερμανόφιλοι είστε, θα σας κάψουμε.

Όταν οι επισκέπται απήλθον έξω από το χωριό δέχονται τα δολοφονικά πυρά και ο Ιατρός ή Νοσοκόμος πίπτει, ο έτερος τρέχει και διαφυγών φθάνει εις το φυλάκιον και αναφέρει τα διατρέξαντα.

Οι παλληκαράδες αντάρτες φεύγουν εγκαταλείποντας τους χωρικούς εις την τύχην των και εις την εκδικιτικήν μανίαν των Γερμανών. Επετέλεσαν άλλωστε το καθήκον των. Εξησφάλισαν την δημιουργίαν 1000 προλεταρίων και την ευκαιρίαν να τηλεγραφήσουν έξω ότι εφόνευσαν Γερμανούς –στείλατέ μας όπλα.

Οι Γερμανοί αφικνούνται και αρχίζουν την κτηνοδίαν

Οι χωρικοί πήραν τα βουνά.

Την 23η Αυγούστου επανέρχονται οι Γερμανοί δια την εκ θεμελίων καταστροφήν του χωρίου, δυνάμει εκδοθείσης Διαταγής εκ του Στρατηγείου των εν Βυτίνη.

Την νύκτα της 23ης έφθασα εγώ στο χωριό. Άμα τη αφίξει των Γερμανών έφυγα στο Δάσος δια να ίδω το φρικτό καταστροφικόν θέαμα όπερ περιέγραψα την επομένην με τα κάτωθι λόγια:

Οι φιλοπρόοδοι και Εθνικισταί κάτοικοι του χωρίου Δόξα υπέστησαν ολοκληρωτικήν καταστροφήν την 23-8-43.

Εναντίον του χωρίου εξαπελύθη εν όλη της τη κτηνωδία ως αντίποινα μανία του βάρβαρου κατακτητού. 18 τάνκς εφοδιασμένα με σύγχρονα μέσα καταστροφής εισήλθον εις το χωρίον την 17ην ώραν της 23-8-43. Επί τη θέα των οι κάτοικοι έγιναν κυριολεκτικώς πουλιά, τραπέντες εις φυγήν και διασκορπισθέντες εις τα πέριξ του χωρίου υψώματα. Μητέρες έλαβον ανα έν ή δύο παιδιά των ανά χείρας αφίσασαι τα υπόλοιπα εις την τύχην των και εις την διάθεσιν των Γερμανών. Άπαντες οι άνδρες χωρίς τα παιδιά των και τις συζύγους των και τους προσφιλείς των ών την τύχην ηγνόουν επήραν τα βουνά. Ασθενείς μη δυνάμενοι να κινηθώσιν εξέβαλον κραυγές απελπισίας νομίσαντες ότι μεθ’ ού πολύ θα κατακαώσιν ζώντες. Γέροντες, τυφλοί κ.λ.π. ανάπηροι πήραν και αυτοί τον δρόμον της μοιραίας και δραματικής εξόδου εκ του χωρίου. Όλος αυτός ο κόσμος άφινεν όπισθέν του τας περιουσίας των και παν ό,τι επί 100 έτη είχον μοχθούντες αποκτήσει.

Μερικά των τανκς αφού έλαβον θέσιν εις την είσοδον του χωρίου και ακριβώς έξωθι του Σχολείου ήρχισαν κανονιοβολούντα τας παρυφάς του χωρίου –τα πέριξ υψώματα, μίαν εκκλησίαν προς Β. του χωρίου Αγ. Ιωάννης και παν σημείον ύποπτον όπισθεν του οποίου δυνατόν να ευρίσκοντο πρόσωπα.

Υπό την προστασίαν των βολών τούτων εισήλθον τα υπόλοιπα εντός του χωρίου και έλαβον θέσιν εις την πλατείαν της εκκλησίας. Μόνον που δεν εισήλθον εις την εκκλησίαν όπως προσευχηθώσι δια την ευόδωσιν του θείου έργου των!!!

Άνω των 100 Γερμανοί Στρατιώται διηρημένοι εις ομάδας ανά πέντε περιήρχοντο τας οικίας. Αφού ηρεύνον ταύτας περισυνέλεγον ότι πολύτιμον και αρεστόν υλικόν εύρισκον εντός των οικιών και το μετέφερον εντός των αρμάτων, εντός δε της εκκλησίας μετέφερον τα περισυλλεγόμενα ζώα, χοιρινά, αιγοπρόβατα, βόας.

Μετά την επί δίωρον περισυλλογήν των πολυτίμων αγαθών των οικιών ήρχισαν να θέτουν πυρ εις τας οικίας αρχής γενομένης εκ των ακραίων τοιούτων. Το πυρ μετεδίδετο δια πυροβολισμών δια της χρησιμοποιήσεως εμπρηστικής σκόνης.

Επί τη θέα των πρώτων καπνών και φλογών πολλοί κάτοικοι και ιδία γυναίκες οίτινες εθεώντο μακρόθεν κεκυυμένοι τα συμβαίνοντα, ανελύθησαν εις κλάμματα, δάκρυα, φωνάς απελπισίας μέχρι τρέλλας.

Τόση ήτο η μανία των εμπρηστών ώστε εις τα μέρη από τα οποία εξήρχοντο αι κραυγαί απήντον με ρυπάς πολυβόλων και με βλήματα πυροβόλων εκ των τανκς. Η πυρπόλησις εγενικεύετο, αι φλόγες εμεγάλωναν οι πυροβολισμοί επληθύνοντο. Οι Ευρωπαίοι στρατιώται είχον εξαγριωθή, είχον μεθύσει από τα κατορθώματά τους εναντίον αόπλων χωρικών, δεν διέφερον κατ’ ουδέν από τας αομοχαρείς Τίγρεις.

Οιμωγαί, κλάμματα, λυγμοί απελπισίας, κλαθμυρίσματα μικρών παιδιών, χουχουλίσματα των ανδρών που ευρίσκοντο διασκορπισμένοι στα υψώματα, φλόγες, καπνοί, πυροβολισμοί, κρότοι και γδούποι εκ της πτώσεως των στεγών των κατακρημνιζομένων οικιών κ.λ.π. ήσαν τα χαρίσματα της νυκτός εκείνης. Ωχριά ίσως η κόλασις του Δάντη!

Επί 2ήμερον παρέμειναν οι Γερμανοί δια να ολοκληρώσουν το έργον της καταστροφής των. Αυτοκίνητα και τανκς επηγαινοήρχοντο μεταφέροντα τα λάφυρα πολέμου. Τα συλλαμβανόμενα παιδιά, γέροντες, γυναίκες και ασθενείς μετεφέροντο εντός των τανκς.

Δύο γυναίκες αι οποίαι έπεσαν στα πόδια των ικετεύοντες να μην καύσουν τα σπίτια των τας απώθησαν και υπέδειξαν εις αυτάς την πυρκαϊάν να πάνε να πέσουν μέσα να καούν. Οποία ψυχική πόρωσις!!!

Οι κάτοικοι ιδόντες μετά το μεσονύκτιον, ότι ο θεμέλιος λίθος των εκλείπει ήρχισαν να κινούνται ωσάν σκιαί μέσα στο σκοτάδι προς αγνώστους κατευθύνσεις. Εξήλθον των ορίων του χωρίου ζητούντες άσυλον εις τα γειτονικά χωριά, εις τα εξοχικά καλύβια, εις τα σπήλαια, εις τα δένδρα, εις τους αγρούς.

Δεν ήτο μόνον η υλική καταστροφή που υπέστησαν. Ήτο η ηθική καταστροφή. Ο πανικός που τους κατέλαβεν. Οι Γερμανοί τους κατεδίωκον και εις τους αγρούς. Οι δυστυχισμένοι δεν είχον κανέν συναίσθημα ασφαλείας. Εκινούντο ασκόπως επί πολλάς ημέρας, χωρίς να θέλουν να παραμείνουν εις το ίδιον σημείον πέραν των 6 ωρών. Εφαντάζοντο ότι τους κυνηγούν, ότι τους παρακολουθούν οι Γερμανοί, ότι τους βλέπουν, ότι θα τους πιάσουν, ότι θα τους εκτελέσουν.

Επτά νέους που συνέλαβαν οι Γερμανοί τους μετέφερον εις Πύργον δι’ ανάκρισιν, περί τους 40 γυναικόπαιδα και ασθενείς τους άφησαν ελευθέρους.

Μετά 5 ημέρας που έγινεν η προς Γορτυνίαν - Μεγαλούπολιν - Καλάβρυτα κίνησις των Γερμανών το χωρίον Δόξα ήτο ο στόχος της εκδικήσεώς των.

Ελεηλάτησαν τα εναπομείναντα απυρπόλυτα ελάχιστα αντικείμενα, επήραν αρκετά μικρά ζώα ως και μεγάλα. Η Δόξα κατέστη ως η αμαρτωλός πόρνη εφ’ ής εκορέσθη η μανία των κατακτητών. 1000 κάτοικοι του χωρίου ευρέθησαν πλήρως κατεστραμμένοι υλικώς και ηθικώς. Εκείνα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την ζωήν των ανθρώπων εξέλειπον απ’ αυτούς. –Η κατοικία, η τροφή, η υπόδησις, η ενδυμασία, ο ρουχισμός. Έχασαν τα ζώα τους, αλλά και τα εναπομείναντα θα αποθάνουν ελλείψει τροφής κατά το χειμώνα. Ελλείπουν οι σπόροι και καλλιεργητικά μέσα.

Ο Ερυθρός Σταυρός έσπευσε εκ των πρώτων να παράση τας βοηθείας του. Τον ηκολούθησαν εις μικράν κλίμακα οι έρανοι των γύρω χωρίων. Τους εδόθη λίγο ψωμί, αυτό όμως δεν είναι όλο. Ελλείπουν όλα τα άλλα. Το κουτάλι, το πηρούνι, το ποτήρι, ο τέντζερης, το ταψί, ο ατομικός ρουχισμός, ο ρουχισμός ύπνου, το παπούτσι και τόσα άλλα πράγματα.

***

Χάριν της ιστορίας κρίνω απαραίτητο να σημειώσω και τα κάτωθι:

–Άνθρωποι της Ε.Α.Μ. Παρασκευάς Τσίτσος, Ντάκης, Νικόλαος Νικολόπουλος ή Μανιάτης. Λουκάς Νικολ. κ.λ.π. επωφελήθησαν της ευκαιρίας να πλιτσικολογήσουν και να κλέψουν από τας οικίας.

Άνθρωποι της Ε.Α.Μ. κουμμ. του εγγύς χωρίου Καλλιανίων πρωτοστατούντος του υπευθύνου Καλλιανίων Παπαβασιλείου ήλθον εις το χωρίον μετά την καταστροφήν και φέροντες μαζύ των γραμμόφωνον έστησαν γλέντι εις την πλατείαν και χορόν. Εχαίροντο οι άνθρωποι αυτοί δια την καταστροφήν, δια την δημιουργίαν 1000 προλεταρίων δια το κατόρθωμά των να φτιάσουν 1000 δυστυχείς, 1000 δηλ. θύματα τα οποία αύριον θα χρησιμοποιήσουν ως κράκτας προς επιτυχίαν των ανομήμων σκοπών του, εχαίροντο διότι καταστρέφεται ο κόπος η αποταμίευσις, η ευτυχία και η ιδέα της ιδιοκτησίας.

Ποίον πολεμικόν σκοπόν εξεπλήρωσε η άνανδρος δολοφονία ενός στρατιώτου με αποτέλεσμα τοιαύτης εις βάρος μας καταστροφής. Δεν εχρειάζετο αυτό δια να μισήσωμεν τον κατακτητήν, το μίσος υπήρχεν. Έλαβον Διαταγήν του Στρατηγείου Μ. Ανατολής; Όχι.

Ο Άγγλος Σύνδεσμος είπεν ότι απαγορεύονται τοιαύτα χάριν του πληθυσμού και καταδικάζουν τους ηθικούς αυτουργούς. Αλλά οι κουμμουνισταί δεν υπακούουν. Παραλλήλως με τον Συμμαχικόν αγώνα εκτελούν και τον ιδικόν τους αγώνα, ή μάλλον εκμεταλλευόμενοι τον Συμμαχικόν αγώνα καλλιεργούν τον δικόν τους.

Πού είναι ο πολύς Χρήστος Στασινόπουλος με τον Ανθυπολοχαγόν Στεφανάκην που εφόνευσε τον Γερμανόν, να προστατεύσουν το χωριό το οποίον εξέθεσαν εις τον εχθρόν; ευρίσκονται εις την Αετοράχη θεώνται και χαίρονται –μιμούνται προφανώς τον Νέρωνα. Ήθελον να κτυπήσουν τον εχθρόν; κάλιστα να τον αντιμετωπίσουν επί οδού μακράν του χωρίου και ν’ αναλάβουν τας ευθύνας των πράξεών των, και όχι να τας επιρρίπτουν εις τους δυστυχισμένους χωρικούς.

Εάν καταδικάζω τους Γερμανούς ως εκτελεστάς τοιούτων εγκλημάτων, καταδικάζω ομοίως τους ηθικούς υπευθύνους των εγκλημάτων αυτών οίτινες δεν είναι άλλοι παρά οι αντάρτες του ΕΛΑΣ.

Διαγράφεται καθαρά η επιδίωξις των κουμμουνιστών.

Δια των Γερμανών να καταστρέψουν την Χώραν και τους Έλληνας που πονούν τον τόπον.

(10)

Κατά τον (;) Αύγουστον αι τρομοκρατίαι, αι διώξεις, οι φόνοι, αι συμπλοκαί γενικεύονται. Η Ε.Α.Μ. σπεύδει να πνίξη στο αίμα κάθε εθνικιστικήν κίνησιν και κάθε προσπάθειαν έξω της κουμμουνιστικής ενεργείας.

Παραγγέλει την διάλυσιν των Εθνικιστικών Οργανώσεων κ.λ.π. μία απ’ αυτές τις παραγγελίες μοι απεστάλη από τον ιατρόν Βυζικίου Γάκην τελούντα στρατιωτικώς υπό τας διαταγάς μου.

Ε.Λ.Α.Σ.                                                       

11ον Σύνταγμα Ανταρτών

17-8-43

Προς τους κατοίκους των χωρίων Βυζικίου και Σταυροδρομίου

Η Οργάνωσις Ε.Α.Μ. διαπιστώσασα ότι αι δημιουργηθείσαι οργανώσεις με διαφόρους τίτλους Ε.Ο. - Β.Α.Μ. κ.λ.π. δρουν αντεθνικώς διασπώσαι τον απελευθερωτικόν μας αγώνα ήχθη εις την απόφασιν να διαλύση τας οργανώσεις ταύτας.

Τα εις τα χωρία σας Βυζίκιον - Σταυροδρόμιον δημιουργηθέντα τμήματα της οργανώσεως Ε.Ο. να διαλυθούν αμέσως άλλως οι οργανωταί των οργανώσεων τούτων θα θεωρούνται διασπασταί και προδόται και ως τοιούτοι θα δώσουν λόγον ενώπιον του Λαού, όστις εκπροσωπείται ήδη δια της μόνης πατριωτικής οργανώσεως Ε.Α.Μ. ήτις προτίθεται να λάβη έντονα και αποφασιστικά μέτρα.

Ο Αρχηγός της Ανταρτικής Ομάδος

Χρ. Κ. Στασινόπουλος

Ο Πολιτικός Καθοδηγητής Γιώργος (Πρόκειται περί του Γεωργίου Παπαϊωάννου δικηγόρου)

Κατόπιν του προτωφανούς τούτου εγγράφου εις απειλήν - ψεύδος και ωμότητα οι οργανωταί της Ε.Ο. προβαίνουν εις την κάτωθι πράξιν φαινομενικήν βεβαίως, διότι ψυχικώς οι άνθρωποι ούτοι και οι οπαδοί των θα έμενον ενωμένοι και πιστοί εις τον πατριωτικόν αγώνα.

Πράξις

Οι οργανωταί των πατριωτικών οργανώσεων

1. Βυζικίου, Χαράλαμπος Γάκης Ιατρός και Γεωργ. Κ. Παπαϊωάννου συνταξιούχος Αξιωματικός

2. Σταυροδρομίου Ηλίας Κ. Πλιώτας κατόπιν του από ημερομηνίαν 17-8-43 εγγράφου του Ε.Λ.Α.Σ.

Ημείς ως οργανωταί καθαρώς πατριωτικών Οργανώσεων ήχθημεν από Πατριωτισμόν και μόνον χωρίς καμίαν επιδίωξιν ούτε πολιτικήν ούτε συμφεροντολογικήν ηργάσθημεν προς τούτο πατριωτικότατα και ενεργώτατα μη φεισθέντες ούτε κόπων ούτε θυσιών υλικών, ούτε κινδύνων εκ μέρους των Στρατευμάτων Κατοχής τρις αλεπαλλήλους φοράς επροδώθημεν δια το έργον μας τούτον εις την Ιταλικήν Καραμπινιερίαν Τροπαίων (και οι προδόται μένον ακόμη ατιμώρητοι) και προφορικώς και δια ανωνύμων επιστολών. Εν τούτοις αψηφούντες όλους τους κινδύνους τούτους ηργάσθημεν μετά ζήλου και κατορθώσαμεν εις ολίγον σχετικώς χρονικόν διάστημα να εξυψώσωμεν τον Εθνικόν φρόνημα των κατοίκων των Κοινοτήτων μας, και εις όλας τας γύρω Κοινότητας όπου μας έβλεπον ως πρότυπον οργανώσεως Πατριωτικής, κατορθώσαμε να φθάσωμεν τον αριθμόν των μαχητικών μελών της οργανώσεώς μας Βυζικίου εις εννενήκοντα (90) εις δε του Σταυροδρομίου εις τριάκοντα πέντε (35).

Ουδεμίαν πολιτικήν ή πολιτιακήν συζήτησιν ηθελήσαμεν να κάμωμεν εις κανένα των μελών τούτων, διότι είχομεν και εξακολουθούμεν να έχωμεν την γνώμην και την πεποίθησιν ότι υπό τας σημερινάς δυσμενεστάτας δια την προσφιλή πατρίδα μας συνθήκας ένα μόνον πρέπει να είναι το σύνθημα και το έμβλημα όλων μας ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΜΟΝΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και τίποτα πλέον αυτού. Μετά την απόκτησιν δε της ελευθερίας αυτοδιάλυσις της οργανώσεως και έκαστος εκ των οργανωμένων να είναι ελεύθερος να εκφράση τας πολιτικάς ή πολιτιακάς του πεποιθήσεις όπως νομίζη και όπως θέλη. Ημείς συγκεκριμένως ως οργανωταί εμφορούμεθα άπαντες από Σοσιαλδημοκρατικάς αρχάς΄ γνωστόν τούτο τοις πάσι΄ και εν τούτοις πιστοί εις την αντίληψίν μας περί μη αναμίξεως πολιτικής ή πολιτιακής συζητήσεως εις ουδένα εκ των οργανωμένων ηθελήσαμεν να προπαγανδίσωμεν σήμερον τας αρχάς μας.

Με την στάσιν μας και διαγωγήν μας ταύτην κατωρθώσαμεν εκτός της εξυψώσεως του Εθνικού φρονήματος να κρατήσωμεν ηνωμένα όλα τα μέλη των οργανώσεων χωρίς καμμίαν διαφωνίαν και ούτω όλοι μαζύ ηνωμένοι και αδελφωμένοι εβαδίζαμεν προς απόκτησιν της ελευθερίας μας. Ήλθομεν εις επαφήν με την πατριωτικήν Οργάνωσιν Ε.Α.Μ. εις τους κόλπους της οποίας και υπήχθημεν. Από της πρώτης όμως στιγμής εδηλώσαμεν εις τους εκπροσώπους της οργανώσεως ταύτης τας αντιλήψεις μας ότι ως πατριωτική οργάνωσις εννοούμεν να μη αναμιχθώμεν σήμερον εις ουδεμίαν πολτικήν ή πολιτιακήν δεδομένου ότι αυτό πιστεύομεν θα εργασθώμεν με ζήλον δια την ελευθερίαν της Πατρίδος μας. Είμεθα διατεθιμένοι επειδή μανθάνομεν ότι υπάρχουν πολλαί πατριωτικαί οργανώσεις να εξυπηρετούμεν όλας τας οργανώσεις ταύτας και όχι τα ανταρτικά αδιαφόρως ονομασίας και τίτλον τούτων, καθόσον πιστεύομεν ότι κάθε αντάρτης που βρίσκεται στο κλαρί ότι δήποτε πολτικό φρόνημα και αν έχει είναι ο μεγαλύτερος Πατριώτης και ως τοιούτον θα τον βοηθούμεν και θα τον εξυπερετούμε. Διαρκώς ετονίζαμε εις τους εκπροσώπους της Ε.Α.Μ. και εις τους της Ε.Ο. ότι πρέπει «όλοι οι Έλληνες να ενωθώμεν και όλοι μαζύ αδελφομένοι να βαδίσωμεν προς κατάκτησιν της Ελευθερίας μας, αφήνοντας κατά μέρος τας προσωπικάς μας και κομματικάς μας διαιρέσεις και ότι πρώτοι δίδομεν το παράδειγμα της ενώσως ημείς ως οργανώσεις Βυζυκίου και Σταυροδρομίου». Εις τους κόλπους της Ε.Α.Μ. εργασθέντες ουδέν ηρνήθημεν από ότι μας εζητήθη. Αντάρτας εφιλοξενήσαμεν. Εξυπηρέτησιν του ανταρτικού Ε.Λ.Α.Σ. εκάμαμεν (Μπαταρία) Συνδέσμους διαθέσαμεν, δια μεταφοράν όπλων εβοηθήσαμεν, δια των οργανοπαικτών μελών της οργανώσεως Βυζικίου 200 000 διακοσίας χιλιάδας δραχμάς προσεφέραμεν και γενικότερον ότι μας εζητήθη δεν εφέραμεν ποτέ αντίρρησιν. Ούτω εργαζόμενοι εις την Ε.Α.Μ. ένιοι εκ των εκπροσώπων της ήρχισαν να συζητούν και εις ημάς και δημοσία εις άλλας από τους οποίους τα εμανθάναμεν κατά τρόπον όστις εφανέρωνε ότι καλλιεργεί την εκ μέρους των μονομερή πολιτική και πολιτειακή επιδίωξις. Δεν εγνωρίζαμεν αν τούτο ήτο ατομική των γνώμη ή κατεύθυνσις της Δ\σεως της Οργανώσεως, πάντως όμως το γεγονός ότι οι περισσότεροι τούτων κατά τον ίδιον τρόπον συνεζήτουν, μας έβαλε την υποψίαν και εζητήσαμε να έλθωμεν εις επαφήν με τον αρχηγόν της ανταρτικής ομάδος Χ. Κ. Σ. με τον οποίον όμως ουδέποτε μας έφερον εις επαφήν, δεν γνωρίζομεν δια τίνας λόγους, δια να διασαφηνίσωμεν τας αντιρρήσεις μας και τους φόβους μας επί όλων αυτών των ζητημάτων. Αφού εβλέπομεν ότι δεν μας έφερον εις επαφήν τούτο το εξελάβομεν ως έλλειψιν εμπιστοσύνης εις το πρόσωπόν μας και δια τον λόγον αυτόν ότι δεν ηθέλομεν πολιτικήν ή πολιτειακήν ανάμιξιν, απεχωρήσαμεν εκ της Ε.Α.Μ. αφού προηγουμένως συνεννοήθημεν με τα περισσότερα των μελών των οργανώσεών μας. Επειδή όμως δεν ηθέλομεν να μείνωμεν αδρανείς εις τον πατριωτικόν οργασμόν και εμφορούμενοι από πατριωτικά και μόνον αισθήματα, προσανατολίσθημεν εις τους εκπροσώπους της πατριωτικής οργανώσεως Ε.Ο. διατυπώσαντες εις τούτους τας αντιλήψεις μας και εμείναμε σύμφωνοι ως προς αυτό, μας ανέπτυξαν τους σκοπούς της Οργανώσεως οίτινες συνέπιπτον με τας αντιλήψεις μας. Ηργάσθημεν έκτοτε εις τους κόλπους της οργανώσεως Ε.Ο. ουδέποτε μας έγινε νίξις πολιτική ή πολιτειακή. Μέχρι της στιγμής δεν προσεφέραμε τίποτε το συγκεκριμένον εις την οργάνωσιν ταύτην, πλην ενίων συνδέσμων των τοπικών οργανώσεων και οίτινες εχρησιμοποιήθησαν πάντοτε από όλους τους εκπροσώπους της οργανώσεως ταύτης ηκούομεν λόγια καθαρώς πατριωτικά, ώστε να την υποπτευώμεθα ουδέ πόρρωθεν ότι η οργάνωσις αύτη είναι προδοτική. Δεν γνωρίζομεν, ούτε είναι δυνατόν να εκφέρωμεν γνώμην ότι τούτο συμβαίνει ή όχι.

Κατόπιν όμως όλων των γεγονότων αυτών και του εγγράφου του Ε.Λ.Α.Σ. και των συμπλοκών τας οποίας μανθάνομεν μετά λύπης μας ότι γίνονται μεταξύ των διαφόρων ομάδων, και επειδή ως γνήσιοι και θερμοί πατριώται απεχθανόμεθα τον εμφύλιον σπαραγμόν και το αλληλοφάγωμα το οποίον εξυπηρετεί τους κατακτητάς εχθρούς μας συνεκαλέσαμεν τα μέλη των οργανώσεών μας και εκηρύξαμε την διάλυσιν τούτων. Έκαστον των μελών είναι τελείως ελεύθερον να δείξη τα πατριωτικά του αισθήματα όπως νομίζει χωρίς να επηρεασθή από οιονδήποτε. Και ημείς ως άτομα τόσον και όχι ως οργάνωσις να εργασθώμεν δια την πατρίδα κατά το δυνατόν.

Ζήτω η Ελλάς, Ζήτω η Ελευθερία, ζήτωσαν οι σύμμαχοί μας.

Βυζίκιον τη 18 Αυγούστου 1943

Γάκης - Παπαϊωάννου - Πλιώτας

Κοινοποίησις

Εκπροσώπους Ε.Α.Μ.

Εκπροσώπους Ε.Ο.

(Λοχαγόν Γιαννόπουλον Δημ.)

                                                                      ***

Αυτοί είναι οι εκβιασμοί και αι τρομοκρατίαι της Ε.Α.Μ. – Ε.Λ.Α.Σ. δεν επιτρέπουν εις τους μη κουμμουνιστάς Έλληνας να υπηρετήσωσι την πατρίδα των και να δράσουν κατά του κατακτητού. Διότι επήραν με απάτη λίγα όπλα στα χέρια τους θέλουν να μονοπωλήσουν τον εθνικόν αγώνα. Πάντες οι λοιποί είναι προδόται!! Εμμέσως καλλιεργούν το μίσος κατά των συμμάχων Άγγλων – Αμερικανών από τους οποίους και μόνον οι πραγματικοί Έλληνες περιμένουν την Ελευθερίαν των. Πρέπει όμως να γνωρίζουν καλά την ψυχήν του λαού της Πελοποννήσου κατά της τρομοκρατίας να δημιουργήσουν αντίθετον ρεύμα μόλις ο λαός μείνη ελεύθερος θα τους εξοντώση και θα επανεύρη τον ιστορικόν του δρόμον. Γι’ αυτούς ο Βασιλεύς είναι μέγας προδότης και υπ’ αρίθ. 1 κίνδυνος, διότι μας οδήγησεν ηνωμένους εις την Αλβανίαν και εις το πλευρόν των νικητών συμμάχων!!

                                                                 ***

Μετά την τραγικήν καταστροφήν του χωρίου μου παρέμεινα επί μίαν εβδομάδα εις Λαγκάδια όπου από μηνός είχε μεταβή και οικογένειά μου. Τώρα δεν εξεδηλώθην εις τίποτε διότι όχι μόνον ετέλουν υπό την συνεχή παρακολούθησίν των, αλλά και διότι ο ανεκδιήγητος Γιαννακόπουλος Αθ. είχεν υπογράψει την επαίσχηντον συμφωνίαν μετά της Ε.Α.Μ..

(11)

                                            ΚΑΤΑΔΙΚΗ ΜΟΥ ΕΙΣ ΘΑΝΑΤΟΝ

                                                     Διαφυγή εκ Λαγκαδίων

Περί τας αρχάς Σεπτεμβρίου γίνεται συνέδριον εν Λαγκαδίοις από όλους τους πολιτικούς υπευθύνους της περιοχής και υπό την προεδρίαν του Λυκούργου Λιαροπούλου. Κατ’ αυτήν απεφασίσθη να πνίξουν στο αίμα και ανυκτειρμόνως κάθε αντιφρονούντα και κινητοποιήσουν δε εξ άλλου τας μαχητικάς των ομάδας δια την εξόντωσιν της ομάδος Μουντζούρη εν συνεχεία δε να εκτελέσουν εμέ και τον ανθυπολοχαγό Κακαλή Β. Στο συνέδριο αυτό ερρίφθη το σύνθημα: «Μη φείδεσθε αίματος».

Τα απόρρητα και τας αποφάσεις του συνεδρίου μας απεκάλυψεν ο μόνιμος λοχίας Δεληβοριάς, όστις απετέλει μέλος της μαχητικής ομάδος Λαγκαδίων πλην όμως εδείκνυε ότι ψυχικώς είναι μαζύ μας. Ούτος μας συνεβούλευσε να φύγομεν.

Προτεύοντα ρόλον εις το κομμ. συνέδριον Λαγκαδίων έπαιξεν ο αστυνομικός Ευάγγελος Στασινόπουλος εκ Σπάθαρι, κουμμουνιστής τρομερός - πανούργος και καταχθόνιος, εγληματική φυσιογνωμία.

Την ιδίαν νύκτα που επληροφορήθημεν τ’ αντέρω φεύγουμε με τον Ανθυπολοχαγόν Κακαλή δι’ όλης της νυκτός προς Βυτίναν ακολουθούντες μονοπάτι αφού προηγουμένως εις Λαγκάδια παραπλανήσαμεν εντέχνως τους ανθρώπους της Ε.Α.Μ. οίτινες δεν μας παρηκολούθησαν ούτε ετοποθέτησαν σκοπούς εις τας εξόδους του χωρίου. Η 6ωρος εκείνη πεζοπορία ήτο δι’ εμέ πραγματικός Γολγοθάς, διότι είχον εξαντληθή από 5ήμερον ελονοσίαν με 40 πυρετό. Εκείνο δε το βράδυ είχα 40 πυρετό. Ο ανθυπολοχαγός Κακαλής με υποβάσταζεν από τα χέρια ίνα μη πέσω καταγής.

Η όλη μας φροντίς ήτο να φθάσωμεν εις Βυτίναν όπου εύρισκε τις ασφάλεια από τους κουμμουνιστάς χειροτέρους εχθρούς μας από τους Γερμανούς οι οποίοι ευρίσκοντο άλλωστε εις Βυτίναν, εκείθεν δε ήτο εύκολος η μετάβασίς μας εις Τρίπολιν δι’ αυτοκινήτων.

Εις ποίαν κατάντιαν μας περιήγαγον οι κουμμουνισταί!!

Αλλά είμεθα υποχρεωμένοι να προφυλαχθώμεν και από τους Γερμανούς. Πού πηγαίνομεν ως αξιωματικοί; Δι’ εμέ πιθανώς να εγνώριζον από την κατασκοπείαν τους ότι είχα βγη στο κλαρί με ανταρτική ομάδα. Πράγματι εκείνη την ημέραν οι Γερμανοί ενήργησαν έλεγχον, εγώ δε εκαλύφθην εις τον αχυρώνα του ιερέως Βυτίνης. Το απόγευμα της ιδίας ημέρας με αγοράζον αυτoκίνητον φθάνομεν εις Τρίπολιν. Αλλά και εδώ η κατάστασις δεν είναι καλλιτέρα. Αι συλλήψεις, εκβιασμοί, δολοφονίαι ιδία αξιωματικών αρχίζουν να αυξάνουν. Ο ανθυπολοχαγός Κατεράκης που είχε μεταβή εις Ταϋγετον προς συνάντησιν των Άγγλων συνελήφθη υπό καθαρμάτων του Ε.Α.Μ. και κατόπιν βασανιστηρίων εξετελέσθη και απεκεφαλίσθη, το δε πτώμα του ευρέθη έξωθι της Τριπόλεως με την επιγραφήν ότι την ιδία τύχη αναμένει όλους τους αξιωματικούς. Και πράγματι στο κεφάλαιον αυτό είναι ειλικρινείς οι κουμμουνισταί. Αναμφιβόλως η ιδία τύχη τους αναμένει αν επικρατήσουν, μόνον που δεν εννοούν να το εννοήσουν οι αξιωματικοί και όλοι οι καλοί μη κουμμουνισταί Έλληνες. Μέχρις ότου όμως επικρατήσουν οι κουμμουνισταί κάμνουν την ανάγκην φιλοτιμίαν. Ελίσσονται, καραδοκούν παρουσιάζονται δήθεν νομοταγείς. Προσπαθούν να πάρουν τους ανοήτους τους αποτυχημένους και παληοχαρακτήρας μαζύ τους, να εκμεταλλευθούν το αξίωμά των και κατόπιν τους εκτελούν και αυτούς.

Εις τους εν Τριπόλει αξιωματικούς ετίθετο σαφές το ερώτημα. Ή θα πολεμήσετε μαζύ μας ως κουμμουνισταί κάτω από το Ε.Α.Μ. ή θα πεθάνετε…

Ρεύμα διαρροής προς Αθήνας όλων των εν Τριπόλει αξιωματικών ήρχισε να δημιουργείται. Το σύνθημα το έδωσαν οι συνταγματάρχαι Καλοτάνταλος - Γιαννακόπουλος - Τσαρούχας αντισυνταγματάρχης και ταγματάρχης Βαρούτσας.

Εις Τρίπολιν παρέμεινα μέχρι τέλους Σεπτεμβρίου 1943. Εν τω μεταξύ κατόρθωσα να απαγγιστρώσω και την οικογένειάν μου από Λαγκάδια.

Εις Αθήνας φθάνω αρχάς Οκτωβρίου 1943.

Εις τας Αθήνας δεν εγνώριζον καλώς την κατάστασιν της υπαίθρου. Συνήντησα τον αντισυνταγματάρχην Παναγόπουλον όστις ήτο εις εμέ γνωστόν ότι είναι αντιπρόσωπος ή σύνδεσμος του Ελληνικού Στρατηγείου της Μέσης Ανατολής. Του ανέφερα την κατάστασιν της υπαίθρου επί παρουσία του κουνιάδου μου λοχαγού Μανωλάκου Κωνσταντίνου. Συνήντησα ωσαύτως τον στρατηγόν Παναγόπουλον*{*Σημ. Γιάννη Πριόβολου: Το σωστό: στρατηγόν Παπαδόπουλον [Δημ.] (καθώς φαίνεται έγινε λάθος κατά τη δακτυλογράφηση)} όστις εφέρετο ως αρχηγός της Ιεραρχίας, προς όν και ανέφερα την κατάστασιν της Πελοποννήσου. Ομοίως μετέβην εις την οικίαν του Συνταγματάρχου κ. Μπουλαλά Κλ. προς όν ανέφερα και τω ενεχείρησα και γραπτήν έκθεσιν καταστάσεως.

Παραθέτω κατωτέρω ονομαστικήν κατάστασιν με τα γενικά στοιχεία της δράσεως ωρισμένων κουμμουνιστών.

1. Λυκούργος Λιαρόπουλος, δικηγόρος εν Βυτίνη. Κουμμουνιστής, πολιτικός οργανωτής Ε.Α.Μ. εν Γορτυνία. Απατεών, τυχωδιώκτης, ιδιοτελής.

2. Γαλανόπουλος Τάκης, δικηγόρος, ανώτερος υπάλληλος του Υπουργείου Παιδείας, διοικητικός αντιπρόσωπος Γορτυνίας και υπάλληλος της πολιτικής οργανώσεως Ε.Α.Μ. Κουμμουνιστής, μωροφιλόδοξος, εγκληματίας. Ευθύνεται δι’ όλα τα εγκλήματα Γορτυνίας.

3. Κάρναβος Παναγιώτης, εργοστασιάρχης ξυλουργικής εκ Βυτίνης, υπεύθυνος Ε.Α.Μ. Βυτίνης και εισηγητής όλων των εγκλημάτων Βυτίνης. Τύπος εγκληματικός και ευπαρουσίαστος. Ο πατήρ του διέπραξε φόνους.

4. Παναγόπουλος Ιωάννης, καθηγητής αδιόριστος, παλαιός Κουμμουνιστής. Δια λόγων εν εκκλησίαις και εν τη αγορά επροπαγάνδιζεν υπέρ του κουμμουνισμού και παρέσυρε, εκ των αφελών, χωρικών. Ως αμέσους συνεργάτες του είχε τον επίσης αδιόριστον καθηγητήν Γκρουμούνην Νικολ. του Αντων. μετά του οποίου είχεν εν λειτουργία φροντηστήριον εις ό παρέσυρεν πολλάς νεανίδας εις την διαφθοράν και ακολασίαν και εις τας κουμμουνιστικάς ιδέας.

5. Κατσίνης Συμεών αδιόριστος καθηγητής ως ανωτέρω, κουμμουνιστής.

6. Χαμεζόπουλος Τρύφων απόφοιτος Ιερατικής Σχολής. Ήτο πειθήνιον όργανον όλων των ανωτέρω εκτελών όλας τας εμπιστευτικάς υπηρεσίας της Ε.Α.Μ. (παρακολουθήσεις οικιών) και αρχηγός της Ε.Π.Ο.Ν.

7. Καστοριάδης Δημ. Δικηγόρος, ομοίως κουμμουνιστής της Νυμφασίας και έπαρχος του Κ.Κ.Ε. Επαρχίας Κυνουρίας.

8. Γκρουμούνης Νικ. καθηγητής αδιόριστος. Παλαιός κουμμουνιστής. Διαφθορεύς και εγκληματικός τύπος. Διώκτης και υβριστής της θρησκείας δια λόγων και έργων. Εισελθών κάποτε εις την εκκλησίαν κατά την διάρκειαν της λειτουργίας διέκοψε την λειτουργίαν και αποτεινόμενος προς τον ιερέα και προς το πλήθος έλεγεν: Να παύσης παπά να ομολογής γι’ αυτόν τον αγύρτην τον Χριστόν και απ’ εδώ και πέρα θα προσκυνάς την σιγαροθήκην που του επεδείκνυε, ή δε εκκλησία θα γίνη σταύλος και η άλλη εκκλησία που έχομε στο ποτάμι θα γίνη πλυσταριό. Δια των λόγων του αυτών ο μηδενιστής καθηγητής προεκάλεσε την οργήν και αγανάκτησιν του μη δυναμένου να διαμαρτυρηθή φιλοθρήσκου λαού της Βυτίνης.

9. Αδελφοί Κωσταρέλλου Κυριάκος και Μιχαήλ. Ο πρώτος μόνιμος υπαξιωματικός, ο δεύτερος δημοδιδάσκαλος. Αμφότεροι υπήρξαν τύρρανοι, εκβιασταί, παρέπεμπον τους πολίτας εις την Ο.Π.Λ.Α. προς κακοποίησιν.

10. Γκρουμούνης Τριαντάφυλλος, έπραττε ως και οι αδελφοί Κωσταρέλλου.

11. Γκαβογιάννης Τριαντάφυλλος του Παν. Ψευτογεωπόνος Κομμουνιστής.

ΛΑΓΚΑΔΙΑ

1. Νίκος Θωμόπουλος Δημ. υπάλληλος – τηλεγραφητής. Συνειδητός κομμουνιστής, υπεύθυνος Ε.Α.Μ. Λαγκαδίων.

2. κ΄ 3. Αδελφοί Μανιάτη εφ. αξιωματικοί και οι δύο. Συνειδητοί κομμουνισταί - θεωρητικοί. Προπαγανδισταί εις πολλά χωρία.

4. Ρόδης Ροδόπουλος. Μόνιμος υπαξιωματικός Αεροπορίας. Συνειδητός και φανατικός κομμουνιστής αρχηγός Ο.Π.Λ.Α. Εγκληματικός τύπος.

5. Δημ. Ανδρικόπουλος. Εγκληματίας - Κομμουνιστής. Εκτελεστής της Ο.Π.Λ.Α.

6. Ανδρέας Βασιλακόπουλος. Εγκληματίας Αιώνιος φοιτητής. Συνειδητός κομμουνιστής. Μαχητικός. Δυνάμενος τα πάντα να κάμη δια τον αγώνα τον κομμουνιστικόν.

7. Γαρδίκας Δ. Γραμματεύς του κομμουνιστικού Κομ. Λαγκαδίων.

8. Γερωργ. Αναστασόπουλος ή Στρομπόλης Διμοδιδάσκαλος Συνειδιτός Κομμουνιστής. Απατεών. Ιδιοτελής. Μπορεί και να προδώση την ιδεολογίαν του.

Τα ανωτέρω οκτώ πρόσωπα είναι οι οργανωταί του Ε.Α.Μ. Δήμου Λαγκαδίων και οι υπεύθυνοι όλων των εγκλημάτων του Δήμου των.

9. Σωκράτης Τσέκος δημοδιδάσκαλος γαμβρός του Ν. Πλουμπίδη ο παλαιότερος και επικινδυνοδέστερος Κομμουνιστής της περιοχής.

ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ

1. Καλύβας, καθηγητής του Γυμνασίου - υπεύθυνος Ε.Α.Μ.. Συνειδητός κομμουνιστής και μέλος του επαρχιακού συμβουλίου.

2. Δάρας. Κομμουνιστής της Αχτίδος.

3. Καρβελάς. Καθηγητής Γυμνασίου. Αρχηγός του εφεδρικού Ε.Λ.Α.Σ. Συνειδητός Κομμουνιστής.

4. Γ. Παπανικολάου. Κομμουνιστής. Αντάρτης Ε.Λ.Α.Ν.

5. Ιωάννης Ηλιόπουλος. Κομμουνιστής. Πρόεδρος Αχτίδος Ζατούνης.

6. Δημ. Τούνιας. Κομμουνιστής, υπεύθυνος δια τον φόνον του Δημ. Τερζή.

7. Πάνος Γαβράς εκ Καλυβίων. Καπετάνιος του Ε.Λ.Α.Σ. Κομμουνιστής Κομματικός.

8. Γεώργιος Δεληβοριάς ή Καραβίδας. Μόνιμος υπαξιωματικός της Αεροπορίας. Αρχηγός της μαχητικής ομάδος Λαγκαδίων. Μας ειδοποίησε να φύγωμεν διότι κινδυνεύομεν. Εφαίνετο Εθνικιστικών φρονημάτων πλην όμως εσυμπαθούσε και το Ε.Α.Μ.. Πολύ φοβούμαι ότι θα συνειδητοποιηθή εις τας αρχάς του Κ.Κ.Ε.

9.Τούντας Δημοδιδάσκαλος. Συγγενής του Νικ. Πλουμπίδη. Κομμουνιστής συνειδητός από ετών.

ΔΗΜΟΣ ΤΡΟΠΑΙΩΝ

1. Κωνστ. Πουλόπουλος. Γυμνασιάρχης Τροπαίων. Οργανωτής Ε.Α.Μ. Τροπαίων και υπεύθυνος Ε.Α.Μ. Κουμμουνιστής και ελεεινός χαρακτήρ. Είχε μεγάλην επίδρασιν επί του Πελοποννησιακού Γραφείου Κ.Κ.Ε. και είναι εισηγητής πολλών εκτελέσεων.

2.  Απόστολος Σπυρόπουλος. Δημοδιδάσκαλος Τροπαίων. Οργανωτικόν μέλος Ε.Α.Μ. εκ των πρώτων κομμουνιστών συνειδ. διαφωτιστής συκοφάντης Λοχαγός του Ε.Λ.Α.Σ.

3. κ΄ 4. Τηλέμαχος και Αντ. Σπηλιόπουλοι. Δημοδιδάσκαλοι Τροπαίων. Ενεργά και εκ των πρώτων μέλη του Ε.Α.Μ. Τροπαίων ανήκουν εις το κόμα Κ.Κ.Ε.

5. Γιαννάκος Παπαστασινού. Δικηγόρος Τροπαίων συνειδ. κομμουνιστής ομού μετά του επ’ αδελφή γαμβρού του Γυμνασιάρχου Πουλοπούλου ήσαν οι πρώτοι υπεύθυνοι Ε.Α.Μ. Τροπαίων είναι ηθικοί αυτουργοί εγκλημάτων.

6. Χαρ. Σταφάς. Διαχειριστής του Δημ. Ταμείου Τροπαίων. Υπεύθυνος εις το 2ον Γραφείον του Τομέως Τροπαίων μέλος εις το Ε.Α.Μ. εισέπραττε ποσοστά από τους υπαλλήλους δια το Κ.Κ.Ε.

7. Ιωάννης Γαλάνης. Δημοδιδάσκαλος εκ Τροπαίων. Εκ των πρώτων ανταρτών του Ε.Λ.Α.Σ. κομμουνιστής.

8. Ευάγγελος Στασινόπουλος εκ Σπαθάρεως. Μόνιμος αστυν. γραμματεύς της Υποδιοικήσεως Χωροφυλακής Τροπαίων. Ο μέγιστος κομμουνιστής Γορτυνίας. Πανούργος καταχθόνιος εγκληματίας.

9. Νικολ. Πολυχ. Παπανικολάου. Δημοδιδάσκαλος εκ Βυζικίου.

10, 11. Νικόλ. Παπαχαραλάμπους κ΄ Νικολ. Κ. Παϊσίου αδιόριστοι δημοδιδάσκαλοι εκ Βυζικίου. Και οι τρεις οργανωταί και μέλη του Κ.Κ.Ε.

12. Θεοδ. Χ. Στασινόπουλος. Δημοδιδάσκαλος. Υπεύθυνος Ε.Α.Μ. Βυζικίου.

13. Ανδρέας Κ. Στασινόπουλος. Δημοδιδιδάσκαλος. Αξιωματικός του Ε.Λ.Α.Σ.

14. Ηλίας Παπαβασιλείου εκ Καλλιανίου αιώνιος φοιτητής οργανωτής του Κ.Κ.Ε. Συνειδ. Κομμουνιστής. Μηδενιστής.

15. Ρουμελιώτης υπαλληλος Αγρονομίας Τροπαίων εκ Καλλιανίου. Διαρκής σύνδεσμος του Κ.Κ.Ε.

16. Πετρόπουλος ή Μπούρος Σπουδαστής Ακαδημίας Τριπόλεως υπεύθυνος Ε.Α.Μ. Κατσουλιάς οργανωτής Ε.Α.Μ. Κατσουλιάς.

17. Νικολ. Αντ. Αντωνόπουλος, ανάπηρος πολέμου 1912 εκ Δόξης. Δεύτερος εξαδελφός μου. Είς των μεγίστων συνειδ. διεθνιστών κομμουνιστών της περιοχής. Έχει μεγίστην δράσιν εις Αθήνας εξαιρετικώς επικίνδυνος κατά πληροφορίας είναι υπαίτιος της εκτελέσεως του ειρηνοδίκου Πολυμενάκου.

18. Θεοδ. Χρ. Κλουκίνας. Γραμματεύς Αγρονομίας Τροπαίων κομουν. Υπεύθυνος Επαρχιακού της Ε.Τ.Α.

ΔΗΜΟΣ ΕΛΕΥΣΙΝΟΣ

19. Σωτήριος Κανελλάκης. Τελωνιακός υπάλληλος Πύργου υπεύθυνος επαρχιακού Ε.Π.Ο.Ν. συνειδ. Κομμουμουνιστής εκ Κοντοβαζαίνης.

20. Παν. Ροδίτης εκ Κοντοβαζαίνης. Γραμματεύς του Ειρηνοδικείου Κοντοβαζαίνης οργανωτής του Κ.Κ.Ε. εκ των σημαινόντων του κόμματος.

21. Φλέσσας εκ Κοντοβαζαίνης, αδιόριστος καθηγητής Συνειδ. κομμουνιστής.

22. Θεοδ. Τσίκης εκ Καρδαριτσίου. Δημοδιδάσκαλος υπεύθυνος Ε.Α.Μ..

23. Αναστασόπουλος Γ. Δημοδιδάσκαλος Καρδαρίτσι φρούραρχος και υπεύθυνος

24 Γεωργ. Σουλιμιώτης από Παραλογγούς. Δημοδιδάσκαλος πρωτεργάτης του Ε.Α.Μ. κομμουν. αξιωματικός του Ε.Λ.Α.Σ.

  

 (12)            

ΡΟΛΟΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ ΤΩΝ ΑΝΤΑΡΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ Ε.Λ.Α.Σ.

1. Αντισμήναρχος Μήχου Αρχηγός Ε.Λ.Α.Σ. Πελοποννήσου.

Μωροφιλόδοξος και ανόητος. Κατέστη το παίγνιον των Κομμουν. πολιτικών καθοδηγητών. Μαζύ των συνεδέθη με το αίμα και με το έγκλημα και ούτω έγινε συνειδ[ητον] εκτελεστικόν όργανον εις χείρας των κομμουνιστών. Εξεμεταλλεύθησαν τον βαθμόν του και το κύρος του αξιωματικού δια την εξάπλωσιν του πανωλεθρίου έργου των. Εκτύπησε μετά φανατισμού και έπνιξε εις το αίμα κάθε Εθνικιστικήν κίνησιν με τους 650 αντάρτες κακοποιούς που διέθετε από του Μαϊου 1943. Εκτύπησε την ομάδα Δροσόπουλου όν και εφόνευσε, την ομάδα ανθυπολοχαγού Μουτούση όν ηχμαλώτησε, τας ομάδας Ταϋγέτου Γιαννακοπούλου - Νικολοπούλου άς εξηνάγκασε εις συνθηκολόγησιν και διάλυσιν.

Έπνιξε στο αίμα την ομάδα Θεοχαροπούλου - Μιχαλοπούλου - Καραχάλιου - Γιαννοπούλου - Μουντζούρη - Βρετάκου. Εξετέλεσε το έγκλημα το βάρβαρον του ακροτηριασμού των 60 αιχμαλώτων Γερμανών εις Καλάβρυτα ού ένεκεν οι Γερμανοί προέβησαν εις αντίποινα καταστροφής των Καλαβρύτων και εκτελέσεως των 1500 αρρένων εθνικιστών Καλαβρυτινών.

Τέλος δια των θεαματικών διαδρομών του ετρομοκράτησε τον πληθυσμόν εις ώφελος του Ε.Α.Μ. - Ε.Λ.Α.Σ.

2. Καπετάν Χρήστος Στασινόπουλος. Μόνιμος Λοχαγός Πεζικού. Συνειδ[ητός] κομμουνιστής και προ του πολέμου. Ενεφανίζετο δήθεν ως δημοκράτης αλλά εχρησιμοποίη τούτο ως καμουφλάζ των κομμουνιστικών του ιδεών. Άνθρωπος κτήνος και ανήθικος τα πάντα είναι δυνατόν να πράξη. Ήρχισεν εκβιασμούς εκτελέσεις καταστροφάς. Είναι ο καταστροφεύς εκ θεμελίων του χωρίου μου Δόξα. «23-3-43».*

*{σ.εμού: [«Κόκκινου λοχαγού» (Ιωάννης Κοσιώρης, ό.π,σελ.128)...Ο Χρήστος Στασινόπουλος (καταγωγή Τρόπαια Γορτυνίας) ήταν φανατικός κομμουνιστής από την εποχή που φοιτούσε στο γυμνάσιο (Παντελής Μούτουλας. Πελοπόννησος 1940-45). Ήταν απόφοιτος ΣΜΥ, τάξεως 1933 (αργότερα φοίτησε και στη Σχολή Ευελπίδων, από όπου αποφοίτησε την 1η Μαρτίου 1939)] (Από βιβλίο Γιάν. Πριόβολου(ό.π) σελ. 165 και 166)}.

3. Καπετάν Σφακιανός πρόκειται περί του μονίμου λοχαγού Αρετάκη εκ Σφακίων Κρήτης απομακρυνθέντος κατά το κίνημα του 1935. Βλάκας και ανόητος. Εκτελεστικόν όργανον στα χέρια των κομμουνιστών μεθ’ ών συνεδέθη σφιχτά με το έγκλημα και το αίμα. Καταστροφεύς πλείστου μέρους της Πελοποννήσου.

4. Βάσσος. Πρόκειται περί του μονίμου λοχαγού [Βασιλείου] Τσεκούρα από την Μαντινείαν της τάξεως 1934.

Φαίνεται ότι εβγήκε στο κλαρί με αγαθάς προθέσεις αλλ’ όταν αντελήφθη πού ευρίσκεται ήτο αργά. Τον συνέδεσε και αυτόν το έγκλημα το οποίον οι κομμουνισταί από πείραν το θεωρούν τον αδιάσπαστον συνδετικόν κρίκον. Εις το λαϊκόν δικαστήριον Ζατούνης που με παρέπεμψαν με τον ανθυπολοχαγόν Κακαζή μας συμπεριεφέρθη καλώς. Εκεί καταδείχθη ότι δεν έχει ουδεμίαν οντότητα, ούτε μία λέξιν εξεστόμισεν, τον λόγον τον είχον οι φαντάροι αντάρτες του Ε.Λ.Α.Σ.

5. Μόνιμος υπολοχαγός Πεζικού Μανωλόπουλος [σ.σ. Αντωνόπουλος Κ. το σωστό]. Εχρησιμοποιήθη ως υπασπιστής του Μίχου. Συνειδητοποιήθη κομμουνιστής διότι εις την συγκέντρωσιν ΝΑΣΙΑ προσήλθεν να κατοπτεύση τον Ταγματάρχην Καραχάλιον Χρ. - Λοχαγόν Γιαννόπουλον Δημ. και Λοχαγόν Αργυρόπουλον Α. Μας απεκάλυψεν ότι η Ε.Α.Μ. είναι κομμουνιστική και θα επικρατήση και μας συνέστησε να προσχωρήσωμεν. Επολέμησεν και ούτος τας Εθνικιστικάς ανταρτικάς ομάδας.

(13)                          

ΓΙΑΤΙ ΕΠΗΓΑ ΕΙΣ ΤΑ ΤΑΓΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Εις Αθήνας με παρηκολούθουν οι κομμουνισταί και εφαίνετο ως πιθανή και επικειμένη η εκτέλεσίς μου συνεπεία της εντολής που θα είχον λάβει από Γορτυνίαν όπου οι εκεί Εθνοσωτήρες!!! Με είχον καταδικάσει εις θάνατον. Φριακιαστική εφιαλτική πραγματικώς η κατάστασις και εις Αθήνας από τους οργανωμένους πράκτορας των Βουλγάρων. Να φύγω προς Κάϊρον; Αυτή είναι η προτίμησίς μου. Δεν ευρίσκω τα κατάλληλα πρόσωπα. Ουδόλως απίθανον να πέσω σε χέρια προδοτών. Εχρειάζοντο εξ άλλου λίρες χρυσές για τα ναύλα. Ελλείπουσι, όπως ελλείπουν τα πάντα από την οικογένειάν μου. Αλλά αν φύγω για έξω τι θα απογίνη η οικογένεια; Ουδείς και ουδεμία πραγματική Εθνικιστική Οργάνωσις υπάρχει ήτις θα αναλάβη να δίδη τον μισθόν μου εις το σπίτι. Πολλοί συνάδελφοι που έφυγαν για έξω πεισθέντες εις υποσχέσεις απατεώνων σχετικώς με την συντήρησιν των οικογενειών των, εγκατέλειψαν τας οικογενείας των εις την πείναν και την δυστυχίαν. Έχω πολλές οικογένειες υπ’ όψιν μου.

Τέσσαρες λύσεις παρουσιάζονται δια τον αξιωματικόν:

–Κάϊρον

–Βουνό με κομμουνιστάς (διότι αυτοί πλέον επεκράτησαν εις την ύπαιθρον).

–Τάγματα Ασφαλείας

–Παθητική ουδετερότης, αδράνεια, αδιαφορία.

Το κύρος καλών αξιωματικών π.χ. Ντερτιλή - Μπαλαφούτη - Ν. Παπαδοπούλου, όστις αρχικώς ήτο εις την τιμητικήν φρουράν και η γνώμη πλείστων ανωτέρων και ανωτάτων αξιωματικών ούς συνεβουλεύθην περί του ρόλου των Ταγμάτων, με έπεισαν ότι τα Τάγματα θα παίξουν Εθνοσωτήριον ρόλον. Ουδείς εκ των εν ενεργεία αξιωματικών έχει δυσμενή γνώμην δια τα Τάγματα. Όλοι τα ευρίσκουν εξυπηρετούντα πατριωτικούς σκοπούς. Εγώ δε που είδον την αρξαμένην καταστροφήν της υπαίθρου, τον εμφύλιον σπαραγμόν που άρχισαν οι αναρχικοί, το καταχθόνιον αντεθνικόν των έργο και πρόγραμμα που μου διηγούντο μετά κυνικότητος, το ξεκλήρισμα παντός Εθνικιστικού στοιχείου και καλού πολίτου υπό το πρόσχημα ιερού και οσίου την οποίαν θα απεργασθώσιν οι μηδενισταί, χρησιμοποιούντες ότε μεν εαυτούς, ότε δε τους Γερμανούς ως εκμεταλευτάς, δεν εδίστασα να καταταγώ εις τα Τάγματα Ασφαλείας.

Η πρόθεσίς μου και το πρόγραμμα των Ταγμάτων ήτο σαφέστατον: Μόνον τήρησις της τάξεως και διασφάλισις των Πολιτών.

Δεν επρόκειτο φυσικά να γίνωμεν Γερμανόφιλοι, ούτε να στρέφωμεν ποτέ όπλα κατά των συμμάχων μας, ούτε και να εμποδίσωμεν τους δρώντες Εθνικώς κατά των Γερμανών. Η στάσις μας είναι σαφώς καθωρισμένη: Εν ώρα αποβάσεως κτύπημα των Γερμανών εκ των νώτων. Ο Συνταγματάρχης Κουρκουλάκος μου το είχε δηλώσει κατηγορηματικώς αυτό. *
     *{σ.εμού: Ο Γιαν. Πριόβολος στο βιβλίο του (ό.π.)σελ.395,αναφέρει και σημειώνει: [Σε ενός δωσίλογου-καταδότη στην οποία παραευρέθηκε ο Κουρκουλάκος «ως μάρτυς υπερασπίσεως», σε ερώτηση του προέδρου του δικαστηρίου γιατί δε χρησιμοποίησαν τα όπλα τα οποία είχαν λάβει «κατά των Γερμανών έστω κατά την αποχώρησί τους εξ Ελλάδος» εκείνος δεν απάντησε. (Δημήτριος Πλούμης-Ο Γολγοθάς του έθνους… Αθήνα 1971)]

Επίσης στις σελ.79-80 : [ …κατά τον Ράλλη, τα Τάγματα Ασφαλείας οπλίστικαν με  γερμανικά όπλα,και θα ήταν «εντροπή» να χρησιμοποιθούν εναντίον αυτών που τα είχαν δώσει.* Αυτό διαψεύδεται σαφώς κι απ΄όσα αναφέρει, με ξεκάθαρο έλλειμμα εθνικής συνείδησης. σε ημερησία διαταγή του στις 5 Οκτωβρίου 1944 προς τους αξιωματικούς, υπαξιωματικούς και τους οπλίτες του Συντάγματος Ευζώνων Ασφαλείας Αθηνών ο ίδιος ο διοικητής τους Ι. Πλυζανόπουλος:

«Οι Γερμανοί[…] δεν μας υπεχρέωσαν ποτέ να σηκώσουμε τα όπλα[που μας εμπιστεύθηκαν] εναντίον στοιχείων εθνικιστικών ή ακόμη και κατά των εις τον πόλεμον εχθρών τους. Μας ζήτησαν όμως ν΄ αναλάβουμε την υποχρέωσιν να μη στρέψουμε τα όπλα αυτά και εναντίον αυτών. Θα ήτανε τρελός αλήθεια εκείνος που θα είχε την απαίτησιν να μας δώσουν όπλα οι Γερμανοί για ν΄ αντιμετωπίσουμε τους κακοποιούς και να άφηναν συγχρόνως ελευθέρους με αυτά να κτυπήσουμε και εκείνους που μας τα έδιδαν. Ησυμφωνία μας ήτανε καθαρή και τίμια και σύμφωνη με τας Ελληνικάς παραδόσεις. Άτιμοι δεν ημπορούσαν να γίνουν οι Έλληνες. Και η συμφωνία αυτή κρατήθηκε κατά γράμμα και θα κρατηθεί μέχρι τέλους. Τα όπλα μας δεν θα στραφούν ποτέ κατά των αξίων παιδιών της Πατρίδος όπου και αν βρίσκονταν αυτά. Δεν θα στραφούν ποτέ κατά των φίλων της Ελληνικής μας Πατρίδος. Αλλά, επειδή είμαστε τίμιοι Έλληνες πατριώται, δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τον λόγο μας και δεν θα στραφούμε ποτέ εναντίον εκείνων που μας τα έδωσαν τα όπλα, που μας τα εμπιστεύθηκαν.»

* Όσον αφορά τα Τάγματα Ασφαλείας Πελοποννήσου, ο διοικητής τους Διονύσιος Παπαδόγκωνας. «ως ένδειξη ότι οι προθέσεις του ήταν “απολύτως τίμιες” και ότι “στην περίπτωση απόβασης των Συμμάχων δεν θα την έφερνε πισώπλατα[στους Γερμανούς]”. Προσέφερε στους Γερμανούς “τη γυναίκα του και την κόρη του ως ομήρους”, για να αποδείξει την πίστη του σ΄ αυτούς. Ο[στρατηγός] Φέλμυ όμως αρνήθηκε, γιατί “εμπιστεύθηκε αυτόν και το λόγο του”» (Χ.Φ.Μάγερ, Από τη Βιένη στα Καλάβρυτα…σ. 505-506) }

Τα Τάγματα κατά την γνώμην μου προσέφερον τα εξής:

–Αναχαίτησον το απαίσιον αναρχοκομμουνιστικόν ρεύμα.

–Παρενεβλήθησαν μεταξύ κομμουνιστών και Γερμανών και διέσωσαν Εθνικιστάς από τα αντίποινα των Γερμανών εξ αιτίας ανοήτων και άνευ περιεχομένου κτυπημάτων των κομμουνιστών κατά των Γερμανών.

–Διέσωσαν δια των Γερμανών παν ότι δια των Γερμανών οι κομμουνισταί προσπαθούν να καταστρέψουν.

–Ενίσχυσαν ποικιλοτρόπως τας Εθνικιστικάς Οργανώσεις δια της παροχής οπλισμού, πυρομαχικών, πληροφοριών.

Βεβαίως δεν είναι φρόνιμον να πάρωμεν όπλα από τον εχθρόν μας. Το γεγονός τούτο θα εκμεταλλευθούν πολιτικώς, αλλά και οι σύμμαχοι μας γνώσται της καταστάσεως ως αύτη διεμορφώθη με τους κομμουνιστάς πρέπει να μας δικαιώσουν. Ο αγών μας κατέστη δίκαιος. Εβάλαμε το χέρι στην καρδιά μας, η ιστορία ας γίνη ο κριτής μας. Το κακό αυτό κατέστη αναγκαίον. Διατί δεν έγιναν Τάγματα 1941, 1942; Διότι τότε δεν υπήρχε η ψυχολογική ατμόσφαιρα πρόσφορος μολονότι εμεσουράνει ο άξων. Το 1942 οι κομμουνισταί εδημιούργησαν πρόσφορον ψυχολογικήν κατάστασιν δια τα Τάγματα μολονότι ο άξων έπαιρνε την κατιούσαν. Ιδού ποιοι λοιπόν τα εδημιούργησαν. Οι βομβαρδισμοί, αι διώξεις, αι εκτελέσεις των αθώων, αι πυρκαϊαί, αι τρομοκρατίαι και η μαύρη προοπτική την οποίαν εδημιούργησε το Ε.Α.Μ. - Ε.Λ.Α.Σ. εις τον Ελληνικόν λαόν.

Από ποιον λοιπόν να πάρωμεν όπλα δια να αμυνθώμεν κατά της σκοτεινής τρομοκρατίας; Από τους συμμάχους μας; Δεν μας αφίνει το Ε.Α.Μ. να πάρωμε. Μήπως ηρνήθημεν τα όπλα των συμμάχων μας; Μήπως δεν εβγήκαμε στο κλαρί αναζητώντας τους συμμάχους μας και μας κατεδίωξαν οι αναρχικοί υπό τα όμματα των Άγγλων; Μας αποκαλούν προδότας διότι επήραμε όπλα από τους Γερμανούς δια την στοιχειώδη άμυνά μας. Πώς πρέπει να λεχθούν αυτοί που πήραν τα όπλα των συμμάχων μας  και τα έστρεψαν κατά των Ελλήνων και πιθανώς αύριον να τα στρέψουν και κατά των συμμάχων μας; Αυτοί επήραν όπλα όχι δι’ εθνικούς σκοπούς, πρέπει αυτό να το εννοήσουν άπαντες, αλλά δια πολιτικούς σκοπούς, δια λόγους πολιτικής των επικρατήσεως. Μόνον μήωπες και στενοκέφαλοι δεν το αντιλαμβάνονται. Εμείς είμεθα προδόται διότι επήραμε όπλα από τους Γερμανούς. Τότε γιατί κατά τον ίδιον τρόπον κατηγορούν και όσους επήραν όπλα από τους συμμάχους; Π.χ. τον Ζέρβα, τον Ψαρρό, τους Καραχάλιον, Θεοχαρόπουλον, Μουντζούρην και τόσες άλλες χιλιάδες Ελλήνων Πατριωτών. Όλοι αυτοί προδόται ήσαν; Το παρελθόν τους είναι λευκόν. Δολοφονούν αθώους πολίτας και στρατιωτικούς εν οίς και τον ηρωικόν κουνιάδον μου λοχαγόν Μανωλάκον Κωνσταντίνον.*
    *{Σημείωση εμού. Στο βιβλίο, “Εθνικιστική «αντίδραση» και Τάγματα Ασφαλείας-ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΡΙΟΒΟΛΟΣ-2018,σελ.323-324” αναφέρονται σχετικά και σημειώνονται:  [Ας επανέλθουμε όμως στα θύματα που ανήκαν στη Χ. Ένα από αυτά ήταν ο λοχαγός πεζικού Κωσταντίνος Μανωλάκος, στον οποίο ααναφερθήκαμε ήδη, διοικητής του ενόπλου τμήματος της οργάνωσης Χ περιοχής Αμπελοκήπων. Ο συγκεκριμένος στις 25 Μαρτίου 1944-σε μια περίοδο έκρυθμη, που η εαμική-κομμουνιστική αντίσταση, θρηνούσε σχεδόν καθημερινά θύματα-προσπάθησε ένοπλος, σε κεντρικό σημείο των Ιλισίων, να συλλάβει μια ομάδα της ΕΠΟΝ που πραγματοποιούσε έρανο για λογαριασμό των κομματικών και εαμικών οργανώσεων. Πριν όμως προλάβει να τραβήξει το πιστόλι του, πυροβολήθηκε από κάποιον ένοπλο ελασίτη της περιφρούρησης και έπεσε νεκρός.*(* Ι. Χανδρινός. Το τιμωρό χέρι του λαού...ό.π..σ.208 και «Χ,Γενικά», ό.π.,σ.394 Σύμφωνα με το ανέκδοτο «Πίνακα 3^α : Φονευθέντες αξιωματικοί κατά τις εμφύλιες συγρούσεις 1941-1944» ο «Μανωλάκος Κων. του Πέτρου, Λ/γος(ΠΖ): Γεννήθηκε στο Γύθειο Λακωνίας το 1907, του Τάγματος Ασφαλείας Αθηνών/Ειδικής Ασφαλείας. Δολοφονήθηκε υπό αναρχικών στους Αμπελοκήπους[το σωστό:Ιλίσια] Αθηνών στις 25 Μαρτίου 1944». Να σημειώσουμε ότι ο λοχαγός Δημ. Γιαννόπουλος, μια από τις «προσωπικότητες» των Ταγμάτων Ασφαλείας, ενέτασσε τον Μανωλάκο στους «αθώους πολίτας και «στρατιωτικούς» που «δολοφόνησε» το Κ.Κ.Ε. Γράφει συγκεκριμένα: «Δολοφονούν αθώους πολίτας και στρατιωτικούς, εν οις και τον ηρωικόν κουνιάδον μου λοχαγόν Μανωλάκον Κωσταντίνον. Προδότης λοιπόν είναι κατά το ΚΚΕ πας μη ΚΚΕ»)

Σε αντίποινα, λίγες ημέρες αργότερα απαγχονίστηκαν πέντε όμηροι των Γερμανών που είχαν συλληφθεί μερικές εβδομάδες νωρίτερα σε μπλόκο στο νοσοκαμείο Συγγρού ως μέλη του κομματικού γραφείου του νοσοκομείου** (**Ι.Χανδρινός, -“Το τιμωρό χέρι του λαού”, σ. 208. Σχετικά με τους πέντε ομήρους που απαγχονίστηκαν, ο Στάμος Μαυράκης δίνει τις εξής πρηροφορείες: «Στις 5 τ΄Απρίλη του 1944, τα χαράματα, οι πρώτοι Ζωγραφιώτες που ξεκινούσαν για τις δουλειές τους με το πρώτο γκαζοζέν αυτοκίνητο αντίκρισαν έκπληκτοι και αιωρούνται σε 5 μεγάλες πιπεριές, απέναντι στο θερινό κινηματογράφο “Αλεξ”,τα σώματα 5 αγωνιστών. Όπως εξακριβώθηκε αργότερα, ήταν: ο Αχιλλέας Πλατήμεσης, ο Επαμεινώνδας Βαμβούλης, ο Ευστράτιος Στεργίου, ο Βλάσης Αποστολέρης και ο Βασίλης Μπακόπουλος. Ο απογχονισμός έγινε σ΄ αντίποινα για το φόνο στους Αμπελοκήπους του λοχαγού των ευζώνων, που συνεργαζόταν με τους Γερμανούς, Κωνστανίνου Μανωλάκου. Οι κάτοικοι θρήνησαν τα παληκάρια, που ήταν γνωστά στην περιοχή για τη δράση τους κατά του Κατακτητή. Ο Βαμβούλης ήταν γιατρός στο νοσοκομείο του Συγγρού και ο Στεργίου νοσοκόμος, και είχαν πλούσια εθνική δράση»(Αμάραντο στεφάνι, Αθήνα 1983,σ.120-121). Ότι το θύμα ήταν λοχαγός των ευζώνων δημοσιεύτηκε στην εφημ. Καθημερινή της 5^ης Απριλίου 1944(Ι. χανδρινός, -“Το τιμωρό χέρι του λαού”,σ.353). Οι όμηροι αυτοί οδηγήθηκαν στο τόπο της εκτέλεσής τους και απαγχονίστηκαν από τμήμα τσολιάδων. Οι τσολιάδες στη συνέχεια παρέμειναν εκεί για φρουρά των εκτελεσμένων. Μπροστά σ΄ αυτή την πρόκληση ο ΕΛΑΣ βγήκε «από τις κρύπτες του», και δόθηκε σκληρή μάχη η οποία μεταφέρθηκε σε «Παγκράτι-Βύρωνα, μέχρι Καισαριανή». (Μ. Αξιώτη, Άπαντα-Τόμος Γ΄:Χρονικά, ό.π.,σ.353.). Τέλος έκανε το γύρο της Αθήνας***(*** «Η Μάχη των Αθηνών μαίνεται. Όχι από τους Έλληνες και τους Άγγλους ενάντια στους Γερμανούς, παρά από τους Έλληνες και τους Γερμανούς ενάντια σε άλλους Έλληνες. Τρεις μέρες και τρεις νύχτες δεν σταμάτησε ούτε στιγμή. Άρχισε απ΄την Καισαριανή και έκανε το γύρο της Αθήνας ως την Ομόνοια»(Ημερολόγιο Κατοχής της Μαρίκας Αντωνοπούλου, ό.π., εγραφή 24^ης Απριλίου 1944).

Εικόνα(Βάσ.Μαθιόπουλος): Από τον εν λόγω απαγχονισμό.

     Από: https://www.imerodromos.gr/5-aprili-1944-i-protes-kremales-stin-athina-stinonte-sta-ilisia-tou-andrea-denezaki/ : 5 Απρίλη 1944. Οι πρώτες κρεμάλες στην Αθήνα στήνονται στα Ιλίσια

                                                                      

[Η διαταγή – ανακοίνωση του Γερμανού αρχηγού των Ες Ες, Βάλτερ Σίμανα ήταν η εξής:

« ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΙΣ                          του Ανωτάτου Αρχηγού των Ταγμάτων ασφαλείας και της Αστυνομίας Ελλάδος

Ως Αντίποινα δια την κατά την 25.3.44 εν Αθήναις (Αμπελόκηποι) κατά του λοχαγού των ευζώνων Κωνσταντίνου Μανωλάκου υπό κομμουνιστών διαπραχθείσαν δολοφονίαν, διέταξα τον απαγχονισμόν εις τον τόπον του εγκλήματος των κάτωθι ιθυνόντων κομμουνιστών:

1) Αχιλλ. Πλατυμέση, γεν. 1907, ΚΚΕ αξιωματούχου.

2)Επαμεινώνδα Βαμπούλη γεν. 1918. ΚΚΕ, ρήτορος και αρχηγού προπαγάνδας.

3) Ευαγγέλου Στεργίου, γεν. 1896, ΚΚΕ αξιωματούχου.                                    

4) Βλάσση Αποστολάρη, γεν. 1923, ΕΑΜ γραμματέως ομάδος.

5) Βασιλείου Μπακοπούλου, γεν 1903, ΕΑΜ, γραμματέως ομάδος.

Αι κατά των ευζώνων γενόμεναι επιθέσεις θα τιμωρούνται εις το μέλλον κατά τον αυτόν τρόπον.

Ο Ανώτατος Αρχηγός των Ταγμάτων Ασφαλείας

και της Αστυνομίας Ελλάδος».]}

Προδότης λοιπόν είναι κατά το ΚΚΕ πας μη ΚΚΕ.Εύρον την πλέον τρομεράν λέξιν για εκμετάλλευσιν και φανατισμόν των συναγωνιστών των, ήτις έχασε την σημασίαν της. Τι όνειδος!!! Οι προδόται να ομιλούν για φιλοπατρία!!! Αυτοί είχον συμμαχήσει με τον πλέον θανάσιμον εχθρόν της Ελλάδος τον Βούλγαρον, ιδού και μερικά πειστήρια τα οποία έμαθον κατά το τέλος 1943 και τα οποία πιστεύω, διότι ίδια περίπου μου έλεγον και προφορικώς όταν επί εικοσαήμερον ήμην κρατούμενός των.

(14)

ΣΥΜΦΩΝΗΤΙΚΟΝ

Το κομμουνιστικόν Κόμμα Ελλάδος και το κομμουνιστικόν κόμμα Βουλγαρίας (;) από την διάλυσι της κομμουνιστικής διεθνούς έχοντες υπ’όψιν των την ως (;) πολιτικήν γραμμήν τηε κομμουν. Διεθνούς και τις τελευταίες οδηγίες της και με την επιθυμίαν να εργασθούν από κοινού για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη δράσι με τελικό σκοπό την εγκαθίδρισι στην Βαλκανική Ένωσι Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας και να λύσουν μια για πάντα τις διαφορές ανάμεσα στους λαούς της Βαλκανικής αποφασίζουν με τους αντιπροσώπους τους που υπογράφουν το συμφωνιτικόν αυτό:

α) Του συντρόφου Γιάννη Γιαννίδη εκ μέρους του Κ.Κ.Ε. και β) του συντρόφου Ντούσαν Δασκάλωφ από μέρους του Κ.Κ.Β. τα εξής:

1. Τελικός σκοπός και των δύο κομμάτων καθορίζεται η εγκαθίδρυσις στη Βαλκανική Ένωσι Σοβ. Σοσιαλ. Δημοκρατίας που θα περιλαμβάνει την Ελλάδα την Μακεδονία και την Σερβία.

2. Τα Κ.Κ. Ελλάδος και Βουλγαρίας είναι ελεύθερα να κανονίσουν την τακτικήν της δράσις τους για να φθάσουν στον τελικό σκοπό όπως αυτά νομίζουν καλλίτερα.

3. για την ασφάλεια των συνόρων από βορρά εις τα δύο κόμματα θα εργασθούν ώστε τα σύνορα της Βουλγαρίας και της Σερβίας να πιάνουν τον Δούναβι με τέλος τα βόρεια του Φιούμε στην Αδριατική.

4. Στη Βουλγαρία να δωθή διέξοδος εδαφική εις το Αιγαίον.

5. Η Ισταμπούλ και τα στενά των Δαρδανελίων να αποτελέσουν ανεξάρτητη και αυτόνομο δημοκρατία υπό τον έλεγχο της Ρωσίας (Ε.Σ.Σ.Δ.)

6. Η Μακεδονία η Ελληνική, Βουλγαρική και Σερβική δηλ. η χώρα που περιλαμβάνεται μέσα στον ποταμό Νέστο και το όρος Ροδόπη, τα όρη Ρύλλα, Ονφήκω Σαρ (Σκάρδος) από βορρά τις Αλβανικές Άλπεις και την Πίνδον, από δυσμάς το όρος Όλυμπος και το Αιγαίον από νότο με την νήσο Θάσο θα αποτελέσουν ανεξάρτητο Σοβ. Δημοκρατία μέσα στην Ένωσι Σοβ. Σοσιαλ. Δημοκρατιών της Βαλκανικής.

Επίσημη γλώσσα θα είναι η Ελληνική και η Βουλγαρική. Το σύμφωνο αυτό διατυπώθηκε Ελληνικά και Βουλγαρικά.

Πετρίτσι τη 12 Ιουλίου 1943

Για το Κ.Κ.Ε.                                                               Για το Κ.Κ.Β.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΝΙΔΗΣ                                              ΝΤΟΥΣΑΝ ΔΑΣΚΑΛΩΦ

2ον ΣΥΜΦΩΝΟΝ (υπεγράφη τον Ιανουάριον 1944)

Μεταξύ Λοχαγού Κάλτσεφ και του ΕΑΜ εκπροσωπηθέντος υπό του Ανδρέα Τζήμα εις Καρυές Εδέσσης αναφέρει τα κάτωθι:

1. Αι επαρχίαι Κιλκίς, Πανωνίας. Αλμωπίας, Γιαννιτσών, Εδέσσης, Εορδαίας, Φλωρίνης και Καστοριάς εκχωρούνται από το ΕΑΜ - Ε.Λ.Α.Σ. ως ζώνη δράσεως ΣΝΟΦ.

2. Το ΣΝΟΦ έχει το δικαίωμα να επεκτείνη την ζώνην της δράσις του και σε άλλες νοτιώτερες επαρχίες ύστερα από την εξασφάλισι πλήρους κυριαρχίας στις παραπάνω επαρχίες.

3. Ο Βουλγαρικός στρατός κατοχής Μακεδονίας παίρνει την υποχρέωσι να καταλάβη τα αστικά κέντρα της Μακεδονίας ύστερα από την αποχώρησι των Γερμανών, και την παράδοσιν τούτων εις τας αρχάς του Ε.Α.Μ.

4. Αποφασίζουν από κοινού Ε.Α.Μ. και ΣΝΟΦ τη δημιουργία αυτονόμου Μακεδονικού κράτους Σοβιετικής Οργάνωσις το οποίον θα ζητήση να μπη κάτω από την προστασία της Ρωσίας.

5. Για την ενίσχυσιν Ε.Α.Μ. και ΣΝΟΦ αναλαμβάνεται η υποχρέωσις της Διεθνούς Μεραρχίας που θα ιδρυθή στο Καϊματσαλάν από Βουλγάρους αξιωματικούς και ο εφοδιασμός τους με πυρομαχικά.

6. Να φροντίσουν οι Βούλγαροι για την κατασυκοφάντησι κάθε δυναμικού Εθνικιστικού στοιχείου στις αρχές της κατοχής ώστε να μην αναπτυχθή Εθνικιστική κίνησι. Καθιερώθη τέλος ως σημαία της Σ. Δημοκρατίας Μακεδονίας η Βουλγαρική τοιαύτη με αντίθετον φοράν των χρωμάτων και με αστέρια εις το κέντρον.

Τοιαύτη υψώθη και εις Αρδαίαν από το Ε.Α.Μ.

Αυτά τα ολίγα γνωρίζω λόγω του μικρού κύκλου ενεργείας μου, φαντάζομαι όμως οποίου μεγέθους προδοτικαί και αντεθνικαί των πράξεις θα εμφανισθούν εις το μέλλον. Ο Θεός ας λυπηθή το Ελληνικόν γένος το οποίον κινδυνεύει εκ θεμελίων από το Ε.Α.Μ..

Τέλος δι’ όλους τους ανωτέρω λόγους βάζοντας το χέρι στην συνείδησί μου πηγαίνω στα Τάγματα Ασφαλείας. Επολέμησα τους μηδενιστάς ανιδιοτελώς, διέσωσα Εθνικιστάς που έπεσαν στα χέρια μου, έκαμα εκ του εμφανούς και ανδροπρεπώς πόλεμον κατά των ανθρώπων του πονηρού και του διαβόλου ουδέποτε προκαλών αλλ’ αμυνόμενος. Το μέλλον και τα γεγονότα θα με κρίνουν.

Ενταύθα χάριν της ιστορίας οφείλω να γράψω λίγες σειρές δια την φρικτήν οδύνην την οποίαν ησθάνθην έξωθι των Πατρών διότι δεν ηδυνήθην να διασώσω από τους όνυχας των Γερμανών ένα τίμιον και ιστορικού ονόματος φίλον μου τον αείμνηστον Πύον Δελληγιάννην εκ Λαγκαδίων Εθνικιστικών φρονημάτων τον οποίον η Ε.Α.Μ. είχε τυλίξει στα δίκτια της. Οι συναγωνισταί Λαγκαδίων αφού τον εφοδίασαν με όλα τα στοιχεία της κατηγορίας ήτοι: 1) Με την σφραγίδα του Ε.Α.Μ. 2) Με τους εκλογικούς καταλόγους εκλογών ΠΕΕΑ που τον είχαν εκλέξει βουλευτήν του Ε.Α.Μ. 3) Με την κατηγορίαν ότι ωμίλησε σε πολλά χωριά με κομμουνιστικό περιεχόμενο, τον άφησαν έκθετον εις Λαγκάδια και τον συνέλαβον οι Γερμανοί. Μεθ’ ό τον κατεδίκασαν εις θάνατον. Με κίνδυνον της ιδίας μου ζωής επιχειρώ να τον διασώσω. Οι μονοκόματοι Γερμανοί δεν πείθονται στα λεγόμενά μου, υποπτεύονται και εμέ που προσπαθώ να σώσω ένα τοιαύτης ολκής κομμουνιστήν!!! Με αποπέμπουν βιαίως. Χάρριν της μνήμης του θύματος τούτου που έδωσε την ζωήν του ως βαρυνόμενος με την κατηγορίαν του κομμουνιστού βροντοφωνώ παντού ότι ήτο επερεθνικιστικών φρονημάτων υπεράξιος Έλλην Πατριώτης υπήρξε δε και ούτος το αδίκως εκτελεσθέν θύμα των Γερμανών, προσφερθέν υπό των κομμουνιστών, διότι αν σήμερον εζούσε θα απέβαινεν ο μεγαλύτερος διώκτης των αναρχικών.

Οι αναρχοκομμουνισταί δι’ όσα έπραξαν και θα πράξουν εις το μέλλον κατά της Ελληνκής Πατρίδος θα είναι ένοχοι εσχάτης προδοσίας απέναντι του λαού και της Ελληνικής ιστορίας διότι:

1) Ημπόδισαν τους καλούς Έλληνας και πραγματικούς πολεμιστάς να κάμουν Εθνικόν κατά των κατακτητών αγώνα αντιστάσεως.

2) Διότι εξηπάτησαν τους συμμάχους μας παρ’ ών λαβόντες όπλα τα έστρεψαν κατά των Ελλήνων αντί να τα στρέψουν κατά του εχθρού.

3) Διότι εις ώρας εσχάτης ανάγκης καθ’ ήν η Πατρίς ευρίσκετο υπό το πέλμα της κατοχής αποβλέποντες εις πολιτικάς και πολιτειακάς επιδιώξεις διέσπασαν τον αγώνα, διήρεσαν τον λαόν, εκαλλιέργησαν την εγκληματικότητα, διέφθηραν ψυχικώς τον Έλληνα, εφόνευσαν, επυρπόλησαν, ανεστάτωσαν και κατέστρεψαν εκ βάθρων την Πατρίδα.

4) Διότι συνεμμάχησαν μετά του προαιωνίου εχθρού μας Βούλγαρον, προς όν και παρέδωσαν εδάφη Ελληνικά ποτισμένα με άφθονο Ελληνικό αίμα.

Είθε να σωθή η Πατρίς από τον καταστροφέα εσωτερικόν εχθρόν τον μόνο επικίνδυνον.

Είπε ο Μέγας Θεός της Ελλάδος, ήτις τόσον εδοκιμάσθη να φωτίση τους μεγάλους μας συμμάχους να μας συγκρατήσουν από τον όλεθρον προς όν μας φέρει η κομμουνιστική αναρχία.

                                                                                     Δ. ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ *

*{σ.εμού: Ο Γιάν.. Πριόβολος στο Βιβλίο του (ό.π.)σελ.128-129,αναφέρει και σημειώνει για την υπερετησή του Λοχαγού Δημ. Γιαννόπουλου,(από τέλος Ιανουαρίου 1944 έως τις αρχές Απριλίου) στο ΙΙ Τάγμα Ευζώνων στη Πάτρα, υπό τις διαταγές του Κουρκουλάκου:

[Στις 23 Φεβρουαρίου 1944 το παραπάνω απόσπασμα κατά την επαφή με τον ΕΛΑΣ στα υψώματα δυτικά του χωριού Δεμέστιχα Αχαϊας, υπέστη «πραγματική πανωλεθρία» και οι τσολιάδες και οι χωροφύλακες «ετράπησαν σε άτακτο φυγή» (Ιωαάννης Ζαχαρόπουλος,Περιγραφή βιογραφίας και δράσεως ως ατόμου και αξιωματικού,Θεσσαλονίκη 1990,ανέκδοτο.) Φυσικά τα υπολείμματα του αποσπάσματος επανήλθαν την επομένη, με κύρια όμως δύναμη αποτελούμενη τώρα από γερμανικά τμήματα, για να συνεχίσουν τη μάχη «μετά φανατισμού και μίσους κατά των αναρχοκομμουνιστών» *
*( Η φράση ανήκει στον διοικητή ενός εκ των λόχων του ΙΙ Τάγματος Ευζώνων, τον λοχαγό πεζ. Δημ. Γιαννόπουλο, που έλαβε μέρος με την πλευρά των τσολιάδων και των Γερμανών στη μάχη των Δεμεστίχων. Συγκεκριμένα, ο Γιαννόπουλος κατέθεσε στις 11 Φεβρουαρίου 1947 υπέρ του ανθυπολοχαγού Παν. Ζευκιλή: «Τον ανθυπολοχαγόν Ζευκίλιν Παν. γνωρίζω καλώς ως υπηρετήσαντα υπό τας διαταγάς μου εις τον 6^ον Λόχον του 2^ου Συντάγματος Ασφαλείας Πατρών επί εξάμηνον περίπου. Κατά την υπηρεσίαν του εις τον λόχον επεδείξατο εξαιρετικήν στάσιν και ηγωνίσθη μετά φανατισμού και μίσους κατά των αναρχοκομμουνιστών, λαβών μέρος εις πλείστας κατ΄ αυτών επιχειρήσεις, προταθείς μάλιστα διά προαγωγήν επ΄ ανδραγαθία μετά την μάχην Δεμεστίχων(ΥΣΑ,ατ. Έγγρ. Παν. Ζευκιλή)). 

Ένας από τους αρκετούς μόνιμους αξιωματικούς οι οποίοι υπηρετούσαν τότε στον ΕΛΑΣ των τμημάτων της Αχαϊας, οπωσδήποτε μη «αναρχοκομμουνιστής», ο Γιάννης Ζαχαρόπουλος (Αστραπόγιαννος) από το Καγκάδι Πατρών, τότε υπολοχαγός, γράφει για την μάχη στα Δεμέστιχα:

«Μάχη ενέδρας υπό του συγκροτήματος[ΕΛΑΣ Αχαϊας] κατά των ταγμάτων ασφαλείας δυνάμεως περίπου 1.200 ανδρών προ του χωριού Δεμέστιχα. Εκεί τα τάγματα ασφαλείας έπαθαν πραγματική πανωλεθρία.*
        *((Εδώ ο Ζαχαρόπουλος εννοεί ότι τα Τάγματα Ασφαλείας δεν επιχείρησαν στο εξής «να εξέλθουν εκ των Πατρών» χωρίς να έχουν και Γερμανούς στο πλάι τους. Οι Γερμανοί πάντως, όταν ξεκίναγαν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις(και) από Πάτρα έπαιρναν μαζί τους σχεδόν πάντα και τμήματα τσολιάδων, οι οποίοι κατά κύριο λόγο, επειδή γνώριζαν πρόσωπα και πράγματα, τους υποδείκνυαν ποιά σπίτια να κάψουν στα διάφορα χωριά(αν οι Γερμανοί δεν είχαν πρόγραμμα δικό τους να κάψουν κι ολόκληρο το χωριό) από τα οποία περνούσαν ή καλυπτόμενοι από τους Γερμανούς, στους οποίους πέραν των άλλων παρείχαν και υπηρεσίες «οδηγού», τα έκαναν οι ίδιοι. Συνήθως τα μεικτά αυτά τμήματα Γερμανών και τσολιάδων ακολουθούσαν και διάφοροι άλλοι Έλληνες συνεργάτες τους, μη ενταγμένοι επίσημα στη δύναμη των Ταγμάτων. Ο έφεδρος εκ μονίμων ανθυπολοχαγός πυρ. Δημ. Λέτσιος καταθέτοντας για συνάδερφό του μόνιμο αξιωματικό που «τα Τάγματα Ασφαλείας του ενέπρησαν την οικίαν του» αναφέρει ότι δεν πρόλαβε να υποδείξει «την ματαίσιν ή καλύτερον την αναβολήν της καταστροφής της οικίας» (παρατίθεται στο Γιαν. Πριόβολος, Μόνιμοι αξιωματικοί στον ΕΛΑΣ…σ.580-581)).
Την επομένη όμως ημέρα εξήλθον εναντίον μας οι Γερμανοί εκ δύο κατευθύνσεων, από Χάνι Καρέλια-Δεμέστιχα και από Λόπεσι-Δεμέστιχα με πάσης φύσεως μέσα, άρματα, πυροβολικό, ορεινού σχηματισμού των Γερμανών, που με συνεχείς επιθέσεις και αντεπιθέσεις προσεπάθουν να μας εξοντώσουν. Την Τρίτη ημέρα το βράδυ αναγκασθήκαμε να συμπυχθώμεν προς Καλάβρυτα(όρος Χελμό) λόγω αδυναμίας μας(έλληψη πυρομαχικών, τροφής, αντοχής κ.λ.π.)και αποστολής ανταρτικού συγκροτήματος ν΄αντιπαρατάσσεται προς τακτικό στρατό.»]}

 (15)                                                                     ***

ΠΩΣ ΕΙΧΟΝ ΦΑΝΤΑΣΘΗ ΤΟΝ ΑΝΤΑΡΤΙΚΟΝ ΑΓΩΝΑ ΣΕ ΓΕΝΙΚΑΙΣ ΓΡΑΜΜΑΙΣ

Ήμην κεκηρυγμένος υπέρ του ανταρτικού αγώνος κατά την διάρκειαν της κατοχής υπό τους εξής όρους:

1) Ο αγών να είναι αχρωμάτιστος πολιτικώς και πολιτειακώς.

2) Αι ομάδες αι ανταρτικαί να αποτελούν οργανικά τμήματα του Ελληνικού Στρατού Ε.Σ. υπαγόμενα υπό ιεραρχίαν και πειθαρχίαν από του τελευταίου αντάρτου - στρατιώτου μέχρι του Στρατηγείου της Μ. Ανατολής.

3) Η εν δράσει δύναμις εκάστης ομάδος να ή όσον το δυνατόν μικροτέρα κατά περιφέρειαν πλην όμως ικανή ώστε να εκληροί τας αποστολάς:

–Να περιφρουρά τα όργανα πληροφοριών και τις συμμαχικές αποστολές.

–Να συγκεντρώνη τας πληροφορίας σχετικώς με τον εχθρόν και να τας διαβιβάζει εις τα όργανα - κέντρα πληροφοριών ώστε εκείθεν να διαβιβάζωνται εις Στρατηγείον Μ. Ανατολής.

–Να ενεργούν την μυστικήν επιστράτευσιν του Λαού τόσον της υπαίθρου όσον και των Αστικών Κέντρων.

–Να περισυλλέγουν το ριπτόμενον πολεμικόν υλικόν, να το διαφυλάσσουν και να εκπαιδεύουν τον μυστικώς επιστρατευόμενον στρατόν.

–Να ενεργούν δια παντός μέσου δια την διατήρησιν του Εθνικού φρονήματος.

–Να εκτελούν σαμποτάζ και άλλας στρατιωτικάς αποστολάς που θα εξυπηρετούν πραγματικώς στρατιωτικούς σκοπούς, αλλά πάντοτε κατόπιν εγκρίσεως του Στρατηγείου της Μ. Ανατολής, και όχι να δολοφονούμεν ανάδρως ένα στρατιώτη Γερμανόν δια να τον πληρώνωμεν με 50 Έλληνας και με την πυρκαϊάν των χωρίων άνευ αποχρώντος λόγου.

–Να γίνεται η εναλλαγή των ομάδων (στελεχών και ανδρών) κατά μήνα εις τρόπον ώστε να εκπαιδευθούν περισσότεροι εις τον ανταρτικόν αγώνα, αλλά και να επανέρχονται εις τας εστίας των επιδιδόμενοι εις την εργασίαν και παραγωγήν προϊόντων.

–Αν ώρα αποβιβάσεων των συμμάχων οίτινες αφού δημιουργήσουν σταθερά προγεφυρώματα να γίνη εγκαίρως η γενική κινητοποίησις των ανταρτικών ομάδων εις τρόπον ώστε ο εχθρός κτυπούμενος αποτελεσματικώς εκ των όπισθεν να παραλύση και να μην δυνηθή να διαφύγη και ούτε να προλάβη να προβή εις αντίποινα. Και εν τη περιπτώσει ταύτη την γενικήν κινητοποίησιν θα την διέτασσε το Στρατηγείον Μ.Α.

–Μετά την εκδίωξιν του κατακτητού, αι ανταρτικαί ομάδες θα αποτελέσουν την βάσιν της δημιουργίας του νέου Εθνικού Στρατού.

***

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑΝΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ:

(Α) Συσκέψεις Αξιωματικών (Ιουλ.-Αυγ, 1943):

(Βλ. Κοσιώρη Ι. «Το χρονικόν της εθνικής Αντιστάσεως…….», σ. 128-141)

Α. 24-7-1943: Σύσκεψη στο Σκούπι Καλαβρύτων (Εφ. υπλγός Καμπάκης Μανώλης, Κοσιώρης, Μουτζούρης, Αργυρόπουλος .κ.α. 30 περίπου).

Β. 31-7-43 Νάσια Καλαβρύτων (Αγγλική Αποστολή–Άντονυ, Καραχάλιος, Γιαννόπουλος, Παπαπαναγιώτου Κων., ΕΛΑΣ;;;; κ.α.), υπεγράφη «Σύμφωνον»

Γ. 13-8-43 Νάσια Καλαβρύτων, σύσκεψη Αγλικής Αποστολής και Ανώτερων Αξκών Αρκαδίας (Τρίπολης), Αχαϊας και Ηλείας (Ανχης Παρασκευόπουλος Γ., Λγος Γιαννόπουλος Δημ., υπλγός Κοσιώρης Ι. και υπλγός Καψής ως εκπρόσωπος Καραχάλιου Χρ.).

Δ. Παρασκευόπουλος: «Κατά τα μέσα Σεπτεμβρίου 1943 μετά του Ταγματάρχου Καραχάλιου και άλλων Αξιωματικών συναντάμαι εις Στρέζοβα Καλαβρύτων με τον Συνταγμματάρχην Γιαννακόπουλον συνοδευόμενον υπό του Ιλάρχου Βρετάκου, μας ανήγγειλεν την παράδοσιν του Ελληνικού Στρατού εις τον ανταρτικόν ΕΛΑΣ».

***

(Β) ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ ΑΡΧΕΙΟΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ

Σελ. 77

Δ. Μίχου:

Στην ορεινή Γορτυνία από το τέλος Μαϊου αναφαίνεται μια ομάδα υπό τον λοχαγόν Χρ. Στασινόπουλο με λιγοστά τουφέκια. Αργότερα ήρχονταν σ’ επαφή με το Στρατηγείο μας και ενισχύθηκε σε οπλισμό από παλιό και νέο με κάποια λειψή ρίψη που έκαναν για την ομάδα του.

Αυτήν την ομάδα ενισχυμένη και με αρκετούς αξιωματικούς που προσεχώρησαν από την εύανδρον Αρκαδίαν συγκροτήθηκε το 11 Σύνταγμα με στρατιωτικό ηγέτη τον λοχαγό Στασινόπουλο. Το Σύνταγμα για πολύν καιρό δεν μπόρεσε ν’αναπτυχθή και γι’ αυτήν την άργητα αιτία θεωρήθηκε ο Στρατιωτικός διοικητής του.

Ζητήσαμε τον παλιό διοικητή του Αλβανικού μετώπου [Γ. Παρασκευόπουλο] σε μια συνάντηση που είχαμε μαζί του στην κάτω Ηραία, μας υποσχέθηκε πως θ’ ανέβαινε στο βουνό αλλά μείναμε με την υπόσχεση μονάχα. Και ήταν αγαπητός από παλιούς στρατιώτες του που τον αποκαλούσαν «ο μπάρμπα Γιώργος». Για να απαλλάξουμε το Σύνταγμα από τους ανεπιθύμητους ηγέτες του αργότερα το βάλαμε κάτω από το 6ο Σύνταγμα της Κορινθίας ως ΙΙΙ Τάγμα υπό την ηγεσίαν του αντισυνταγματάρχου Σέρβου Ιωάννη στην αρχή και ύστερα υπό τον ομοιόβαθμό του Βαζαίο Μανώλη είχε μια εξαιρετική δράση.

***

(Γ) [Αναφορά Παρασκευόπουλου]:

Παρασκευόπουλος Γεώργιος του Αποστόλου

Ανχης Πεζικού

Εν Αθήναις τη 3η Μαρτίου 1945

…………………..

Κατά την διάρκειαν της εχθρικής κατοχής δεν παρέλειψα το προς την Πατρίδα καθήκον μου.

1. Διώκησα οργανωμένην κατασκοπείαν κατά του εχθρού ως αι συνημμέναι τρεις επιστολαί;;;;

2. Παρώτρυνα την εις το Εξωτερικόν αναχώρησιν των νέων Αξιωματικών εις δε τους εναπομένοντας την ιδέαν του καθήκοντος  και της ισχύος εν ενώσει, γεγονός όπερ επροκάλει τον θαυμασμόν των εχθρών μας.

3. Μετά από σχετικήν συνεννόησιν με τά των Αντισυνταγματαρχών Πυροβολικού Τσαρούχη Ιωάννου, Πεζικού Τσεκούρα Βασιλείου και Ανθυπολοχαγού Πυροβολικού Πετροπούλου Θεοδώρου μετέβην μετά μεγάλων κόπων και κινδύνων εις Δυρράχειον Φαλαισίας προς συνεννοήσιν μετά του Έλληνος Αξιωματικού Ταβερνιαράκη (Ασυρματιστού εις την Αγγλικήν υπηρεσίαν) δια την εκτέλεσιν ρίψεων πολεμικών μέσων προς ανασυγκρότησιν του 11 Πεζικού Συντάγματος. Όντως φθάσας εκεί δεν κατώρθωσα να πείσω τον περί ού πρόκειται να με ακολουθήση αιτούντος απόσπασμα ασφαλείας φοβούμενος τον ΕΛΑΣ όν προηγουμένως εξυπηρέτει εις την περιοχήν του όρους Πάρνωνος.

4. Την 12-8-43 ανεχώρησα μετά του Ανθυπολοχαγού Πεζικού Κοσιώρη εις Νάσια χωρίον Καλαβρύτων προς εθνικήν δράσιν μετά των Αξιωματικών α) Λοχαγού Γιαννοπούλου Δημητρίου β) Ανθυπολοχαγού Μουτζούρη γ) Ταγματάρχου Πεζικού Καραχάλιου και άλλων (των δύο τελευταίων εκτελεσθέντων).*(* Βλ. Κοσιώρη Ι. «Το χρονικόν της εθνικής Αντιστάσεως…….», σελ. 128-142.)

5. Εις τας 20-8-43 ευρισκόμενος εις περιοχήν του τέως Δήμου Ηραίας συνελήφθην υπό της Πολιτικής Οργανώσεως του ΕΑΜ και μετά παραπλάνησιν ημερών οδηγήθην εις το Αρχηγείον ΕΛΑΣ, όπερ ετέλει υπό την αρχηγείαν των α) Επισμηναγού Μίχου και πολιτικού τινός υπό το ψευδώνυμον Πελοπίδας. Μετά πολύωρον διαδικασίαν κατά την οποίαν τοις ανέπτυξα τας απόψεις της ολότητος των Αξιωματικών του Ελληνικού Στρατού ως κάτωθι:

α) Ανασυγκρότησις του Ελληνικού Στρατού β) Μη ανάπτυξις καπετανέων και παντός πολιτικού παράγοντος εις τα εσωτερικά των Μονάδων γ) Ο Στρατός θα υπακούη εις τας διαταγάς του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής. Εκείνοι επέμενον εις την συμμετοχήν εμού, ως και των λοιπών Αξιωματικών εις τον αντάρτικον ΕΛΑΣ, τάξαντες τελικώς προθεσμίαν 12-1΄, ληξάσης της διαδικασίας αφήσαντες με ελεύθερον να σκεφθώ και να αποφασίσω.

6. Κατά τα μέσα Σεπτεμβρίου 1943 μετά του Ταγματάρχου Καραχάλιου και άλλων Αξιωματικών συναντάμαι εις Στρέζοβα Καλαβρύτων με τον Συνταγμματάρχην Γιαννακόπουλον συνοδευόμενον υπό του Ιλάρχου Βρετάκου, μας ανήγγειλεν την παράδοσιν του Ελληνικού Στρατού εις τον ανταρτικόν ΕΛΑΣ.** (** Βλ. Σόλωνα Γρηγοριάδη, τ. 3, σελ. 179)

Την τοιαύτην ενέργειαν κατέκρινα εξ ονόματος όλων των Αξιωματικών του Ελληνικού Έθνους χαρακτηρίσας ταύτην ως προδοτικήν΄ τελικώς μετέστρεψεν αντιλήψεις αλλ’ ήτο αργά.

7. Μη δεχθείς τας απόψεις των παραγόντων του ΕΛΑΣ να συμμετάσχω, περί τα τέλη Σεπτεμβρίου 1943 ευρισκόμενος εις το χωρίον Πυρί τ. Δ. Ηραίας λαμβάνω την πληροφορίαν ότι εκινούντο τμήματα του ΕΛΑΣ να με συλλάβουν΄  του Ταγματάρχου Καραχάλιου μετά των ενόπλων του ευρισκομένου εις την περιοχήν Ηλείας. Δια να αποφύγω την σύλληψίν μου κατέφυγα εις την περιοχήν Ολυμπίας ένθα ευρίσκοντο τα υπολείμματα του εκτελεσθέντος Λοχαγού Θεοχαροπούλου άτινα δεν κατέστη δυνατόν να ανασυγκροτηθώσι.

8. Κατά τας αρχάς Οκτωβρίου ευρίσκομαι εις Δημητσάναν και πληροφορούμαι την διαφωνίαν Βρετάκου-Γιαννακοπούλου και την κάθοδον του πρώτου μετά 200 ενόπλων εις την περιοχήν Αρκαδίας. Δεν κατωρθώνω να συνδεθώ μαζί του λόγω αυστηράς παρακολουθήσεώς μου, του Βρετάκου συνδεθέντος μετά του Καραχάλιου εκινήθησαν προς Ταϋγετον εμού περιορισθέντος εις την δια λόγου δράσιν, κινούμενος άλλοτε ως ποιμήν άλλοτε ως ξυλοκόπος ανα τα χωρία κατωρθώσας την μη προσχώρησιν του Λαού εις τας αναρχικάς τάξεις του ΕΑΜ μέχρι του μηνός Μαρτίου 1944 οπότε επανήλθον εις Τρίπολιν ασθενής ών πλησίον της χειμαζομένης οικογενείας μου.

9. Από του Μαρτίου 1944 μέχρι της εισόδου του ΕΛΑΣ εις Τρίπολιν διετέλεσα εκτός της υπηρεσίας μη συμφωνών μετά του Συνταγματάρχου Παπαδόγκωνα ως προς τον τρόπον δράσεως των Ταγμάτων Ασφαλείας.

10. Κατά την διάρκειαν της παραμονής του ΕΛΑΣ εις την Τρίπολιν διετέλουν υπό συνεχή παρακολούθησιν, συλληφθείς και εγκλησθείς εις τας φυλακάς επί τετραήμερον, μου αφήρεσαν άπαντα τα Στρατιωτικά είδη΄ τελευταίως δε με ήγαγον ως όμηρον μετ’ άλλων εις Βυτίναν.

11. Κατά την διάρκειαν της ανωτέρω δράσεώς μου συνεργάσθην μετά των κάτωθι:

1. Αντωνοπούλου Ιωάννου, Δικαστικού κλητήρος εκ Αρβανιτοκερασιάς.

2. Μιχαήλ Γραβρά εμπόρου εκ Λουτών Ηραίας.

3. Σπύρου Παρασκευοπούλου ράπτου εκ Πυρί Ηραίας.

4. Σπύρου Κεφαλά εμπόρου εκ Δημητσάνης

5. Διακοπούλου Γεωργίου σπουδαστού εκ Σαρακίνη

Άπαντες οι ανωτέρω εξετελέσθησαν με την αιτιολογίαν ότι συνηργάζοντο μετ’ εμού.

(Βλ. και έκθεση Καραχάλιου Γεωρ. Αρχ. ΔΙΣ, τομ. 5ος σελ.401-411)

(16) ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ !!!

Από το βιβλίο [ Εθνικιστική «αντίδραση» και Τάγματα Ασφαλείας-ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΡΙΟΒΟΛΟΣ-2018/σελ.460-468]:

«Έκθεσις μάχης Τοπολίων νύκτα 8-9 Αυγούστου 1944»

Του λοχαγού πεζ. Δημητρίου Γιαννόπουλου,

Διοικητή του 3^ου Λόχου/ΙΙΙΙ Τάγματος Ευζώνων Αθηνών*

*(ΥΣΑ,ατ.εγγρ. Δημ.Γιαννόπουλου.)

ΕΚΘΕΣΙΣ ΜΑΧΗΣ ΤΟΠΟΛΙΩΝ

ΝΥΚΤΑ 8-9 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1944

ΠΡΟΗΓΗΘΕΝΤΑ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ

Είχομεν πληροφορίας ότι οι Κομμουνισταί μία ημέραν θα ενήργουν επίθεσιν με σκοπόν την ολοκληρωτικήν συντριβήν του Λόχου. Τούτο δεν εγένετο κατά τας πρώτας ημέρας διότι οι αντάρται ανταλήφθησαν την ισχύν μας και ήθελον χρόνον για ναπροετοιμασθώσι. Η προετοιμασία των συνίστατο εις τα εξής, συμφώνως προς τας διαστευρουμένας πληροφορίας ας είχεν ο Λόχος:

α) Εις άφιξιν ενισχύσεων ανταρτικών ομάδων απόν Εύβοιαν.

β)  -//-   -//--         //-               -//-                 -//- πέραν της Λειβαδίας περιοχήν Αμφίσης

γ)  -//-   -//--         //-               -//-                 -//-      όρους Ελικώνος

δ) Εις την υλικήν προπαρασκευήν των εις πολεμικά μέσα.

Πράγματι κατά τας τελευταίας ημέρας αφίχθησαν εξ Ευβοίας δύο καϊκια ανταρτών υπό τον Ορέστην με 300 αντάρτας. Πληροφορία δε φέρει ότι εις την περιοχήν αυτήν ‘ηλθον και 2 Ρώσοι Επιτελείς Αξ/κοί ίνα διευθύνουν την όλην επιχείρησιν εκκαθαρίσεως της Κωπαϊδος, ης μέρος αποτελούν τα Τοπόλια, η οποία αποτελεί δι΄ αυτούς εφ΄ ενός μεν, λόγω της παραγωγής της, ζωτικήν έκτασιν, αφ΄ ετέρου δε ίνα αποτελέση βάσιν εξορμήσεώς των μελλοντικώς κατά των Αθηών.

ΠΙΘΑΝΑΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΩΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΜΑΧΗΝ ΚΑΤ΄ ΕΛΑΧΙΣΤΟΝ ΟΡΙΟΝ

1) ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΝ

α) 300 αντάρται υπό τον Ορέστην

β) 150 υπό τον Δεληβοριάν

γ) 100 υπό τον Θεοχάρην

δ) 100 υπό τον Κάτσικαν

ε) 50 υπό τον Δήμον

ακαθόριστος δύναμις υπό του καπετάν Νικολού

      -//-                 -//-        -//-   -//-     -//-         Πέτρου   

Η δύναμις αυτή είχεν ενισχυθή με ισαρίθμους των μαχητικών ομάδων χωρίων Λαρύμνης, Κοκκίνου, Ματίνου, Μαλεσίνας, Πετρομαγούλας, Παύλου, Τοπολίων κ.λ.π. Πιθανώς αι μαχητικαί ομάδες δεν είχον οπλισμόν, παρέμενον διά την αντικατάστασιν απωλειών των, εξετέλουν δε και βοηθητικάς, υπηρεσίας, οίον μεταφοράν πυρομαχικών και διακομιδάς νεκρών και τραυματιών.

2) ΥΛΙΚΟΝ

Αυτόματα όπλα καθώς και Στεν υπερβαίνοντα τον αριθμόν 50, τυφέκια αραβίδες Ιταλικές και τινα Γερμανικά όπλα, δύο βαρέα πολυβόλα με τα οποία έβαλον τροχιοδεικτικάς βολίδας, συσκευάς δυναμίτιδος εις φιάλας και εις δέματα από ύφασμα δια τας ανατινάξεις οικιών και πυρκαϊάς, 6 όλμους ελαφρούς με 50 βλήματα έκαστος περίπου, πολλάς χειροβομβίδας. Μιλς Ιταλικάς και Γερμανικάς, είχον δε εις την διάθεσίν των 6 αυτοκίνητα σούστες και μεταγωγικά, ως και ιππείς δι΄ αναγνωρίσεις.

3) ΜΕΣΑ ΤΟΥ ΛΟΧΟΥ

4 οπλοπολυβόλα Ιταλικά, 88 τυφέκια Ιταλικά, τρείς όλμους μικρούς, φυσίγγια 50.000 εν συνόλω και 400 βλήματα όλμου.

Ηθικόν των ανδρών άριστον από μαχητικής απόψεως, μολονότι δεν επίστευον εις την εν Τοπολίοις αποστολήν μας, ην εχαρακτήριζον ως αποστολήν εξυπηρετήσεως οικονομικών συμφερόντων και εθεώρουν τους προϊσταμένους των ως υπευθύνους και ηπατημένους υπ΄ αυτών. Υγιεινή κατάστασις των ανδρών κατά την ημέραν ήτο χειρίστη, περί τους 70 άνδρες ελονοσούντες και πυρέσσοντες, ουχ  ήτοον όμως ήσαν αποφασισμένοι να εκτελέσωσι το πολεμικόν αυτόν καθήκον. Ο Λόχος είχεν επαρκώς οχυρωθή εντός των οικιών, είχε τοποθετήσει συρματοπλέκτους φράκτας, είχεν κατασκευάσει πρόχειρα οπλοπολυβολεία κ.λ.π. Η οχύρωσις του Λόχου εγένετο εν συνεργασία μετά του Ταγματάρχου κ. Κωστοπούλου, όστις έδιδε λεπτομερείς κατευθύνσεις εφ,  όλων των ζητημάτων.

4) ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ

Είχομεν την πληροφορίαν ότι μία των ημερών 4-8/8/44 θα εδεχόμεθα επίθεσιν, και ως εκ τούτου κατά τας νύκτας ταύτας ευρισκόμεθα πάντοτε εν συναγερμώ.

Ο λόχος προ μίας ώρας αντελήφθη ότι θα εγένετο επίθεσις κατά την νύκτα της 8-9, ετέθη εις συναγερμόν και ανέμεναν άπαντες εις τας θέσεις των. Την 22αν

Ωραν ηκούσθησαν πυροβολισμοί εις Στρβίκι, πυροβολισμοί εις Πέτρα, δυτικώς του Στροβικίου εθεάθησαν λάμψεις, ως και εις Πετρομαγούλαν επίσης εθεάθη μία φωτοβολίς διαρκείας εις την κορυφήν του Ελικώνος, η οποία ήτο ασφαλώς το σύνθημά τους. Αι ενέργειαι των ανταρτών ήσαν παραπειστικαί διά να δεσμεύσουν τας εκεί δυνάμεις. Εις τούτο ο Λόχος δεν επλανήθη, εγνώριζε καλώς ότι η κυρία ενέργεια του εχθρού ήτο κατά Τοπολίων. Περί ώραν 10.30 των προκεχωρημένα Τμήματα του κλοιού των ανταρτών εγένοντο αντιληπτά υπό των επιτηρητικών φυλακίων, τα οποία, αφού επυροβόλησαν, συνεπτύχθησαν εις το χωρίον. Από της στιγμής αυτής ταύτης έρχεται ο αγών. Οι αντάρται περισφίγγουν το χωρίον χρησιμοποιούντες σταθεράν και κινητήν βάσιν πυρός από αυτόματα και όλμους. Τα αυτόματα ως και οι όλμοι μας απαντούν και εκτελούν βολάς επιτυχείς εις τα επισεσημασμένα σημεία. Από 11.30 ώρας ο αγών γενικεύεται και προσλαμβάνει εξαιρετικήν σφοδρότητα. Όλα τα φυλάκια δέχονται πυρά από αρκετάς δεκάδας ανταρτών έκαστον, τροχιοδεικτικά βλήματα διαστευρώνουν το χωρίον, εκρήξεις βλημάτων, όλμων, χειροβομβίδων και δυναμίτιδων, πυροκαϊαί, καπνοί, πυρά τυφεκίων χαρακτηρίζουσι την σφοδρότητα και το πείσμα της μάχης. Τα φυλάκια εκ των πρώτων πήραν φωτιά Διαμαντοπούλου και Καποπούλου, οι άνδρες μέσα στον καπνόν εξετέλουν το κανονικόν τους πυρ μέχρις ότου ηναγκάσθηκαν να συμπυχθούν εις ανταλλακτικάς θέσεις εκ των προτέρων καθορισθείσας. Ο Δ/ντής του Λόχου τάσσει την εφεδρείαν εις την Β΄γραμμήν αντιστάσεως, εις οικίας πέριξ της πλατείας του χωρίου, αφ. Ενός μεν διά την υποδοχήν των συμπτυσσόμενων ανδρών, και αφ. Ετέρου διά την εσχάτην άμυναν και διάσωσιν του Λόχου. Αντεπιθέσις της Διμοιρίας εφεδρείας με 20 άνδρας δεν ήτο δυνατόν να γίνη διότι η ισχύς του πυρός της επιθέσεως ήτο ομοιόμορφος προς όλας τας κατευθύνσεις του χωρίου, τμήμα δε το οποίον θα εκινείτο εν ανοικτώ χώρο θα ετίθετο εις μέγαν κίνδυνον και από τους διεισδύσαντας αντάρτας, αλλά και εκ μέρους των ανδρών μας βάλλοντας από τας οικίας. Το προσωπικόν των φυλακίων Κοποπούλου και Διαμαντοπούλου ηγωνίσθησαν μετά πρωτοφανούς ηρωισμού και αυτοθυσίας. Εκ των 6 ανδρών του φυλακίου Καποπούλου εφονεύθησαν ο Ανθ/στής Καπόπουλος και οι εύζωνοι Παστέλας και Βετούλης, ετραυματίσθησαν δε οι Κεχαγιάς και Κατσιλιέρης, εύζωνοι και εκ των εκεί τριών Γερμανών εις σκοπευτής εφονεύθη. Εκ του φυλακίου του Διαμαντοπούλου, εξ 8 ανδρών ετραυματίσθη ο Ανθ/στής Διαμαντόπουλος, και μετά την πυρπόλησιν του φυλακίου συνεπτύχθησαν εις την Β΄γραμμήν αντιστάσεως. Συνεπεία του ρήγματος των δύο τούτων φυλακίων, οι αντάρται εισέδυσαν εντός του χωρίου, παρά τας απωλείας τας οποίας υφίσταντο και κατέλαβον διαφόρους θέσεις εκτός των οικιών. Τα εσωτερικά φυλάκια μάχονται προς όλας τας κατευθύνσεις, παρ΄όλον το ότι δέχονται βροχήν βολίδων, χειροβομβίδων και συσκευάς εμπρηστικάς και εκρηκτικάς. Μία τοιαύτη συσκευή ριφθείσα επί πλάκας τσιμέντου πάχους 0,15 μέτρου διέτρισεν αυτήν και ετραυμάτισεν 3 ευζώνους, τον ιατρόν του Λόχου και 2 Γερμανούς. Αντάρται εμφανόζονται με στολήν ευζώνων και Γερμανών και προσπαθούν να εξαπατήσουν ημάς, πλην όμως, ανγνωρίζοντες τούτους, τους εφονεύαμε. Αφού η απάτη των αυτή δεν επέτυχεν, ο καπετάν Θεοχάρης προκαλεί τους ευζώνους να παραδοθούν διότι Αξ/κοί των παρεδόθησαν, ο δε Ανθ/στής Καριωτάκης, εξαπατήσας τον καπετάν Θεοχάρη, εφόνευσεν τούτον. Τρίτη απάτη εκ μέρους των ανταρτών δεν έσχεν επιτυχίαν. Ο καπετάν Κάτσικας, ενδεδυμένος στολήν λοχαγού Γερμανού, εφώναξε από την γέφυραν ότι αφίχθη με ενίσχυσιν 50 Γερμανών και προσκαλεί τον λοχαγόν και Γερμανόν Αξ/κόν να πάνε εκεί να συνεννοηθούν διά την άφιξιν της ενισχύσεως. Η ώρα ήτο 3^η πρωινή της 9-8-44, ο Ανθ/στής Καριωτάκης, αναλβών πρωτοβούλως την Διοίκησιν του Λόχου, αντιληφθείς τον λοχαγόν του ευρισκόμενον εν αφασία συνεπεία εκρήξεως συσκευής δυναμίτιδος, μετέβη μετά του Αξ/κού Γερμανού και ενός στρατιώτου επίσης Γερμανού προς συνάντηςιν των όπου εκαλούντο, λέγοντες και το παρασύνθημα, αλλ΄αντηληφθέντες παραστάτην του ψευτογερμνού αντάρτην εφόνευσαν αυτούς και επανήλθον εις τας θέσεις των. Περί ώραν 3^ην ο Διοικητής του Λόχου, αμυνόμενος μετά ομάδος 10 ανδρών εντός του Σταθμού Διοικήσεώς του, εδέχθη εις το παράθυρον που εμάχετο συσκευήν δυναμίτιδος, απολέσας την ορασίν του, φωνήν και ακοήν του, περιεθών εις κατάστασιν αφασίας. Συνελθών όμως εντός ενός τετάρτου της ώρας διανοητικώς(άνευ φωνής και ακοής), εσυνέχισε τον αγώνα του κατευθύνων διά νευμάτων τους στρατιώτας του και πυροβολών και ο ίδιος κατά των εμφανιζομένων ανταρτών. Άξιζε ιδιαιτέρας προσοχής ότι, αντιληφθείς 3 αντάρτας κεκαλυμμένους, διέταξε τον ηρωικόν εύζωνα Τζάνες να βάλη βλήμα όλμου εις την υποδειχθείσαν θέσιν δι΄ευθυτενούς τροχιάς, ο σκοπευτής ούτος έβαλεν ευστόχως εναντίον των, φονεύσας ή τραυματίσας άπαντας, ως διεπιστώθη την πρωίαν εκ λίμνης αίματος. Το φυλάκιον Επιλοχίου Νάκιαν, αν και είχε 5 τυφέκια, ημύνθη ηρωικώτατα κυκλωμένον πανταχόθεν. 2 των ανδρών εφονεύθησαν, εύζωνοι Γραμμενόπουλος και Καμπεράκης, οι υπόλοιποι τρεις, ενδύσαντες διά μέσου του κλοιού, εσώθησαν ελθόντες εις την εφεδρείαν του Λόχου, μη έχοντες μαζί των ή μη μόνον μία χειροβομβίδα και τα τυφέκια άνευ φυσιγγίων.

Το φυλάκιον του Ανθ/στού Κουκουλίδη, δυνάμεως 7 ανδρών, ημύνθη επίσης ηρωικώς, μέχρις ότου επυρπολήθη, τραυματισθέντος του Ανθ/στού και των ευζώνων Νομικού και Αρλερτή, συμπυχθέντες εις προκαθορισμένην ετέραν θέσιν. Το συνδετικόν φυλάκιον του Δεκανέως Μαστρόκαλου, δυνάμεως 4 ανδρών. Ημύνθη ηρωικώς, κρατήσαν την θέσιν του μέχρι τέλους της μάχης, μηδενός τραυματισθέντος. Το φυλάκιον του Επιλοχίου Μονάχου, κυκλωθέν πανταχόθεν, ημυνετο μετά πρωτοφανούς αυτοθυσίας, διατηρήσαν την θέσιν του μέχρι τέλους της μάχης, τραυματισθέντος του ευζώνου Φράγκου. Ο όλμος της ΙΙ Διμοιρίας με αρχηγόν τον Δεκανέα Αγγέλικα εξετέλεσεν θαυμασίως την αποστολήν του, θέσας υπό το εύστοχον πυρ του όλμου τον εχθρόν, προξενήσας βαρείας απωλείας. Το φυλάκιον του Λοχίου Καρπεράκη, αγωνισθέν μέχρι πυρπολήσεως του κτιρίου, απεσύρθη εις προκαθορισμένην θέσιν, εκτελέσαν την αποστολήν του. Το φυλάκιον του Λοχαγού Τσιγαρά, κυκλωθέν πανταχόθεν, ημύνετο μέχρις πυρπολύσεώς του, αποσυρθέν εις ετέραν θέσιν άμα τη πυρπολήσει του φονευθέντος ευζώνου Γαζή. Το φυλάκιον Σχολείον του Ανθ/στού Σταθοπούλου Σ.,Διμοιρίτου ΙΙ Διμοιρίας, ευρισκόμενον εις εξέχουσαν θέσιν, εδέχθη από της ενάρξεως της μάχης σφοδρότατον πυρ κατ΄αρχάς μετωπικώς 3 οπλοπολυβόλων και πολλών αυτομάτων. Εκυκλώθη τελικώς πανταχόθεν υπό δυνάμεως ανταρτών άνω των 150 και εδέχετο συνεχώς καταιγιστικόν πυρ αυτομάτων όπλων, όλμων και χειροβομβίδων, αγωνίζεται μετά αυτοθυσίας και παραδειγματικής τόλμης. Οι αντάρται διά φιαλών βενζίνης, χειροβομβίδων και δεμάτων σανού προσπαθούν να πλησιάσουν και θέσουν πυρ εις το κτίριον, τα πυρά όμως των ηρωικών υπερασπιστών του δεν αφήνουν να πλησιάση ουδείς ζωντανός. Άξιον ιδιαιτέρας μνείας είναι ότι, πλησιάσας αντάρτης εις την θύραν με αυτόματον όπλον φονεύεται εξ επαφής υπό του Ανθ/στού Σταθοπούλου. Το φυλάκιον τελικώς, αμυνόμενον ως προπύργιον των άλλων φυλακίων, εκράτησεν την θέσιν του μέχρι πέρατος της μάχης, αποτρέψαν τον κίνδυνον της καθολικής κυκλώσεως της έδρας του Λόχου. Εκ των 5 ανδρών του ετραυματίσθη είς. Το τηλεφωνείον υπό τον Ανθ/στην Σουνέλην και 4 άνδρας ημύνθη ηρωικώτατα μέχρι τέλους της μάχης. Εκτελέσας την αποστολήν του, διασώσας τα απόρρητα έγγραφα. Τηλέφωνον και λοιπάς διαταγάς του Λόχου. Η εφεδρεία με Διμοιρίαν τον Ανθ/στην Φακιδάρην, διοικούντα όλμον, ημύνθη σκληρώς εις τα καταληφθέντα κτίρια, αποκρούουσα τας συνεχείς εφόδους των ανταρτών προσπαθούντων να διεισδύσουν εις το κέντρον της αμύνης του Λόχου. Ο Ανθ/στής Φακιδάρης, εις στιγμήν λίαν κρίσιμον, και από υπέρμετρον ανδρείαν εξελθών μόνος του και πυροβολών εις τα διάφορα σημεία τον εχθρόν, τραυματίζεται. Η Διμοιρία εξακολουθεί να κρατή τας θέσεις της μέχρι πέρατος της μάχης. Το φυλάκιον του Ανθ/στού Ζαφειροπούλου, κυκλωθέν, υμύνετο σταθερώς μέχρι πέρατος της μάχης, τραυματισθέντος του Ανθ/στού. Οι ασθενείς εις το Αναρρωτήριον εμάχοντο πεισματωδώς, παρά το καταγκαστικόν πυρ αυτομάτων όπλων και χειροβομβίδων, φονευθέντος του ευζώνου Αλεξοπούλου. Το φυλάκιον υπό τον Ανθ/στην Ντουχάκην Γ., δυνάμεως 3 ανδρών, ημύνθη ηρωικώτατα, διατηρήσαν τον Σταθμόν αναχορηγήσεως πυρομαχικών, καίτοι εβάλλετο υπό ισχυράς δυνάμεως προσπαθούσης να καταστρέψη τα πυρομαχικά, διατηρήσαν ταύτα μέχρι τέλους της μάχης. Ο Ανθ/στής Στουγιάννης τραυματίζεται.

5) ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ

Από της 11.30 ώρας που επισημοποιήθη η σφοδρότης της επιθέσεως εξετοξεύθησαν 20 φωτοβολίδες πράσινοι καλούσαι εις βοήθειαν. Από της 2.30 ώρας ήρχισαν αφικνούμεναι ενισχύσεις από Καρδίτσαν, περί τους 20, πέντε εκ τούτων εισέδυσαν εις το σχολείον, οι δε άλλοι ανέμενον εις τον ποταμόν περιμένοντες πρόσκλησιν εκ των 5 πρώτων εάν ούτοι επετύγχανον είσοδον εις το χωρίον. Πράγματι περί ώραν 4.30 εισήλθον εις το χωρίον. Επί του προκειμένου καλλίτερον θα ήτο εάν η ενίσχυσις διετέθετο εις προσβολήν των ανταρτών Β.Α. του χωρίου προς τας οδούς Παύλου-Μαρτίνου, απ΄ όπου διενεργούνται αι μεταφοραί των ανταρτών.

Ο 9^ος Λόχος, αν και από της 12^ης ώρας που κατεφάνη ότι η προσβολή του Στροβικίου ήτο απάτη και στιγμιαία απασχόλησις, δεν έσπευσεν εις το πεδίον μάχης συμφώνως προς Διαταγήν σχεδίου ενργείας του Τάγματος υπ΄ αριθμ. 27/25-7-44.

Ο 3^ος Λόχος οπωσδήποτε θα παρέμενε κύριος του χωριού Τοπόλια, αλλά ο 9^ος Λόχος, βάσει της υφισταμένης Διαταγής, θα ενήργει με τα 2/3 της δυνάμεώς του εις τα ανοικτά των υψωμάτων Τουρλογιάννη-Κομήτης προς Τοπόλια, εις τρόπον ώστε να κτυπήση τα μετόπισθεν των ανταρτών και τας διακομιδάς αυτών, οίτινες θα υφίσταντο έτι μεγαλυτέρας απωλείας, ίσως κύκλωσιν, αχμαλωσίαν. Επί αυτού δέον να διεξαχθούν ανακρίσεις και να καταλογισθούν ευθύναι ου μόνον διά παράβασιν Διαταγής, αλλά και δι΄ έλλειψιν αλληλεγγύης, συναδελφικότητος και πρωτοβουλίας ην δέον να κέκτηται πας ηγήτωρ όταν η μάχη τον καλεί. Την 4.00 ώραν οι αντάρται ήρχισαν να απομακρύνωνται. Από της 5^ης ώρας κατέφθασαν και έτεροι 20 Γερμανοί με αυτοκίνητα, διά των οποίων αυτοκινήτων διενήργησαν τας διακομιδάς των τραυματιών εις Λειβαδίαν. Ο Λόχος διετάχθη να μετασταθμεύση εις Στροβίκι.

6. ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΜΑΧΗΣ

Ημέτεραι απώλειαι εις άνδρας:

      α) Νεκροί:

                          1) Ανθ/στής Καπόπουλος Θεόδωρος

                          2) Ευζ. Παστέλας

                          3)  -//-   Βετούλης

                          4)  -//-   Αλεξόπουλος

                          5)  -//-   Καμπεράκη

                          6)  -//-  Γαζής

                          7)  -//-  Γραμμενόπουλος

      β) Τραυματίαι:         

1) Δ/της του Λόχου λοχ. Γιαννόπουλος, ελαφρά διάσεισις εγκεφάλου-                απώλεια ακοής συνεπεία εκρήξεως συσκευής δυναμίτιδος

2) Ανθ/στής Φακιδάρης, υποκύψας εις τα τραύματά του την 9-8-44 εις Ν.Θηβών

3) Ανθ/στής Διαμαντόπουλος

4)    -//-         Ζαφειρόπουλος

5)     -//-         Λαλουλίδης

6)     -//-         Αρλέτης

7)  Εύζωνοι Αναγνωστόπουλος

8)     -//-         Κατσιλέρης

9)     -//-         Παλαιοθόδωρος

10)    -//-        Χρυσοβέργης

11)    -//-        Σπυρόπουλος

12)    -//-         Φράγγου

13)     -//-        Κεχαγιάς

14)     -//-        Δασκαλάκης

15)     -//-        Γαρδικιώτης

16)     -//-        Παπαβασιλείου

17)     -//-        Παπαϊωάνου

18)     -//-        Βαρούχας

19) Δεκανεύς Γεωργίου

20)     -//-          Καπετάνιος

21) Ανθ/στής Ντουχάνης Γ.

22) Ανθ/τρος  Γυμναϊτης

23) Δεκ.           Γκουρούσης

ων οι πλείστοι φέρουσιν ελαφράς εκδροράς.

   

Απώλειαι εις όπλα:

1) Εις όλμος όστις, αφού έβαλε όλα τα βλήματα, απεκρύβη τπό των υπηρετών αυτόν εις παρακειμένην καλύβην, η οποία επήρε φωτιά και ούτω κατεκάη και ο όλμος.

2) Τυφέκια μη καθορισθέντα εισέτι. Πολλά τυφέκια των φονευθέντων και βαρέως τραυματισθέντων κατεκάησαν εντός των φυλακίων. Τινά των φονευθέντων εν ανοικτώ χώρω ανηρπάγησαν υπό των ανταρτών.

3) Βλήματα όλμων εβλήθησαν άπαντα, περίπου 400.

4) Φυσίγγια οπλοπολυβόλου-τυφεκίου εβλήθησαν τα 4/5

5) Χειροβομβίδες εβλήθησαν άπασαι.

Απώλειαι εχθρού:

Καταμετρήθησαν επί του πεδίου της μάχης 12 πτώματα ανταρτών εις το ¼ της περιμέτρου του χωρίου προς το μέρος του ποταμού, όπου δεν ηδύναντο να κάνουν τας διακομιδάς. Εάν τηρηθή η αυτή αναλογία εις τα υπόλοιπα ¾ της εκτάσεως. Μολονότι τα πυρά μας εδώ ήσαν πυκνότερα και θεριστικώτερα, πρέπει να παραδεχθώμεν ακόμη 30 νεκρούς. Εις τας κατευθύνσεις αυτάς ο εχθρός ηδυνήθη ευχερώς να μεταφέρη τους νεκρούς και τραυματίας, ήτοι τουλάχιστον 48 νεκροί. Εάν λάβωμεν υπ΄ όψιν μας το ελάχιστον όριον νεκρών και τραυματιών ½ οι τραυματίαι των θα ανέρχωνται εις 96, συνπώς αι συνολικαί απώλειαι του εχθρού θα ανέρχωνται εις 144. Μεταξύ των νεκρών του συγκαταλέγονται και οι αξιωματούχοι καπετάν Κάτσικας και καπετάν Θεοχάρης, και έτερος φέρων στολήν Ανθ/γού Γερμανού, μη αναγνωρισθέντος του ονοματός του. Ο εχθρός προέβη  εις άφθονον κατανάλωσιν πυρομαχικών. Συγκεκριμέναι πληροφορίαι ληφθείσαι εκ των υστέρων αναφέρουν ότι οι αντάρται έσχον 200 νεκρούς-τραυματίας. Τους νεκρούς των μετέφεραν με κάρα και τους ενεταφίασαν εις χαράδρας των υψωμάτων Λαρύμνης.

Τους τραυματίας των επί 4 αυτοκινήτων μετέφεραν εις το χωρίον Αταλάντην προς θεραπείαν. Εις το στρατόπεδον των ανταρτών μετά την μάχην παρετηρήθη διάλυσις, δεν δύνανται να συγκεντρωθούν, αι δε μαχητικαί ομάδες των χωρίων τους εγκατέλειψαν. Το χωρίον Κόκκινος, ζητήσαν ενίσχυσιν από τον καπετάν Δεληβοριάν, έλαβε την κάτωθι απάντησιν: «Να πάτε στο διάβολο. Δεν έχω ενίσχυσιν να σας στείλω. Θέλω ένα 6μηνον να συγκεντρωθώ και να οργανωθώ».

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

1) Λόχος εξερχόμενος του Στρατώνος δέον να εξέρχηται με την προπολεμικήν αυτού σύνθεσιν διά να είναι ισχυρός και να ανταποκρίνεται εις την τακτικήν αυτού αποστολήν.

2) Εκάστη ομάς να διοικείται υπό Αξιωματικού, διότι ούτω αυξάνεται η μαχητική αξία της ομάδος. Άνφρες απειροπόλεμοι, μη έχοντες άμεσον επίβλεψιν και διοίκησιν αξ/κού, διαρρέουν αναζητούντες καταφύγιον εις αξ/κόν.

3) Οι Αξιωματικοί να κέκτηνται και ιδίαν ισχύν πυρός, οπλισμένοι με ελαφρά αυτόματα(Στάγερ, Μπρέντα και αυτόματα Γερμανικά πιστόλια).

4) Ο εχθρός, επιτεθείς κατά Τοπολίων, είχε προπαρασκευάσει επιμελώς την επίθεσίν του συγκεντρώσας άφθονον προσωπικόν και υλικόν, την εξετέλεσε σε βραχύ χρονικόν διάστημα.

Ο εχθρός δεν επέτυχε του επιδιωκομένου αυτού σκοπού, ήτοι την καταστροφή ή σύλληψιν του Λόχου, την κατάληψιν του χωρίου και την περισυλλογήν λαφύρων, ένεκεν της σθεναράς αντιστάσεως του 3^ου Λόχου, ο οποίος παρέμεινεν ο κύριος της θέσεώς του και ο καταστροφεύς του εχθρού.

Εξ αυτού συνάγομεν το συμπέρασμα ότι οι αντάρται δεν έχουν πειθαρχίαν, συνοχήν, είναι ανίκανοι να δώσουν μάχην με τα τακτικά στρατιωτικά τμήματα επί ανοικτού πεδίου. Ακριβώς δε διά τον λόγον τούτον επιζητούν τον αιφνιδιασμόν, τας ενέδρας και την επίθεσιν με υπερτερούσας κατά πολύ εις αριθμόν δυνάμεις. Εκ των μαχητών των τα 25%, ήτοι οι συνειδητοί κομμουνισταί, είναι μαχητικοί, τα υπόλοιπα 75% διά της και της τρομοκρατίας μαχηταί, οίτινες εις περίπτωσιν κινδύνου ή αντιθέτου ισχύος θα τους εγκαταλείψουν.

5) Ο εχθρός χρησιμοποιεί εις ευρείαν κλίμακα συσκευάς δυναμίτιδων διά τας ανατινάξεις και διά τας πυρκαΙάς. Αι εν λόγω συσκευαί έχουν ηθικά και υλικά αποτελέσματα άριστα. Το ζήτημα τούτο δέον να το λάβωμεν σοβαρώς υπ΄όψιν μας, διότι κατά τας αναμενομένας συγκρούσεις εντός του κατωκημένου τόπου θα αντιμετωπίσωμεν τοιαύτας συσκευάς εις ευρείαν κλίμακα.

6) Οι κομμουνισταί διά την επίτευξιν του αιφνιδιασμού ενεργούν πάντοτε την νύκτα. Ως εκ τούτου χρειάζεται να επαγρυπτώμεν καλώς κατά την νύκτα, λαμβάνομτες πολλά μέτρα ασφαλείας, χρειάζεται να έχωμεν δυνατότητα να φωτίζωμεν το πεδίον της πιθανής συγκρούσεως και να μη επιτρέπωμεν εις τον εχθρόν να πλησιάζει τας θέσεις μας εις απόστασιν κάτω των 100 μέτρων, ώστε να μη δυνηθή να χρησιμοποιήση τας δυναμιστικάς του συσκευάς. Ο φωτισμός του πεδίου πιθανής συγκρούσεως δέον να επιτευχθή διά των κάτωθι μέσων, α) με δυνατόν προβολέα, β) διά πυράς εν ανάγκη ευφλέκτων υλών, τιθεμένης της πυράς άμα τη προβολή των τοποθεσιών μας.

7) Ο εχθρός θέτει εις εφαρμογήν πλείστας όσας σατανικάς απάτας, ήτοι:

-φέρει στολάς ομοίας με τας ιδικάς μας.

-χρησιμοποιεί το σύνθημά μας.

-φωνασκεί και αναφέρει φανταστικά πράγματα, δυνάμενα να κλονίσουν το ηθικόν των οπλιτών, π.χ. «Παραδοθείτε. Δεν σας κάνουμε τίποτε, έχετε καιρό να σωθείτε. Ο λοχαγός σας ή οι ηγήτορές σας παρεδόθησν, σεις τι φυλάτε ακόμη;».

8) Πρόβλημα το ζήτημα της αναγνωρίσεώς μας κατά την νύκτα, διότι άλλως θα κτυπηθώμεν μεταξύ μας, δεδομένου ότι πολλοί των μαχητών μας θα φέρωσιν ίσως και πολιτικήν περιβολήν.

************************

Σημ. εμού για τις μάχες ΕΛΑΣιτών και Ταγματασφαλιτών-Γερμανών στην Κωπαϊδα:

Α)  Ο Γιάν. Πριόβολος στο βιβλίο του (ό.π.) σελ.507,αναφέρει και σημειώνει:

{Λοχαγός πεζ. Ιωαννίδης Κωσταντίνος του Σταύρου.[…]Στις 30 Νοεμβρίου 1943 κατετάγη στο ΙΙΙ Ευζωνικό Τάγμα Ασφαλείας Αθηνών[…]Για τις επιχειρήσεις στην Κωπαϊδα έγραψε ο ίδιος σε αναφορά του στις 2 Ιανουαρίου 1947: «Μετά παρέλευσιν ενός μηνός από τας επιχειρίσεις της Λαμίας, μετέβην εις Κωπαϊδα κατόπιν διαταγής του τότε υποδιοικιτού Συντάγματος Ευζώνων αντισυνταγματάρχου τότε Κυριακού Π. δια την εξασφάλισιν της συγκομιδής των σιτηρών…»*

* Η εξασφάλιση αυτή θα γινόταν φυσικά για λογαριασμό των Γερμανών οι οποίοι  ήθελαν να πάρουν την συγκομιδή. «Στον πληθυσμό θα άφηναν μονάχα ό τι τους χρειάζονταν για ένα μήνα το υπόλοιπο θα το έπαιρναν και κάθε μήνα θα έδιναν στους χωριάτες μια αναλογία για τις ανάγκες τους. Έτσι εξοικονομούσαν οι γερμανοί τις ανάγκες τους και στερούσαν από τους αντάρτες τα μέσα διατροφής τους»(Στέφανος Σαράφης, Ο ΕΛΑΣ,Επικαιρότητα, Αθήνα 1979)}

Β) Από τον ιστότοπο : http://jahandrinos.blogspot.com/2012/08/34-8-1944.html 
«Η επιχείρηση του 34ου Συντάγματος σε Βρασταμίτα-Τοπόλια-Κριεκούκι (8 Αυγούστου 1944)»

Η κλιμάκωση της ένοπλης δράσης στην ανατολική Στερεά τον Ιούλιο του 1944, οδήγησε ακόμα και το Σύνταγμα Ευζώνων Αθήνας, που δεν συνήθιζε να εκστρατεύει έξω από τα όρια της πρωτεύουσας, να διεκδικήσει τον χώρο της Βοιωτίας στέλνοντας δυνάμεις να ελέγξουν επίκαιρα σημεία στον κάμπο της Κωπαίδας. Στα μέσα Ιουλίου, ο 9ος Λόχος του ΙΙΙ Τάγματος –πιθανόν ενισχυμένος και από άλλα τμήματα– είχε εγκαταστήσει φυλάκια στα χωριά Τοπόλια (Κάστρο), Κόκκινο, Αλίαρτο, πιθανότατα και στη Βρασταμίτα (Υψηλάντης). Η απόφαση του Ι/34 Τάγματος να απαντήσει στην «προσβολή» των «γερμανοτσολιάδων» κατέληξε σε αιματηρές συμπλοκές για τους δεύτερους, όπως στην επίθεση του 3ου Λόχου στο Κόκκινο στις 12 Ιουλίου [1]. Αν και ο αριθμός των 16 νεκρών εχθρών που παραδίδει ο Γιώργος Μπουτσίνης δεν επιβεβαιώνεται, οι Εύζωνοι είχαν απώλειες στη νυχτερινή μάχη [2]. Ωστόσο, οι εισβολείς δεν εκτοπίστηκαν από την Τοπόλια. Όταν στις 20 Ιουλίου ξεκίνησαν γερμανικές εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στην Πάρνηθα, το Ι/34 Τάγμα έκρινε πως είχε φτάσει η στιγμή για μια εντυπωσιακή αντεπίθεση: «Μια και ο κάμπος έχει εξασθενίσει από γερμανικές δυνάμεις λόγω των εκκαθαριστικών της Πάρνηθας, ευκαιρία είναι να τους δώσουμε μερικά χτυπήματα εκεί, την ώρα που αυτοί θα κυνηγάνε φαντάσματα στην Πάρνηθα» [3].

Η ευκαιρία κρίθηκε ιδανική για όλο το 34ο Σύνταγμα το οποίο αποφάσισε να πλήξει όσα χωριά του κάμπου δεν διέθεταν ισχυρές γερμανικές φρουρές. Όλες οι διαθέσιμες δυνάμεις του Συντάγματος θα πραγματοποιούσαν συνδυασμένη  νυχτερινή επιδρομή σε Τοπόλια, Βρασταμίτα και Κριεκούκι. Για το χτύπημα στην Τοπόλια, «εκστράτευσαν» από την Πάρνηθα ο 2ος και 3ος Λόχος μαζί με τη διοίκηση του Ι Τάγματος. Για την επίθεση-αντιπερισπασμό στο Κριεκούκι, διατέθηκε ο νεοσυγκροτημένος 7ος Λόχος του ΙΙ/34 που αδρανούσε «στρατοπεδευμένος» στο Καπαρέλι, με διοικητή τον Ηλία Κονδύλη και καπετάνιο τον Βασίλη Βασιλείου (Μπότσαρη). Επειδή δεν υπήρχε μεγάλη εμπειρία μάχης και λόγω της μεγάλης ανάγκης να παραμείνει καθηλωμένη η ισχυρή φρουρά (600 άνδρες) για αρκετή ώρα, επικεφαλής της επιχείρησης ορίστηκε ο «βετεράνος» Παναγιώτης Μηλιώτης (Σπάρτακος) που βρισκόταν στη διάθεση του Συντάγματος[4]. Τη δυσκολότερη αποστολή, την κατάληψη της Βρασταμίτας, όπου έδρευε μια γερμανική πυροβολαρχία, ανέλαβε το ΙΙΙ/34 Τάγμα που για πρώτη φορά παρέτασσε το σύνολο της δύναμής του –9ος, 10ος και 11ος Λόχος–, μαζί με την Ομάδα Καταστροφών του Συντάγματος και μια διμοιρία Εφεδρικού ΕΛΑΣ.

«Εκεί γερή μάχη έγινε. Ένα παιδί απ’ την Κοκκινιά, Σταύρος λεγόμενος, γνώριζε τα γερμανικά και τους φώναξε με τηλεβόα «να παραδοθούν οι Έλληνες…» και τέτοια, ξέρεις τώρα τα πατριωτικά ποια είναι: «Εμείς θέλουμε την Ελλάδα μόνοι μας, δεν θέλουμε να ‘χουμε ξένους κατακτητές…» και οι Τσολιάδες απάντησαν με πυρά. Η πρώτη σφαίρα πέτυχε τον Σταύρο, τον πήρε στο λαιμό. Ήταν ο μόνος νεκρός που είχαμε. Μετά χτυπήσαμε το σχολείο απ’ το κάτω μέρος. Κάναμε ένα «Γ»: οι μισοί από το επάνω μέρος που ήταν το προαύλιο, οι μισοί απ’ την είσοδο. Και στην είσοδο  βρήκαμε μαζωμένους Τσολιάδες νεκρούς. Δεν πρέπει να ήταν από τα δικά μας πυρά. Αυτούς πρέπει να τους σκότωσαν οι Γερμανοί. Γιατί συνήθως φεύγαν αυτοί και οι Γερμανοί τους εκτελούσανε. Εκεί, απελευθερώσαμε από τα αυτοκίνητα των Γερμανών και 12 κοπέλες. Μαζί και κάτι τρόφιμα, κάτι χοιρινά, που τα πήραμε»[5].

Σύνδεσμοι και γραπτές διαταγές δεν υπήρξαν σε αυτή την επιχείρηση. Τα τρία σημεία ήταν αρκετά κοντά ώστε να υπάρχει καλή ακουστική επαφή, ενώ από τις λοφοσειρές φαίνονταν οι φωτιές και τα τροχιοδεικτικά πυρά. Αυτό και μόνο εξασφάλιζε τον συντονισμό και τις πρωτοβουλίες των τμημάτων στον κάθε τομέα. Στο Κριεκούκι τα πράγματα εξελίχθηκαν χωρίς προβλήματα, πλην του αστάθμητου ανθρώπινου παράγοντα: «Αρχίσαμε να κατεβαίνουμε κατά τις 22.30. Είχαμε 12 ομάδες μάχης από τον 7ο λόχο και από δυνάμεις του Ι Τάγματος που είχε αναλάβει να χτυπήσει μαζί με μας από την ανατολική πλευρά (Πάρνηθα). Εγώ, με τον Κονδύλη και 10 άνδρες με οδηγό το γραμματέα του Κριεκουκίου, τον Τάκη τον Μακρή προχωρήσαμε, μπήκαμε σε ένα δρόμο και αρχίσαμε σιγά-σιγά να προχωρούμε. Εκεί δυστυχώς είχαμε ένα πρόβλημα με τον οδηγό μας: σταμάτησε και δεν προχωρούσε. Άκουσα τον Κονδύλη να τον παρατηρεί. Ρώτησα τι συμβαίνει και μου είπε ότι δεν προχωρεί γιατί φοβάται. Μάλιστα ξάπλωσε κάτω. Εκεί ο Κονδύλης του έδωσε μερικές κλωτσιές και τον μιμήθηκα ρίχνοντάς του κι εγώ κάνα-δυο. Τον ενημέρωσα  ότι θα τον αναφέρω στην Περιφερειακή να πάρει μέτρα εναντίον του». Η δειλία του Μακρή (επιβεβαιωμένη και από άλλους αυτόπτες) [6] δεν επηρέασε την έκβαση της μάχης. Ακολούθησε κλεφτοπόλεμος διάρκειας μίας περίπου ώρας στους δρόμους του χωριού και λίγο μετά τα μεσάνυχτα, δόθηκε το σύνθημα της αποχώρησης, αφού η φρουρά δεν διακινδύνευσε αντεπίθεση και τα πυρά στα δυτικά –στον τομέα του ΙΙΙ Τάγματος– άρχιζαν να αραιώνουν[7].

Στη Βρασταμίτα, η μάχη είχε ξεκινήσει λίγο νωρίτερα. Πρώτος μπήκε αθόρυβα στο χωριό ο παλαιότερος και πιο ψύχραιμος αντάρτης του Τάγματος: «Κυκλώσαμε το χωριό, ξυπόλητοι, με τα μαχαίρια στο χέρι. Θυμάμαι βγαίνω στην πλατεία να μπω μέσα στο θάλαμο που κοιμόταν ο γερμανικός λόχος. [Σκοτώνω] το σκοπό, του παίρνω το ντουφέκι, μπήκαμε μέσα. Ήταν όλο Έλληνες γαμώ το σταυρό τους! Ταγματασφαλίτες…«Σηκωθείτ’ απάνω ρε! Δε χορτάσετε ύπνο; Μη φοβόσαστε. Εδώ είναι το ΙΙΙ Τάγμα Λιβαδειάς. Αντάρτες του ΕΛΑΣ!». Τους διώξαμε όλους ξεβράκωτους…Τα όπλα τους πήραμε μόνο. Μετά πέσαμε στους Γερμανούς. Έγινε μύλος…»[8]. Η επίθεση ήταν μάλλον ασυντόνιστη, επιβεβαιώνοντας πως το Τάγμα ποτέ πριν δεν είχε δοκιμάσει τις δυνάμεις του σε μάχη εντός κατοικημένης περιοχής. Όταν η νύχτα έγινε μέρα από τις γερμανικές φωτοβολίδες, περισσότερο από ένστικτο παρά από εμπειρία, οι νεαρότεροι αντάρτες κρύφτηκαν στα σπαρτά, ενώ «όλοι μας φωνάζαμε μέσα στο σκοτάδι το σύνθημα-παρασύνθημα Βαλάντος-Κρατερός για να μην σκοτωθούμε μεταξύ μας»[9]. Αιχμή και τελικά καταλύτης της επίθεσης ήταν η περίφημη Ομάδα Καταστροφών του 34ου, με επικεφαλής τον Χαράλαμπο Αρκουμάνη (Τρομάρα) που είχε αναλάβει να πλήξει το οίκημα της γερμανικής διοίκησης, τα πολυβολεία και όσα σπίτια δε μπορούσαν να καταληφθούν με άλλο τρόπο[10]. Η Ομάδα χρησιμοποιούσε, εκτός των άλλων, αυτοσχέδια εκρηκτικά που μοιράζονταν στους μαχητές ελλείψει χειροβομβίδων και αποδείχτηκαν μάλλον χρήσιμα: «Ο Τρομάρας είχε φτιάσει κάτι βαρελότα τέτοια –δυναμίτια– και μας τα ‘χε δώσει στα χέρια με φυτίλια και με το τσιγάρο τ’ ανάβαμε και τα πετάγαμε. Ξέρεις τι γινόταν εκείνο το βράδυ στη Βρασταμίτα; Θα βούλωνες τ’ αφτιά σου να μην άκουγες…» [11]. Όταν η μάχη είχε πια κριθεί, η Ομάδα Καταστροφών ανατίναξε  τέσσερα γερμανικά πυροβόλα που είχαν εγκαταλειφθεί από τους χειριστές τους, ρίχνοντας χειροβομβίδες στους σωλήνες. Ο επίλογος της Μάχης της Βρασταμίτας ήταν πέντε νεκροί αντάρτες: «Ο Νίκος, ένα μελαχρινό παλικάρι γύρω στα 25 κρεοπώλης από την Κοκκινιά χτυπήθηκε ανάμεσα στα μάτια του και έπεσε μπροστά μου σε μια γωνιά σπιτιού σε κάποιο δρομάκι. Και ο Κώστας, Κωπαίδας ήταν το ψευδώνυμό του, από την Πετρομαγούλα ή τη Σκριπού, γύρω στα 40. Τον χύπησε σφαίρα ντουμ-ντουμ στην κοιλιά και του έβγαλε τα εντόσθια έξω. Τον παρηγορούσα ώσπου να έλθουν οι τραυματιοφορείς. Δε θα ξεχάσω ποτέ τα λόγια του: Σουλιώτη, άσε με μένα, πάρε μόνο το ντουφέκι μου να το δώσεις σε άλλον να συνεχίσει τον αγώνα»[12]. Ο «Νίκος» της παραπάνω μαρτυρίας ήταν ο αθηναίος Νίκος Κρεούζης και η καταγωγή του δεν ήταν από την Κοκκινιά αλλά από τα Νέα Σφαγεία (Ταύρος)[13]. Σκοτώθηκαν επίσης ένας διμοιρίτης-ανθυπολοχαγός της Σχολής Εφ. Αξιωματικών του ΕΛΑΣ από την Λιβαδειά με ψευδώνυμο «Διάκος»[14] και ο Αντώνης Μικροπαντρεμένος, από το συνοικισμό της Λιβαδειάς που τραυματίστηκε από ριπή στο λαιμό και πέθανε από αιμορραγία λίγο αφότου μεταφέρθηκε με το μουλάρι του γερο-Βλάση στον Άγιο Σεραφείμ[15]. Στους νεκρούς παραλίγο να ήταν και ο Τρομάρας που δέχτηκε μια σφαίρα στο στόμα και δε μπορούσε να δεχτεί τροφή για αρκετό διάστημα [16].

«Την άλλη μέρα, στις 10.00 κινήθηκαν από την πλευρά της Θήβας δυο γερμανικά αυτοκίνητα με στρατό. Δεν επρόκειτο μάλλον για οργανωμένη επιχείρηση. Τους αντιμετωπίσαμε στο Καπαρέλι και τους αναγκάσαμε να συμπτυχθούν. Μάλιστα θυμάμαι μια ιστορία και γελάω ακόμα: Ένας πιτσιρίκος με τουφέκι πιο μεγάλο απ’ το μπόι του έτρεχε προς τους Γερμανούς. «Πού πας ρε;» τον ρωτάω. «Ένας Γερμανός έχει ρολόι, θα πάω να του το πάρω». Γέλασα. «Κάτσε κάτω μη σε δείρω!». Στο τέλος της μάχης μου έκανε και παράπονο για το ρολόι που έχασε!…»[17].                           

Στην τριπλή επιχείρηση, η γερμανική πλευρά είχε 8 νεκρούς –από τους οποίους 7 Γερμανοί και ένας Ιταλός– και 27 τραυματίες, ενώ για τους ταγματασφαλίτες αναφέρθηκαν 5 νεκροί, 10 τραυματίες και 3 αγννούμενοι[18]. Θα πρέπει να δεχτούμε ως πιο αξιόπιστη την ελληνική καταμέτρηση που καταμέτρησε 12 νεκρούς Ευζώνους, μεταξύ των οποίων ο ανθυπολοχαγός Παντελής Φακιδιάρης και δύο ανθυπασπιστές[19].

[1] Μπουτσίνης, ό.π., 374, μαγνητοφωνημένη συνέντευξη Σταύρου Αραπάκη (Ι/34 Τάγμα, 3ος Λόχος).

[2] ΓΕΣ/ΥΣΑ, Αρχείο Συντάγματος Ευζώνων Ασφαλείας Αθηνών, Φ=40, Βιβλίο Ημερησίων Διαταγών Συντάγματος, Η.Δ.Σ., 22.8.1944, 9.9.1944, 18.9.1944, 27.9.1944, 29.9.1944. Οι παραπάνω αναφορές αφορούν μεταθανάτιες προαγωγές τεσσάρων οπλιτών –οι τρεις του 9ου Λόχου– που σκοτώθηκαν «εις τας επιχειρήσεις Κωπαίδας τη 12-7-44»  

[3] Μπουτσίνης, ό.π,, 374.

[4] Παναγιώτης Μηλιώτης, Σπάρτακέ μ’ καλέ…Οι αναμνήσεις ενός στρατιώτη του ΕΛΑΣ από το αντάρτικο της ανατολικής Ρούμελης. Αλεξάνδρεια, 2006…

[5] Μαγνητοφωνημένη συνέντευξη Σταύρου Αραπάκη (Ι/34 Τάγμα, 3ος Λόχος).

[6] Μαγνητοφωνημένη συνέντευξη Βασίλη Λασκαρίδη (ΕΠΟΝ, Π.Ε. του ΚΚΕ Θηβών) / Προφορική μαρτυρία Μπάμπη Καλατζή (ΕΠΟΝ Βοιωτίας).

[7] Μηλιώτης, ό.π.,

[8] Μαγνητοφωνημένη συνέντευξη Νίκου Καλοπήτα (ΙΙΙ/34 Τάγμα, καπετάνιος 9ου Λόχου).

[9] Δημήτρης Μπουζούκας (Σουλιώτης), «Αναμνήσεις από τον ΕΛΑΣ». Εθνική Αντίσταση, τχ. 36 (Ιούλιος 1983), 38-49.

[10] Προσωπικό αρχείο, Γραπτή μαρτυρία Χαράλαμπου Αρκουμάνη (Τρομάρα), χ.η. / Μαγνητοφωνημένη συνέντευξη Γιάννη Αρκουμάνη (Διάκου) (ΙΙΙ/34, 10ος Λόχος).

[11] Μαγνητοφωνημένη συνέντευξη Δημήτρη Γουργιώτη (Απόλλωνα) (ΙΙΙ/34 Τάγμα, 10ος Λόχος).

[12] Μπουζούκας, ό.π.

[13] Δημήτρης Σούτος, Η συμβολή των Ταυριωτών στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα….1996?....

[14]Λευτέρης-Τριαντάφυλλος Παπάζογλου, Αναμνήσεις σε τρίτο πρόσωπο. Το χρονικό ενός φυλακισμένου 1946-1961. Αθήνα 1981, 20. Το ψευδώνυμο του (πιθανότατα το όνομά του να ήταν και τότε άγνωστο) είχε δοθεί σε έναν από τους θαλάμους των Φυλακών Λιβαδειάς το 1946 από τους κρατουμένους, στην πλειοψηφία τους παλιούς αντάρτες του Τάγματος.

[15] Βασίλης Αντ. Σκαπέτης (Βλάσης), Αντάρτικες μνήμες Αττικής και Βοιωτίας. Θήβα 1988, σ. …/ Μαγνητοφωνημένη συνέντευξη Δημήτρη Γουργιώτη (Απόλλωνα).

[16] Προσωπικό αρχείο, Γραπτή μαρτυρία Χαράλαμπου Αρκουμάνη (Τρομάρα), χ.η./ Μαγνητοφωνημένη συνέντευξη Γιάννη Αρκουμάνη (Διάκου) (ΙΙΙ/34, 10ος Λόχος).

[17] Μηλιώτης, ό.π.,

[18] BA-MA, RW 40/148, Ia No 16066/44 geh. Tagebuch vom. 11.8.1944.

[19] ΓΕΣ/ΥΣΑ, Αρχείο Συντάγματος Ευζώνων Ασφαλείας Αθηνών, Φ=40, Βιβλίο Ημερησίων Διαταγών Συντάγματος, Η.Δ.Σ., 1.9.1944.

                                                          30-05-2019

 

Αετίων Σωτήριος Ριζόγιαννης

         ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ "ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ":http://rozosotiris.blogspot.com/2019/05/101.html *

*Κυκλοφορεί και στο διαδίκτυο ένα άτιμο που είναι και φτυστός "Χ"ίτης-ταγματασφαλίτης (κατά νοοτροπία, …τον έχουν υπ΄ όψη οι γνωρίζοντες !!!) Άτιμο όχι τόσο προς εμένα που του εμπιστεύτηκα πρωτογενή στοιχεία για τον κατοχικό εμφύλιο (Συνεντεύξεις και …..) με την υπόσχεσή του ότι δεν θα παραποιήσει τίποτα (και τα παραποίησε κατά το δοκούν του και υπέρ των «πατριωτών του, γερμανοτσολιάδων»), αλλά άτιμο κατά της ιστορίας (μιας και θέλει να αυτοαποκαλείται χωρίς να ντρέπεται ιστορικός!) και βέβαια άτιμος κατά των νεκρών και αναγνωστών του!
    Συνεχίζει παρά τις προειδοποιήσεις μου να ασελγεί ιστορικά και στα πνευματικά δικαιώματα, κλέβει από εδώ ,αποσπασματικά πρωτο -δημοσιευμένα στοιχεία, χωρίς να αναφέρει την εδώ ως πηγή!